DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
a
Wöensö&e 20 méi 1908.
h
De Haarlemsche -
Katholiekendag.
Kinderhuisvest 28«3§*»S3f HaarSem
SSste Jaargang 6892.
Bureaux van Redactie en Administratie:
Iwtercu Teief oonRummer
Pontificale K. Mis in de St. Bavo.
Afdeelings-vergaderingen,
PÜ-
NIEUWE HMIM8CHE COURMfT
ABOKNKMEKT8PX1.TS:
Per 8 maanden voor Haarlem 11.36
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.35
Voor de overige plaatsen m Nederland franco per pont ,1,81.
Afïoncerlijke nummers0.05
PKUS DER ADVERTENTIE»
Van 16 regel»fO.SO (contant)f 0.50 i
Elke regel meerCJ0 i
Groote letters naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 26 cent per advertentie contact.
1000
Alle betalende abonnés op dit blad zijn, volgens de bepalingen en onder de beperkingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van
GULDEN bij
levenslange onge
schiktheid tot
GULDEN bij
overlijden
GULDEN bij
verlies van éen
hand of voet.
150
GULDEN bij
veriies van
éen oog.
100
GULDEN bij
verlies van
éen duim.
GULDEN bij
verlies van
éen
wijsvinger.
GULDEN bij
verlies van
éen anderen
vinger.
De uïtkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11.
[Wij, Haarlemmers, zijn wat gere
serveerd. en koel en niet gemakke
lijk te brengen tot uiterlijke geest
drift. .We zijn van de spreekwoorde
lijke West-Jfriesehe stugheid, die
overal doordringt en zich ook naar
buiten, al merken we het zelf niet,
in ons doen en laten afteekent.
En zoo mag de geestdriftige Bra-
banter of Limburger ,die vandaag
binnen Haarlem's muren kwam, mis
schien wat vreemd opgekeken heb
ben, toen hij geen wapperende vlag
gen en feeststemming en eerebogen
zag, toen hij aan het station geko
men niet werd verwelkomd met
fanfares en klaterende muziek....
Maar we voelen des te dieper, naar
mate we uiterlijk koeler schijnen.
En dat is dan ook de reden, dunkt
ons, dat de deelneming van ons,
Haarlemmers, aan den Haarl-em-
schen Katholiekendag van heden zoo
groot was, en dat is ook de reden,
dat we innerlijk trotsch waren op die
groote massa Katholieken van allen
rang en stand die vandaag- overal
vandaan binnen Haarlem kwamen
getuigen voor hun Roomsch-e geloof
en hun gehoorzaamheid aan den Bis
schop, voor hun Katholieke gevoe-
Je.ns en hun. Katholiek leven, kwa
men werken voor de uitbreiding der
Katholieke actie en den vooruitgang
der Katholieke Pers
't Begon ai in de vroegte
Toen voerden de trainen al bezoe
kers aa-n, wien men het op hun ge
zicht kon lezen dat ze vreemd waren
m hun Bisschopsstad, en die met de
nette programmaboeken in de hand
«welke onze Drukkerij „Spaarn-e-
stad" met één slag over heel het Dio
cees hebben bekend gemaakt) al da
delijk werden opgemerkt door de
Commissarissen van Orde, Roomsche
jongelui uit Haarlem, die met de
geelwitte roset op de borst de bezoe
kers afwachtten en naar tram of
rijtuig wezen of.... op het stadsplan
.in het programma voor hen die lie
ver wandelden, den kortsten weg we
zen naar Sint Bavo of waarheen ze
anders het eerst hun schreden wil
den richten.
Haarlem als Katholiekenstad
"Wei mogen we ons verblijden over
die reusachtige en sprekende mani
festatie van het Roomsche leven, die
heden in het oude Haarlem plaats
vond
Een opwekking is het voor onze
Roomsche stadgenoot-en, om 't angst-
vallig-zich-schamen van ons Room
sche geloof dat zelfs nu helaas
nog wel eens voorkomtzich toch
heel en al ontgroeid te weten. Een
opwekking is het voor onze stad
genooten, deze sprekende betooging
van Katholiciteit, die ongetwijfeld
voor het Roomsche vereenigingsle-
ven en voor de Roomsche actie op
politiek zoowel als op sociaal ge
bied indirect of direct vruchten zal
dragen
Met vreugde constateert daarom
ook de Katholieke Courant v. Haar
lem, dat zoo talrijk velen heden hier
ter stede zijn saamgekomenNiet
alleen om het onderwerp dat werd
behandeld, en dat ótps, die aan de
Katholieke lectuur begrijpelijkerwijs
zoo na staan, wel op het meest be
langstelling inboezemt; maar óók
omdat we van deze bijeenkomst,
naast de directe gevolgen die het zoo
liverig-werken in de afdeelingsver-
gaderingen en ongetwijfeld ook de
zoo groote aandacht in de algemeen©
vergadering zeer zeker hebben zal,
n°g indirect groote gevolgen ver
dachten voor de Katholieken van
Haarlem, het Roomsche leven in
onze goede stad, en de Roomsche
actie die door onze wakkere voor
bannen reeds zoo verdienstelijk
"Wordt geleid
Cod geve, dat onze verwachtingen
1,1 dezen geest mogen worden ver
vuld 1
1 ruime Kathedraal van Haar-
*ein s'°kte de tientallen en twintig-
'aLen; bezoekers van buiten, die in
groepje kwamen aangewandeld, te-
!'en half elf, binnen zijn wijde ruim-
e' °P> en effacteerden het getal, zoo
dat wie binnenkwam en het oog liet
gaan door de rijzige beuken, in het
eerst wat teleurgesteld werdwaar
zijn de duizenden van den Katholie
kendag
Maar a.1 dra zag men dat er toch
velen, héél velen uit alle oorden van
het Bisdom reeds bijeen waren, om
met de Pontificale H. Mis dezen
Roomschen dag van „getuigen" niet
alleen, maar ook van le-eren en wer
ken, te beginnen met den onmisba.-
ren Zegen Gods af te smeeken over
den arbeid van den Katholiekendag.
En talrijk ook waren de belang
stellende geloovigen uit onze stad,
die van deze plechtigheid getuige
waren en allengs het wijde schip der
ontzaglijke Kathedraal vulden.
Vóór, op liet Priesterkoor, dicht bij
het hoogaltaar, waar straks de
Hoogwaardige Bisschop met de zin
rijke plechtigheden aan zijn waar
digheid verbonden, de Stille Heilige
Mis zou opdragen, waren tal van
geestelijken neergeknield, en het
Hoofdbestuur van den Katholieken
dag, en de leden van het Algemeen
Bestuur en eenige autoriteiten, in
de 'eerste rijen van het schip zaten,
op gereserveerde plaatsen, de vier
afdeelingsbesture-n, en daarachter de
deelnemers aan den Katholiekendag
en zij die verder nog ©en plaatsje
hadden kunnen bemachtigen.
Om precies half elf deed de Hoog
waardige Bisschop zijn intrede in
het Heiligdom. Dat is altijd !en im
posant schouwspel, zoo'n Kerkvorst
te midden der zijnen, in het violette
plechtgewaad met de „cappa mag
na", terwijl hij zegenend de goudbe-
kruiste handen heft naai rechts en
links over 't hoofd zijner geloovi
gen. En Mgr. Gallier deed het zicht
baar goed dat hij zoovel-en zag op
gaan tot zijn Katholiekendag, die
daar den z-egen des Hemels kwamen
afsmeeken met hem vóór den arbeid,
dien de Bisschop-zelf als een zoo
gewichtigen en noodzakelijken ar
beid heeft gekenschetstde bevorde
ring van Katholieke lectuur!
Heerlijk klonk bij die intrede in
het Heiligdom het „Ecce Sacerdos
Magnus", voor gemengd koor, van
Philip Loots, den Hoogepriester in
het Diocees tegen als een groot van
de schare die zich daar devotelijk
boog onder de zegenende hand van
den Kerkvorst van Haarlem.
Gevolgd door de geestelijkheid der
Kathedraal schreed de Bisschop
langzaam zijn Kathedrale kerk door,
en hij besteed het hooge Priester
koor, en liet zich daar bekleed-en met
de ritu-eele gewaden om het H. Mis
offer op te dragen ter intentie van
het welslag-en van dezen Katholie
kendag. Onder de H. Mis voerde bet
zangkoor der kerk, met ©enig an
dere heer-en versterkt, verschillende
gezang-en uit: „Salutis humana-e",
van Hennes, voor gemengd koor,
„Ave V-erum" van Philip Loots,
voor jongenskoor m-et orgel, „Regi-
na coeli", van Steijn, voor gemengd
koor met orgelbegeleiding. Eerst
op het groote- olf achterkoor, latei-
op het kleine zijkoor werd -er gezon
gen, onder de voortreffelijke leiding
van den zeer muzikalen kapelaan
Ten Hagen, die het „Domkoor" van
de Sint Bavo op zoo verdienstelijke
wijze oefent en leidt.
Een heerlijk effect leverde het
,.Adoró Te", door een klare jongens
stem gezongen vanuit den machtigen
koepelDat, reine geluid, dat daar
daalde uit de' hoogte van den irnpo-
santen Dom, maakte zichtbaar in
druk op de aanwezigen. Ook het
„Jesu dulcis memo.ria", 4-stemmig
mannenkoor van Stehle, een stem
ming-volle compositie, werd zeer ge-
.lukkig uit den koepel gezongen.
Na de H. Mis.
't Was kwart over -elf, toen Z. D.
Hoogwaardigheid de Bisschop -weer
zegenend de Kathedraal verliet en
de velen die er m-et vuur hadden ge
beden om den Heiligen Geest en den
zegen van God op het werk van de
zen gewichtigen dag hadden ge
vraagd, zich opmaakten om na een
materieel© versterking van den in-
wendigen mensch den arbeid in de
afde-elingsvergaderingen te begin
nen.
't Stroomde, zwart van het volk,
uit de poorten der Kathedraal, en
hij groepjes gingen de Roomsche be-
toogers de stad in, o-m óf bij Brink
man op de Groote Markt óf bij de
firma Kuipers op het Stationsplein,
óf in het Hotel de la Station, óf in
allerlei andere lokalen en gelegen
heden een warme of koude „lunch"
te gebruiken.
Meest was dat een haastige maal
tijd, want de tijd drong voor de
die ten half één precies in de ver
schillende lokalen, zooals het pro
grammaboek aangaf, begonnen.
Eerste Afdeeling.
VOLKSBIBLIOTHEKEN.
Dez-e afdeeling kwam bijeen in de
Groote Concertzaal van de „Vere-e-
ngiing".
Op het podium had plaats geno
men ,met den inleider, den
Zeer Eer lw. Heer A. G. v. d.
Berg-, Rector te Rotterdam, het
afdeel ingsbestuur, bestaande uit de
heer-enJhr. Mr. L. E. M. von Fi-
senne ('s-Gravenhage), Voorzitter;
Mr. A. O. N. Telleg-en (s-Graven
hage), Secretaris; A. Nijdam (Delft)
J. M. Roozenburg- ('s-Gravenhage)
en Jhr. Mr. E, B. F.'F. Wittert van
Hoogland ('s-Gravenhage).
De Voorzitter, Jhr. von Fisenn-e»,
opende de vergadering met den
Christelijken gro-et, waarna hij een
kort welkomstwoord sprak tot de
aanwezigen. Hij herinnerde aan het
groote doel, dat met de-zen geheelen
Katholiekendag wordt beoogd en gaf
daarna het woord aan den Zeer E er w.
heer A. G. v. d. B-erg.
De inleider citeert in den aan
vang zijner rede den Vastenbrief
van 1907 van onzen Doorluchtigen
en bemind-en Bisschop, Mgr. A. J.
Gallier, waar deze in de slechte lec
tuur de oorzaak vindt der gelpofs-
verwildering in onze dagen. H-et is
daarom zoo'n gelukkig denkbeeld d-e
ven Katholiekendag te stellen in 't
teeken van „Lectuur". Zoo kunnen
middelen beraamd worden tot be
strijding der slechte en tot versprei
ding ,der go-ede lectuur.
Er is een algemeen© zucht om te
lez-en, anders zou de strijd tegen 't
papieren gevaar niet zoo hevig be
hoeven te wezen -en de actie niet
zoo krachtig om 't volk door goede
lectuur een tegengif te verschaffen.
Overal vindt men lectuur, steeds
wordt gelezen, lectuur is altijd wel
kom in alle klassen der maatschap-
Op gemakkelijke wijze wordt lec
tuur verschaft, 't aantal bibliothe
ken is legio. In die neutrale(F) bi
bliotheken is alles, rij pen groen te
vinden. En dat 's het gevaarlijkst.
Naast goed-e boeken de vuile. Naast
werken van Katholieke schrijvers
die van Zola.
Spr. wijst op de schromelijke ver
woestingen, die door 't papieren-ge
vaar worden aangericht, wijst op den
strijd twee jaren geleden door een
kloeken zoon van St. Dominicus in
een brochure aangebonden tegen het
„Papieren gevaar", tegen de geraffi
neerde ontucht in woord en beeld.
Spr. citeert deze brochure, waar
ze handelt over de verderfelijk
heid der moderne romans en over 't
kwaad, dat de verderfelijke lectuur
aanricht en haar schromelijke gevol
gen. Deze ondermijnt 't karakter,
doodt 't geweten, verstompt den
geest, verbreekt den huiselijkcn vre
de -en ruïneert het familieleven. Zij
is verderfelijk voor -een ieder en die
zich aan 't gevaar blootstelt, zal
er in omkomen.
Lettende op dit alles, is het niet
genoeg alleen te waarschuwen voor
slechte lectuur, wij moeten aan den
leeslust goede leiding- geven, over
vloed van go-ede lectuur schenken
door het oprichten van goede volks
bibliotheken, ze m-et zorg in stand
te houden of 't getal uit te breiden.
Want er moge leeslust zijn bij ons
volk, een zucht naar slechte lectuur
bestaat er over 't algemeen niet.
Maai' de gelegenheid om goede boe-j
ie krijgen is vaak zoo kl-ein en daar
om verdwalen -er zoovel-en. Het moet
voor het volk zoo gemaakt worden,
dat zij met geen mogelijkheid meer
een verontschuldiging' kunnen vin
don. als zij niet in Katholieke bi
bliotheken hunne boeken gaan halen.
Op gemakkelijke wijzen moeten de
boeken te krijgen zijn. Spr. brengt
hulde aan d-e St. Yinoentinsvereeni-
ging, St. Jozefsgezellènvereeniging
Volksbond enz., die uit hun biblio
theken de goede lectuur onder ons
volk verspreiden.
Mogen zij onder Gods zegen met
dit werk blijven voortgaan.
Maar die vereenigingsbibliotheken
moeten hulptroepen hebben in de
volksbibliotheken.
Spr. stelt daarom de vraag: Hoe
moeten die bibliotheken ingericht
worden ?Zij moeten bevattenont
spanningslectuur en ontwikkelings-
iectuur. Na-ar ontspanningslectuur
is 't verlangen groot en door goede
boeken te geven, wenden wij 't ge
vaar af, dat men naar slechte zal
grijpen.
Ook moeten de bibliotheken beant
woorden aan de eischen der volks
ontwikkeling. Deze no. 1 en de ont-
wikkelingslectuur bijzaak. Veelal
zullen beide gediend kunnen wor
den en men moet trachten den smaak
in meer ernstige lectuur aan te kwee
ken. Spr. noemt verschillende mid
delen om dit te bereiken.
Aan de bibliotheken kunnen lees
zalen worden verbonden. Zijn open
bare Katholieke leeszalen ge-
wenscht Het onderwerp is nog
nieuw, doch waar z.g. neutrale zijn,
die ook door Katholieken bezocht
worden, zijn ze zeker gswenscht.
.Waar deze niet bestaan, acht spr.
het oprichten van Kath. leeszalen
niet gewenscht. -Want: worden ze
niet druk bezocht, dan zijn ze ten
doode opgeschreven en worden ze
druk bezocht, dan bevorderen ze de
uithuizigheid. Zullen Katholieke
leeszalen slagen Kapelaan Ruijter
wil in zijn brochure „Het Aposto
laat, van de Pers" de ondervinding
'laten spreken.
Dat Katholieke bibliotheken gele
genheid geven tot het lezen van Ka
tholieke bladen lacht spr. wel nuttig.
Willen wij dus met succes het
kwaad der slechte lectuur bestrijden,
dan moeten wij het uiterst gemakke
lijk maken voor ons volk, om goede
lectuur te kunnen krijgen en dat
ni iddel isoveral volksbibliotheken.
Tegenover veel kwaads veel goeds.
Volksbibliotheken moeten zoov-eel
mogelijk parochiaal zijn. Vele voor
deden zijn daaraan verhonden, die
spr. nader ontwikkelL
Deze bibliotheken 9>ehooren ge
steld te worden onder de leiding van
den Pastoor of van iemand door den
Pastoor aan te wijzen. Want het
verschaffen van goede lectuur is ge
lijk aan het verstrekken va.n gezond,
degelijk geestelijk voedsel en dit is
de taak van den Pastoor. De Pas-
taar kan zijn taak gedeeltelijk over
dragen aan een leek, doch niet ge
heel.
Volgens spr. zullen de bestaande
Katholieke bibliotheken niet in 't
gedrang komen, want hoe meer hoe
beter en de bestaande kan, zoo zij
voldoende is, de parochiale worden,
zoo noodt"g na verbeterd en uitge
breid te zijn. Door bezadigd overleg
zal er altijd wel een weg te vinden
zijn. De Pastoor is hier de aange
wezen persoon om te oordeelen Spr.
bespreekt vervolgens de bibliothe
ken met hoofdzakelijk ont-wikke-
lingslectuür, die naar spr 's oordeel,
verhonden moeten worden aan de
een of andere sociale vereeniging
Want volksbibliotheken zijn niet
de aangewezen plaatsen voor ont-
wikkelingslectuur. Spr. erkent 't nut
dezer lectuur evenwel ten volle en
is niet afkeerig van volksontwikke
ling. Maar deze ontwikkeling' moet
in de sociale vereeniging aan 't volk
worden gegeven. Naast sociale co
nussen ontwikkelingsléctuur. Doch
men zij bij de keuze voorzichtig.
Aan 't einde gekomen, schetst 'spr.
nogmaals de verwoestingen dei-
slechte lectuur, citeer©nd de woorden
van pa-ter Hermans, en geeft als
middel tot bestrijding van 't kwaad
nogmaals aan de volksbibliotheken,
die allerwege dienen gesteund te
worden.
De goede lectuur, zóó onder ons
volk gebracht, zal onder Gods ze
gen ons Roomsche volk krachtig en
sterk worden.
Spr. stelt daarna zijn conclusies
voor, met overname der wijziging,
door den heer Klawer voorgesteld
Conclusies.
I. Gelet op der» hesfaanden lust- fot j
lezen en op de gemakkelijkheid, waar-1
mede boeken van verdachten of slechten
inhoud te verkrijgen zijn, is het nood- j
zakelijk volksbibliotheken op te j
richten of in stand te houden,':wa-ar .op-
gemakkelijke wijze goede lectuur te ver
krijgen is.
il. Deze bibliotheken, waaraan, zoo
mogelijk, leeszalen te verbinden zijn.
moeten voor het grootste gedeelte be
vatten ontspanningslectuur, omdat
deze het meest gevraagd wordt en hierin
dus voor het meerendeel van het volk
het grootste gevaar ligt voor geloof ea
zeden.
Aan deze ontspanningslectuur verbiade
men op doelmatige w^zeont wikkelings-
1 eet uur en men trachte daarbij zooveel
mogelijk den smaak in deze meer ernstige
lectuur aan te kweeken.
III. Deze bibÜDthaken moeten, in het
algemeen gesproken, zooveel mogelijk
parochiaal zijn, zoodat in iedere pa
rochie een dergelijke bibliotheek bestaat,
onder leiding van den Pastoor, of iemand
door den Pastoor aan te wijzen.
IV.Bibliothekenmet-hoofdzakelijk ont
wikkelingsléctuur moeten verbon
den worden aan sociale vereeuigingen.
Hierop zijn de navolgende wijzigingen
voorgesteld
De heer Mr. W. L. A. de Nee ff, te
Amsterdam, stelt voor in de derde con
clusie in plaats van:
„onder leiding van den Pastoor, of
iemand door den Pastoor aan te wijzen",
te lezen: „onder toezicht, van den Pastoor
of eenig geestelijke door dezen aan te
wijzen."
De- heer L. Klawer, te Rotterdam,
stelt voor aan de vierde conclusie de
volgende alinea toe te voegen:
„Men zij echter zeer voorzichtig bij de
keuze dier ontwikkelingsléctuur, en were
alle boeken en geschriften, welke bet
intellectueel vermogen van het gewone
lezend-publiek te boven gaan."
DEBAT.
Luid applaus weerklonk na de in
leiding van den Z-eerEerw. spreker,
die door den Voorzitter werd dank
gebracht.
Hierna werd den indieners van
amendementen gelegenheid gegeven
hun amendement nader toe te lich
ten.
De heer Klawer was door onvoor
ziene omstandigheden niet op de ver
gadering aanwezig- en had een korte
toelichting schriftelijk gezonden.
Deze werd door den Voorzitter voor
gelezen. Daar het amendement dooi
den inleider was overgenomen,
maakte het geen verder onderwerp
van beraadslaging- uit.
De heer Mr. De Neeff .uit Am
sterdam, lichtte, zijn amendement to-e
door er op te wijzen dat een pastoor
al werk genoeg heeft en dat niet
onnoodig moet verzwaren en verder
dat alleen een geestelijke in staat
is om te oordeelen wat goed en niet
goed is.
De heer Mooijman, uit Rotterdam,
verklaarde zich geheel eens met den
inleideï en tegen het amendement De
Neeff, terwijl pastoor Verhoeven uit
Schiedam, betoogde dat in een volks
bibliotheek de ontspanningsboeken
ook een opvoedende kracht hebben.
Spr. zou alleen boeken willen toe
laten met een algemeene Katholieke
strekking.
In zijn antwoord aan de debattere
zette de inleider nogmaals uiteen,
dat ook nu een R. K. boekhandelaar,
die een bibliotheek houdt, onder toe
zicht staat van een geestelijke, an
ders is zijn biblioth. niet vertrouw
baar. De pastoors moeten zorgen dat
in hun parochie een bibliotheek be
staat en deze met andere kan coneur-
reeren. De leiding is aan den pas
toor. Deze moet de opperste leiding
hebben, over kosten, boeken enz.
Wal de opmerking van pastoor Ver
hoeven betreft, spr. zou willen dat
niet zoo sterk de nadruk werd ge
legd op dit „opvoedende' in de lec
tuur.
(De vergadering duurt voort.)
Tweede Afdeeling.
LECTUUR EN KUNST.
In de kleine concertzaal van de
„Vereeniging" komt de Tweede Af
deeling ,te 12V2 uur bijeen. Hier
is oorzitter de heer Jos. Cuijp-ers
(Amsterdam), Secretaris de heer Jos.
Schmedding, bestuursleden de heeren
-W, E, Bredius, B. Mensing, Th.
Molkenboer, Mr. Aug. Povel en J.
F. M. St-erck, allen Nan Amsterdam.
Inleider is de heer C. R. d e
Klerk (Amsterdam).
Met een woord van welkom en een
keurige introductie, waarbij spr. het
verband tusschen den Katholieken
ring en gaf daarna het- woord aan
den inleider en verdediger der Stel
lingen.
Spreker begint met bedenkingen te
veronderstel lenv tegen zijn persooa
als inleider van deze stof, „bedenkin
gen", zegt hij, „die hij zelf vóór u
gemaakt heeft en die hij noch bij
zich zeiven noch bij u geheel kan
wegredeneeren."
Hij komt zijn hoorders hierin te
gemoet en zegt ongeveer het volgen
de „De eerste bedenkingdat de
inleider van het onderwerp ..Lec
tuur" in verband met kunst, zelf
redacteur is van een weekblad, een
maandschrift en een jaarboekje, die
geen van drieën vreemd zijn aan lee-
t-uur en kunst, wordt nog ernsti
ger door de tweede bedenking: dat
het spreken over kunst in een ver
gadering met debat zijn eigenaardig-
moeilijkheden meebrengt en bijna
even licht als het spreken over po
litiek leidt tot verwarde discussies
en onvruchtbare gedachten wisselin
gen. gelijk de ervaring, ook uit de
Katholieke kunstwereld, maar al te
zeer bewees.
Nu heeft art. 2 van het Reglement
voor de diocesane Katholiekendagen
in het bisdom Haarlem nadrukke
lijk uitgesloten eigenlijk-gezegde p 0-
1 i t i e k e kwestiesDames en hee
ren, ik zou niet gaarne, ook zonder
schuld, de aanleiding zijn, dat reeds
na- de eerste maal, dat er op onzen
Katholiekendag mede over kunst
was gesproken, er aan gedacht moest
worden een dergelijke bepaling vast
te stellen voor eigenlijk-gezegde ar
tistieke kwesties.
Te meer zou mij dit verdrieten,
nu nog gezegd is, hoezeer alle onaan
gename en onvruchtbare strijd in
deze afdeeling mishagen zou aan den
ook hier te eerbiedigen persoon van
Z. D. H. den Bisschop.
(Welaan dan, laten wij het hierover
eens zijn en biijven. dat het geachte
Hoofdbestuur een beter keus had
kunnen doen, maar ook hierover,
dat bij groote welwillendheid van
uwen kant en een weinig beleid zij
nerzijds, het toch wel mogelijk is,
pikante strijdvragen en persoonlijke
gevoeligheden, voor welker oplos
sing en bevrediging het toch hiel
de plaats en nu de tijd niet zijn kan,
eenvoudig terzijde te laten. Vereene
ons allen één eerzuchthet succes
van den Dag!"
En hiermede is spreker ter zake.
„Hiermede," gaat hij voort, „hek
ik de overwegingen aangeduid, wel
ke mij, in overleg met het Hoofdbe
stuur, er toe brachten voornamelijk
den prineipieelen en moree-
len kant van het vraagstuk ..lec
tuur en kunst" in het oog te vatten.
Kon bij deze opvatting van zijn
taak de moraal-theologische en
kerkrechterlijke onbevoegdheid des
inleiders een nieuw bezwaar wor
den, dit bezwaar was te ondervangen
door op een even vasten als onge-
zoehten geza.gsgrond volkomen ob
jectieve conclusies te bouwen
De drie door mij toe te lichten
stellingen over en tegen „neutrali
teit" op het mij aangewezen pers-
gebied berusten Op den Vastenbrief,
gegeven te Haarlem den len Febr-
des vorigen jaars door Z. D. H. Mgr.
Gallier. En wel op de tv© passages,
waar onze geëerbiedigde Kerkvoogd,
na- zijne apostolische vermaning te
gen slechte en geprononceerd-onge-
loovige geschriften, zieh uitlaat
over „werkelijk neutrale" lectuur,
zoo deze mogelijk is.
-De eerste passage luidt als volgt:
„Zelfs het voortdurend lezen van
„werkelijk neutrale bladen zoo
„deze mogelijk zijn kweekt ten
„slotte die. neutrale Christenen, wier
„Christelijk leven dan wel niet op
„eens door vergif wordt gedood,
„maar toch uit gebrek aan gezond
„voedsel langzaam zijn kracht ver-
„liest en bij een ernstigen aanval
„der bekoring geheel verloren gaat.
„Wie in dergelijke lectuur geen ge-
„vaar ziet, vergeet- de woor-
„waarmede Christus zelf die zooge
naamde neutraliteit heeft veroor-
„deeld, dat wie niet met Hem is, te-
„gen Hem zijn moet en wie niet me-
„dewerut om met Hem te verga/de
uren, samenspant met hen. die ver
strooien.
„Mag dan misschien de reden van
„anderen gelden, dat zij in d-e n o o d-
„zakelijkheid verkeeren, om
godsdiensl en de Ivunst aa-ttroerne, j „dergelijke schriften en bladen te le
opende de \oorzitter deze vergade- „zen M at er van die noodzake-
