Gelouterd.
fe.
Stadsnieuws.
g Wg5on den
L FEUILLETON.
Een tcere kwestie.
BIN NENL A N D
BUITENLAND.
IEUWE HAARLEMSCHE COURANT
'l den laatstentijd zijn de materiëele
E Qar*c eele eischen, door de onder-
rJZers te stellen, vooral aan de orde
fcden dag.
is i daarom mogen intelleetueele
n> te stellen aan het onderwij
?d personeel, toch niet vergeten
Nen 1
l e trof ons dezer dagen een arti-
,j. Je in een der Roomsche onder
iJzersbladen over de zaak, waarvoor
hier de aandacht vragen,
i bat geldt eene teere kwestie, een die
L®' het katholiek bijzonder onderwijs
t| öauwste samenhangt, en die tevens
r*eer voor ons katholieken, bewijst
|j dringend noodzakelijk de katho
5e bijzondere school is!
.be katholieke onderwijzers wijden
lelijk hun aandacht aan de toe
kende immoraliteit onder de jeugd
d 's dan ook weikelijk geen geheim,
onder de hedendaagsche jeugd,
Sl'°r den invloed van het ongodsdieu-
S onder,vijs vooral de verstandelijke
k°egrijpheid schrikbarend toeneemt
«.bat de onderwijzer hiermede reke
P11? heeft te houden, kennis behoort
•j. hebben van moreele afwijkingen
r? zich kunnen voordoen, omdat hij
j, lRt de man is die den geest van het
/"d in den tijd der jeugd nog kan
rhnen en vervormen, behoeft geen
..Maar nu is ook de moeielijkekwes-
1,6 da ,r:
)fbe kweekeling die dit alles dan
k behoort te leeren, om als onder
ijzer het te weten, is zelf (of zelve)
altijd nog een kind, althans in
jaren der jeugd die juist het ge-
iilrlijkst zijn om ojj liet gebied der
Mueele en moreele vraagstukken zich
i bewegen.
l(j.Mn toch is het noodig, dat de noo
ii'Sc kennis hem of haar wordt bijge-
*|chtl
,.Men voelt de moeilijkheid, waarop
'J hier niet dieper willen ingaan. En
ziet van zelf in, van hoeveel be-
j/lg het is èn voor 't behoud van d-
'Ideren in de school, èn voor 't
^stelijk heil van den jongen onder
ijzer of onderwijzeres-zelf, die ook in
materie heelt op te treden, op te
i^den, te -oordeelen en te leeren, dat
moeilijkheid op het best wordt
gelost!
vonden in „De Kathelieke School"
i® heste oplossing die tot heden toe van
mo lelijkheid werd gevonden.
be heer Koster te Bergen geeft die
(è'ossingde priester, die als directeur
v biecht vader aan de kweekschool is
/"'■■bonden, hebbe dat gedeelte van de
/'pvoedkunde" met de a.s. onderwij
le1'8 en onderwijzeressen te behande-
.'l en hij kan dat op de meest juiste
1 doeltreffende manier, naar zijn
^dunken.
,j "at is werkelijk een oplossing, die
m®. aandacht verdient. Al geldt ze ook
I J66n voor de kweek- en normaal-
bolen. Doch wo besluiten daaruit
/lfl ook, dat deze scholen voor onze
Roomsche onderwijskrachten regel
j °®ten zijn! Dat zou trouwens ook
Veel andere opzichten heel goed
(;2en 1
e Liberale Unie over het Kiesrecht
i.Met hoofdbestuur der Liberale
Juie heeft tot de aangesloten kies-
eteenigingen eeu uitvoerig schrij
gericht over de kiesrecht-
gestie. Wij ontleeneu hieraan het
'gende
Omtrent de mate, waarin mer.
'"j1 kiesrecht wenscht te zien uit
breid, heeft zich onze Vereeui-
nog niet uitgesproken.
Reu atributief kiesreclu, waarbij
i6Paalde ca.tegorien worleu toege
ven met uitsluiting van alle au
Vren, die niet onder één dier
Vjegorien vallen, moet leiden to
jblekeur en tot het weien van de
V^tus van zeer vele burger?,
(m gegcbikt tot kiezen als een
dergenen, die aan één of meer
ij
het Duitsch van Kari.. Eu. Ki.opfer.
IjbiVt bracht den Vorst tot bezinning.
t;J trad tandenknarsend terug en stelde
Ij"'1 met een dreigend gebaar tevreden.
V'Llijk daarop verscheen Kat ja, ontsteld
bet zien van dit tooneel. Olga keerde
om
>^ijn Doorluchtigheid kan heenrijden,"
Ce zij onder het heengaan. „Mijn broe-
.Vj'j' Schg'nt alleen de deur niet te kunnen
u. 'len." Murawin deed moeite, om zicli
Sd te houden.
i|,j had hij reeds tien minuten van
jij1' reeds vergevorderden tijd verloren.
nfls, de koetsier, kreeg het bevel de
(j/'Ulen te laten loopen, zoo hard zij kon-
k1'- Met het horloge in de hand zat Mu-
ii,/'» in het rijtuig. Och, als de Keizer
v,/11' niet zoo uiterst stipt wasl Het was
li, "trekt niet nicer mogelijk in de eere-
i^'Uezaal te komen en eene plaats in te
li(.t''Gn in de rij der genoodigden. Lieve
(j,/1®!, Zijne Majesteit zag misschien op
hu "ogenblik met den bekenden Ire*
1-j.j1 misnoegen op het voorhoofd den
tH''k rond naar den talmenden Staats-
Murawin, die juist heden niet ont-
ivjj ®a mocht... Waarlijk, Leo Nicolajo-
Oy. T had geen hoveling moeten zijn,
Vj,|i '■lej te weten, wat soms een minuut
V\;U. kpizerlijk misnoegen kan heteekenen.
Sta( .bet hof is geen oogenblik van stil-
Ieder zoekt de gelegenheid, om
kenteekenen van geschiktheid of
welstand voldeden.
De algemeene vereischten moeten
zijn, dat men zij Nederlander, in
gezetene van het Rijk en dat men
den leeftijd van 23 jaar hebbe be
reikt. De eischen van Nederlander
schap en ingezetenschap staan na
tuurlijk vast; over de leeftijds
grens is verschil van gevoelen
mogelijk, ja zelfs zeer waarschijn
lijk.
Van degenen, die Nederlander
eu ingezeten ziju, behooreu, om
redenen van algemeen belang, te
worden uitgesloten:
lo, zij, die tot de blijvend be
deelden behooren;
2o. zij, die den leeftijd van 23
jaar nog niet bereikt hebben;
3o. zij, die bij onherroepelijk
geworden rechterlijke uitspraak de
beschikking of het beheer over hun
goederen hebben verloren;
4o. zij, die bij onherroepelijk ge
worden rechterlijke uitspraak, tei
zake van het plegen van een straf
baar feit, ontoerekenbaar zijn ver
klaard;
5o. zij, die als krankzinnigen in
eeu gesticht verpleegd worden;
6o. zij, die bij onherroepelijk ge
worden rechterlijke uitspraak tot
gevangenisstraf van ten minste één
jaar zijn veroordeeld;
7o, zij, die bij onherroepelijk
geworden rechterlijke uitspraak ver
oordeeld zijn wegens landlooperij
of bedelarij;
8o. zij, die bij onherroepelijk ge
worden rechterlijke uitspraak zijn
veroordeeld wegens een der overtre
dingen, genoemd in art. 426 453
van het Wetboek van Strafrecht,
bij herhaling begaan (dronkenschap);
9o. zij, die bij onherroepelijk ge
worden rechterlijke uitspraak van
hun kiesrecht zijn ontzet.
Het Hoofdbestuur meent, dat er
geen enkele afdoende reden is om
lien, die slechts gedurende korter)
tijd ten gevolge van buitengewone
omstandigheden ouderstand van de
overheid genieten, van het kiesrecht
uit te sluiten. Het Hoofdbestuti;
erkent, dat een criterium tusscheD
tijdelijke en blijvende bezwaarlijk
te vinden is in een termijnsbepaling
of in een omschrijving van de mate
van bedeeling Om practische rede
nen ziet het vooralsnog geen anderen
uitweg dan alleen diegenen blijvend
uit te sluiten, die in een armhuis
of soortgelijke instelling zijn ónder-
gebracht of van wege de armenzorg
zijn uitbesteed.
Het hoofdbestuur verklaart zich
voorts voor het kiesrecht van de
ongehuwde vrouw, maar wenscht
den leeftijd, waarop zij kiesgerech
tigd zal zijn, voorloopig op 30 jaar
te stellen.
Aan de gehuwde vrouw wil het
hoofdbestuur het kiesrecht niet ver-
leenen, omdat de mau zijn gezin
vertegen woord igt.
Schorsing van de uitoefening vaD
het kiesrecht wenscht het hoofdbe
stuur, in afwijking van het rapport
der Uniecommissie, niet te zien toe
gepast ten aanzien van militairen
in werkelijken dienst bij land- en
zeemacht, beneden den rang van
onderofficier.
H£t hoofdbestuur wenscht stem
plicht ingevoerd te zien. Bij eerste
overtreding zou geen andere straf
moeten opgelegd worden dan publi
ceering van den naam des verzui-
mers, bij redicive zou boete moeten
volgen.
Het hoofdbestuur is voor even
redige vertegenwoordiging, en meent
met de Uniecommissie, dat bet stel
sel der partij vertegenwoordiging de
voorkeur verdient boven dat der
een ander den pas af te snijden en van
een schijnbaar onbeteekenend verzuim
hangt dikwijls een gansche carrière af.
Maar... één ding had de Vorst zeker
nooit kunnen droomen; dat hij door
deze vertraging zijn leven had verbeurd!
Als dol vloog het rijtuig lang het
Newsky-Prospekt; voor het gebouw van
den generalen staf zou het middelste
paard bijna gevallen zijn, maar het ge
lukte Boris nog dit te beletten. Iu liet
volgende oogenblik bereikte de Vorst
zijn doel en stond hij in de groot e vesti
bule van het keizerlijk winterpaleis.
Murawin werpt zijn pelsjas, die hij
reeds uitgetrokken had, den eersten den
besten lakei toe, die hem op de trap te
gemoet komt en laat zich deze vijf woor
den ontvallen: „Hoe ver is men boven?"
De bediende begrijpt hem natuurlijk
dadelijk. Hij zet een droevig gezicht en
fluistert vol ontzag: „Zijne Majesteit is
zooeven de eetzaal ingegaaD;" En Mura-J
win neemt twee, drie treden te gelijk-—
misschien heeft hij nog het geluk, dat
zijne afwezigheid door zijne Majesteit nog
niet is opgemerkt. Reeds heeft hij de
halve hoogte achter zich, daar, groote
God! wat gebeurt er....?
Daar wankelt het onder zijne voeten,
de muren storten naar hem toe, een
vuurstraal, een donderslagen toen is
ook alles reeds voorbij
De vorstelijke Staatsraad Leo Nicolaje-
witsch Murawin bestaat niet meer -
zelfs zijn lijk is niet meer te vinden.
Wat sterfelijk aan hein was, ligt in af
gescheurde deelen onder het puin en de
steenbrokken begraven.
Een wankelen is zijn laatste gevoel
geweest; hij h eft zelfs geen pijn bespeurd
niets van bet opvlammend vuur geziei^
persoonlijke vertegenwoordiging en
dat bij invoering van bedoeld stel
sel ons land in niet te groote dis
tricten behoort te worden ingedeeld.
De commissie wenschte 10 distric
ten, liet hoofdbestuur zoo mogelijk 15.
Een prijsvraag voor arbeiderswoningen
Op de Staatsbegrooting voor 1908
is een bedrag van f 1000 uitgetrok
ken als subsidie aan de Maatschappij
tot Bevordering der Bouwkunst al
bier voor het uitschrijven van prijs
vragen voor typen van arbeiders
woningen.
Op de bedenkingen daartegen in
de afdeelingen der Tweede Kamer
geopperd, heeft de Minister van
Binn. Zaken o. m. het volgende ge
talwoord
„Bij het voorstellen van deze subsidie
is de ondergeteekende geleid door de
overweging, dat liet van groote be-
teekenis moet worden geacht na te
gaan, boe op het kleinst mogelijk
terrein met de minste kosten eene
woning worden gebouwd, die een maxi
mum van ruimte en comfort van
licht en lucht aan de bewoners biedt.
Indien men deze zaak geheel zou
overlaten aan de opzichters van wo-
ningvereenigingen, dan ware te vree
zen dat vermeerdering van inzicht in
het vraagstuk al te langzaam zoude
vorderen.
Dat de regeering in deze niet be
hoeft op te treden, kan dan ook niet
worden toegestemd. De hier bedoel
de vraag biedt velen groote moeilijk
heden; alles wat die moeilijkheden
vermindert, komt aan de toepassing
van de Woningwet teu goede, en deze
te bevorderen ligt ongetwijfeld op den
weg der Regeering.
Het ligt in het voornemen aan de
toekenning der subsidie de voorwaar
den te verbinden dat de plannen
moeten vergezeld gaan van een uit
gewerkte raming voor ieder type,
waarbij dat voor de allereenvoudigste
soort van woningen allerminst ver
geten mag worden, daar bepaaldelijk
ten plattelande maar ook elders
aan het bouw r. van juist zulke wo
ningen veel behoefie bestaat. Publi
catie der bekroonde plannen ligt in
de bedoeling.
Waarom deze maatschappij voor
het uitschrijven der prijsvraag niet
aargewezen zou zijn, kan niet worden
ingezien.
Het onderwerp ligt in de lijn barer
bemoeiingen; wordt de jury goed
samengesteld, dan zal de uitspraak
gezag hebben en zal de lust tot deel -
neming geprikkeld worden.
Nog kan worden medegedeeld, dat
de strekking van het verzoek van
het Hoofdbestuur van de Maatschappij
tot bevordering der bouwkunst was
om in staat te worden gesteld een
begin van uitvoering te kunnen geven
aaD zijn voornemen, door middel van
prijsvragen ontwerpen te verkrijgen
voor een aantal typen van arbeiders
woningen, voor verschillende streken
van Nederland.
Het ligt dan ook in het voornemen
bij de toekenning van het subsidie
het uitzicht te openen op continuatie
voor volgende jaren. Door bet tel
kens weer gelegenheid geven tot prijs
kamp wordt de aandacht gespannen
gehouden en de kans op steeds nieuwe
verbeteringen geschapen.
Eerbied in Gods Huis.
De onderafdeeling van den Ned.R.K
Volksbond alhier, „Eerbied in Gods
Huis" verheugt zich in veler sym
pathie.
Maar toch is ze nog aan velen on
bekend en zelfs zijn er Katholieken
in onze stad, die met het loffelijk
werken en streven van deze Christen
mannen niet op de hoogte zijn.
Wij hebben zelf gelegenheid gehad,
dat eenige malen te constateereu en
daarom voldoen we dan ook, bij wijze
van uitzondering, aan het verzoek van
het bestuur dezer onderafdeeling, bier
niets vai. den vreeselijken donderslag
gehoord, waarvan het geluid zich in dit
oogenblik over geheel St. Petersburg
doet hooien.
Vijf minuten, nadat het afschuwelijk
bericht der gebeurtenis het Liteiny'sche
deel der stad in alarm had gebracht,
dringt het reeds door tot dc ooren van
prinses Olga Petrowna. De kamerdienaar
van haar broeder is het, die baar in de
voorkamer tegemoet treedt en haar met
een door schrik verbleekt gelaat het on-
geloofelijke toeroept;..,,, „eene ontplof
fing in het winterpalei 1"
Maar eerst met den aanbrekenden mor
gen vernam zij den dood van den jon
gen Vorst en nadere bijzonderheden.
Murawin was door zijne vertraging
juist in de vestibule door het onheil
overvallen geworden en met hem een
paar der bedienden. Van de keizerlijke
'familie en het geheele hofgezelschap was
niemand gedeerd. De Czaar was juist van
plan aan het hoofd van den stoet de
eetzaal te betreden en slechts de om
standigheid, dat hij in het laatste oogen
blik nog een paar woorden met een
vreemden gezant wisselde en zich daar
door opgehouden had, was hem en den
overigen tot redding geworden. Nog een
maal had de hand van het toeval het
plegen van eenen nihiliatischen schurken
streek verijdeld Slechts de ledige eet
zaal was Over de in de lucht gesprongen
vestib ile nedergeatort.
Dat het den schurken echter gelukt
was hunne mijnen [op zulk eene plaats
aan te leggen en zoo op de seconde af
den vernietigenden slag te deen vallen
dat was wel een teeken dat het revo-
lutionnaire element reeds tot in de naaste
ter plaatse het jaarverslag van „Eer
bied in Gods Huis" te willen opnemen.
Voor zulke jaarverslagen is de Cou
rant in den regel niet de aange
wezen plaats, maar hier is het wat
andersI Hier geldt dit jaarverslag, in
zijn eenvoudige taal, als een propa
gandamiddel voor een uitnemend werk,
eu daartoe geven we graag wat van
onze beschikbare ruimte, al is die
ook kostbaar!
Het jaarverslag, dat geteekend is
door den secretaris der onderafdeeling,
den heer A. van Lint, vangt aldus aan
Op de algemeene vergadering van
October 1906 heeft de Eerwaarde ad
viseur van den N. R. K. Volksbond,
tfdeeling Haarlem, na een kernachtige
rede over het goede en schoone van
het doel door het bewaren der orde
in de kerken gedurende de Godsdienst
oefening, een oproeping gedaan aan
alle leden van den bond, om een on-
lerafdeelirg te stichten, welker leden
zich met deze taak zouden belasten.
Aan deze oproeping, of liever, uit-
noodiging gaven direct veertien per
sonen gehoor, door zich bereid te
verklaren deze onderafdeeling te stich
ten. Eenige dagen na dien ontvingen
genoemde veertien personen een op
roeping om op den 8 November 1906
bijeen te komen in het gebouw St. Bavo.
Deze eerste vergadering werd ge-
presidieerd door den president van
het hoofdbestuur den heer Guskens,
bijgestaan door den secretaris van het
hoofdbestuur, den Heer Broekhuijsen.
Nadat de heer Guskens er met
nadruk op gewezen had, toch vooral
niet te hardhandig op te treden werd
er een bestuur gekozen, bestaande uit
drie leden. Gexozen werden de heeren
Telman, Boots en van Lin'", welke de
de function als volgt verdeeldenG.
Telman president, A. van lint secre
taris en F. Boots penningmeester.
Voorts werd er bepaald dat men vijf
cents per maand zou contribueeren.
Thans was de onderafdeeling „Eer
bied in Gods Huis" opgericht, zoodat
bij de aanbieding van dit jaarverslag
genoemde afdeeling het eerste levens
jaar achter den rug heeft.
Ingevolge het bepaalde om iederen
laatsten Woensdag der maand te ver
gaderen, kwamen de leden op den 28
November 1906 weder bijeen. De heer
Broekhuijzen vereerde deze vergade
ring met zijne tegenwoordigheid.
Het bestuur had een ontwerp-regle-
inent sa&mgesteld, eenigszins in den
geest van twee reglementen van der
gelijke instellingen te Amsterdam en
Alkmaar. Dit ontwerp werd op deze
vergadering voorgelezen en met alge
meene stemmen goedgekeurd, waarna
het aan den heer Broekhuijzen werd
overhandigd ter verdere goedkeuring
door den Eerwaarden adviseur en het
hoofdbestuur.
Door de zorg van het hoofdbestuur
werden er vijf e:i-zeventig exemplaren
van gedrukt, waarna ieder lid voor
zien werd van één exemplaar. Ook
werd, omdat men dit wenschelijk acht
te, ieder lid voorzien van een paar
witte handschoenen, mede door de zorg
van het hoofdbestuur. Enkele leden
voorzagen zich zelf van een paar hand
schoenen.
Op aanraden werd, om een goede
contréle te verkrijgen, het bestuur
vrijgesteld van de gewone diensten,
doch belast met de controlediensten,
d. w. z. zich overtuigen of de aange
wezen personen op hun plaats zijn en
zoo noodig deze vervangen, welke re
geling tot nog toe uitstekend heeft
gewerkt.
Zooals boven reeds gezegd is, begon
men met 14 leden, welk getal op de
vergadering van December met 4 ver
meerderde, later nog eens met één,
doch daartegenover verminderde dit
getal door bedanken als anderszins,
weder met vijf, zoodat deze onderaf
deeling op het einde van het jaar
s'echts veertien leden telde. Waarlijk
een gering getal voor zulk een schoone
zaak.
Het is te betreuren dat men niet in
ledental vooruit ia gegaan, doch hier
staat ook tegenover dat de leden die
omgeving van den Czaar doorgedrongen
was
Aan den dank voor de wonde volle
redding des keizers verbond zich dus de
ontzettende angst, dat men eene her
haling van zulk eene ramp niet zou
kunnen afwenden.
De banvloek, die de politieke atmosfeer
sedert het begin van den winter altijd
meer met zijn adembeklemmende stikstof
oververzadigde, lag nu met den dubbelen
druk over het land
TIENDE HOOFDSTUK.
Moeielqke tijden.
Met het begin van den winter was
Wasil Wasiljowitsch Opinskij uit St.
Petersburg vertrokken. Hij was door Elli
afgewezen, had elke hoop opgegeven
Eleonora Strömholt ooit tot aanneming-
van zijn aanzoek te kunnen bewegen en
meende in het buitenland vergetelheid
te vinden. Elli sprak niet eens meer over
hem; zij bewaarde niet eens de smarte
lijke woorden in haar geheugen, die hij
haar bij zijn afscheidsbezoek gezegd had
Mijn hemel 1 zij zou het misschien niet
eens bemerkt hebben, wanneer haar huis
gedurende den nacht in een vreemd
land ware verplaatst geworden en zij van
uit hare ramen op eenen morgen in
plaats van op het jeugdige lentegroen
van 't St. Petersburger Basilius-eiland, op
de ijsfjords van het ui tea's te Lapland ge
keken had.
Haar vader was het, die haar eindelijk
uit dit ziekelijk droomleven zeer onzacht
wekte. Op zekeren dag na tafel zij
zagen elkander slechts bjj den maaltijd
hield hij haar terug, toen zij dc eet
zaal verlaten wilde.
er aan zijn, leden zijn vol ijver en
toewijding voor de schoone zaak, want
het gebeurt maar zeer zelden, dat er
iemand niet op de hem aangewezen
plaats is, al is het nog zulk weer.
daarbij in aanmerking nemende dat
er leden bij zijn die drie kwartier
moeten loopen om op de hun aange
wezen plaats te zijn.
Dat deze instelling goed werkt ge
tuige de ordelijkheid in de Kathedrale
kerk aan de Leidschevaart en sedert
één maand ook in de kerk St. Jan.
Wij besluiten met den wensch, dat
ieder lid van den N. R. K. Volksbond
doordrongen moge worden van het
edele en schoone doel van deze in
stelling, dan zal onze stem ook niet
zijn „die des roependen in de woestijn"
als wij een oproeping doen om toe
te treden tot deze afdeeling; opdat wij
aan alle aanvragen die eventueel nog
mochten komen, kunnen voldoen en
tevens tot bloei, niet alleen van de
„afdeeling Haarlem" van den N R -K.
Volksbond, maar ook van de onder
afdeeling „Eerbied in Gods Huis."
P. S. Heeren leden van den N. R. K.
Volksbond, welke genegen mochten
zijn toe te treden, kunnen zich hier
voor opgeven bij den heer G. Telman,
Gen. de la Reijstr. 60 en bij den heer
A. van Lint, Gen. Bothastraat 19;
mede des Zondags na afloop der Gods
dienstoefeningen bij één der leden.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet aansprakelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of
niet geplaatst, tvordt de copy den inzen
der niet teruggegeven.
Godsdienst en Sociaal-Democratie.
De bijzondere aandacht dient
gevestigd op het zoo juist versche
llen nieuwe Vlugschrift No. 15 der
K. S. A.: „Godsdienst eu Sociaal-
Democratie". Dat vlugschrift moet
in ieders handen komen. Niot al
leen van hen, die op het kantje
staan om bij de S. D. A. P. ingelijfd
te worden, maar ook van die groote
massa, die niets van de sociaal
democratie wil weten.
Want we moeten voorkomen, dat
de godsdienstige man zich kan
laten vaugen in de netten der so-
ciaaldemocratie.jEen bekend Franscli
spreekwoord zegt: „Een gewaar
schuwd man geldt voor twee."
Daarom moeten de Katholieken ge
waarschuwd zijn.
In dit vlugschrift: „Godsdienst
en sociaal-democratie," wordt aange
toond, hoe de sociaal democratie
tegenover den godsdienst staat en
ook, dat een godsdienstig man geen
sociaal-democraat kan zijn.
Het wordt er in aangetoond op
eenvoudige, heldere wijze, begrijpe
lijk voor iedereen, en aan de woor
den wordt kracht bijgezet doordat
juist wordt aangegeven wie der
sociaal-democraten het een en ander
heeft gezegd, waér en wanneer.
De sociaal-domocraten worden
hier bestreden met de woorden van
hun eigen mannen.
Op de overtuigendste wijze vindt
men in dit vlugschrift aangetoond,
dat „Godsdienst is privaatzaak" een
holle leuze is, door de sociaal
democratie slecht gebruikt om ook
invloed te willen uitoefenen onder
het geloovige volk.
Daarom is dit vlugschrift voor
on ze propagandaclubs zooveel waard
Maar er is nog méér.
Het geeft in duidelijke woorden
aan, wat men te verstaan lieeft
onder materialistische geschiedbe
schouwing.
De eenvoudige man, die dit vlug
schrift leest, leert er uit, wat de
socialMen eigenlijk willen, en zal
niet zoo gemakkelijk geraken onder
den invloed van groote woorden,
als de sociaal-democraten zich bij
„Hoor oens Elli, daar het mij juist
invalt
Zij stond stil, eenigszins verwonderd
opkijkend. Hoe weinig zij gewoonlijk ook
op bare omgeving acht gaf, het eigea-
aa dige gedwongen lachen van den vader
bij deze woorden, moest haar tocli op
vallen, wellicht omdat men sedert bijna
een jaar in het gansche huis niet meer
gelachen had.
„Nu", vraagde zij na een poosje. Ström
holt trok aan zijne kraag, keek uit het
raam, liep rondom de tafel en raapte met
de vingers een paar kruimeltjes brood
van het tafellaken, eer hij zijne dochter
weder aankeek met het zonderlinge lachje
op zijn lippen, dat zoo slecht bij de ang-
stigen blik van zijn oogen paste.
„Gij blijft er dus bij geen fraaie klee
deren of juweelen te dragen? Nu kijk
mij maar niet zoo verwonderd aan! Ik
wil u immers tot niets dwingen. Ik meen
slechts, wanneer gij al die schoone dingen,
die ge op verschillende Kerstfeesten en
op uwe verjaardagen gekregen hebt, al
tijd slechts achter slot wilt bewaren
dan.... hm. Er moeten zich zeer kostbare
voorwerpen daaronder bevinden, niet
waar? Gfl hebt immers vroeger zeer veel
smaak en liefhebberij voor die fonkelen
de sieraden gehad en ik was waarlijk niet
gierig tegenover mijn eenig kind. En
ook van uwe moeder zaliger bewaart gij
immers een gansch kistje met juweelen.
Toen scheen de man iets in de keel
te hebben. Hij greep naar een glas wijn
in zijne nabijheid, maar eer hij het nog
aan den mond brengen kon, vielen een
paar droppels in het roode druivennat.
Hij dronk het glas langzaam ledig, om
dat hij dit zonderling verschijnsel voor
zijne dochter wilde verbergen. Doch Elli
hem aandienen als wereldher
vormers.
Daarom moet dit vlugschrift in
groote massa's worden verspreid.
Het verdient het ten volle.
En onze waakzaamheid vraagt
zulks ook.
Heeft de Keizer gesproken?
Onder onze drieregelberichten meld
den wij gisteren dat verschillende
kranten een reeks verklaringen van
Wilhelm II, in Engeland (totwien?)
uitgesproken, hebben gepubliceerd.
Officieel is dadelijk tegengesproken,
dat de Keizer die verklaringen heeft
afgelegd.
Maar door de Engelsche groote
bladen wordt nu standvastig beweerd,
dat de Keizer wèl zoo gesproken heeft.
Méér nog: de gezant van Duitsch-
land heeft die verklaringen opge
schreven, en ze aan den Keizer eerst
laten lezen waarna een Engelsch blad
ze toen terug heeft ontvangen met
eenige met potlood geschreven wijzi
gingen en met machtiging om ze
publiek te maken.
Na deze verzekeringen komt ons
voor dat het document toch nog wel
mag worden medegedeeld.
De Duitsche keizer zou zich als
volgt bebben uitgelaten:
„Met het oog op de toekomst van
Duitschland is het behoud van een
machtige vloot noodzakelijk. Wij zijn
genoodzaakt voor onze nijverheid
nieuwe afzetgebieden te zoeken. Daar
de landen, waar deze gevonden worden,
grootendeels bewoond zijn door half
beschaafde volken, moeten wij hen
onze macht laten gevoelen.
Wanneer wij nieuwe oorlogschepen
bouwen, zal dit voor onzen handel
millioenen opleveren, want wij zullen
daardoor veel gunstiger voorwaarden
kunnen bedingen dan op het oogen
blik.
Wij hebben onze koloniën noodig
voor onze steeds aangroeiende bevol
king, wanneer wij willen verhoeden,
dat wij millioenen burgers verliezen.
Er is geen land in Europa, dat wij
zonder nadeel voor onszelf zouden
kunnen veroveren.
Laat ons beginnen met bet Noor
den. De Skandinavische landen zijn,
weliswaar, zeer schoon, maar zeer
arm; deze landen bieden dus geene
aantrekkelijkheid voor ons.
De bewoners bezitten natuurlijk in
ruime mate de oude Germaansche
eigenschappen: kracht en vasthou
dendheid, maar dit zoude juist de
taak om hen staatkundig en uit eeu
nationaal oogpunt te assimileeren be
moeilijken.
Het Nederlandsche volk vertoont in
zijn nationaal karakter dezelfde vast
houdendheid. En dat is nog sterker,
wat België betreft.
Zwitserland doet dienst als buffer
staat op een wijze zoo good als wij
het slechts kunnen wenschen. Men
zou met recht kunnen zeggen, dat,
indien Zwitserland niet bestond, men
hot moest uitvinden.
Rusland? Het is volkomen juist,
dat de Oostzee-provineies Duitsch zijn
geweest, maar zij zijn het thans niet
meer. De russificatie van die provin
cies gaat haren geregelden gang en
wij zouden ons zeer vergissen, wanneer
wij dachten daar met open armen te
worden ontvangen. Bo en ien zouden
wij, zelfs wanDeer wij deze provincies
konden veroveren, ons daar een blij
vende bron van moeilijkheden hebben
geschapen.
De uitbreiding van onze Oostelijke
grenzen zou ons in een nog slechter
strategische positie brengen, dus waarin
wij thans verkeeren. Onze positie te
genover Rusland zou onhoudbaar wor
den. En dat zou nog niet het ergste
zijn. Wij zouden Rusiand voorgoed
tot een onverzoenlijken vijand krijgen.
Wij zouden Rusland moeten bevech
ten en dit land zou dan waarschijn
lijk tegenover ons dezelfde taktiek
volgen, als tegen Napoleon tijdens den
oorlog van 1812.
Neen, aan zulk een verovering zullen
bemerkte de vochtige oogen van haren
vader niet, daar zij door zijn woorden
eensklaps aan hare droomen werd ont
trokken. Groote God, hare kostbaarheden
en die van hare moeder, die had zy
immers alle aan Oscar medegegeven
„Hoe komt gij daarop, papa?" stamel
de zij verlegen.
„Laat mij die dingen eens zien. Daar
gij die voorwerpen niet meer schijnt te
willen gebruiken, geloof ik, dat het veel
beter zou zijn, indien ik ze in bewaring
nam. Gij beschikt toch niet over eene
vuurvaste brandkast."
„O, dat kunt u toch niet meenen?"
„Wel, men kan niet weten. Ga zo
eens halen!"
Elbe was te moede, alsof haar de keel
werd dicht geknepen. Wat moest ze doen,
wat zeggen? Zij kon toch niet bekennen
datMijn hemel! dan zou zij immers
Oscar verraden hebben! In haar angst
wist zij zich niet anders te helpen, dan
door haar toevlucht te nemen tot een
van die kinderlijke uitvluchten, waarme
de zy in vroegere jaren bijna altijd den
zin bij haven vader wist door te zotten.
„Maar ik kan waarlijk niet inzien, waar
om gij juist nu;.... ik heb den sleutel van
de kast niet bij mij..,, ik moet hem ver
legd hebben."
Strömholt droogde zich het voorhoofd,
af en beproefde andermaal te glimlachen
„Ziet ge dat is immers dadelijk een
bewijs, d t gij niet de noodigo zorg voor
die kostbaarheden hebt en het daarom
mijn plicht is, ze in veiligheid te brengen.
Zoek dus den sleutel. Binnen een uur
ben ik weder bij ulaten we nu niet
verder over de zaak spreken".
(Wordt verwlgdj
