1ÖUP0N MAGAZIJN,
Adïerteert in de
Officieele Kerklijst.
leop. mmm co.
IA.SEELEII Gz.
GEBRS. LOOTS,
Zuivere lichte Bordeaux
OPERETTEN
„Klein Duimpje",
Je Geleende Koekepan".
UITVOERING
R.K. Kinderzangvereeniging
F. C. PIET
I in Wijnen, Bier. enz.
J, Overtoom Jr.
- W. Th. MERX. -
bij
Demisaisor.s en Winterjassen
J. H E N S E N, Paarlaarsteeg 8,
§wn»wnwi»niMniiet
Styptaline en Verf oplosser.
H. B. SWARTE,
ANEGRNG 34.
Dames- en
Kindermantels.
Costumes.
Rokken en Blouses.
Pels-Colliers.
Ml
Vraagt S-Y.p. PBIJSCOMHr.
>n s t i t u u t
{achinaie Stofreiniging.
De „Sierkan",
Distillateurs en Wijnhandelaren.
„jAN KLAASSEN",
TWEEDE UITVOERING
Schotersingel 21,
RIDDERSTRAAT 10.
L. Roest-Comaita
pelk en Meikproducten.j
itsluitend 1ste kwaliteit
Huis- en s-s
Kachelsmederij
O
O
O
O
O
O
O
O
Paarlaarsteeg 8. J. HEN SEN Paarlaarsteeg 8,
De rechtspraak in Indië!
Onder het opschriftf<>:i Turksch.
vonnis," bevatten de Ind ische bladen
het volgende, door pastoor T. van
Lith ingezonden stuk.
Bij vonnis van den landraad te
Poerwaredja is aan een inlander
Niti-ardja de erfenis van zijn vader
ontzegd, op grond, dat hijChris
ten is. De feiten hebben zich aldus
voorgedaan
Niti-ardja had bij den raad agama
te Poerwared ja een vonnis gevraagd
waarbij hij als erfgenaam van zijn
vader erkend zou worden. Op mijn
raad had hij er niet van gesproken,
dat hij Christen was.
De raad agama sloeg het vonnis,
en do landraad te Poerwaredja be
krachtigde het, door het executoir
te verklaren.
De tegenpartij beweerde alsuu,
dat de sawah in kwestie niet tot
de erfenis behoorde, en Niti-ardja
was daardoor verplicht een nieuwe
zaak bij den landraad aanhangig
te maken, opdat zou worden beslist
of bedoelde sawah al of niet tot de
erfenis behoorde.
Staande de zitting, waarbij dit
nieuwe geding werd behandeld,
komttoevallig uit, dat Niti-ardja
Christen is. l.'e pangoeloe verwijt
kern dat hij tot nu toe dit feit
verzwegen heeft, en noemt hen»
een bedriegér, daar hy wel moet
weten, dat een Christen niet mag
erven.
De president van den landraad,
•fsehoon het vonnis van den raad
agama reeds executoir was ver
klaard, ontzegt alsnu aan Niti-ardja
zijn eiscb, op grond, dat hij een
Christen is en een Christen niet
mag erven.
Tegen dit vonnis heb ik Niti-ardja
appél laten aanteekenen bij den
raad van justitie te Semarang, en
de zaak in handen gesteld van ad
vocaat Van Heeckeren aldaar.
Reeds meermalen was het voor
gekomen te Magelang, dat een
rechtsvordering instelde op een
erfenis. Dan werd mij telkens ge
zegd het feit, dat een inlander-
Christen is, belet hem niet, dat hij
kan erven, want de wetgever zegt
ket Moham medaansche recht wordt
toegepast in zoover het niet in
strijd is met de adat en de alge
meen erkende begrippen van bil
lijkheid en rechtvaardigheid. Even
wel werden er dan altijd andere
moeilijkheden gemaakt en de Chris
ten kreeg op slot van rekening de
erfenis niet.
Om deze reden had ik aan Niti-
ardja gezegd: „Spreek er niet van
dat gij Christen zijt, maar als het
gevraagd wordt, moogt gij niet
liegen.
Nu zal toöh ieder inzien, dat het
reeds zeer erg is, dat de inlandsche
Christenen zoolang hun rechtstoe
stand niet is geregeld verplicht zijn
recht te zoeken bij hun vijanden
de akal rijke inlandsche rechters.
Maar wat te Poerwaredja gebeur
de, is toch wel al te kras.
Misschien zou iemand vermoeden,
dat de president van den l&ndraad
te Poewaredja persoenlijke antipa
thie heeft tegen inlandsche Christe
nen. Dit echter is hier niet het
geval.
Waren wij nu in Turkijke, dan
zou ik de zaak op haar beloop
laten, overwegende, dat het beter
is onrecht te dragen, dan zijn vij
anden nog meer tegen zich in het
harnas te jagen.
Maar wij zijn niet in Turkije, en
bovendien, wie weet of daar onder
den invloed der Westersche bescha
ving de Mohammedaansche recht
spraak op dit punt niet reeds is
gewjjzigd?
Welken indruk echter moet het
maken op de inlanders, dat de
Buropeesche rechter inNederlandsfch
Indië kalm dit wetje van Moham
medaansche verdrukking durft toe
passen, ofschoon de wet nog wel
uitdrukkelijk zegt, dat het Moham
medaansche recht niet geldt, waar
het in strijd is met de adat en de
algemeen erkende begrippen van
billijkheid en rechtvaardigheid.
Welk een indruk zal het maken,
dat de pangoeloe, in een openbare
zitting van den landraad, er den
Christeninlander een verwijt van
durft maken, dat hij de misdaad
van zijn Christen-zijn verzwegen 1
heeft, en hem een bedrieger noemt,
omdat hij een poging heeft gewaagd
om zijn wettig erfdeel te verkrijgen,
ofschoon hij Christen is?
Welk een indruk moet het maken
op de inlandsche bevolking, die ge
lukkig niet eens weet, dat er in het
Mohammedaansche recht een der
gelijke bepaling bestaat. Immers,
dat zij niet weten, blijkt uit den
loop van dit rechtgeding zelf.
Want geen der vijanden van Niti-
ardja heeft er aan gedacht, aan den
pangoeloe te zeggendenk er aan,
hij is Christen en mag niet erven.
Slechts toevallig naar aanleiding
van een brief van mij aan den
president van den landraad kwam
het uit, dat hij christen was.
Ligt het nu op den weg der
Europeesche rechters aan de pan
goeloe's gelegenheid te geven dit
verdrukkingswetje bekend te maken
en in toepassing te brengen en
daardoor zelf het fanatisme te helpen
aanblazen by de inlandsche bevol
king?
Reeds meermalen heb ik met
verschillende rechtsgeleerden de
erfeniskwestie der inlandsche Chris
tenen besproken en dan is mij
telkens gebleken, dat bij de inland
sche rechtspleging nog veel is, dat
onbepaald is en in de lucht hang.
Staan wij niet voor het feit, dat
te Poerwaredja een reeds executoir
verklaard vonnis van den raad-
agama door den landraad gewoon
weg op zijde wordt geschoven,
omdat blijkt, dat een der erfgenamen
Christen is?
Wanneer dat kan geschieden ten
nadeele van een Christen en om
onrecht te plegen, dan kan er met
een beetje goeden wil en rechtsge
voel toch veel gedaan worden, om
wat recht is tot zijn recht te laten
komen in weerwil van de gebrek
kige bepalingen van ons wetboek.
We roepen daarom de hulp in
van de pers, om dit feit in ruime
ren kring bekend te maken en
haar machtige stem te laten klinken
ter verdediging van waarheid en
recht en voor de overwinning van
het gezond verstand op dwaze let-
terknechterij.
Gaarne zouden wij zien. dat de
kenners van het inlandsch recht
met zijn kronkelingen over de
zaak hun licht eens laten schijnen,
opdat het publiek van Nederlandsch-
Indië wete, wat het verwachten
mag van hen, die in naam der
Koningin en van het Nederlaud-
sche volk den regel van het on
kreukbaar en goddelijk recht moe
ten toepassen op de inlandsche
bevolking, die aan ons bestuur is
toevertrouwd.
OFPICIEELE KERKLIJST.
ADVERT^NTIEN,
De vliegen en het sterftecijfer.
De gezondheidscommissie van Li
verpool heeft dezer dagen vergaderd
naar aanleiding van het uiterst
bedenkelijk geval, dat op :t eind
van September het sterftecijfer in
de stad gestegen was tot een onge
kende hoogte, zonder dat het den
leek mogelijk was zoo op het eerste
gezicht reden en oorzaak te vinden
van het verschijnsel.
De vakmannen, die deel ervan
uitmaken, zaten er evenwel niet
verlegen mee.
Zij betoogen, dat de aanwas dei-
sterfte in de laatste week van Sep
tember (21.2 per duizend) uitsluitend
en alleen moet worden toegeschre
ven aan de vliegen, die onder den
invloed van het warme en droge
weder van de laatste weken, tot
een angstwekkende vermenigvuldi
ging zijn gekomen en zich toen
eerst prettig en zomersch zijn gaan
gevoelen.
Millioenen en millioenen vliegen,
dus verklaarden de van de gezond
heidscommissie deel uitmakende
dokters, hebben in de laatste weken
de stad geteisterd en indirect bij
gedragen tot de schrikbarende
kindersterfte, doordien ze de melk
en ander zuigeliDgenvoedsel besmet
hebben
Haarlem - Koningstraat 4.
|J NIEUWSTE JAPONSTOFFEN,
Fijne vruchten-
Comestibles.
Kruisstraat 15,
Telefoon 294.
B Honing Zoon
Handelaars in alle
soorten Brandstoffen
HAARLEM
NIEUWE GRACHT 36.
Telefoon No. 230.
BLOEMENDAAL
SCHOOLLAAN A 386.
Telefoon No. 037.
„Van der Linden".
ZIJLWEG 5, HAARLEM.
o
Kostschool voor een beperkt
getal R. K. Jongeheeren.
Prospectus wordt op aan
vraag toegezonden.
VLEESCHHOUWERIJ.
Zijl weg No. 65
flhoek Pieter Kiesstraat
Haarlem.
Weer voorhanden prima
kwaliteit ROLPENS.
Tarief voor het Stofvrij
maken van Tapijten, Ta
pestry, Brusselsoh, Koe-
haar enz. per M2.15 Cts.
Velvet, Axminster, Mo-
Iquet enz. per M2. 20 Cts.
zoodat een kleed van een
gewone kamer plm. 20 M-\ kost
f 8,— A f 4,—.
Van Gordijnen, Meubelen, Ma
trassen enz. worden gaarne prijs
opgaven verstrekt.
Alle opgaven en inlichtingen
geschieden kosteloos.
Spaarne llrootf, T. W. KOOPMAN,
TEL. 381.
Levert prima
A, DE VOGEL,
Barrevoetstraat 12, Haarlem
Telephoon No. 349.
saa
HAARLEM.
VRAAGc
(FIJN BOUQUET).
PER ANKER f 24.—.
IN 7 TAFEREELEN.
Muzikale scherts in 3 bedrijven.
Kluchtspel in 2 bedrijven.
ENZ ENZ.
DER
Maandag 11 November.
IN DEN ZAAL VAN DEN
Heer SISTERMANS.
TE
HILLEGONI.
Aanvang 6V2 unr precies.
ENTREE 50 GTS. schoolgaande
kinderen onder geleide 25 cts.
Vrijdag 15 November
's Avonds 7 uur precies.
ÉENTRE 75 cts.
Tekstboekjes, welke tevens als
toegangsbewijs dienen, verkrijg
baar bij den boekh. J. G. KAT
en aan de Par. Jongensschool.
Plaatsen te bespreken a 10 cts.
op Maandag en Vrijdag tusschen
11 en 2 uur in de zaal.
Nieuwe Groenmarkt 18.
TELEFOON 167.
MAKELAAR en C0MMISSI0NNAIR
in EFFECTEN.
AGENT voor do MAATSCHAPPIJ
van BRANDVERZEKERING voor
het Koninkrijk der Nederlanden-
gevestigd te 's Bosch.
van G. ALDERS Jr.,
Kennemerstraat
hoek Frans Halsstraat.
Goedkoop en solied adres voor H.fï
AANNEMERS.
Neemt eens proef met de
VERMOUTH van f 1,25.
de flesch.
Aanbevelend,
A. POPPEN.
Santpoorterstraat 5
NABIJ 'T KLEVERPARK.
Mr. METSELAAR en
WITWERKER.
Beeldhouwer in
HOUT EN STEEN.
Bekroond in Binnen- en Buitenland
koopt men het voordeeligst
Dat bewijst hef reuzendebiet. De grootste uoor-
raad. De concurreerendste prijzen. - - - -
GEBRUIKT voor het verwijderen van verf, vernis op waslageu
op meubelen, houten lambriseeringen en ornamentwerk Styptaline.
GEBRUIKT voor het schoonmaken of het verwijderen van vet
vlekken, van marmeren beelden, marmeren gangen, blauwzerkstow.
enz. enz. Styptaline.
GEBRUIKT voor ontvetting van machinedeèlen Styptaline.
En de met Stijptaline behandelde voorwerpen zullen als nieuw
te voorschijn komen, zooals vele goede attesten bewijzen.
Styptaline wordt geleverd iu bussen met gebruiksaanwijzing,
bevattende 2,5 Kilogram ad f 1,75, per bus franco door geheel NE
DERLAND onder rembours, door
De Haarlemsche Soda-Fabriek te Haarlem.
<y
Specialiteit in de
\aP zooals LAKENS, FAN
TASIE en EFFEN, FLU-
WEELEN, FLANELLEN enz.
-V
I
