DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
'e Bergmolen.
t
t
>ers over het pro-
n der Regeering.
BUITENLAND.
Kinderhuisirest 31-33, Haarlem
>ERDAC 12 MAART 1908
32"t« Jaargang. No. 6635.
ABONNEMENTSPRIJS:
maanden voor Haarlem f 1.35
de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.35
de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,81
Aderlijke nummers0.05
Bureaux van Redactie en Administratie:
Interc. Telefoonnummer 1426.
PKIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regelsf0.60 (oontant)f 0.60
Elke regel meer,0.10
Groote lettere naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 26 cent per advertentie A contant.
oordeel van de Pers over de
iug van Minister Heemskerk
Tweede Kamer is in alge-
trekken, zeer gunstig,
[lts één enkel blad der bur-
tijen, liet radicale en ouder
tu w-opgetreden hoofdredactie
nderling-doende „Vaderland",
er niets goeds in.
r de overige prijzen zelfs de
je bladen Minister Heemskerk
tden de regeeringsdaden van
'euwe kabinet met instemming
pet gezien.
Katholieke- en Antirevolu-
(e pers is natuurlijk tevreden.
Ir ook do liberalen knikken
imend.
der invloedrijkste organen
nks, het blad der groote werk-
I, de „Nieuwe Courant",
it ministerie kondigt zich aan
n recktsch Kabinet. Niemand
fct in ernst anders verwachtte,
len er dan ook een paar mi-
s zonder besliste politieke kleur
aan de groene tafel. Het mi-
ie is door een der leiders van
jcliterzijde gevormd en haar
:ste groepen namen aan die
,ng deel. De aanvaarding van
ewiud door de nieuwe mannen
haar verklaring en rechtvaar-
g hierin, dat zooals de for-
ir zonder noodeloozen ophef
henteerde„de mogelijkheid
ormatie van een nieuw Kabi-
Iteunend op een geconcentreer-
jkerzijde, niet kon worden aau-
Inen."
pnder ophef. Dat is liet wat ons
I regeeringsverklaring aange
I treft. Men wil trachten „door
«passing zijner beginselen zoo
mogelijk bevrediging te
iken." Als principiëele tegen-
tigen zich voordoen, zal men
niet mogen o n t w ij k e n"; op-
tn zal men ze niet. Dit geeft
egeering' recht op het vragen
sa men werk irg aan een Kamer,
in zij, als rechtsch Kabinet,
meerderheid heeft en maakt
een samenwerking „met we-
jdsch behoud van beginsel"
jlijk. Het is eenvoudige en
it,ere taal, die past bij den actu-
I toestand.
^ij zijn niet blind voor een an-
mogelijkbeid, nl. dat de toon
rs zal klinken, indien weder
een meerderheid als die van
aan de rechterzijde te zitten
p. Thans evenwel hoore men
icbtere taal die gesproken werd,
ter aan en erkeune dan dat
Cabinet de juiste woorden om
elf aan te dienen lieeft gevon-
Niets dat naar een triomfkreet
kt, noch naar een dreigement."
1 het liberale „Handelsblad"
ludeert in den zelfden geest
y komen dus weder onder
sch regime. Maar de opzet
de regeeringsverklaring, zoowel
le samenstelling van het kabinet
i verwachten, dat dit regime
ts
niet agressief zal zijn, dat de anti
these, schoon niet weggeborgen en
zelfs nu en dan, als 't noodig lijkt,
te voorschijn gehaald, niet steeds
en overal gebruikt zal worden
of misbruikt. Zij schijnt, de anti
these, niet meer het zout te zullen
wezen dat in alle spijzen onmisbaar
is, maar het korreltje peper dat in
enkele wordt bijgewreven
„Ten aanzien van de antithese
schijnen wij dus onder dit kabinet
het fortiter in re, suaviter in modo
te zullen zien toepassen."
De „Nie u we Rotterdamse lie
Courant" is al even zoetsappig:
„Het program, zoo als het daar
ligt, bevat stof genoeg, om de
vertegenwoordiging, zoo niet tot
1917, toch zeker tot 1913 bezig te
houden. De regeering zal dit zelve
spoedig inzien. Zij zal het dan
waarschijnlijk er op aan sturen, de
afwerkiiig van dit zakelijk geheel
van nuttige maatregelen desnoods
met eene grondwetsherziening erbij
zoowel als de afwerking in den
geest van gematigdheid en verlangen
naar het voorkomen van partij
twisten, die met dit program geen
verband houden hoegenaamd, gelijk
die gezindheid uit de Kabinetsrede
weldadig toegemoet straalt, tot
inzet voor de verkiezing van den
zomer van 1909 te maken."
Curiositeitshal ve nog de meening
van liet „Vaderland"
„De regeeringsverklaring is mat.
Durf noch initiatief blijken er uit.
'tIs ill tot 1909 van poeslieve
neutraliteit.
„Wie met ongeduld wachten op
de sociale hervorming, die sedert
1901 heeft stilgestaan, kunnen dil
Kabinet slechts met stugge onver
schilligheid begroeten, in de over
tuiging, dat zelfs in de huidige
politieke conjectuur beters had kun
nen bestaan."
Dit oordeel staat alleen.
We hebben de oppositie liet
eerst aan liet woord gelaten. Om
dat in dit opzicht van de houding
der oppositie juist het meest afban
gen kan.
Zooals we al zeiden, de Rechtsche
pers is tevreden.
„De Maasbode" zegt, na alle
maatregelen door den premier aan
gekondigd, te hebben besproken
op ongeveer dezelfde wijze als wij
het in ons artikel van gisteren de
den, ten slotte
„Alles bijeengenomen, maakt de
regeeringsverklaring een sympathie
ken indruk.
„Wel bleven nog een paar pun
ten onopgehelderd, doch ook te
dezen aanzien zal wel spoedig het
noodige licht worden ontstoken.
„En al zijn nog niet alle groote
lijnen van haar program uitgestip
peld, wij meenen deze Regeering
die zich vooral als een Christe
lijke doet kennen onzen steun te
moeten toezeggen bij haar loffelijk
streven, om voort te bouwen op
de grondslagen door het Kabiuet-
Kuyper gelegd.
„Moge ons Nederland vau dat
streven, de zegenrijke gevolgen
ondervinden
Het Huisgezin is over liet
algemeen zeer tevreden. Alleen de
militaire zinsneden zitten het blad
dwars. Men weet dat het Huis
gezin op militair gebied zich
tegenwoordig nogal roert, en dan
vrij wel onder de Katholieken alleen
staat.
„We zeggen niet, zoo zegt het
blad, dat we deze plannen reeds
dadelijk met wantrouwen, maar wel
dat wij ze met zekere reserve tege
moet zien, met dezelfde reserve
minstens, waarmee we nu al twintig
jaar plannen en voorstellen op het
gebied van legervorming en leger-
organisatie hebben bejegend.
„Niet om de voorstellers, maar uit
beduchtheid, dat ous een nog zwaar
dere druk zal worden opgelegd,en
dat we, bij de uiteenloopende in
zichten onder de militaire deskun
digen, nauwelijks of niet weten, a
quel saint nous vouer.
„Wat de sociale wetgeving betreft,
zullen we de groote en dure
ontwerpen het eerste jaar niet te
wachten hebben, althans niet in het
Staatsblad zien.
„Niet alleen de ontwerpen van
minister Veegens, maar ook de voor
stellen, indertijd door minister Kuy-
per ingediend, zijn of blijven hier
mee van de baan.
„Dat hetDieuwe Kabinet ook de
ontwerpen-Kuyper in de archieven
laat rusten, pleit yoor zyu ernst en
degelijkheid. Niets toch ware, zoo
oppervlakkig gezien, gemakkelijker
geweest dan die weer aan de orde
te stellen. Dat het dit niet doet
bewijst, niet dat de ontwerpen-Kuy
per ondeugdelijk wareu, maar dat
liet nieuwe ministerie zijn voordeel
wil doen met de sedert opgedane
ervaring.
„De verzekeringswetgeving is stel
lig urgent, maar bij een jaar uit
stel, mits men iets goeds krijgt, is
minder verloren, dan met een ge
brekkige regeling. De ondervinding,
met de Ongevallenwet opgedaan,
Stemt tot voorzichtigheid. Er is
niets wat zich later meer wreekt
dan haastwerk."
„Met bijzondere ingenomenheid
begroeten wij do aankondiging van
maatregelen tot bestrijding der open
bare onzedelijkheid. Letterlijk niets
kan in onze dagen meer dringend
worden genoemd, en een christelijk
kabinet, dat hieraan niet zijn aan
dacht zou wijden en allereerst wijden,
zou stellig beneden zijn roeping
blijven.
„Onze volle sympathie heeft ook
het te wachten ontwerp tot subsi-
dieering van bijzondere middelbare
scholen. Er is hier geen sprake van
ijeropening van den schoolstrijd, het
is een rijpe vrucht, die enkel op het
plukken wacht."
Het Centrum noemt de regee
ringsverklaring even principieel als
aakelijk.
„Geen uittarting, maar ook geen
Schroom, geen angstvalligheid, geen
dubbelzinnighe'd vooral. De Regee-
ïing zegt duidelijk, en klaar, wat zij
Vil, welken weg zij gaan zal en
welke, hare plannen zijn voor de
naaste toekomst, waarachter zich
dan een breeder verschiet opent."
JLMen kan, meent het blad, van dit
ministerie spreken als van oen, dat
groote en spoedige werkzaamheid
beoogt, op sociaal gebied, wat voor
de arbeidende klasse vrij wat hooger
waarde heeft dan welk blanco-artikel
ook.
De Residentiebode haalt
drie voorname gevolgtrekkingen uit
de rede
lo. Men heeft te doen met een
Kabinet der rechterzijde, in welks
politieke gezindheid het zitting-
nemen van de twee ministers voor
de technische departementen
van defensie geen verandering
brengt, 2o. Bij die rechtsche ge
zindheid wenscht het Kabinet door
toepassing zijner beginselen zooveel
mogelyk bevrediging te schenken
buiten noodzaak niet strijdbaar
optreden. 3o. Dat men te doen
heeft met een program, bestemd
om ook den duur dezer wetgevende
periode te overleven.
Verder zegt het blad, dat de
rfcgeering op sociaal gebied vast
schijnt besloten de scliuld, welke
de regeering van 1901 door de
omstandigheden gedwongen niet
tegenstaande goeden wil niet heeft
kunnen uitbetalen, als een eereschuld
te beschouwen.
Ten slotte nog eenige ziusueden
uit het waardeerend oordeel van
het antirevolutionaire hoofdorgaan,
De Standaard die zegt:
„Duidelijk spreekt het Kabiuet uit,
dat het het bewind wenscht te voereu
„overeenkomstigde beginselen leven
de inde partijen der Rechterzijde" De
tegenstelling tussehen rechter- en
linkerzijde wordt alzoo niet ver
bloemd, en onverholen voor de be
ginselen der rechterzijde partij ge
kozen. Gelijk we verwachtten, is
het alzoo een Kabinet van rechts,
en een Kabinet dat duidelijk uit
spreekt, dat het de beginselen van
rechts niet denkt te verzaken. Dat
hierbij het epitheton van „Christe
lijk" is weggelaten, is missahien al
te schroomvallig. Men ziet een ad
miraalschip liever niet uitvaren met
gestreken vlag. Maar al staat het
er niet bij, het zit er toch in. Id
en buiten de Kamer weet ieder, dat
de beginselen der rechterzijde geen
andere dan de christelijke zijn"
BELGIË.
De Congo.
Vandag zal de befaamde „Com
missie van XVII" uit het Belgische
parlement waarschijnlijk de eindbe
slissing nemen in zake de Congo
overname.
Zooals men weet, zijn de Katho
lieken ervoor, de socialisten hebben
zich ertegen verklaard en de libe
ralen zouden er wel voor zijn, als
zij de eer maar niet aan de Katho
lieken moesten laten, want dezen
gunnen zij het niet.
De Katholieken bedanken er
echter voor, alleen de overneming
te voteereu, hoewel zij de meerder
heid hebben.
Mét den steun van alle ordelijke
partijen, of in het geheel niet,
zoo zeggen de Katholieken
en terecht. Een kiesstrijd wapen wil
men van den Congo, die een volks
zaak is als geen enkele, niet ma
ken
In de vergadering van gisteren
vroeg de heer Beernaert. de ziel
van den tegenstand van Katholieke
zijde, nog twee dingen: Is België
absoluut verplicht de werken alle
uit te voeren of kan het zelf hier
over beslissen? en voorts: Zijn de
annuïteiten voor den koning onder
worpen aan de goedkeuring van
de Kamer en aan hare controle?
Minister-president Schollaert ant
woordde
België neemt de contracten over
de bouwwerken over, wordt er dus
meester over en kan ze dus be
perken of niet, al naar gelang die
contracten daartoe volgens het
Burgerlijk Recht aanleiding geven
Hec maximum krediet van 45 mil-
lioen is zoo breed mogelijk uitge
meten, evenals de voor het buiten
gewone budget te bewilligen kre
dieten. Wat het 50 millioen voor
de cultuurwerken in den Congo
betreft, de jaarlyksche sommen
moeten door de Kamer worden
goedgekeurd, en wanneer het ge
bruik van zoo'n som niet behoor
lijk kan verantwoord worden, is de
Kamer gerechtigd de volgende uit-
keeringen te weigeren. De rainiste-
rieele mede-onderteekening is noo
dig voor het krediet in zijn geheel,
niet voor iederen post op zich,
Beernaert schijnt zich hierdoor
bevredigd te zien. We zijn benieuwd
wat de liberalen nu ten slotte zullen
doen.
SPANJE.
Alfonso de Moedige.
De laatste dag van het bezoek
te Barcelona is even schitterend
geweest als de overige. De koning
reed herhaaldelijk uit en overal
juichte het volk hem toe: er was
gisteren ook een feestmaaltijd aan
boord der Oostenrijksche schepen.
Tbch lezen we nu, dat er een
bom is ontploft.
De anarchisten, al hebbeu ze
het den koning niet lastig gemaakt,
moesten blijkbaar toch van zich
laten hooren.
De bom is gesprongen in den nacht
van Dinsdag op Woensdag op de
Atarazanaskade, een afgezonderde
en verlaten plaats. Vooral op dat
uur! De machine was geplaatst in
een ijzeren buis bestemd voor rio-
leering.
De ontploffing deed de buis
springen en berokkende eenige
schade in de nabijheid.
Maar men ruimde dadelijk den
boel op.
Wat de heeren boml'abrikanten
ermede bedoeld kunnen hebben, is
niet duidelijk. Misschien was het
alleen een waarschuwing: wij zyn
er ook nogl
Intusschen is gisterenavond de
koning naar Madrid vertrokken,
nog ten leste buitengewoon toege
juicht
't Bezoek is een succes geweest
RUSLAND.
De Doema aan kef werk.
De regeering heeft een zege be
haald in de Doema. Een wetsont
werp, om het gezantschap in Tokio
in een ambassade te veranderen, ia
na een flinke rede van Iswolski
waarbjj deze de toestanden tussehen
Japan en Rusland bevredigend be
sprak, aangenomen met algemeene
stemmen, uitgezonderd die der so
ciaal-democraten.
CHINA.
De toestanden in liet verre Oosten.
Door Japan's schetterend optreden
tegen China is de aandaoht weer
opeens, en sterk, gevestigd op het
verre Oosten.
Gestadig en met reuzenkracht
groeit de macht van het Mongool-
sche ras aan, en dat de mogelijke
overheersehing der millioenen uit
het Oosten voor het Kaukasische
ras een gevaar wordt, behoeft geen
twijfel meer.
Met belangstelling hebben we
daarom ook kennis genomen van
een belangwekkend artikel, door een
Engelscli journalist, Everard Cotes,
die lange jaren in Britsch-Indië
heeft gewerkt, geschreven over
China, Mantsjoerye, Korea en Japan.
De schrijver voorziet van de ont
waking van het Oosten gevaar voor
het Britsche ryk, en wel vooral
gevaar op economisch gebied.
Wel vreest hij niet, dat de voor
uitgang van China zoo snel en zoo
verrassend in zijn werk zal gaan als
de ontwikkeling van Japan. Maar
de assimilatie aan het westersclie
kunnen zal toch op den duur moeten
komen. Op zijn reis door China (2
jaar geleden) zag by regeerings-
fabrieken, waar goede, moderne
wapens werden gemaakt. Ook merk
te hy op, hoe goed de Chineesche
troepen werden gedrild. Een en an
der bracht hem tot de overtuiging,
dat aan China nog enkel de macht,
maar geenszins de wil ontbreekt om
de volledige verdrijving van den
Europeaan te bewerkstelligen.
De vyandige stemming der Chi-
neezen bestaat ook ten opzichte van
de Japanners. De weigering dier
laatsten om Korea terug te geven
aan de Obineezen heeft hen opnieuw
in hooge mate impopulair gemaakt
in China.
Uit veel wat Gotes in China zag
bleek hem dat het prestige der
Japannors in het oog der Obineezen
aan het minderen is.
Ook in Korea is Cotes geweest;
en hij heeft daar kunnen opmerken,
hoe bitter gehaat de nieuwe meesters
er zijn. De manier van optreden
der Japanners in dat land wordt
door den reiziger allerscherpst ge
hekeld.
Cotes' beschouwingen strek keu
zich ook uit tot Japau. Ook in dètt
rijk heeft hy met opmerkzaamheid
om zich heen gekeken. Het is zjju
meening, dat Japan na de groote
krachtsinspanning der laatste jaieu
voorloopig het hoogtepunt van zijn
FSUÏLLETON.
(Nuar hel iluitsch.)
pflijk ziel zij dour du spleten der
i den schijn van een dievenlan-
jh. Zij wil naar de bel grijpen,
i haar sidderende hand stoot te-
't glas op de nachttafel. Het
op den grond en valt luide in
end stukken.
sn wilde vloek weerklinkt door
lis. Op hetzelfde oogenblik ziet
loodelijk verschrokkene bij het
te schijnsel der lamp een vreem-
tig dicht bij haar bed en in zijn
|4 een blinkend mes. Een gillend
«geschreeuw stool zij uit.
M- reeds werd de moordenaar
(gegrepen. Twee sterke armen
^en hem van achteren vastge-
>en en de Bergmnlder roept met
(en triomfkreetHeb ik je oin-
ik Is het mogelijk! Jarenlang
ik achter je hielen en geen spoor
je te Vinden! Ja, knars nu maar
je tanden als een roofdier! Ik
j» pist los, al zouden alls dui
vels uil de hel je komen helpen
Steenman had don man herkend,
van wfen het heette, dat bij ergens
zijn lijk verborgen had, nadat hij
hem vermoord had.
Wacht, den messteek geef ik je
terug, krijsehte de andere en Hans
voelde een diepen steek, hield hem
evenwel nog vast.
Toon, de knecht, worstelde met
den zwarten steven, die hem in
kracht en behendigheid l och de baas
was en. wien het gelukte met achter
lating van den buks te ontvluch
ten.
Laat hem loopen Dien krijgen we
welkreunde Hans, wier krachten
begonnen te verminderen. Hier,
Toon! Die daar mag mij niet ont
snappen! Daar hangt meer dan mijn
leven van af
Slechts met de uiterste inspan
ning overweldigden beiden den
van woeden schuimenden misdadi
ger.
Steenmans jas en zijn rechter
hemdsmouwen waren stukgetrok
ken. Het bloed stroomde uit den
gewonden arm, maar de mulder
liet niet los,.totdat de dief onscha
delijk gemaakt en met stVrke tou
wen vastgebonden wa».
Toen eerst zei hij tot den knecht:
Ga weg en haal de politie.
Mevrouw van Russtelli's kamer-
juffrouiv en de. bezitster der villa,
door 't alarm opgeschrikt, hielden
pich met de halfonmachtige bezig.
Dat is de man, dien ik doodge
stoken en weggestopt zou moeten
hebben, riep Hans de spoedig ver-
schijnde politieagenten tegen.
Pachter Roland heeft immers den
vermeenden doode gezien. Hij zal
nu moeten getuigen. Geen uur lan
ger wil ik de schandvlek op mij
laten rusten.
I)e pachter herkende bij de con
frontatie van den misdadiger dezen
dadelijk. Hij had den man, die daar
zoo geheel bewusteloos uitgestrekt
lag, in dien nacht goed bekeken en
herinnerde zich ook den diepen plooi
langs den rechter mondhoek.
God zij dank, nu ben ik gerecht
vaardigd, zei Steenman tot Mar
griet, die in den molen kwam om
kijii verwonden arm te verbinden.
Nu behoef ik voor niemand de oo-
gen meer neer te slaan en zal ik
ook mijn huis weer lief krijgen.
Nu zal een heel ander, fatsoen
lijk. arbeidzaam man uit mij wor
den. die jou geluk niet meer in den
weg staat. Ik weet wel, hoeveel jij
van .Walter houdt en dat....
Blozend legde zij haar handje op
zijn lippen.
Asjeblieft, daarover niet, vader!
Walter en ik, wij zijn hartelijk voor
elkaar, maar ik kom mij veel te
gering voor hem voor.
Jij zoo'n pracht van een meid,
met zoo'n gouden hart? Nou, dat
zou....
"Wij hebben ons beiden nog niet
openlijk uitgesproken. Laat alles
maar loopen, zoo bet loopt, vader
tje.
Nou, wat mij betreft, goed dan
Gij hebt altijd gelijk, alleen dan
niet wanneer ge je waarde te ge
ring aanslaat. Voor geen prins zou
mijn Margriet te slecht zijnNu.
al goedTot nu toe was ik stom
als een viscli. Maar. wanneer iemand
jarenlang zijn als een zwaar blok
meegesleepte ellende plotseling los
laat, dan grijpt liij dadelijk met bei
de handen naar 't geluk en denkt,
dat hij voor al den vruchtbaren
tijd en al den jammer nog veel veel
meer verlangen kan....
De toekomst brengt u zeker een
mooien levensavond.
Zij lachte zoo liefdevol en bemoe
digend, dat hij meende, dat het vol
op licht werd en achter de donkere
wolken 'dook het gouden morgenrood
op. Ook grootmoeder vouwde hare
handen en fluisterde een stil gebed.
De politie zocht naar den zwarten
Steven en vond hem eindelijk in den
beruchten kroeg „In den Eber",
waar hij na een heftigen tegenstand
gearresteerd werd. In den door den
Bergmuider vastgegrepen inbreker
ontdekte men na geringe nasporin
gen en navragen bij de politiebu-
reau's in groote steden een gevaar
lijken dief. iemand, die al zeer dik
wijls in de gevangenis had gezeten.
De zwarte Steven, wien het liegen
niets meer helpen kon,' bekende met
cynische vrijheid, dat zij beiden in
dien nacht, toen het vogelschieten
in de naburige gemeente plaats had,
't plan hadden gemaakt, bij den rij
ken koopman Wolkman in te bre
ken, die als een der beste schutters
alle jaren steeds het feest bijwoon
de. Peter Hornauer, zoo deelde de
kolenbrander mede, moest zich op 't
afgesproken uur in mijn hut bevin
den. maar had zich onderweg te lang
in de kroeg „In den Eber" opge
houden en weer eens te veel gedron
ken. Ik geloofde reeds, dat hij de af
spraak vergeten was oi verhinderd
te 'komen, toen iemand, zooals afge
sproken. kort na elkander driemaall
klopte. Ik deed de deur open. Daar
lag Peter geheel met bloed. be
sneeuwd en halfdood. Met moeite
had hij zich tot hier voortgesleept.
Wat moest ik toen wel doen? Ik
moest hem binnen laten, want Hor
nauer achtte ik best in staat den,
boel te verraden. Er bleef mij ver
der niets over dan hem in den kei
der te verbergen, zoolang tot de niet
al te diepe wonde geheeld en gras
over de heele geschiedenis gegroeid
was. Toen hielp ik hem weg en
liet hem, daar ik steeds op de hoog
te was waar hij vertoefde, eerst nu
weer komen om aan 't zaakje, dat
zeer loonend beloofde te wor
den. deel te nemen. Door den ver-
wenschten Bergmuider en door de
ongeschiktheid van Peter is nu al
les mislukt. Wat mij betreft
Vroeger of later was het toeli ge
komen.
De tweede getuige, die in dien
ongeluksnacht met Steenman den
weg door 't woud terug afgelegd
had. meldde zich trots herhaalde op
roeping niet aan.
Wordt vervolgd.)
