78
Zijn gebreken waren een natuurlijk gevolg van
zijn deugdenzijn verlangen en wil, om de zaak,
waaraan hij zich had gewijd, te dienen met ge
heel zijn hart en al de kracht van zijn eigenaardig
talent. En dankbaar moet erkend, dat zijn strijd
voor Kerk en Staat vruchtbaar was, vooral in het
gewest, dat hem tot zijn beste zonen rekende.
"ELIX WEINGARTNER. De oostenrijk-
sche dirigent en componist van dien naam,
die ook in ons Land met name in het
Concertgebouw te Amsterdam met
zooveel succes is opgetreden, zal op den
len Januari 1908 de functie van kapelmeester der
Hofopera te Weenen aanvaarden.
Felix Weingartner is een aangenomen naam. Hij
heet eigenlijk Edler von Münzenberg en stamt van
een oude oostenrijksche adellijke familie. Zijn wieg
stond in de dalmatische stad Zara, waar hij 2 Juni
1863 het eerste levenslicht aanschouwde. Na voor
bereidende studiën bezocht hij in 1881 de univer-
sititeit Leipzig, om te studeeren in de philologie.
Van die droge studie keerde hij evenwel spoedig
terug, om zich te begeven op de banen der mu
ziek. Te dien einde liet hij zich opnemen aan het
conservatorium te Leipzig om, na een glanzend
eind-examen te hebben afgelegd, naar Weimar te
gaan en zich onder de leiding te stellen van
Franz Liszt, die hem met bereidvaardige vriende
lijkheid ontving en reeds in 1884 zijn eerste opera
„Sakuntala" op het groothertogelijk hoftheater
liet uitvoeren.
Van dan af heeft Weingartner steeds zijn
roem als componist en als dirigent vermeerderd.
Weingartner's zeldzame eigenschappen als orkest
leider en vertolker der oude en moderne muziek-
litteratuur van Bach en Handel af tot den huidigen
tijd, worden in kringen van beroepsmusici en di
lettanten algemeen erkend. Als dirigent legt hij
de schitterendste qualiteiten aan den dag, en
vooral als Beethoven-dirigent zal hij moeilijk zijn
weerga vinden.
Ook als componist heeft hij een groote werk
kracht ontwikkeld en- prijkt zijn naam onder de
beste der moderne toonkunstenaars. Tal van opera-
composities en andere zijn door zijn scheppend
vermogen voortgebracht. Ook vele geschriften
van zijne hand hebben het licht gezien, als: .Over
het dirigeeren", .Bayrenth 1876 tot 1896", „de
symfonie van Beethoven" enz. enz.
uMiiini'tBWr*
.ijl m.'WIIU»
Een paarden-motor.
EN MOORSCHE STRAFOEFENING.
Te Raissoeli, in Marokko, was men de
zer dagen getuige van een voor ons
Europeëers ongewone strafoefening, in
dit nummer door ons afgebeeld. Niet
alleen in Marokko echter, maar in het geheele
Oosten is het plaatsen van den gestrafte op een
ezel, met zijn gelaat naar den staart van het dier
gekeerd, een algemeen gebruik. De doodstraf is
in het land van den laatsten grooten onafhanke-
lijken Afrikaanschen Sultan (van Marokko) onbe
kend. Zij wordt alleen toegepast op politieke ge
vangenen, en dan nog op verzoek van vertegen
woordigers der groote europeesche mogendheden.
Sommige vormen van foltering worden nog in
practijk gebracht, maar deze daargelaten, is le
venslange gevangenschap de zwaarste straf in
het moorsche strafwetboek.
EN PAARDEN-MOTOR. De auto-
mobiel-tocht van Peking naar Parijs
heeft in Centraal-Azië iets doen vinden,
dat ook in andere werelddeelen, met
name in Amerika, heeft bestaan, een vlot
door paarden voortbewogen. Van zulk een vlot,
het laatste, dat op den Mississippi werd gebruikt,
bevat dit nummer een voorstelling. Het vlot wordt
voortgestuwd door een rad aan den achtersteven,
in beweging gebracht door paardenkracht. De
pearden trekken namelijk aan hefboomen op het
dek, precies als bij ouderwetsche dorsch-molens.
Soortgelijke paarden-motor wordt heden len dage
nog in China gebruikt.
E AMERIKAANSCHE LUCHTSCHIP-
i PER WELLMAN. In de kringen,
waar men zelf aan luchtscheepvaart
doet, of althans daarin groot belang
stelt, is sedert eenigen tijd de held
van den dag de amerikaansche aëronaut Walter
Weilman, gewezen correspondent te Washington,
van het dagblad „The Chicago Record Herald".
Deze toch heeft het plan gevormd, een poging
te wagen, om per bestuurbaren luchtballon de
Noordpool te bereiken. Thans heeft die tocht
wellicht reeds een begin van uitvoering gekregen.
Zooals men zich herinneren zal, is hem in zijn
streven reeds, verscheiden jaren geleden, vóór
geweest de ongelukkige Andrée, die met zijn reis-
genooten spoorloos ver
dween.
De heerWellman meen
de, dat de belangrijke vor
deringen in het rictden of
besturen van luchtballons
gemaakt thans mogelijk
zouden doen zijn wat 10 ja
ren geleden een vraagstuk
was. Hij liet dus te Parijs
een reusachtigen bestuur
baren ballon maken, de
„America", in staat, om
zeven reisgezellen: majoor
Hearsey, den ingenieur
Vaniman, den geneesheer
Fowler, den heer Felix
Riesenburg, den franschen
luchtscheepvaarder Gaston
Hervieu en twee noorsche
werklieden meê te nemen
voorts een grooten voor
raad levensmiddelen, een
uiteen te nemen vlot, een
ijzeren boot, het Sgazoline,
noodig voor de voeding
van den motor, en twaalf
honden.
Voor een ballon heeft
men den klosvorm en de
vulling met waterstofgas
gekozen, en den tegen
woordig algemeen in den
bouw van bestuurbare bal
lons gebruikten inwendi-
gen ballon, gevuld met saamgeperste lucht, om de
strakheid van het omhulsel te verzekeren. Dit is
gemaakt van twee lagen gecaoutchouteerd katoen,
De luchtballon-Noordpool-reiziger W. Weilman.
bekleed met tafzijde. Het schuitje en zijn uitrusting
zijn van ijzer. De motor kan een kracht ontwikkelen
van 80 paardekracht en aan de schroeven een snel
heid geven van 380 wentelingen per minuut. Het
gansche mechanische gedeelte is gemaakt naar de
plannen en onder de leiding van den ingenieur
Vaniman. Met dezen toestel dacht Weilman, Spits
bergen met gunstige zuidenwind verlatend, ter
gemiddelde hoogte van 100 a 150 meter, gemak
kelijk de Pool te kunnen bereiken.
Een bijzonder veiligheidskoord, in blijvende
aanraking met den grond, zou hem in staat te
stel'en op den bodem neer te komen. De af te
leggen afstand, om de geheimzinnige Pool te be
reiken, is, van het punt van uitgang, 3400 kilo
meter, of, in vogelvlucht, dezelfde als van Rome
naar Berlijn. De tocht door de Poolstreken tot den
terugkeer naar de open zee, aan de andere zijde,
zou, onder gunstige voorwaarden, een tiental,
hoogstens een twintigtal dagen duren.
De eerste toebereidselen voor het Vertrek zijn
genomen in het vorige jaar. Op de noordzijde van
Spitsbergen, de dichtste bij het doel, op het Denen
eiland, werd een groote loods van ijzer, met sterke
en sierlijke bogen, voor het monteeren van de
„America" opgericht. Eerst in dit seizoen echter
kon men tot deze operatie overgaan, welke ver
tragingen in de constructie-werken van den ballon
en van den motor eerder onmogelijk hadden
gemaakt.
Den 8n Juni ontscheepte Weilman met zijn reis-
genooten vóór zijn loods, die het ruwe weder van
den winter voortreffelijk had doorstaan.
Zoodra de „America" gemonteerd was, zouden
er voorloopige proeven meê worden genomen, die
gunstig uitvielen, zoodat tot den tocht werd beslo
ten. Of die reeds begon, of eindigde, en met welke
resultaten, is nog niet bekend.
ET GEWEER DER TOEKOMST.
Drie eeuwen hebben thans gewerkt aan
1 de vervolmaking van het geweer als
het nog altijd gewichtigste oorlogwa
pen, en er valt niet te voorzien, in
welke richting verdere vooruitgang mogelijk zijn
zou. De beide belangrijkste hoedanigheden ervan,
de draagwijdte en de doorboringskracht zijn met
name door een vernauwing van het kaliber ver
hoogd geworden; maar ook hier schijnt de grens
bereikt te zijn, welker overschrijding het wapen
te klein en daardoor onschadelijk zou maken.
Ook de groote snelheid van schieten en van
het laden kan schier niet worden overtroffen zon
der aan de veilige behandeling van het geweer of
aan de juistheid der schietrichting schade toe te
brengen. Niettemin meent een medewerker van
het tijdschrift „English Mechanic", dat een groote
verbetering van het geweer aanstaande is, en wel
door middel van de optiek. De kunst van den
opticus is op dit gebied nog nauwelijks toegepast,
en het is begrijpelijk, dat met hare hulp niet slechts
een juist mikken op grooter afstanden dan tot nu
toe mogelijk zal wezen, maar ook een succesvol
beschieten van mikpunten, die de scnutter zelf niet
ziet en tegen welke hij zich dus ook niet dekken kan.
