DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
De Stembus van
Woensdag a.s.
Hparlemsche Stich
tingen, Instellingen en
Ondernemingen.
BUITENLAND.
Baandag is januari isos.
KincJerhuisvest 31-33, Haarlem
a#*** Jaargang. No. 9764.
Voor de stemming van Woens-
a.s. (verkiezing van drie leden
*an den Gemeenteraad) bevelen
^'J dringend aan de Candidaten
ae!" Christelijke partijen
Mr. W. N. J. M. SMIT
(vacature-BIJVOET.)
M VAN OMMEREN
(vacature-RASCH.)
>T< Herinnering.
He Raadsverkiezing van Woens-
a. g. heeft iets eigenaardigs.
Iü één en hetzelfde kiesdistrict
VttHen drie raada zetels tegelijk te
V(-U" uilen.
r de Chistelyke kiesvereenigin-
hebben voor die drie vacante
"•telg gl^chts twee candidaten ge-
Meld.
Saterdag lieten we in een kruis-
PPje al uitkomen, dat dit waar-
Mhijnlqk gedaan is ter beschaming
v*n de liberale en vryzinnig-demo-
Qratische kiezersvereenigingen, die
ui dadelijk, vóór er nog vaD Chris
telijke zijde zelfs een naam was
genoemd, alle drie de zetels voor
Mch opvorderden.
Door in één der drie vacaturen
géén candidaat te stellen, hebben
Christelijke partijen een mooi
voorbeeld gesteld van billy kheida-
betrachting, een voorbeeld dat bij
deze verkiezing zeker niet zijn uit
werking zal missen I Want daar
zullen er toch ongetwijfeld wel
onder de liberale kiezers gevonden
worden, die bet stl te erg vinden,
in een gemeenteraad als de onze
den Katholieken, die een zóó be
langrijk deel der bevolking uitma
ken, alwéér één van de slechts zeven
raadszetels die ze steeds hebben, te
ontfutselen
In de vacature, door Mr. By voet 's
overlijden opengevallen, zullen die
liberalen ongetwijfeld den Katho
liek stemmen, niet uit persoonlijke
voorkeur, maar om billijkheidsre
denen
Voor deze vacature hebben de
Katholieken dus bizonder bun beat
te doen! En ze kunnen dat met
goeden moed.
Wat de Roomsche Kiesvereeni
ging stelde in de vacature-
Bijvoet tot candidaat den heer
Mr. W. N. j. M. Smit,
een jong rechtsgeleerde, die met goed
gevolg zijn studiën aan de Leidsche
Universiteit 1 reeft beëindigd, en
sinds eenigen tijd in Haarlem zich
vestigde. De kiesvereeniging gaf
door deze candidnatstelling aan
Mr. Smit de gelegenheid, om zich
in ruimer kring bekend te maken
en zich den weg te banen, die aan
jonge liberale heertjes door 't Haar-
lemscbe regentendom zoo gemak
kelijk wordt gemaakt, maar die
door onze Katholieke jonge rechts
geleerden in onze stad slechts
met groote moeite en niet dan na
vele pogingen kan worden betreden.
De Roomsche en Christelijke kiezers
vooral dienen zich in te spannen
om nu dezen candidaat, die jong
is en veelbelovend, die de Katho
lieke zaak nog lang kan dienen en
wiens bekwaamheden voor onze stad
in het algemeen en onze Roomsche
burgerq in het bizonder nog veel
beloven in den Raad te brengen I
Daar moet eens een einde komen
aan dat willekeurig achterstellen
van ons, Katholieken, bij alles wat
„liberaal" denkt en spreekt en
schreeuwt. Zelfs by onze Roomachen
vindt men er nog, die het beginsel
der Katholiciteit of van de Christe
lijke politiek naar den achtergrond
schuiven om den tegencandidaat
aan te prijzen als „zoo'n bekend
man", „zulk een humaan mensch I
Wat hoort men niet soms: „hij
doet zooveel goed!" ofwel „hg be
handelt z'n werkvolk toch zoo uit
stekend," ofwel „hg is van zoo'n
nette familie!"
Alsof dat uitsluitend anticlerical#
hoedanigheden waren!
En voor zulke „argumenten"
moet dan het beginsel wijken
Die zoo spreken, vergeten na
tuurlijk maar, dat die nette humane
hooggeboren, zoo veel goeddoende
maar dan toch liberale heer, by
elke stemming die ons bizonder
onderwijs betreft, die hoogere be-
langen raakt, die met de beginse-
leyler'g Museum.
Bureaux van Redactie en Administratie:
Interc. Telefoonnummer 1426.
len de Christelijke staatkunde in
verband staat, steeds principieel zal
staan tegenover óns!
Al die vriendelijkheid en liefheid,
en die nette familie, en die huma-
maniteit leggen voor geen oortje
gewicht in de schaal, zoodra er iets
principiëels valt te besluiten in den
Raad! En hoe vaak gebeurt dat
niet
Het is daarom een dure plicht
niet alleen door het gezond ver
stand voorgeschreven, maar even
zeer door de hoogere belangen die
wij dienen, voor ieder Katholiek
zijn Btem Woensdag a.s. uit te bren
gen niet alleen op onzen Roomachen
candidaat in de vacature-Bijvoet,
Mr. W. N. J. M. Smit,
maar ook op den candidaat der
verbonden Christelijke partyen;
gesteld in de vacature Rasch,
den heer
M, van Ommeren,
die als voorzitter der Protestant-
sche kiesvereeniging een zeer werk
zaam en loffelijk aandeel heeft ge
nomen in de verschillende kies
campagnes, die wij in den laatsten
tyd hebben gevoerd, die terdege
en warm medegeholpen heeft tot
het succes, dat de Christelijke par
tijen by de vorige raadsverkiezingen
hebben mogen behalen, die
daarenboven als particulier persoon,
als man van de practjjk, die den
arbeider een goed hart toedraagt en
bij de patroons gezien is, een uit
stekend vertegenwoordiger van den
industrieelen Middenstand wezen
zal in onzen Raad.
Zooals we al zeiden, voor de derde
vacature is geen candidaat gesteld
voor de Christelyke partyen. De
heeren van de linkerzijde mogen
den raadszetel van mr. de Haan
Hugenholtz schenken aan wien ze
willen.
Voor onze kiezers dient hierbij
echter een waarschuwing gevoegd.
Want het is by deze verkiezing
zaak, zich niet te vergissen Men
zal op het stembureau drie van de
bekende candidatenbriefjes met
witte stippen vóór de namen, krygen.
Onze Christelyke kiezers nu dienen
er wèl op te letten, dat ze van deze
drie briefjes althans b ij t w e e de
goede stip zwart makenop één
(vacature Mr. Bijvoet) moet de stip
zwart gemaakt voor den naam van
Mr. W. N. J. M. SMIT,
Op het andere (vacature Mr.
Rasch) de witte stip voor den naam
van
M. VAN OMMEREN
terwyl het derde geheel onbepotlood
kan bly'ven.
Doen alle Christelyke kiezers zóó,
dan hebben we go 9de hoop op de
zegepraal onzer candidaten, waar
door de zetel van Mr. Bijvoet (zooals
dan toch ook behoort) voor de
Katholieken zal blijven behouden,
en onzen Christelgk-Historischen
medestanders een raadszetel die hnn
toekomt, wordt ingeruimd
Algemeen Overzicht.
Twee groote dingen beheerschen
de buitenlandsche politiek op het
oogenblikde uiteenspatting van
het antielericale liberaal-conserva
tieve „blok" in Duitschland, en de
proclamatie van den tegensultan
Moelai Hafid van Marokko als
wettig sultan te Fez.
Over die twee feiten vooral een
en ander.
Het befaamde antielericale „blok"
in Duitschland ligt sinds Zater
dag werkel(jk uiteen! Prins von
Bülow heeft Zaterdag n.l, verklaard,
in antwoord op liberale eischen
(die dit als belooning vroegen voor
hun meedoen aan de antielericale
reactie tegen het Centrum) dat de
Pruisische regeering in Pruisen
beslist geen direct kiesrecht en
geheime stemming wil invoeren.
Het directe, uitgebreide kiesrecht
bestaat wèl voor het Rijk en de
socialisten danken er hun groot
aantal aan: von Bülow heeft nu
echter geweigerd datzelfde in Prui
sen in te voeren. Vandaar, dat de
liberalen woedend zijn op den kan
selier.
Wil men enkele pers-stemmen?
Het „Berliner Tageblatt" zegt:
Het is de grootste ontgoocheling
voor den liberalen vleugel vrd het
blok sedert de nieuwe era begon
nen is. Het blok is doodelijk ge
troffen.
De „Berliner Börsen-Courier"
verklaart: Bij de verkiezingen in
Pruisen zullen de vrijzinnigen tegen
de regeering optrekken
De „Berliner Morgenpostc noemt
Bülow's verklaring een slag in het
gezicht van de vooruitstrevende
elementen.
De socialist. „Vorwarts" spreekt
ook van het bankroet van de blok-
politiek.
De Katholieke „Germania" be
treurt het ook natuurlijk, dat het
bestaande stelsel dat verouderd is,
niet wordt vervangen door 'n meer
uitgebreid kiesrecht. Maar zij spot
met de kiesrechtkomedie van de
vrijzinnigen, die immers het kies
recht zelf niet verlangen, maar er
alleen om vragen onder den druk
van het socialisme. Wat niet weg
neemt dat ook de „Germania" het
blok ziet uiteenspatten!
Welke zijsprong zal von Bülow
moeten maken?
Dat de malle paring van liberalen
en conservatieven om maar front
te maken tegen de Katholieken,
niet zou lukken op den duur, dat
was duidelyk
Maar dat 't zoo vroeg zou uiteen
spatten, dat verwachtte men niet.
Zal het Centrum nu weer troef
worden
Er was Zaterdag nog een rumoe-
rigo volksbetooging en socialistisch
kabaal voor het kamergebouw. Von
Bülow werd door de straat-socialen
danig uitgejouwd.
In Marokko is een ernstig feit
voorgevallen dat niet gewichtig ge
noeg kan worden geoordeeld!
De hoofdplaats van Mai okko, Fez,
pas door den sultan verlaten, is
namelijk met pak en zak overge-
loopen naar den pretendent Moe
lai Hafid: uit Tanger is Zaterdag
avond de ambtelijke bevestiging
ontvangen van de afzetting van
Abdul Azis en de uitroeping tot
sultan van Moelai Hafid op den
4en dezer in de moskee te Fez.
De reden van deze handeling der
Korfas, der Oelama's en de voor
naamste overheidspersonen der stad
is, dat men sultun Abdul Azis een
verwyt maakt van zyn houding
tegenover de Europeanen en jegens
Frankrijk.
Men beschuldigt Abdul Azis er
van, dat hg het grondgebied door
de Christenen heeft laten schenden
en dat hij zich met heb verstaan
heeft over de inrichting eener po
litiemacht in do havens van zyn rijk,
hetgeen volkomen in strijd is met
de Marokkaansche tradities en ge
bruiken.
De heilige oorlog is afgekondigd
en een kalifaat van Moelei Hafid
'werd in de stad gevestigd.
Deze is, zooals men weet, op weg
daarheen.
Moelai Hafid lieeft men genomen
op voorwaarde dat hij zich met de
Europeanen niet verder zal inlaten
dan hoogst aoodig is.
Deze gebeurtenis maakt den toe
stand in Marokko, en in het bij
zonder voor Frankrijk, veel inge
wikkelder, dan hij was.
Do „Temps" verwyt dan ook al
direct de regeering, dat ze Abdul
Azis niet krachtdadiger ondersteun
de, toen deze zijn macht nog tot
op betrekkelijke hoogte kon doen
gelden.
Thans is het daarvoor te laat,
beweert het genoemde blad, daar de
regeering onmogelyk een expeditie
naar Fez kan zenden, om Abdul
op den Azis troon te handhaven.
Daar Frankrijk dit verzuimde,
toen het nog tyd was, blijft er thans
niets anders over, dan het bewaren
der neutraliteit tusschen de beide
sultans, doch dient tevens gewaakt
to worden over de veiligheid van
Casablanca en andere havenplaatsen
die door de acte van Algeciras on
der bescherming der Fransch-
Spaansche politie geplaatst zyn.
Alleen in het geval, dat Euro-
peenen, onverschillig tot welke
nationaliteit ze behooren, door de
partygenooten van één der beide
sultans bedreigd of gemolesteerd
worden, zou Frankryk tusschen-
beide kunnen komen.
Zoo meenen de Fransche bladen
van gezag. Werkelijk lijkt de toe
stand ook ernstig en daar zal weer
heel wat inkt en papier vermorst
worden, voor deze historie tot klaar
heid komt!
Onze plaatsruimte laat vandaag
niet toe, dat we dieper hierop in
gaan. Kortelings hebben we nog
een paar andere dingen even aan
te stippen.
Eerst België, waar 't nu heet'
dat minister Schollaert alleen onder
deze voorwaarde het ambt vau
minister aanvaardde, dat de koning
afstand zal doen van zyn voor
rechten op het kroondomein. De
koning moet zich daartoe bereid
verklaard hebben, indien hem een
schadevergoeding wordt gegeven,
die in geld zou moeten worden
betaald.
Nog dient ook niet vergeten een
merkwaardige bekentenis van den
befaamden minister Briand, die aan
een correspondent van de Londen-
sche „Morning Post" heeft verteld,
wat eigenlijk zyn doel was geweest
met zyn voorstel, in alle parochiën
Associations cultuelles te stichten!
Wanneer de kerken, pastorieën
enz. aan het beheer der bisschoppen
waren onttrokken, zoo zeide deze
kerkroover dan zouden de leeken
baas zyn geworden (masters of the
situation) en zou een nationale kerk
zijn gesticht waarover de Paus nieta
te seggen had!
Ziedaar de plannen van Briand
nu e rs openlijk erkend. do
planner., die enkel faalden door liet
heldere inzicht en het krachtig
ingrijpen van den Paus!
Of Frankryk en de Kerk er den
Paus dankbaar voor mogen wezen
En.... of we ook met vertrouwen
op 's Pausen leiding mogen afgaan'...
We knippen hier een stukje uit
en groot liberaal let wel: libe
raal blad
„In een artikel van de (óók libe
rale Italiaansche „Gorriere del la
Sera" wordt de aandacht gevestigd
op de verstandige taktiek van den
Duitschen Keizer. Terwyl Frank
ryk by het Vaticaan geen diplo-
matieken vertegenwoordiger heeft,
zendt Duitschland een der hoogste
ambtenaren van het [departement
van buitenlandsche zaken als gezant
naar den Paus. De heer Von Miihl-
berg heeft de bijzondere opdracht
dequaestie van het protectoraat over
de Christenen in het 0»iten tot
oplossing te brengen. Reeds nu is
de Fransche regeering tot het in
zicht gekomen, dat zy een fout be
ging. Clemenceau heeft aan alle
vertegenwoordigers van Frankrijk
in het oosten instructies gezonden,
om de rechten v*n Frankryk, wat
dit protectoraat betreft, te handha
ven. Want Frankrijk is rast beslo
ten zijn tegenwoordige positie te
handhaven. Masr daar hetgeen ver
tegenwoordiger bij den H. Stoel
heeft, is het in het nadeel tegenover
Duitschland, en nu heeft de nieuw#
OWE HAARLEMSCHE MUIT
ABONNBMRNTSPRIJ#:
Per 8 waanden toot Haarlem f 1.38
Voer de plaatsen, waar een agent ia gevestigd (kom der gemeente) 1.86
V oor de overige plaateen in Nederland franoo per poet 1,81
Afzonderlijke nummers„0.06
i 't Ia nu de tijd van de „kiezers-
kweek", om met onzen Haagschon
Wefschrijver te spreken.
Gezien de politieke omstandigheden,
h de zorg voor de instandhoudingen
'fganiaatie en recruteering van het
toomsohe kiezers-leger ditmaal van
üitengewone beteekenis.
Daar kan dit jaar véél op aan-
k^mon 1
Derhalve twee raadgevingen, nü
vast:
Ieder, die voor loon-, woning-,
£*amen-, of spaarkiezer in aanmerking
toBat, moet zich vóór 15 Februari
a's- ten stadhuize aangeven. Wie meent
!;?t op hij deze wijze op de kiezers
lijst kan komen, roepe de tussehen-
*0mst in van een der bestuursleden
R. K. Kiesvereeniging of van een
leden der Propaganda-clnb, die
''ktuurlijk óók in deze dagen zullen
wat ze kunnen!
Sn de tweede raadgeving: denk er
J? reeds om, dat vóór 1 Maart uwe
''""ecte belasting betaald moet zijn!
Heeds nü kan door velen daarvoor
gemakkelijker dan op het laatste
foment inéén» gezorgd worden;
,e kieswet is onverbiddelijk: wie voor
Maart niet betaald heeft, is dit
ï%heele jaar geen kiezer!...
^Oor heden volstaan we hiermee:
i&ar we komen er zeker nog op
terug i
««n «ti^a"eoa ket innerlijke leven van
har - maar ook de uiterlij klieden ervan
l)ieVu d0 Courant thuis.
Uien v>ui'ftnt ie heden ten dage toch de
t,j Wsbrenger niet alleen, maar ook de
«ie e\? de beschrijver. En er zyn meor
hi 6n dan mftn 200 denken zou, die
un gtad en woonplaats van uiterlijk
eter kennen door hun Courant, dan
dom zyn ond-rvinding!
Haarlem heeft voor een scliryver, die
in..V®n?L schetsen de stichtingen,
'Stellingen en ondernemingen, fabrieken
gestichten wil uitbeelden, heel wat
Aantrekkelijks
't Uiterlijke kleed"!van onze stad is
*ei niet 't minste onder de steden vau
Rolland, en de industrie zoowel als de
choone kunsten bezitten hier ware brand
punten van hoog belang voor den ken-
d?r zoowol als voor den leek, die waard
Jin in je Qouraut achtereenvolgens te
orden geschetst.
a.. n deze rubriek, die op ongeregelde tyd-
kr 'n on® bied haax plaatsje zal
Ogen, maar die dat leven en werken
hisï °nze Hasrlenucho nijverheid, die
f die °nscbe overblydselen van oude kunst,
lijmachtige centra van wetenschap en
>U,j die producten ook van modernen
ernstuingsgeest en koopmanschap zal
uit te heelden, in deze rubriek
®'ejle° *'e, ?us voor Haarlem's stiebtin-
alLo!^ jn' kunst- en nijverheids-
instellingen, ondernemingen en gestichten
achtereenvolgens onzen lezers voor te
stellen.
Allicht dat er velen onder hen znn
die er wat nieuws uit leeren. Want nie
mand haast kent zyn eigen stad op 'n
duimpje: dat is een oud en beproefd
woord
Natuurlijk verwachte men van ons geen
volledigheid, geen gecatalogiseer. We zul
len Baedeker geen concurcntie aandoen,
en hebben geen roeping om 'n Gids voor
vreemdelingen te schrijven.
Maar we zullen pogen in onze opstel
len het karakter weer te geven van wat
we schetsen. Vluchtig, maar den vinger
leggende op het voornaamste, zullen we
de omtrokken geven van die vele belang
rijke onderwerpen, die onder deze rubriek
kunnen worden gebracht. En we zullen
gelukkig zijn, als die losse, vluchtige
schetsen en iets toe zullen bijdragen om
de kennis van, de liefde tot, en de eer
bied voor onze woonplaats bij onze lezers
te verhoogen. g.
Vt
Teyler's Museum is de eerste in
stelling, die we hier willen bespreken.
Niet de eerste om redenen van belang
rijkheid: de volgorde van onze schetsen
geeft geen rangorde aan, ze zal geheel
willekeurig zyn. Toch trekt Teyler's
Museum ons aan't is een van de
grootste monumenten van wetenschap in
onze stad, een instelling, die niet alleen
Haarlem-zelve, maar heel ons land eere
aandoet en die. by den vroemdeliDg recht
matige bewondering wekt voor den weten-
seh»ppel\jken ernst, de kunstvcreering,
den kunstzin van onze Nederlandiehe
natie.
PRIJS DBR ADVKRTKNTIlX
Van 1—6 rogelsf6.60 («e*t*Bt)f 0.*8
Blke regel moor0.16
Groote letters naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 36 eent per advertentie i contant.
Hoeveel Haarlemmers en die uit den
omtrek onze stad bezoeken, kennen Tel
ler's Museum? „Kennen," dat wil niet
zeggen het bestudeerd te hebben tot in
kleiuigheden, er thuis te zjjn als een
dagelyksche gast, maar wy bedoelen daar
mee het besef van de beteekenis dezer
verzamelingen. Die beteekenis kan door
één bezoek al duid-. lyk worden, als men
maar goed rondkijkt! Dan ziet men het
karakter van zoo'n kunstverzameling, dan
beseft men, zy het ook vaag, welke groote
plaats deze schat van bijeengebrachte
natuurwonderen en kunstvoorwerpen en
kostbare toestellen inneemt in het groote
gebied der wetenschap 1
En dat is dan materiaal over latere
studie en overpeinzing.
Teyler's Museum, waarvan in het
statige gebouw aan het Spaarne de hoofd
ingang is, bevat eigenlijk drie geheel ver
schillende verzamelingen, met daaren
boven een kostbare en ryke boekerij. Een
colleotie fossielen, versteeningen, kost
bare steenen, ertsen en andere merkwaar
digheden uit het gebied der paleontologie
en geologie vormt de eerste verzameling
een menigte natuurkundige instrumenten
waaronder zeer merkwaardige, is hierne
vens geplaatst, terwijl een ryke collectie
schilderyen van moderne meesters een
derde museum op zichzelve vormt in dit
merkwaardige gebouw.
Voor hem, die eenig inzioht heeft in
de wonderen van onze wereldvervorming,
in do oudheid van de schepping Gods,
in de reusachtige overblijfselen van de
zoogenaamde voorwereld, dat enorme tijd
vak dat vóór den zondvloed moet verloe-
Een zijn en waarvan de overblijfselen uit
et diepst van onze aarde sinds enkele
tientallen van jaren zoo zorgvuldig wor
den opgegraven, voer hem is deze
verzameling foscielen enz. een allermerk
waardigste collectie 1 Uit die platen lei,
die van elkaar gespleten den indruk nog
bewaren van een reusachtig dier, een
visch, een kruipend of loopend gedierte
uit het vóór-historische tijdperk, uit
die prachtig-gevlamde marmeren brokken
die vroeger gedeelten van boomeu waren
uit de wouden die de aarde in den be
ginne hebben bedekt, waarvan het nerf
en de bast, de vlammen en dc teekening
van het hout nog volkomen zyn bewaard,
doch die door ouderdom en natuurlijke
inwerking in die lange eeuwen diep onder
den grond, geheel van substantie zyn ver
anderen en tot steen geworden uit dat
alles leert men de majesteit Gods te méér
en te dieper erkennen, die de wereld
welke Hjj sehiep nog veel grooter, en
veelzijdiger en belangwekkender maakte
dan wy nü oppervlakkig uit onze omge
ving oordeelen zouden! Daar zyn in
orgineel de geraamten te zien van
eenige dier voorwereldlijke monsters die
onze aarde in lang vervlogen tyden moe
ten hebben bevolktdieren van den vorm
als een kangeroe, en van de grootte van
een olifant, of grooter nog. Hun lijken
z jn in den grond geraakt, die door eeuwen
lange opeenstapeling ze dieper ondieper
deed zinken, die zelf ook vervormde
tot lei en graniet, waar de beenachtige
gedeelten van dat dierenlyk niet kon doen
verdwijnen on die opsloot tusachen hare
formaties welke nu zijn opgegraven
en aan het licht gebracht.
Dat alles, en nog veel meer: overgebleven
schalen van kruipondo dieren uit de voor
wereld, reuzen bij hun gelijken van nu,
daarnevens de kleine anorganische
overblijfselen van die millioenen diertjes
wier huifjes tot da formatie van heele
rotsen, kalk en krijtbergen voornam •-
lyk, hebben gediend, natuurlijke kris-
stallen en ertsen van de meest belang
wekkende vormen en grootte, dit alles
geeft den bezoeker een kykje in de won
deren der schepping en in de verborgen
heden van het grijze verleden der we
reld, zoo machtig dat men een oogenblik
stilstaat en zich het hoofd vasthoudt
over die onbekende grootheid van hetgeen
achter het gordijn van ons weten-door-
kennis-en-overlevering, nog verborgen
ügD
Een andere zaal van T o y 1 o r 'a Mu
seum biedt don bezoeker kostbare ertsen
en steenformaties ter bezichtiging; me
taal- en ertsverbindingen die 't wonder
baarlijke radium bevatten (en dat foto
grafisch toonen!) liggen er voor u uit
gestald, het goud en zilver in gedegen-
en ortsvorinigen toestand, metaalertsen
van de duidelijkste vormen en prachtigste
soorten zijn cr in lange ryen neergelegd,
kostbare en edele steenen van allerhande
kleur en vorm zijn het middenpunt dezer
zeer interessante verzameling.
De natuurkundigeinstrumenten vormen
een afdeeling op zichzelve. Daar staat de
bekonde reusachtige wrjjvings-electrici-
teits-machino, een wonder van haar tyd,
die we op oude afbeeldingen werkzaam
zien de meest-verbazingwekkende gevol
gen. Tegenwoordig wordt ze niet meer
in werking gesteld, er zyn te veel voor
zorgen en te veel moeiten voor noodig
voor ze in 1888 of daaromtrent, naar de
Parysche wereldtentoonstelling ging, heeft
de machine echter nog eens gewerkt en
formidabele vonkengegeven.Deinstrumen-
ten van deze aftloeling vororm overigens
een physisch kabinet van buitengewone
volledigheid en munten elk op zichzelf
door grootte, kostbaarheid of beziens
waardigheid uit. Voor de liefhebbers der
natuurkunde is hier een collectie byeen
die uren en uren kan bezig houden.
En daarnevens hebben de bestuurder»
van Teyler's verzamelingen sedert de ja
ren van 1830 of daaromtrent «en schil
derijen verzameling bijeengebracht, die zeer
belangrijke doekeu van Hollandsche kun
stenaars uit dc laatste eeuw bevat: een
Mauve van zeldzame innigheid en zeker
een van 't meesters beste (on nu kost
baarste) werken; een kerk-interieur van
Bosboom dat beroemd is, een fraaiou
Israëls, oen prachtigen Mesdag, enkele
van die mooie gladde, fijnafgewerkte en
immer zoo heerlijk geteekende doeken
van David BlesNaast deze schilde
rijenverzameling zijn er portefeuille» vol
gravures en teekeningen, waarvan eren-
k ele worden geëxposeerddetterlyk onschat
baar van waarde; daar zag ik onlangs
een reeks studies van Michel Angelo,
anotomische studies en portretichetsen,
zooals men ia Homo-zelf geen aantal bij
een zal vicdm 1
Ja, de verzamelingen in Teyler'»
Musea zijn wel eeu van de mooiste en
belangwekkendste wetenschappelijke- en
kuu»:- collectiën uit heel ons vaderland!
En dat ze door ieder die iets voelt voor
de wonderen der schepping en de vin
dingen der hedeDdaagsche wetenschap en
dmeesterstukken van onze beroemde mo
derne Nederlandache schilderschool moe-
ten worden bezocht, dat is niet goed tegeu
te spreken! Is het eigenlijk wel wonder,
dat we Teyler's Museum onwillekeurig
als eerste van deze reek» van *cb«t»»n
hebben gekozen?
