DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
H. VA* OEN BERG.
SCinderhuisvest 31-33, Haarlem
Verkiezing voor de
Provinciale Staten.
De Begrootings-
verslagen.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
WOENSDAG 16 OCTOBER 1907.
No. 6712, 32ste Jaargang.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3.maanden voor Haarlem fl.35
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.35
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,80
Afzonderlijke nummers0.05
Bureaux van Redactie en Administratie:
tnterc. Telefoonnummer 1426.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regelsf0.60 (contant) f0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie 4 contant.
Met aandrang noodigen utfj
alle kiezers uit, bij de a. s.
uerkiezing uan een lid der Pro-
uinciale Staten op Vrijdag 25
dezer, hun stem uit te bren
gen op den candidaat der
Christelijke partijen, den heer
ii.
Zooals wo in ons eerste artikel
(zie ons blad van Zaterdagavond jl.)
hebben gezien, is de toestand onzer
gemeente op financieel gebied alles
behalve rooskleurig.
Eu de raadsleden beseffen dat
volkomen, zooals we met verschil
lende aanhalingen uit de begroo-
tings-verslagen hebben aangetoond.
Wat vooral dezen toestand zorge
lijk maakt, is de opdrijving der
kosten voor liet Openbaar onderwijs.
Zooals overal, verslindt ook ten
onzent het Openbaar ouderwijs liet
overgroote deel onzer stedelijke in
komsten.
Het Openbaar onderwijs ia niet
alléén in Haarlem de nachtmerrie
des wethouders van financiën
Maar we hebben er hier nog iets
bij: de kwestie der forenzen van
onze scholen, om 't zoo eens te
noemen.
Haarlem's Iloogero Burgerschool
vooral trekt enorm veel leerlingen
uit naburige" gemeenten, en omdat
liet schoolgeld niet in verhouding
kan komen tot de werkelijke kos
ten, lijdt onze gemeente voor die
buitenstadscbe leerlingen enorme
schade.
En die schade is zóó groot, dat
.alle afdeelingen van den Raad er
lang en breed over hebben ge
sproken.
In de derde afdeeling werd als
middel daartegen genoemd het hef
fen van booger schoolgeld voor
leerlingen van buiten, en wel tot
den kostenden prijs. Een maatre
gel, die misschien op het eerste
gezicht ;>vat hard mag schijnen,
maar die toch zeer zeker overweging
verdient, dunkt ons. Ook in de eerste
en tweede afdeeling werd in dien geest
gesprokeu, en we gelöOven dat we
daarvan nog wel nader in open
bare zitting zullen vernemen!
Merkwaardig mogen we het noe
men, dat in de eerste afdeeling als
bezwaar tegen het nemen van
maatregelen te dezen opzichte werd
aangevoerd„het annexatie-gevaar
van ongewenschte aangrenzende ge-
meentedeelen"Omtrent de al-of
nietwenschelijkheid daarvan,althans
in d i t verband, zullen de meeningen
wel wat uiteenloopen!
In verband met den gedrukten
liuanciëeleu toestand werd in een
der afdeelingen nog de wensch ge
uit, evenredige heffing van school
geld op enkele inrichtingen van
onderwijs in te voeren, een denk
beeld dat wel waard is overwogen
te worden.
I ntusschen is in de tweede afdee
ling besloten, in ieder geval toch
bij de begrooting in openbare ver
gadering terug te komen op den
fmanciëelen toestand der gemeente.
We krijgen dan dus ongetwijfeld
nog wel meer erover te hoorenl
Met dat gebrek aan inkomsten,
waaraan H aarlem chronisch lijdende
is, hang^ natuurlijk nog tal van
andere <mgen samen. Zoo b.v. de
slechte bestrating op verschillende
plaatsen. Wanneer op verbetering
daarvan wordt aangedrongen, beet
liet telkens: er is geen geld voor
disponibel 1
In dit verband mag wel eens wat
naders worden onderzocht omtrent
de besparing, die volgens verschil
lende leden in den Haag wordt
verkreg n, door de bestrating to
doen aanbesteden. De toestanden op
verschillende plaatsen zijn niet de
zelfde, en het zou zeer goed kunnen
we:en dat wat te 's Gravenhage
mogelijk is en goede resultaten geeft,
hier te Haarlem niet is uit te voeren
Intusscheneen onderzoek is
allicht te doen en mag, dunkt ons,
ook in verband met de enorme
tekortkomingen van onze bestra
ting, niet uitblijven I De klaclit dat
de eene tak van gemeente-dienst
de straat opbreekt na, de andere,
en dat er geen voldoende voeling
wordt gehouden tusschèn die ver
schillende onderdeden van „Open
bare Werken", zal wel altijd
terugkeeren 't is in alle grnotere
plaatsen zoo, en verbetering schijnt
daarin onmogenlijk te zijn. Daar
moeten we ons maar mede troosten I
Daar is echter één punt, waarop
wij hier eens uitdrukkelijk willen
wijzen, naar aanleiding van een even
gerechtvaardigde als juiste klacht,
door een der leden uitgebracht.
Dat lid wees er n.l. cp (in de
tweede afdeeling) dat de rioolputten
in de Groote Houtstraat des na
middags worden gereinigd, juist als
er veel wandelaars in de straat zijn.
En dat werd „ongewensch-t" geacht.
We zouden nog heel wat verder
willen gaan in onze qualificatie
We noemen het ongepast en dor
perlij k, zooals de Gemeentereiniging
hier ter stede dat onsmakelijke,
maar noodige werkje van rioolputten
te ledigen, verricht.
Zij doet dat toch bij voorkeur op
klaarlichten dag, méér nog op het
mooiste uur van den da,g I En tact
of gezond oordeel schijnt er lieele-
maal niet bij gebruikt te worden i
In andere steden gebeurt dat
leegmaken vau beerputten en riolen
des avonds laat of des morgens
vroeg.
Wij hebben hier onlangs echter
gezien, dat in het Café-restaurant
Brinktnanu op de Groote Markt de
rioolpomp-machine met toebehooren
midden op den dag, op het uur dat
vele vreemdelingen er hun lunch
zaten te gebruiken, voor de deur
kwam staan en het werkje begon....
Dames moesten op de meest voor
zichtige manier over de dikke buis
heenstappen, die door de geheele
gang lag....
Om van andere onaangenaam
heden, die met deze bezigheid ge
paaid gaan, nu maar te zwijgen....
We gelooven, dat we gerust mogen
spreken van een ongepaste wijze
van handelen, wanneer zóó iets kan
gebeuren I
Het is geen kwestie van geld,
maar van organisatie, zeide een der
ieden in de tweede afdeeling zeer
terecht. De organisatie deugt niet,
en die moét verbeterd!
Kleinere dingen, die ieder op
zichzelf nog wel de bespreking waard
zijn, zullen we, om niet al te uit
voerig te worden, maar achterwege
laten.
We zouden b.v. een-en ander
kunnen zeggen over de noodzakelijk
heid, naambordjes op de bruggen
te plaatsen, wat door „vele leden"
noodig werd geacht. In dit verband
zouden we ook de onderdoorgangen
vau de H.S M. officiëel gedoopt willen
zien, waarop in ons blad reeds
vroeger is aangedrongen.
We zouden ook kunnen spreken
over de plaatsen, waar de nieuw-
toegezegde electrisehe verlichting
noodzakelijk komen moet.
We zouden kunnen wijzen op het
Statenbolwerk, dat nog niet bestraat
behoeft te worden volgens enkele
leden, die ongetwijfeld den modder
poel van de laatste dagen daar niet
hebben aanschouwd.
We zouden, in verband met de
gevraagde oprichting van een „ge
makbuisje" in de stad, nog eens
kunnen aandringen op de plaa tsing
van meer ijzeren urinoirs in onze
stad, die van deze nuttige en noodige
meubels zéér veel te kort beeft
Maar dat alles zou ons te ver
voe-en.
We bepalen ons dus tot liet
bovenstaande, in de verwachting,
dat de enkele opmerkingen die wij
maakten, ten gevolge zullen hebben,
dat de belangt telling voor de ge-
meentebegrootiug t>ij de a.s. open
bare behandeling in den Raad ook
onder onze lezers zal gewekt worden!
Algemeen Overzicht.
De comedie in Antwerpen is er
door, zooals we al kortelings heb
ben bericht: de liberale reeders heb
de 50 centimes gegeven, en de
socialistische bondgenooten van het
verkiezingscartel hebben hun zin.
En de liberale burgemeester van
Antwerpen wrijft zich de handen,
dat hij als tusschèn persoon de we-
derzijdsche vriend is geweest, en
hij hoopt dat de socialisten en li
beralen hem a.s. Zondag m ^eeeti
anticlericale meerderheid zullen be-
loonen.
Het doen van dezen liberalen
burgervader wordt echter ook zelfs
door zijn vrienden niet geheel goed
gekeurd
Bijvoorbeeld de „Külnisclie Zei-
tung", zich tot tolk makende van
de kringen der groot-industrie en
der Duitsche reeders, acht het op
treden van den Antwerpschen bur
gervader zeer bedenkelijk en meent
dat de havenarbeiders zich nu wel
eens aangespoord konden gevoelen,
om op 'n zekeren dag een nieuwe
staking te beginnen!
Vandaar dat de Duitsche reeders
aanstonds na het bekend worden
van de belofte des burgemeesters,
besloten, de werkgevers in de Ant-
werpsche haven evenals tot dus
verre, verder te steunen en tot dit
doel een tweede millioen francs be
schikbaar te stellen.
Het jongste bericht uit scheep-
vaartkringen luidt, zegt de „Kol-
nische", aldus, dat eenige voorname
reederijen bet plan koesteren haar
schepen voortaan niet langer Ant
werpen te laten aandoen, döch in
de plaats daarvan de nieuwe Bel
gische haven Zeebrugge. Het is
nog niet bekend geworden boever
het met de voorbereiding van dezen
maatregel gevorderd is, die naar
het schijnt, verklaard moet worden
door de houding van den Ant
werpschen burgemeester en die voor
Antwerpen natuurlijk hoogst na-
deelig zoude zijn."
Dit artikel staat, merkt het „Hbd
van Antwerpen" op, in een groot
liberaal blad, in het voornaamste
orgaan van Duitschland's handel en
nijverheid.
„Niemand zal zeggen, dat het
werd ingegeven door haat of ijver
zucht tegen Antwerpen; het werd
geschreven door menschen, die, ver
van onze politieke twisten, den
toestand koelbloedig beoordeelen.
„Welnu, dit oordeel komt overeen
met het oordeel, dat heel de beza
digde en gematigde bevolking hééft
uitgedrukt.
„De socialistische baldadigheden
zijn niet alleen de schuld, dat Ant
werpen door vernieling en brand
stichting, door stilliggen van den
arbeidendoor de ontieddering vaD
het havenbedrijf, millioenen en
millioenén verloren heeft.
„De pogingen der liberalen om
hun Cartel te redden; de pleidooien
der liberale gazetten om de socia
listen wit te wasschen en ïiun open
lijk partij kiezen tegen de werk
gevers, de scheldwoorden, door de
leiders der stakers, Chapelle en
Wieme, niet alleen, maar zelfs in
liberale bladen tegen de buiten-
landselie Ieden dér „Federation
Maritime" gericht, de stelselmatige
eenzijdigheid van liet stadhuis in
liet conflict en ten slotte het ver
stommend optreden des burge
meesters om de socialisten te redden
op Liet oogeublik dat zij onweder-
roepelijk geslagen gingen zijn, dit
alles heeft de maat doen overloo-
pen.
De groote Engelsche en Duitsche
reederijen, die bron van Antwerpen,s
welvaren, zijn het beu, hier be-
spogen en beleedigd te worden en
de stadsoverheid te zien medewer
ken met diegenen die hen bespuwen
en belasteren.
„Zij gaan elders een gastvrijer
oord zoeken en keeren den rug aan
Antwerpen toe; de liberalen hebben
hun Cartel, maar ze hebben, om
bet te behouden, de liaven gerui-
neerd en al wie leeft van het haven
bedrijf, naar den bedelstaf helpen
brengen".
Dat is taal 1
Doch het is te vreezen, dat het
auti-clericale monsterverbond 't in
Antwerpen toch winnen zal, dank
zij bet geknoei van den liberalen
burgemeester, tot schade voor den
godsdienst zoowel als voor den
handel
De keizer van Oostenrijk betert
langzaam, zoo luiden steeds de be
richten.
Maar ondanks al die geruststel
lende officieele berichten is het be
grijpelijk, dat in Oostenrijk een
zekere bezorgdlmid heersclit.
De „Neue Freie Presse" geeft
daaraan aldus uiting: „De zieken
kamer op Schünbrunn is het kruis
punt van allerlei mogelijkheden.
Wat de eene dag brengt kan door
den volgenden wellicht weder on
gedaan worden gemaaktmaar dit
i§ niets in vergelijking met de zorg
die overal opkomt in het hart des
volks....
„Voor de geheele monarchie is
er slechts één feit, dat diep in geest
en gtmoed van allen dringt: de
ziekte des keizers. Menschelijke
deelneming, de groote belangen
van het rijk, het samengroeien met
een heerscher die twee geslachten
overleefde, de onwillekeurige terug
blik op een ernstig bewogen ver
leden, al deze stemmingen omzwe
ven thans ieder van ons en voeren
ons denken en gevoelen telkens
weer terug tot de ziekenkamer des
keizers....
„Een groot vraagteeken staat aan
den drempel der monarchie; nie
mand kan zich rekenschap geven
van liet antwoord, en van de ge
volgen voor den welstand, den
vrede, de politieke toekomst. En
bezorgd vraagt men zicli af, of de
monarchie gezond kan blijven, als
de keizer ziek is?"
Deze woorden zijn te opmerkelijk
om ze bier niet te vermelden.
Oostenrijk zal voor een gewichtig
moment in zijn historie komen te
staan, als Frans Jozef eens mocht
overlijden
In Engeland is men hoogst
bezorgd over de spoorwegcrisis.
De directies der groote spoorweg
maatschappijen hebben aan den
secretaris der groote vak vereeniging
doen weten, dat de maatschappijen
die yak vereeniging niet willen er
kennen.
En dat was de eisch die gesteld
werd. Anders zoo dreigden
de spoorwegmannen zou de
staking losbreken.
Het afwijzend antwoord van de
spoorwegmaatschappijen laat aan
duidelijkheid niets te wenschen
over.
En aangezien de leden dep vak-
vereeniging hun uitvoerend comité
bij de thans gehouden stemming
ongetwijfeld zullen machtigen om
de erkenning der vereeniging des
noods door een werkstaking af te
dwingen, blijft er niets anders dan
de tusschenkomst van minister
Lloyd George over, om dat te ver
hoeden. En daarop wordt in Enge
land nu alleen nog vertrouwd.
De M a r o k k o-affaire gaat me. r
en meer iu dé" richting, die Frank
rijk er al vroeger aan geven wilde
en die Duitschland steeds tegen
streeft.
Er is reden om aan te nemem,
dat de Fransche en Spaansche re-
geeringe nu weer op 't punt staan
in vereeniging een circulaire te
richten tot de mogendheden van
de Algesiras-acte, waarin dezen
wordt medegedeeld, dat Abdul-Azis
aan Frankrijk en Spanje het recht
heeft verleend, de politie op de
Marokkaanscho kusten te organi-
seeren, ten einde het smokkelen
van wapens tegen te gaan.
De „Times", die zich dit bericht
uit Parijs laat seinen, teekent er
gauw bij aan:
Dit plan is natuurlijk van tijde-
lijken aard. Het is geformuleerd,
ten einde front te maken tegen een
groot gevaar, dat de belangen van
'alle Europeescbe mogendheden be
dreigt.
Zoodra dit gevaar is geweken,
zullen Frankrijk en Spanje zonder
twijfel hun eigen politie vervangen
door die, uit Marokkanen gecru-
teerd, zooals ze is voorzien in de
acte van Algeciras."
Die aanteekeuing is eigenlijk het
meest-typische van heel het bericht.
Ze toont aan, hoe de mogendheden
nog altijd over Marokko denken
Frankrijk moet er af blijven!
En dat Frankrijk eigenlijk dat
niet doen wil, geeft juist de groote
moeilijkheid 1
Nieuwtjes in drie regels.
Weer een ernstig spoorwegongeluk
in Engeland. De express van Bristol te
Shrewsbury ontspoord.Twintig dooden.
Een paarEngelschezeeofficieren zijn
door Duitsche torpedobooten bij Bor-
kum wegens spionnage opgepakt.
De heele stad Fontanet in de Ver-
eenigde Staten, is vernield door een ont
ploffing der kruitfabriek.
•*- In Tanger circuleert een adres om
den Spaanschen officier Olalla en de
Spaansche troepen terug te roepen.
Kamerverkiezing te Franeker.
Bij de gisteren gehouden her
stemming voor de Tweede Kamer
in het district Franeker werden
uitgebracht 6356 geldige stemmen.
Gekozen de beer W. P. G. Ilels-
diugen (soc.-dem.) met 3340 stem
men.
De heer J. v. d. Molen (autir.)
bad 3016 stemmen.
De liberalen hebben dus, zooals
te verwachten viel, den sociaalde
mocraat duchtig gesteund. Het
„liever Turksch dan Paapsck" heeft
weer eens een overwinning gebracht I
Minister-crisis in 't zicht!
Het staat er kwaad voor, zoo
schrijft de Haagsche correspondent
van „De Tijd" met het plan tot
instelling van een fonds tot spoe
dige afwerking van de stelling van
Amsterdam. Ik heb de laatste dagen,
zooveel ik vermocht, getracht eens
op de hoogte te komen van de om
trent dit onderwerp in de Tweede
Kamer heerscliende stemming.
Als resultaat van mijn ernstig
naspeuren, meen ik te mogen con-
stateeren, dat er buitengewoon veel
kans is, dat het ontwerp «al wor
den verworpen. Waarschijnlijk zal
het grootste deel van onze partij -
genooten ook tegenstemmen.
Wat er dan gebeuren zal?
Een algemeene crisis wordt niet
verwacht, wel, dat de Minister van
Oorlog zijne portefeuille ter beschik
king zal stellen. Hoe dat zij, de
eerstkomende dagen zullen iu alle
geval de Kamer voor een hoogst
belangrijke beslissing stellen, waar
op ik reeds bij voorbaat de aandacht
van onze lezers vestig.
Oppositie onder de Middenstanders.
De Amsterdamsclie correspondent'
van de „Maasbode" schrijft:
Naar wij vernemen zal in de deze
week te houden vergadering van
de Algemeene "Wmkeliersvereeni-
ging door de rapporteurs verslag
worden uitgebracht over het in dezen
zomer te Nijmegen gehouden Mid
denstandscongres. In dit verslag
wordt er met leedwezen op gewezen
dat het Middenstaudscongres, voor
zoover het de ontvangst en de ver
dere feestelijkheden betroi, uitste
kend geslaagd kan genoemd wor
den, doch dat liet als middenstands
congres totaal mislukt is. Een en
ander wordt door de rapporteurs
in hoofdzaak geweten aan de leiding
van den bondsvoorzitter, den heer
J. S. Meuwsen, die den ofïicieelen
afgevaardigden geen voldoenden
tijd en gelegenheid schonk om hun
mandaat naar behooren te vervullen
en bun meening over tal van on
derwerpen kenbaar te maken.
Gemengde Berichten.
Ongewenschte gasten.
In een gehucht in Drente, bad een
alleenwonend persoon sedert gerui-
men tijd zijn woning verlaten, om
iu Duitschland te gaan werken.
Dezer dagen kwam hij echter terug
om eenige werkzaamheden op zijn
groDd, die bij de woning behoorde,
te verrichten. Nu kwam zijne komst
zeer ongelegen uit aan een gezin,
dat zonder toestemming van den
bewoner tijdens diens afwezigheid
er zoolang intrek bad genomen.
Zij herbergden zich daarom stilletjes
op den zolder, zoolang de eigenlijke
bewoner er was, en zoodra deze
weer was verdwenen heten zij zich
weer zien, maar met leege magen,
wantzij hadden deze enkele
dagen niets kunnen krijgenWat
zal men naar het vertrek van den
man hebben verlangd Doch 't is
'n wonder dat deze niets vernomen
heeft.
Diefstal. Te Amersfoort is
op last van den commissaris van
politie gearresteerd zekere v. <1. II.,
portier van de wagenwerkplaatsen
van de H. IJ. S. M., als verdacht
van diefstal van goederen, toebe-
hoorende aan de genoemde maat
schappij. Het door v. d. H. ont
vreemde is in'beslag genomen. Hij
heeft een volledige bekentenis af
gelegd en is ter beschikking van
de justitie te Utrecht gesteld.
Een kloeke vrouw. Nabij
de Nieuwebrugsteeg te Amsterdam
was Zondagavond een beschonken
man, die zich als een woesteling
aanstelde en herhaaldelijk zijn
vrouw in 't gelaat sloeg. De [reden
van zijn verbolgenheid was alleen
dat zij hein smeekte mee naar liuis
en de kinderen te gaan. De man
deed zoo ruw, dat niemand van
de vele omstanders lusschenbeiden
durfde komen; docli een juist voor
bijkomende vrouwelijke Heilsoldaat
wist door baar beslist en onversaagd
optreden den man te kaimeeren
en hem te bewegen met zijn vrouw
mede te gaan. De omstanders had
den eerbied voor deze jonge vrouw.
Branden. Gistermiddag
brandde de woning \an den vis-
scher H. F. te Steenwijkerwold tot
den grond af. Het vuur ontstond
vermoedelijk door het in brand
geraken van een pan met olie. De
geheele inboedel, alsmede een groote
voorraad vischnetten, werd een
prooi der vlammen. Verzekering
dekt de schade.
Door onbekende oorzaak brand
de te Ambt-Doetinchem de woning
van den winkelier en bakker B.
Massen geheel af. Van den inboe
del kon veel gered worden. Alles
was verzekerd.
In den afgeloopen nacht ia
afgebrand de boerderij van den
landman G. Verschuur te Onderdijk
(N.-H.) Oorzaak onbekend, Verze
kering dekt de schade.
Grieselig. Een agent van
politie te Rotterdam deed een grie-
selige vondst op een open terrein
nabij den overweg achter Diergaarde
en Stationssingel. Het was een lijk.
De politiegeneesheer werd gewaar
schuwd, want men dacht aan het
lijk van een op afschuwelijke wijze
vermoord mensch. Na schouwing
bleek het evenwel te zijn liet lijk
van een van zijn vel ontdane Chim-
pansé, uit de Diergaarde afkomstig
en daar maar nedergeworpen
Brutale inbraak. In een
woning in de Mariastraat te Apel
doorn is, naar het „Dev. Dagbl."
meldt, gistermorgen vroeg ingebro
ken. De dievan zijn door het raamje
van het privaat binnengekropen
en hebben de huisdeur van binnen
opengedaan. Er is een bedrag van
f1200 gestolen, de daders hebben
getracht door brandstichting bun
misdrijf te bedekken. Enkele meu
bels waren met petroleum overgo
ten en iu brand gestoken, doch
hebben geen vuur gevat.
Een d roe vig ongel uk. De
Maasbode meldt; Gistermorgen ar -
riveerden trein 311 der II: IJ. S. M.
aan bet station Schiedam en bracht
mede het lijk eener jonge dame
van ctrca 24 jaar. Men vond dit
lijk langs de rails liggen, met eenige
schrammen in het gelaat, onder de
gemeente Hof van Delft, tusschèn
station Delft en de halte Kelhel.
Te Schiedam werd lmt door de
zorgen van personen der H: IJ.-S. M.
en de politie naar het lijkenbuis op
de algemeene begraafplaats ver-
voei <1.
Met den trein van 8.34 uit Rot
terdam avri veerden haar verloofde
f
