Damiaatjes.
STADSNIEUWS.
Verkoopingen.
v.1*
Gemengde Berichten.
INGEZONDEN.
Gemeentezaken.
'HlIeg*:
Aanbestedingen.
't
S
^ze
V
V
H' Uit Krommenie.
j Door Lut stukerseoiuiié is gisteren
,ok een mauilest uitgegeven. Het
i de vaste overtuiging van de sta
ters dat de directie wil ziften en dat
,elen buiten de fabriek zullen wor-
ron gehouden, wat gebleken is door
,at er velen voor de fabrieksver-
adering op Maandag niet werden
-euoodigd en anderen de toegaDg
.eweigerd is, terwijl dit juist zijn
>ij die in de arbeidersbeweging
j'ooraan staan. Iu de voorwaarde
er directie zien de stakers een
,erdekte poging om de werkwilligen
tegen de stakers op te zetten. Zij
,tellen de gevolgen der staking op
rekening der directie,
j In de Woensdagavond gehouden
ergadering der metaalbewerkers
i besloten dat allen, die Donderdag
oor de directie tot den arbeid
ouden worden toegelaten, het werk
[uilen hervatten, doch zich in geen
;eval zullen leenen tot het verrichten
an arbeid in de afdeeling drukkerij.
jjöe aanvaring der „Sclieldestroom
Gisterenmorgen met de „Maas-
troom" van de Hollandsche Stoom
boot Mij. zijn de drie geredden van
'6 „Scheldestoom"Stoffer Bakker,
'iet Visser en Dirk van Tatenhoven
(aar Arasterdam teruggekeerd. De
(udere geredden blijven te Dover
an boord van de „Scheldestroom,"
ie daar iu het dioogdok tijdelijk
lerepareerd wordt. De lijken der
erdronkenen, waarvan nog slechts
wee zijn gevonden, zullen waar-
j-hijnlijk Zondag naar Arasterdam
^ebracht worden.
Per stoomschip „Maasstroom"
rriveerdon vannacht de drie geredde
diipbreukeliDgen van de „Schelde-
troom" die op de „Forlarsliire"
ijn overgesprongen te IJmuiden.
I - I n 'trjuim gevallen. Bij
oei 10 te Rotterdam is gisteren
pn Spanjaard in het ruim van
fin daar in lossing liggend schip
tevallen. Bij aankomst in het zie-
jenhuia was hij reeds stervende.
In arrest gesteld. De
^recteuren van de Voorschotbank
p het Hofspui te 's Gravenhage
jn op verdenking van verduiste-
ng in voorloopige hechtenis ge-
eld.
D» oneerlijke notaris
it Vlissingen. Uit Vlissingen
»hr\jft men aan de „M. Ct." nog,
ntrent de arrestatie van notaris
aldaar:
Het was hier sedert lang bekend
*t notaris B. niet erg vlug was
i het afdoen van geldzaken, en
Jk dat de drukte van zijn praktijk
iarvan niet de oorzaak wezen kon.
Meermalen werd daarover ge
laagd, maar tot dusver konden de
rugers om afdoening op de een
andere manier tevreden gesteld
orden.
Nu echter zijn arrestatie heeft
aats gehad, zooals gemeld, wijl
ij vei dacht wordt ^un verduiste-
ng, zal vermoedelijk aan het licht
omen, dat hij, die niet kapitaal-
rachtig was en wiens Letrekking
em geen inkomsten opleverde,
oldoende om behoorlijk volgens
jn stand te leven, reeds lang in
ïancieelen nood verkeerde en het
me gat stopte door een ander te
aken.
Hoe hij daarbij handelde, zal het
irechtelijk onderzoek, dat thans
ingevangen is, wel uitmaken en
vens ook wat er waar i3 van ge-
ichten, omtrent andere verkeerde
indelingen, door den heer B. in
,u ambt begaan. Men beweert
I., dat in sommige op hypotheken
itrckking hebbende zaken ook
jregelmatigheden gepleegd zijn.
oor hen, die vorderingen op
n heer B. hebben, schijnt er wei-
g uitzicht op voldoening daarvan
bestaan, want de baten in zijn
>edel moeten slechts een luttel
?drag aanwijzen.
Wanneer wij goed zijn ingelicht,
m zouden de verduisteringen,
waarvan de heer B. wordt vei dacht,
meerendeels niet over belangrijke
sommen loopen, terwijl ook bij zijn
andere handelingen over het alge
meen geen groote kapitalen betrok
ken moeten zijn.
Toch zal zijn val menigeen finan
cieel nadeel berokkenen en daar
onder ook aan personen die dit
het minst kunnen dragen.
Alles opmaken. Gisteren
morgen waren wij, schrijft het „U.
D.", op het Centraalstation, te
Utrecht getuige van een weerzin
wekkend schouwspel. Met den trein
om 10.40 van Amsterdam kwam
een gezelschap mede van ongeveer
100 mannen en vrouwen, die te
10.51 doorgingen naar Bergen-op-
Zoom. Deze lieden hadden te Half
weg op het land gewerkt en gingen
nu weder naar hunne woonplaats
terug. Ze waren bijna allen beschon
ken eenige vrouwen konden niet
op hare beenen staan en moesten
van het 2e naar het 3e perron ge
dragen worden, zelfs merkten we
een joDgen van ongeveer 13 jaar
op, die al zwaaiende in den trein
ging. 't Was een treurig gezicht.
Voor trouwlustigen. In
een te Sneek verschijnend adver
tentieblaadje vinden wij de volgende
advertentie
Iets voor trouwlustigen.
Wegens huwelijk der tegenwoor
dige vraagt B. J. S. te S. terstond
een Boerenmeid.
De tegenwoordige is, binnen 4
jaar, de vierde meid die trouwen
gaat.
Mishandelingen. Twee
ernstige mishandelingen hadden te
Groningen plaats. De schipper Ja
ger, heeft ziju kuecht J. Blauw,
dermate op den rand van het vaar
tuig afgeranseld, dat Blauw daar
door twee ribben gebroken heeft.
Marten Jonker, te Foxhol, is
door drie persouen aangevallen.
Zijn rug is blauw geslagen, en bo
vendien een zijner armen open ge
sneden ter lengte van 5 c.M. en
ter breedte van 3 c.M., waardoor
spieren bloot liggen.
Beide persouen zijn in het Aca
demisch ziekenhuis verbonden.
Verdronken. Gisteren is te
Assen uit de Drentsche Hoofd vaart
opgehaald eon in staat van ont
binding verkeertnd lijk, hetwelk
na fouilleering bleek te zijn dat
van den hser Rosie", handelaar iu
machine olie te Groningen, die sedert
eenigen tijd vermist werd.
Een tegenvaller. Dinsdag
was de straftijd om van een Oosten
rijker, die was opgesloten in de
strafgevangen s te Alkmaar. Hij zal
naar zijn geboorteland worden ge
transporteerd, doch dit kan niet
terstond gebeuren langs den kortsten
weg, n.l. door Duitschland, wegens
de bepalingen van het l uitsch-
Nederlandsche vestigingsverdrag.
Er moet, vóór het overbrengen
naar Oostenrijk kan geschieden,
diplomatiek overleg gepleegd wor
den over dezen gevangene. Tot zoo
lang men geen oplossing heeft ge
vonden is de man in het huis van
bewaring ondergebracht.
Buiten boord gevallen.
Te Makkum had de werkman Renz
Blanksina bij het opzetten van het
zeil op een kleipraam het ongeluk
buiten boord te vallen. Hoe wei zijn
maat direct alle pogingen iu het
werk stelde, om hem te redden,
mocht het eerst La een uur geluk
ken het lijk lijk te vinden.
Een kassier veronge
lukt? Mr. G. S. B., kassier, te
Velp woonachtig, heeft Vrijdag zijn
wonning verlaten en is sedert niet
teruggekeerd. Men vreest dat hem
een ongeluk is overkomen.
Een slordig brieven
gaarder. De houder van het hulp
kantoor der posterijen te Makkinga
is iu ziju betrekkiug geschorst. Voor
eeu paar jaar geschiedde dit ook,
na de schorsing bleef hij iu betrek
king wijl geene fraude bleek, doch
enkel slordig beheer en niet stipte
administratie.
Levend verbrand. Gis
teren nacht is de smid Jan Essen-
huis, die op de fabriek „Eilermark",
even over de grens, nabij Glaner-
brug gelegen, den ketel moest
schoonmaken, daarin levend ver
brand, vermoedelijk doordat abus-
sievelijk een stoomkraan werd
opengezet.
De overledene werd 's nachts nog
naar het ziekenhuis te Enschedé
vervoerd, en laat vrouw en kind
achter.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Reductie zich niet aansprakelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of
niet geplaatst, wordt de copy den inzen
der niet teruggegeven.
De Wagenweg en de belastingbetalers.
Mijnheer de Hoofdredacteur
Elk burger van Haarlem die het
raadsverslag van 4 Dec. heeft gelezen,
omtrent de keienbestrating aan den
Wagenweg, moet bij zich zelve wel
denken, wat is de gemeenteraad
toch welwillend tegenover de Wagen
wegbewoners, om zoo maar met één
stem meerderheid te besluiten, de
mooie keienbestrating welke toch reeds
duizenden guldens heeft gekost, op te
breken, om er nog eens, ten gerieve
der bewoners, eenige duizenden guldens
aan ten koste te leggen
En dat omdat er somtijds een rijtuig
des nachts passeert, dat natuurlijk
eenig geraas veroorzaakt, waardoor
die goede bewoners dan in hunne
slaap worden gestoord!!
Een paar jaren geleden, klaagden
diezelfde bewoners over de slechte
klinkerbest rating, vanwege de vele
kuilen en de daarin staande water
plassen.
Nu is er eene keienbestrating, een
flink solied bestratingswerk, waar
menige plaats, als Haarlem trotseh
op mag zijn (Men zie de groote Markt
te Groningen), maar neen, nu deugt
dat ook niet, dat is te hard, men
wordt daardoor uit den slaap gehouden
't is op zoo'n manier niemand naai
den zin te maken
Zou het nu niet wat royaler van
die bewoners geweest zijn, als zij ge-
zamelijk de kosten van eene klinker
bestrating, alsmede de meerdere daar
uit voortvloeiende, voor hunne kosten
luidden genomen
Het is toch geheel en al voor hun
genoegen er ligt toch eene goede be
strating in.
Hoevele burgers, als kooplieden,
winkeliers en andere belastingbetalen-
den wonen er niet aan straten of
grachten, met keienbestrating, of aan
de Electr. tram, die naafloop hunner
drukke werkzaamheden zich vermoeid,
somtijds met veel zorg, ter ruste be
geven. om des morgens weder vroeg
op te staan, met dezelfde kwaal, dik
wijls niet wetende, hoe het hoofd
boven water te houden in deze slechte
tijden; die zuilen dan zeker heelemaal
niet kunnen slapen
Niettegenstaande dat alles, heeft
zoo iemand toch maar te zorgen, dat
de door hem verschuldigde belastin-
tingen maar op tijd worden betaald,
al zou hij ze ook maar leenen, anders
zal men hem spoedig herinneren aan
zijne verplichtingen, door hem een
vijf of tien cents boete-briefje thuis
te laten bezorgen
Voor dezulken komt het er zeker
minder op aan, of die 's nachts kut.-
nen slapen, die in veel meer zorg zijn
gedompeld, dan de rust genietende
Wagen wegbewoners.
Zou het niet wenschelijker zijn dat
zulke rustbeminnende inwoners, die
niet tegen het leven eener keibestrating
kunnen, eene villa gingen bewonen
met eenen grooten tuin, ver van een
straatweg verwijder:!, dan zullen zij
van dat geraas geer. hinder hebben.
Mijn inziens hebben de Wagenweg
bewoners niet meer recht dan anderen;
doch wellicht zou het aanbeveling
verdienen, dut de Directeur van Open
bare werken, alvorens tot herbestrating
van sommige stadsgedeelten over te
gaan, de bewoners daarvan ging raad
plegen welk soort bestratingswerk men
alzoo beliefde en hen dit dan maar
eens onderling liet bespreken
Dan zou het zeker wel goed en naar
den zin der betrokken bewoners uit
komen als de Gemeente dan maar
met hare brandkast blijft klaar staan,
voor de nu en eventueel nog te maken
kosten van onderhoud enz. I
Dan zullen de Wagenwegbewoners
ock wel zeggen wat ze hebben willen
jjMen ziet nu al waar het heen gaat,
nu er besloten is de Wagenweg weder
met klinkers te bestraten. En geen
wonder; vele snakken naar zulk eene
magnifieke keienbestrating.
Daar het toch is gebleken, dat klin
kers voor drukke verkeerswege, enorme
sommen van onderhoud kosten, en nu
de Gemeente op een goeden weg is,
daar een einde aan te maken uoor daar,
waar zulks noodig is keien voor de
bestrating te bezigen, hadden de
bewoners van den Wagenweg des te
meer redenen tot tevredenheid, mair
in plaats daarvan komen zij nu aan
met een onnoozeie bijdrage van f800,
terecht een droppel in een brouwers
ketel zooals den Heer de Breuk op
merkte; waarmede ze nog denken op
hun manier royaal te zijn!
Zonderling, dat alleen die enkele
Wagenwegbewoners niet kunnen sla
pen; waar blijven de klachten van
de nog zooveel andere burgers, die
ook aan eene zoo uitstekende bestraatte
gracht of straat wonen, die slapen
zeker wel goed, zooals die der Raam-
vest, Gasthuissingel, Kampersingel,
Koudenhorn, Raamsingel, Krelage-
straat, Huythhuizerweg,Pavilloenslaan
en Groote Markt, en dan nog die der
.Jansstraat en Jansweg, waar al reeds
20 jaar die keibestrating ligt?
Reeds meermalen las ik in Uw
ge e -d bla 'jdat men van Gemeentewege
zoo flink werkt aan de herziening der
bestratingen waarvan dan ook een
ieder die goed ziet van overtuigd is,
en merker, kan, dat er door openbare
werken alles wordt aangewend, om
onze plaveiïngen ia betere toestanden
te brengen, wat dat betreft, kunnen
de ingezetenen zien waar hunne be
lastingen blijven.
Het is dan ook te hopen, iu 't be
lang van 't algemeen, dat alvorens hot
genomen besluit ten opzichte van den
Wagenweg ten uitvoer wordt gebracht,
de .zaak nog eens door den raad goed
onder de oogen worde gezien, aange
zien de uitvoering van hetzelve en de
gevolgen daarvan,- de Gemeente nog
wel eens enorme sommen gelds zou
kunnen komen te kosten
U Mijnheer de Redacteur beleefd
danken voor de verleende ruimte in
uw geacht blad verblijve hoogachtend
Uw. dw. dr.
KEN INWONER.
^Wegens plaatsgebrek gister blijven liggen)
Personalia.
Aan de Leidsche Universiteit
werd gister met guustigen uitslag
afgelegd het Groote-ambtenaars-
t-xameu voor den Indischen burger
lijken dienst door den heer Gh.
Beets, van hier.
20 December a.s. is het 25 jaar
geleden, dat de he< r N. F. Btades,
lestijds leeraar aan de Rijks Hoogere
Burgerschool te Leeuwarden, werd
uenoemd tot leeraar in de Fransche
mal en letterkunde aan het Gym
nasium alhier.
De heer F. A. Mooseman herdacht
gisteren den dag, waarop hij vóór
25 jaar als machine-bankwerker bij
Ie H. IJ. S. I in dienst trad. Zijn
Kameraden schonken hem een
aandenken, dat den heer Mooseman
nog jaren aan zijn jubileum zal
doen denken.
Varia.
Dr. ten Oever verzoekt den Raad
hem te herbenoemen als gemeente
geneesheer, mej. A. C. C. van l oom
-•raagt ontslag tegen 1 Februari als
onderwijzeres aau de opleidings
school voor meisjes, om ge
/.ondheidsredenen, en B. en W.
stellen voor, de onbewoonbaar ver
klaring van perceel 11 Gasthuis-
vest, dat nu is afgebroken, op te
heffen.
St. Thomas van Aquino.
Gisterenavond vergaderde de
ouderafd, „St. Thomas van Aquino"
van den Ned. R. K. Volksbond.
De spreker van den avond, de
Weleerw. Heer L. v. d Berg be
handelde 't steeds belangrijke on
derwerp ,,'t Vereenigingsleven."
Aan de hand van de Encycliek
„Rerum Novarum", toonde spr. dui
delijk aan, wat er waar is van de
beweringen ,,'t Vereenigingsleven is
een noodzakelijk kwaad.
Een vijftal argumenten weerlegden
deze bewering volkomenverder
bewees spr. dat 't Vereenigingsleven
juist een goede zaak is, wederom
geargumenteerd uit „Rerum Nova
rum". Ook eenige moeilijkbeden,
door tegenstanders te maken, wor
den juist eu duidelijk weerlegd.
Met een opwekking tot propa
ganda voor de zoo nuttige vereeni-
gingen, inzonderheid voor de afdee
ling Haarlem van onzen Volksbond,
die in 1908 haar twintigjarig bestaan
hoopt te vieren eindigde spr. zijn
betoog.
Voor de betrekkelijk talrijk op-
gekomenen, een o. i. zeer vruchtbare
vergadering.
De volgende bijeenkomst wordt
gehouden op Maandag 23 Deer.
Het groote gasthuis.
De nieuwe bouw van het groote
of Sint Elisabeth-gasthuis is gis
teren door de Raadsleden van
Haarlem bezichtigd.
Naar wij vernemen waren de
heeren algemeen opgetogen over
de fraaie, doelmatige en tevens prac-
tiscbe verbeteringen die in ons
reusachtig ziekenhuis zijn aanga-
bracht.
De geheele inrichting blijkt op
de meest geriefelijke wijze nu te
zijn voorzien; aan de zijde van het
Groot Heiligland zijn eenige der
bekende gasthuisliuisjes, waar de
verplegende zusters totnogtoe een
allesbehalve fraai verblijf hadden,
weggebroken en vervangen door
ruime, gezellige kamers voor de
zusters, l aar is ook de operatie
kamer, van de nieuwste verbete
ringen voorzien, een lijkenhuisje,
een vertrek voor lijkschouw, en de
gang naar de poli kliniek. Voorts
zijn er kamers voor de intert>ge-
neesheeren bijgebouwd, waar deze
nu eeu verblijf, hunner waardig,
vinden. De nieuwe eerste-klasse
kamers vooreerste klasse-patienten,
leken vele raadsleden al te sober
en te weinig behaaglijk ingericht
voor de kosten die een eerste-klasse
verpleging eirclitMet veel lof
mag daarentegen gesproken worden
van de lighallen, die zeer gezellig
en in een aardige omgeving zijn
geplaatst en die niet alleen'toog
aangenaam aandoen, maar ook voor
de patiënten een zeer groote ver
betering zullen blijken.
In het kort: dealgemeene indruk
is dat deze reuzeninrchting, zooals
ze zonder eenige twijfel mag heeten,
een uitbreiding heeft ondergaan, die
ons Groote Gasthui sop nog hoogeren
trap van volmaaktheid ouder de
moderne ziekenhuizen plaatst, 't
Sint Elisabethsgasthuis is met recht
een si- raad voor onze gemeente,
zoowel philantropisch als bouwkun
dig gesproken, dat is onze con
clusie.
0 n d e r w ij s aan a c h t e r 1 ij k e
kinderen. Over dat onderwerp
/al Zaterdag 14 dezer spreken de
heer J. J. Francken hoofd eener
school alhier voor de afd. Haarlem
der Ver. van Hoofden van Scholen
in Nederland.
1 e Burgemeester, de Wethouders
en tal van onderwijsspecialiteiten zijn
ook uitgenoodigd.
Naar wij vernemen gevoelt de
nieuwe wethouder van ouderwijs
voor deze zaak veel sympathie.
Zouden wij hier in de Uk komst
eeu aparte school krijgen voor
achterlijke kinderen
Statuten. De St. Ct. bevat de
Statuten der Afi. Haarlem van de
Nat. Chr. Geh. Onthoudersveieeni-
ging-
„Caecilia". Door het Mannen
koor „Caecilia" van hier, dir. de
heer A. Heyloo van Amsterdam,
wordt 17 dezer ie Amsterdam een
concert gegeven waaraan als solisten
zullen medewerken mej. Betsy de
Booy, viool, en mej. Cl. Starrenburg,
/ang. Mejuffrouw B. Pielage van
hier heeft de begeleiding op zich
genomen.
„Crescendo". De Haarlemsche
Mauneozangvereeniging „Crescen
do" heeft aan den heer F. Al. Baron
van Lijnden aangeboden het be
schermheerschap dezer vereeniging,
wat door Baron van Lijnden is
aanvaard.
Iu kokend water. Naar ons
nader blijkt is de werkman Bogget,
die in de fabriek der Haarlemsche
Katoenmaatschappij zoo ongelukkig
om 'lieven kwam, in ten reservoir
gevallen, die kokend water bevatte,
doordat de stoom er door ging
Hinderwet. Aan de Vennoot
schap Haarlemsche stoomzeep- en
parfumerieën fabriek „Het Klaver
blad" is vergund hare fabriek uit
te breiden in het perceel aan de
Spaarnwouderslraat no. 14 door
bijplaatsing van een stoomvat van
5 atmospheeren druk.
De Haarlemsche Velocipede club,
10 December 1882 opgericht, is
ontbonden.
Garnizoensbericliten.
De soldaat S. van het 10e Regi
ment Infanterie is wegens dienst
weigering door den krijgsraad alhier
veroordeeld tot een maand militaire
gevangenisstraf.
door
hotel S
f
AGENDA.
Vrijdag 13 Dec.
Vergaderingenenz.
Gebouw „SI. Bavo" R. K. Volks
bond, n.m. half 9 Hoofdbestuur.
HAARLEM. Ho len werd door de heer
H. J. Rooijers, Bouwkundige en Aanne
mer, aaubesto d het beuoodigde loodgie-
terswerk aan een Landhuis te- Schoten.
Ingekomen waren 16 biljetten, hoogste
inschrijver de heer G. Oostwald voor
f1502,de daarop volgende inschrijver
was f919,jlaagste inschrijvers de heeren
Gebr. Nieuwjaar voor f898,aan wie
het werk is gegund.
Hedenmorgen is door het Provinciaal
Bestuur alhier aanbesteed
le. Het onderhoud van de Ryks/.ee-
werken op het eiland Wielingen, pro
vincie Noord-Holland gedurende de jaren
1908, 1909 ea 1910. (Raming f4770 per
jaar). Minste inschrijver was, O. P. Bakker,
Stavoren f 4888.
2e. Het onderhoud van hot jaagpad
langs het Zuider en langs een gedeelte
van het Noorder Spaarne in de provincie
Noord-Holland gedurende de jaren 1908,
1909 en 1910. (Raming f 000 per jaar).
Minste inschrijving van J. H. van Wa-
geningen Spaardam f523.
Verkooplokaal „De Gouden Leeuw."
In bovengenoemd verkooplokaal zullen
a. s. Zaterdag na 5 uur de volgende ver-
koopingen plaats hebben.
Makel. P. Droste en J. Droste,
(Not. Koolhoven.)
No. 1. Gebouw, Bovenwoning, Erve,
Tui", Parklaan, No. 39 c.
Makel. Piet, (Not. Koolhoven.)
No. 2. Winkelhuis, Bovenwoning, Erve,
Bakkerstraat, No. 19 zw. en r.
No. 3. Huis, Erve, Tuintje, A. L.
Dyscrinckstraat, No. 62.
Makel. Niephaus, (Not. Be ts.)
No. 4. Huis, Erf, Bannesteeg, No. 5 a.
P. Droste en J. Droste, (Not. Beets.)
No. 5. Huis, E.ve, Tuin, Nieuwe Gracht,
No. 17.
Makel. Macliielse en Piët, (Not Daamen.)
No. 6. Winkelhuis, Erve. Spek^traat,
No. 10.
Makel. Erdtsieck, (Not. Willems en
Loeft' en VVdkens-)
No. 7. Hoerenhuis, Erve, Tuin, Gast
huissingel, No. 8.
No. 8. Hoerenhuis, Erve, Tuin naast
perc. No. 7 No. 10.
Makel. Guldemond, (Not. De Bordes.)
No. 9. Huis, Erve. Schuur, Boven
woning, No. 41 zwart en rood.
No. 10. Huis, Erf, Plaats, Schuur,
Bovenwoning, noordzijde voorg. perc.
No. 39 zw. en r.
No. 11. Winkelhuis,Erf, Plaats,'t Krom,
Bovenwoningen, No. 26 zw., 26 r. en
26 a r.
Makel. Piët, (Not. Daamen.)
No. 12. Huis, Schuur, Erve, Tuintje,
Leidschestraat, No. 19.
Makel. Guldemond, (Not. De Bordes.)
No. 13. Huis, Erf, Tuintje, Zuider
Buitenspaarne, No. 24 h.
SASSENHEIM. Het winkelhuis van
den heer J. v. Hemert is in bodgebrncht
op 11800.
IX.
Wijl Damiette, na al de St. Nicolaas-
'ukte, aan Be wast zij nsver heffing behoefte
id, atelde ik haar voor eeu kunstbe-
houwing te houden.
„Hè jal" riep ze uitnaar't Museum 1"
„Ik zeg: „nee Damiette, ik wil je eens
unst-in-het-gewone dagelijksche leven
aten zienom je het maar dadelyk te
eggenwe gaan kunst genieten aan den
evel van een pas herbouwd Haarlemscb
ebouw."
,,'u Huisgevel?" sjimpte Damiette.
„Zeker vrouw 1 Het tegenwoordige stre-
cn is: de kunst naar buiten te bren-
enonder het bereik van iedereenaan
lke straat gracht en huis; het streven
i: je huismeubelen, je boekomslagen,
u wandversieringen, jo huisgevels (want
ovels behooren rechtopstaande scbilde-
ijen-langs-straat te wezen) je je
fi dagelijksche L vensomgeving in over-
onstemming met de i egels der kunst
e maken. Je groote vriend Alberdinc-k
'hijm heeft 't immers zoo juist gezegd:
liet maken van vercierde huizen
moest iets zeer gebruikelijks zijn, omdat
liet iits zeer nuttigs en geregelds is;
het maken van op zich zelf staande
schilderstukken, die geen tehuis heb
ben, moest iets zeldzaams wezen....
(Dietiehe Wèrande IT 509)."" „Dus, Da
„miette, één met zorg en kunstliefde uit-
„gevoerde gevel, is voor een stad een
„verfraaiing, een aanwinst; en de waar-
„deering daarvan, voor de stedelingen een
„genot. Nu stel ik je voor 't nieuwe huis
„van den Vicaris-Generaal..."
„Van wie?"
„Wel Damiette, je weet toch, dat de
„hoogste heeroom na den Bisschop de
„Vicaris-Generaal is, d. w-z. degene die
„den bisschop in het tijdelijk beheer van
„het bisdom behulpzaam is; voor dien
„Hoogeerwaarde is een nieuw huis ge-
„bouwd op den Kruisweg 67 en daar je
„weet dat de kunst van huis uit R omsch
„is (kijk maar naar ons eigen huis, onze
„Kathedraal op de Groote Markt) begrijp
„je wel, dat in onzen tijd van gevelver-
„siering, voor zoo'n eerste-klas-roomschen-
„pastoor een gevel gebouwd zal wezen
„van eommo gal 't Zou me niks vervo -
„deren of 't Vicarishuis zal met den verst-
volgenden gevelwedstrijd, die door het
„gemeentebestuur nangemoed gd wordt,
„den eersten prijs halen 1 Als de Room-
„schen eenmaal ergens hun rug onder
„zetten
Maar zoo den Kruisweg opwandelende
had Damiette zonder naar mij te luisteren
de huisnummers geteld, en 67 noemende,
kneep ze mij door mijn winterjas heen in
den arm en zei: „Gut Dammes, isset dat?
„Dat lijkent wel een Hoogere Burger
school met... éénjarige cursus!daar
„moest 'n fotograaf, Dammes, of" en
Damiette keek naar de lucht of ze geen
staaldradennet boven haar hoofd zag„'t
„zou een telefoonkantoor kunnen wezen
„of 't kantoor van een levensverzekering
„en die zouden er nog kunstiger uitzien
„of... o Dammes, je hebt je in 't num-
„iner vergist, dfUir moei je wezen" en ze
wees naar het melkhuis, en toen ik haar
verzekerde dat we terecht waren, bromde
ze iets van schandaal, van 'n gruwel vooi
Haarlem, en dit, nu men zich op gevel-
versiering toelegt, een compromi tatie
van alles wat Roomsch was een kliek
steenen zonder eenige schakeering van
kleur een recht-toe, recht-an, recht
op-elkander getimmerd geheel van rechte
lijntjes, terwijl toch de Dietsche Waran-
demeester zich reeds in zijne dagen be
klaagde over de, in de hersens van zoo
gezegde bouwmeesters en timmerlieden
botte, de Hemel wete van \v4ér gevaren
overtuiging „„dat de vlakke lijn aan alle
kanten de schoonste type der bouw
kunst zou zijn."" (D. W. I. 102).
„Hoor eens Damiette," vermaande ik,
„zoo moet je niet te keer gaan. Ik wil je
„wel eerlijk bekennen dat ik ook heel
„iets anders verwacht had och, och, wat
„valt 't mij ook tegen; maar vrouw, je
„moet niet vergeten: wij zijn op het ge-
„bied van bouwkunde maar leeken en
„weten er zoo goed als niets van; zeker
„niet zooveel als degenen die aan 't hoofd
„van zoo'n bouwwerk staan; jajla<r moet
„moet je nou niet gepikeerd om worden,
„want jou boezemvriend Alberdinclc heeft
„zelf gewaarschuwd voor dat oordeelen-
„uitspreken door onbevoegden„„Maar
„„onkunde is op het kunstgebied geen
„„beletsel om orakels uit te spreken.""
„(D. VV. VII 78)dus, wat ik je bidden
„mag, wees een klein beetje bescheidener;
„bovendien, je kijkt niet goed mensch,
„je praat van rechte, rechte lijnen, maar
„kijk een lief spitsboogje boven den iu-
„gang
Maar toen proestte Damiette het uit.
„Juist Dammes" overviel ze mij, „dat
„spitsboogje is nog de grootste paskwil;
„terwijl toch aan den gevel, in zijn geheei
„genomen, geen Gothische bouworde te
bespeuren valt, heeft de bouwheer zeker
„gedacht: „„Jongen! daar komt in dat
„„huis een Vicaris te wonen, ik mag dus
„„wel zorgen dat er zoo'n klein beetje
„„Roomschigheid, zoo iets van een Room-
„„sche kerkdeur óok aan komt, en daar-
„om maar een spitsboogje alsof Thijm
„ook niet gezegd heeft dat de stijl van
„de dertiende eeuw (de Gothiek) heusch
„niet in een spitsboogje zit(D. W.
„IV. 391). Neen Dammes, in een stijlvol
„o getrokken geheel draagt elk onderdeel
„hot kenmerk van zijn geheelen als een
„lijntje of boogje niet in het kader van
„het geheel past, dan moet die „„forme
„„qui n'est pas indiquée par la structure,""
„naar het woord van den grooten Fransch-
„man „étre repoussée" d. w. hier zeggen
i) Wijl Damiette in kunstbespreking
een tegenpartij is, die zich niets op de
mouw spelden laat, moet ik, misschien
tot verveling der lezers, telkens juiste
plaatsopgave van andermans woorden
bijvoegen. Dammes.
„naar de maan met dat spit bogig en-
„tréetje voor ons Haarlemsch Vicarishuis!
,,'t Wordt hoog tijd Dammes, dat jou
Amsterdamsche vriend Jan Stuyt zijn
„belofte, die hij jou in de ooren gefluis
terd heeft, volbrenge; en eens in boek-
„of brochure-formaat verzamele en be-
„spreke al de vleesch-grzonde denkbeel-
„den, die A. Thijm in de Dietsche Wa-
„rande over kunst heeft geschrevendat
zou voor veel mensche» en voor voel
huizen een zegen zijn Zeg dat namens
„mij as je blieft aan je vrienden! En als je
„nou toch een mooi geveltje zien wilt en
„je Haarlemsch publiek leeron wilt, kunst
„en voornamelijk versieringskunst aan
„een gevel te vvaardeeren, ga dan eens
„met mij mee, dan ik jou eens tracteo-
„ren."
En ik, achter Damiette, gehoorzamend
me», Barteljorisstraat door. Groote Markt
over, Groote Houtstraat in, Verwulft langs,
Groote Houtstraat verder in, „an je lin
kerhand Dammes", riep zij, „we zijn er
bijna", ik zag de pomp voor het Prove
niershuis toen keerde Damiette zich om,
plaatste mij met den rug naar hot Prove
niershuis en toen recht voor zich uit wij
zend op No. 163, zei ze: „Kijk daar nou
„eens naar! dat is een gevel die ver-
„siert, die door aanwending van kleur
combinatie: grijs, steenbruin en verguld
„seldoor rijkdom van ornamentatiebove:
„den ingang en aan de twee bovenste
„gevelhoekendoor rijke bewerking van
„de kroonlijst, waarvan ge de Gotbisclie
„nabootsing ook in de ornamentatie des-
„noods ongemotiveerd vinden moogt,
„maar toch een gevel, die, een enkele
„onregelmatigheid uitgezonderd, een sie-
„raad is voor een stad en het denkbeeld
„der schoonheid met het begrip van doel
matigheid en geriefelijkheid heeft weten
„te vereenigen."
Ik durfde Damiette geen gelijk te geven
want dat zou gelijk staan met een uit
spraak doenen daar ik maar een leek
ben in zake bet bouwen van huizen...
en ik niet, zooals de alles aandurvende
Damiette ep kunstgebied een halfgod wil
wezen van domme orakelszweeg ik
maar- ik raad toch iederen Haarlemmer
aan na het kunstgeuot van het nieuw®
Vicarishuis, eens een heel profane sla'
gerswinkel met bovenhuis te gaan be
zichtigen Groote Houtstraat No. 163
misschien dat het menigeen gaan zal a'"'
mijn.l het vicarishuis, ook zonder d®
pedante alweterij en spotlust van Dam iet'0
heel heel heel wat minder mooi t®
vinden dan Daudev z'n slagerswinkel 0,1
vrij bovenhuis,maar die bevindifS
niet hardop te durven zeggen uit vreeS'
dat je een „waar-bemoei-jij-je-mee" nftl1
je hoofd gegooid krijgt
TlS OTA NT.-TlN'QTA 8°'
'lid
Oi
,-w. JM
16400.
i c
tt.
>1.
