DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Voor Rechten Vrijheid! BERICHT. Kinderhuisvest 31-33, Haarlem Schotschriften en Schandaalcolportage. BUITENLAND. BINNENLAND. Maandag i6 september 1907. No. 6686, 32ste Jaargang. Bureaux van Redactie en Administratie: Interc. Telefoonnummer 1426. Zij, die zich met 1 October uoor minstens drie maanden op de NIEUWE HAARLEM- SCHE COURANT abonneeren, ontuangen de tot 1 October uerschijnende nummers gratis. Abonnementen morden aan genomen aan ons kantoor Kinderhuisuest 31-33, en bij de agenten en loopers der Courant. Mager. Onze voorname straten in het centrum der stad worden, vooral des Zaterdag-avonds, weer trouw bezocht door Amsterdamsche schan daalcolporteurs. Ergerlijke beleedigingen tegen de geestelijkheid, tegen het Katho licisme, gruwelijke godslasteringen en satanische hoon vormen den in houd van de schandelijke pamfletten die deze vunzige speculanten op 'n schandaaltje met luider stem uitk raaien. Ja, door de mazen van de wet kruipen ze. Zoolang ge maar spreekt van „de klassenjustitie", van „hetzede- looze priesterdom "en meer dergelijke algemeenheden, zonder een naam te noemen of een persoonlijke aan duiding te geven, loopt ge vrij van beleediging! Onze wet is nu een maal zoo, en de schandaalcolpor teurs en schotschriftschrijvers weten precies hoever ze gaan kunnen! En dan gaan ze juist zoovèr, als mogelijk is. Op den inhoud van hun vieze blaadjes zijn ze dus meestal niet te pakken. Men zou ze misschien van bedrog kunnen beschuldigen, omdat bet publiek, dat door 't voorbedachte- iijk-veelbelovend geroep aangelokt wordt zoo'n blaadje te koopen, altijd bedrogen uitkomt. Want wat hate lijkheden tegen godsdienst en pries ters, wat godslasteringen en belee digingen van den Allerhoogste zijn dan toch bijna niemand 't geld waard dat ervoor moet worden ge offerd. Bedrogen komt men dus uit! Maar wie zich zoo bij den neus liet nemen, kon dat te voren best vermoeden, en dus loopen de schandaalcolporteurs ook in dit op zicht weer vrij. Toch mocht van overheidswege wel eens paal en perk gesteld wor den aan dit ergerlijk bedrijf, dat duizenden in hun heiligste gevoelens grieft en dat men zich nu maar moet laten welgevallen op de openbare straat. Wij waren er Zaterdagavond nog zelf getuigen van hoe een der schan daalcolporteurs achter een onzer Priester? meeliep, met luider stemme z'nsmerige pamfletjes uitkramend op de meest-beleedigende wijze! Moet dit alles zoo voortduren Hier althans is een middel tegen, en wij hopen dat de Haarlemsche gemeenteraad daartoe eens zal overgaan, dat althans onze Katho lieke raadsleden hun uiterste best zullen doen, om dat middel toe te passen. Het is eenvoudig 't samenstellen van een bepaling, waarbij het luid-op aankondigingen of aanprij zen van gedrukte of geschreven boekjes, pamfletten of geschriften, verboden wordt zonder toestemming van den burgemeester. Wij kunnen er natuurlijk zeker van zijn, dat geen burgemeester het luide colporteeren met deze ergelijke schotschriften zal toestaan. En daarmede is den schandaal colporteurs hun grootste voordeel ontnomen: juist door dat luide-uit- sclireeuwen van hun gemeene ge- schriftjes wekken ze op straat de verontwaardiging, in ieder geval de aandacht van 't publiek. En daar is het hun om te doen. Ontneem hun dit middel, en de schandaalcolportage zal haar eigen dood wel sterven! De Raad kan op deze wijze een goed werk doen. Elders is het gebleken,'proefhou dend te zijn, dat kan ook hier te Haarlem zoo worden. En wij hopen dat onze Roomsclie en Christelijke raadsleden, die on getwijfeld ook wel eens met de er gerlij kinden der schandaalcolpor tage in het centrum der stad hebben kennis gemaakt, ons denkbeeld eens zullen overwegen, en ernaar han delen bij voorkomende gelegenheid Wairlijk, 't is noodig! Want de schandaalcolportage neemt al brutaler toe Daar is bovendien in onze stad in den laatsten tijd nog méér op dit gebied los. De opleving der Katholieke actie in Haarlem is in de laatste maan den niet te miskennen, dat schijnt mee te brengen dat ook de anticlericale actie van li iren kant zich grimmiger uit. Zoo worden we voortdurend en herhaaldelijk begunstigd met aller lei pamfletjes in onze brievenbussen, die niet meer of minder prediken daner is geen God Vooral bij de Katholieken worden die schotschriftjes bezorgd, en het is nu maar goed om dat eens openlijk te zeggen, opdat onze Roorasche huisvaders eu huismoeders waken kunnen. Voor wie eenigszins zijn verstand gebruiken, zijn die dwaze, onbenul lige, quasi-geleerde pamfletten nu wel geen groot gevaar, want de onzin ligt er duimen dik op. Maar toch kunnen ze gevaar in onervaren hoofdjes! En men zij dus gewaarschuwd. Zalvende papiertjes van „vrije denkers" en dergelijke heeren verwijze men naar 't fornuis of naar een andere plaats, waar ze fragmentarisch toch nog dienst kun nen doen! Is het vreemd, als we ten op zichte van het bovenstaande onzer zijds weer eens terugkomen op de noodzakelijkheid der katho lieke Pers? Dat mag men nu heeten een plei ten voor eigen zaak, een oratio pro domo: welnu, wij aanvaarden dat woord! Maar die zaak, die de onze is, en die wij dienen, is tevens toch óók de zaak der Katholiciteit, de zaak der Kerk en van ons II. Ge loof. Eu -juist tegenover al die schot schriften en schandaalcolportage, tegenover de frivole pers van den dag, tegenover neutraliteit en anti- clerioalisme, in den regel één, te genover het papieren gevaar, om liet in een kort, maar teekenend woord te zeggen, staat de Roomsclie Pers, liepen ook vij te slaan!. En daarom is de steun, die aan de Katholieke Pers wordt gegeven, niet alleen een goed werk, niet alleen een daad van gehoorzaam heid aan onze geestelijke overheid, maar ook, en vooral, een daad van Christelijken plicht jegens de Kerk, jegens den naaste, en jegens ons zelf! Algemeen Overzicht Omtrent Antwerpen en den toestand daar raadplegen we liefst het „Handelsblad van Antwerpen" Want 't is een onuitwarbare historie. Zelfs de Antwerpsche bladen- zelf verklaren, dat ze er geen gat in zien. Het genoemde blad schreef Za terdagavond het volgende VéCndaag (dat is dus Zaterdag) wordt er veel minder aan de dok ken gewerkt dan gisteren, iets waar aan men zich natuurlijk niet ver wachtte, aangezien men het tegen deel voorzag, en, zoo men gisteren de hoop koesterde dat toekomenden Maandag de natiegasten algemeen het werk zouden hernemen, men moet vandaag die hoop weeral op geven, want in plaats van herneming voorziet men nu voor Maandag weer volledige neerlegging van alle werk aan de dokken. Wij hebben met verschillende aatiebazen en dekens gesproken, en allen moesten ons bekennen dat er vandaag door minder ploegen gewerkt werd dan gisteren. Plet stakingscomiteit heeft ver schillende strooibiljetten gedrukt en laten uitdeeleu, waarin aan de na tiegasten wordt aangeraden het werk niet te hernemen, omdat de natiën hunne eischen niet willen inwilligen. Er wordt dan nog wat geschermd met den „stempel des verraards op het voorhoofd van allen die werken", en dit is genoeg om sef- sens een lieele partij mannen van het werk te weerhouden. En zooals liet met de natiegasten gaat. zoo gaat het ook met de buil- dragers en kooldragersvandaag wordt er veel minder gewerkt en Maandag zal vermoedelijk nog minder gewerkt worden. De ontroering zal niet tot beda- ring komen door een omzendbrief, op bevel van den minister van spoorwegen door den lieer statie overste der Handelsstatie verzonden aan de hoofden der Antwerpsche handelshuizen Die „omzendbrief", die het blad vermeldt, houdt in, dat de spoorwe gen zicli zich zullen genoodzaakt zien, liooge bedragen te vorderen van de huur der wagens, die nu maar volgepropt met goederen on afgeladen blijven staan. Er zijn haast geen goederenwagens meer in voorraad! De handel krijgt dan ook een ontzaglijken schokverscheidene handelshuizen van Antwerpen heb ben reeds uit het binnen- of het buitenland bericht ontvangen, dat alle verzendingen naar Antwerpen worden gestaakt Hoe zal dat nog atloopen Diezelfde vraag, maar op een heel andere manier, stelt prins von Biilow, de Duitsche rijks kanselier, zich ongetwijfeld, als liij vooruitziet naar de komende Rijks dagszittingen. In zijn zomervacantie op Norder- ney heeft von Bülow druk gecon fereerd met de leiders van 't anti clericale „bloc" de pastijen, die tegen het Centrum gestemd zijn. Een allerzonderlingst allegaartje: de vrij-conservatieve afgevaardigde Kamp, de antisemitische Liebermann von Sonnenberg, de nationaal-libe- rale leider Bassermann, de vrijzin nigen Schmidt-Elberfeld en Kampf, de leider der Zuidduitsche volks partij Yon Payer en de liberale afgevaardigde Schrader zijn achter eenvolgens de gasten van den kan selier geweest te hebben met hem gesproken over de mogelijkheid en wenschelijkheid van een conserva- titf-liberale combinatie die tegen liet centrum en de sociaal-democraten gericht moet zijn. De socialisten zijn in Duitscliland „staatsgefahrlich" en niet zoo ge lukkig als hier, waar ze zoo goed als regeeringspartij geworden zijn en den heer Borgesius c.s. moeten helpen om op het kussen te blij ven zitten En de Centrumspartij is ook in den ban, dat weet men.» Maar nu zit von Bülow ermee! Want tegen centrum en socialis ten zich verklaren, kan hij niet anders dan door alle andere paar den voor z'n wagen te spannen, al willen die ook ieder 'n eigen kant uit. Edoch, nóch de conservatieven zijn bevredigd, nóch de liberalen! De conservatieve leiders hebben den kanselier te verstaan gegeven, dat zij niei willen bloeden ten voordeele der liberalenen de liberalen hebben verteld, dat zij hun „vrijzinnigheid" allerminst willen opofferen aan die weinige heeren jonkers, die de conservatieve partij vormen!.... Dat wordt wat mooi's voor Bü low. 't Centrum, de partij die princi pieel tegen de „staatsgefahrliche" socialisten overstaat, kijkt rustig toe bij dien twist. Bij het centrum zal de regeering toch ten slotte weer moeten komen want de centrumspartij is ook het centrum van orde en rust en poli tieke eenheid. Maar.... dat wordt dan von Bülow's val! Want Bülow is te ver gegaan, om nog weer goede vrienden te worden met het Centrum! Onze geloofsgenooten in I uitsch- land kunnen rustig toezien, en de eerstvolgende weken beloven merk waardige gebeurtenissen op te leve- veren op politiek gebied bij onze Oostelijke naburen. Marokko is ook nog troef in de buitenlandsche zaken. Generaal Drude's goedgeslaagd tocht naar Taddert is natuurlijk nog het voornaamste. En het feit dat de om Casablanca gelegerde Marokkanen wegtrekken naar het binnenland en een hernieuwd ver zoek om wapenstilstand hebben gedaan, doet sommige Fransche dagbladen al juichen over „gebro ken verzet." De correspondent van den „Fi garo" waarschuwt daarentegen voor te spoedige gerustheid„menmeene niet", zegt hij, „dat de campagne is afgeloopen." De telegrammen uit verschillende kustplaatsen doen zien dat de be volking uiterst verdeeld is tusschen de twee sultanswanneer, zoo seint men uit Mazagan, die stemming van verdeeldheid door een gelijk tijdig vertrek der twee sultans naar de heilige plaatsen werd opgezweept tot fanatieke twisten, konden de Europeanen daar wel eens het slachtoffer van worden! De beweging ten gunste van Moeley Hafid, schijnt echter te minderen. Wel zijn enkele voorname kaïds hem nog steeds trouw, maar de geestdrift der bewoners van Marakesj is heel wat bekoeld, nu zij bemerken, dat de pretendent sultan nog meer belasting van hen vordert dan de echte Abd'el Azis is al vertrokken naar Rabat, zoo seint Reuter. Dus daar komt spoedig waf meer van te hooren. Over de verhouding der Euro- peesche mogendheden en Marokko hooren we een zeer merkwaardige uiting van de Spanjaarden, die dezer houding zeer juist en typisch toelicht. Het officieuseblad „Epoca" schrijft namelijk dat men in Marokko te doen heeft met twee van elkander gescheiden acties, nl. met. een ver geldingsmaatregel, die alleen Frank rijk aangaat, en verder met de inrichting van den politiedienst, waarbij Frankrijk en Spanje beide belaitg hebben. Spanje zal zich dan ook, wat een inmenging betreft, geheel tot de laatste actie beperken, zoo zegt dit blad der regeering. Nieuwtjes in drie regels. Hofberichten. H. M. de Koningin en Z. K. H. de Prins der Nederlanden ziju Zater dag aan het Hollandsche Spoorsta tion te 's-Gravenliage uit Zeeland teruggekeerd, luide toegejuicht door tie honderden, die op de beide per rons en op de luchtbrug over den spoorweg het Koninklijke Echtpaar wachtten. De sluiting der Staten-Generaal. In de vergaderzaal der Tweede Kamer, waar reeds de Koninklijke troon is aangebracht, geflankeerd door de leeuwen in den Holland- schen tuin, op gulden ko1 ommen, met het oog op de opening der Staten-Generaal op morgen, is Za terdag de zitting der Staten-Generaal gesloten. De voorzitter der Eerste Kamer, de heer Schimmelpenninck van der Oye, leidde in generaals uniform de vereenigde zitting. Voorts was er het vereenigd bureau der Kamers, allen in ambtsgewaad, eneen aantal leden der beide Kamers tegenwoordig. Even over drieën trad de minister met de hem begeleidende commissie van ontvangst en uitgeleide, de heeren Bevers, Scholten, Eland, Jansen, Van Deventer en Passtoors, in ambtsgewaad (de heer Eland v;as in generaalsuniform) de zaal binnen en plaatste zich achter de minister tafel vóór den troon, terwijl de FEUILLETON. EUWE HAARL ABONNEMENTSPBIJS: Per 3 maanden voor Haarlem fl.20 Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 130 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Afzonderlijke nummers 1.65 0.05 PRIJS DER ADVERTENTIËN: Veto 16 regelsf0.60 (contant) f0.50 Elke regel meer0.10 Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie A contant. Minister Rink heeft in naam van H. M. Zaterdagmiddag de zitting der Staten-Generaal gesloten. Als gewoonlijk met een overzicht van wat er in 't afgeloopen zittings jaar werd tot stand gebracht. Dit lijstje was ditmaal erg mager! Het éénig-belangrijke was de her ziening der wettelijke regeling van het arbeidscontract... een van vorige re geeringen overgenomen wetsontwerp, waaronder dit Kabinet nu z'jn naam mocht zetten. Van eenig belangrijk wetsontwerp, Uoor deze Regeering zelve samenge steld, ingediend en verdedigd, geen spoor I Niets dan kleine herzieningen, ver beteringen, nadere regelingen 1 De opsomming van wat er g e d a a n is, vergeleken met wat er op sociaal gebied vooral te doe n is, is een ver pletterende aanklacht èn tegen dit Ministerie, èn tegen ons parlementair- wetgevend systeem. Tegen 't laatste, omdat zoo ontzag lijk veel tijd met praten wordt ver sleten, zonder nut. Tegen 't ministerie echter in hoofd zaak. Want vergelijk daarmede eens, wat Dr. Kuyper en zijn ministers in éón jaar deden! Ook op de Filippijnen is een anti- Japansche beweging losgebroken. De spanning is er heel groot. Berlijn heeft op de jongste stede lijke rekening over 1906 een bedrag van 14 millioen mark batig saldo! Roosevelt's schoonzoon Longe- worth heeft verklaard, dat Roosevelt een derde presidentskeuze zou aannemen. Het keizerlijk jacht „Standart" is nog niet vlot. De schade blijkt hoogst ernstig te zijn. (S'penaal voor dit blad bewerkt). BOE LENDE ROMAN uit den jongsfen Poolsclien vrijheidsstrijd. Naar het Duitsch van UERD. VON OSTEN. 19) Jegor en Tliaddeus hadden hun man nen ver van liet slagveld weggevoerd. Evenals vroeger in zijn jeugd, was Thad- deus ook nu hier de verrader van zijn vriend Roman geworden. Toen werd hij gedreven door hebzucht, door zucht naar het leven van vermaak, dat hij groo- tendeels door den jongen graaf had leeren kennen. Maar toen had hij zich ten minste niet gevangen laten nemen; men meende toen, dat hij, evenals de andere samenzweerders, gevangen zat. Daardoor vertrouwden zijn landslieden hein later weer. Aan den tegenwoordigen opstand had hij liever niet deelgenomen, maar de bloedverwanten zijner vrouw, met wie bij niet in onmin wilde gera ken, dreven hem er toe. Maar evenals Jegor, vocht hij hij de opstandelingen onder een aangenomen naam, ten einde zijn goederen niet verbeurd verklaard te zien. Deze list bleek echter in beide ge- gevallen vergeefsch, en liet was nu de hoogste tijd om zich met de regeering, aan wier omverwerping immers toch niet te denken viel, te verzoenen. En welke betere gelegenheid zou hij daartoe vinden dan zijn makkers over te leveren aan de Russen En Jegor hoe had hij ooit betere wraak kunnen nemen op Roman en Leo- kadia! Toch gevoelde hij althans wroe ging, vooral omdat hij, door machtige vrienden geholpen, spoedig de gunst der regeering herkregen had, maar daar mee ook voorgoed de verachting zijner landgeneoten over zich had afgetrokken. Roman is huiten alle verwachting ge lukkig aan zijn vijanden ontkomen. Zijn getrouwen hebben hein op hun schou ders weggedragen, totdat hij weer in staat was, door twee zijner mannen gesteund, te loopen. Langs paden, die soms een halven meter onder water stonden, voerde Bogdan de weinige geredden door het moeras heen naar een klein huis, schil derachtig op een hoogte gelegen midden in het woud. Inwendig was het gemeu bileerd met een weelderigheid, die men daar in de wildernis allerminst verwacht zou hebben. Maar alles was verwaarloosd en bedorven, meer door onzindelijkheid dan door den tand des tijds. Voor Roman en zijn gezellen was daar al gauw een kamer behoorlijk ingericht. Maar het ontbrak aan levensmiddelen, ofschoon de vermoeienis.toch noggrooter was dan de behoefte aan voedsel. Bogdan stond te jammeren, dat hij den generaal niets dan een glas water kon aanbieden. Sieniawski troostte hem met de verzeke ring, dat het hem in vroeger dagen zelfs wel aan drinkwater ontbroken had. „Aan wien behoort dit huis, en hoe komt men hier aan die kostbare inrich ting?" „De eigenares is een weduwe, die we gens zwakte hier in de wildernis niet leven kon en naar de stad verhuisde, maar voor het huis midden in het bosch geen kooper kon vinden." De doodelijk vermoeide vluchtelingen legden zich voor eenige uren terru'ste, om daarna de vlucht te hervatten. Voorloo- pig was er van de Russen niets te vree zen. Wel had men een wacht uitgezet, maar ook deze werden spoedig door den slaap overmand. Alleen Roman kon, trots de groote ver moeienis en het bloedverlies, den slaap maar niet vatten. De slordig verbonden schouderwond deed hem geweldig pijn en meer nog pijnigden hem de gedachten aan de sombere toekomst des vaderlands en aan den noodlottige» dag, die achter hem lag. De wondkoorts begon hem verzwakken, en koortsfantasieën vervulden zijn brein. Hij sloot de oogen en wilde niets meer zien, doch alleen slapen. Het ging niet. Het gedonder van het geschut, de smart kreten der gewonden en het rochelen der stervenden klonk hem voortdurend in de ooren. Dan weer verscheen Leokadia's beeld voor zijn geest en wilde hij de armen naar haar uitstrekken, maar dan werd hij op gevoelige'wijz i aan zijn schouder- wond herinnerd. Zij verdween echter ook dadelijk weer, het vaandel met den wit ten adelaar zwaaiend. Hij moest toch ingesluimerd zijn, want opeens werd hij met een schok wakker. Toen hij de oogen opende, stortte juist de tafel met een vreeselijk gekraak om en een vreeselijk geraas en getier volgde. Bogdan zonk onder de slagen van ver scheidene soldaten op den drempel der kamer neer, waarvan hij den toegang tot zijn laatsten ademtocht verdedigde. Slechts over zijn lijk drongen zij binnen. Do koortsbeelden waren plotseling ver dwenen en Roman sprong op. De linker hand greep naar de sabel, die de rechter niet meer de kracht had te voeren, tever geefs spoedig' was hij door de vijanden overmand, hij en zijn gezellen, enkelen uitgezonderd, wien het gelukte te ont vluchten. De Russen wilden hem de ar men op den rug binden, ofschoon hij den rechterarm in een doek droeg en de schouder sterk gezwollen was. Hij pro testeerde tevergeefs tot een officier binnentrad. „Het is werkelijk Sieniawski," nep deze uit en haastte zich de noodelooze wreedheid te verbieden. Hij beschouwde Roman medelijdend en met de achting, die de dappere steeds tegenover een dap pere gevoelt, al is deze ook een over wonnen vijand, ja zelfs een rebel. Een half dronken vrouw stak het hoofd naar binnen. „Welnu, heer overste, heb ik u niet goed den weg gewezen Ja, .k ben hun heel goed bekend." De officier keerde haar verachtelijk den rug toe en ging naar zijn mannen, die het huis doorzochten. „Ik moet dien goeden lieer Sieniawski toch nog eens zien!" riep de vrouw in het Poolsch. Zij giggelde en keek hem onbeschaamd in het gelaat. Roman stond op en keek haar vol waardigheid aan. Was er dan werkelijk een menschelijk wezen zoo laag gezonken om hem in zijn ongeluk te beschimpen! Hij had vewaeht, dat zij den blik be schaamd terneer zou slaan, niet dat zij als gebroken ter aarde zinken zou en hem met stijgende ontzetting zou aanstaren. Zij wrong de handen, rukte zich de haren uit het hoofd, wentelde zich als vertwü- felend over den grond en brak in de vreeselijkste vervloekingen tegen zich zelf uit. „Sieniawski, is het Sieniawski!" riep zij uit. „Roman Sieniawski! snikte zij. De solda'en, die ter bewaking van den opstandelingen-aanvoerder in de kamer waren gebleven, barstten in een schater lach uit. „Ik ben gewond en lijd zwaar, gun mij ten minste de enkele oogenblikken rust, die ik nog heb," sprak Roman tot de vrouw. Zij luisterde naar zijn stem eu snikte toen: „O heer Roman,'lieer Roman, kent ge mij dan niet meer?" Citvorschend keek hij in. het verwion- gen gelaat en naar de woest rollende, als in waanzin flikkerende oogen. Ze kwam hem nu weer eigenaardig bekend voor, die vrouwengestalte daar aan zijn voeten. Waar kon bij haar gezien hebben? Op haar knieën sleepte ze zich tot vlak voor zijn voeten en fluisterde haar naam. Hij deinsde terug. Kon het mogelijk zij n Was ddt Anka, de Anka zijner jeugd, zijn ideaal van schoonheid en deugd? Slot volgt.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1907 | | pagina 1