DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
1000
"=P" 4I§"" 300 Srjr 15fl=s" 100 00*:f:
15
AHedagjes.
BUITENLAND.
Spoorwegdieven,
mt 2S»3i*3S3 Haarlem
Hillegomsche
feuilleton.
einde.
33ste Jaargang No, 6905.
abonnementsprijs.
Jp'er 8 maandea voor Haarlem 1.86
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.85
Voor de overige plaateen in Nederland franco per post 1.81
Afzonderlijke nummer* 0.05
Bureaux van Redactie en Administratie:
Interc. Tslefeonnumnier I43S
PKIJ8 DEK ADVEKTENTIÉN
Van 16 regelsf0.60 (contant)f 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie 4 contant.
Alle betalende abonnés op dit blad zijn, volgens de bepalingen en onder de beperkingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van:
GULDEN bij
verlies van
éen anderen
vinger.
De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11.
Bekentenis.
De kranten van allerhande rich
ting schrijven nog over de jongste,
ook in ons blad besproken wethou
ders benoem ing te Amsterdam.
Men weetmet de hulp der libera
len, met instemming van het liberale
„Handelsblad" en goedkeuring van
de even liberale „Nieuwe Rotterd.
Ct.", is de antirevolutionaire Mr.
die Vries tot wethouder (van Onder
wijs) gekozen en de radicale, half-
socialistische heer Ketelaar, de man
van den rooden Bond van Nederl.
.Onderwijzers, geweerd.
De liberale pers wordt door so
cialistische en radicale medestanders
heftig' over deze benoeming geka
pitteld.
En weet men, waarmede de libe
ralen de benoeming door liberale
stemmen van een antirevolutionair,
eerder dan van een radicaal, verde
digen
Met de bekentenis, dat bij den heer
De Vries, den Christelijke, het ge-
aag veiliger is dan bij jden heer
Ketelaar, den radicaal
Die bekentenis is goud waard.
De Christelijke partijen hebber,
flat weliswaar stééds gezegd, en in
de dagen der groote spoorwegsta
king js het metterdaad bewezen, dat
het gezag 't veiligst is in handen
van Christelijke bestuurders.
Nu, nu ze definitief voor de keuze
waren gezet, nu geven de liberalen
die' het hooghouden van het gezag
als. eerste eisch van staatsbestuur
erkennen, dat toe.
JVanneer nu wéér bij een verkie
zing de mannen v. den rooden Bond
van Nederlandsch© Onderwijzers als
«temmenjagers fungeeren voor de li-
Iberalen, dan mag deze bekentenis
nog eens in herinnering worden ge
bracht
Of dan de liberalen nog zoo grif
«uilen steunen op, en eamenstrij-
den met die mannen, in wier handen
zijzelf het gezag niet veilig ach
ten
Alleen de openlijke erkenning van
het „liever Turksch dan Paapsch",
in casu liever den man die bet
gezag ondermijnt dan den Christe
lijke, die het gezag hooghoudt, zal
nu nog het anticlerical© „bloc" ook
ten onzent kunnen redden.
Maar zoo'n erkenning is, na de
geciteerde bekentenis, dan toch al
lesbehalve eervol, noch pleitend voor
een hoog en vast beginsel
VI.
Dc middenstandsbond en de
arbeiders-verbruikscoöperatie.
Siuds ik mijn voorgaande Alle-
dagje schreef, zijn er heel wat daag
jes verloopen.
Laat ik 'i nu maar direct zeggen,
dat ik beterschap beloof, en wat
vlugger mijn brielschrijverspan zal
opnemen in 't vervolg.
En om nu maar met de deur in
huis te vallen, ik wil een en ander
zeggen over middenstand en coöpe
ratie. Niet over middenstandscoöpe
ratie, maar over den nieuwen R.K.
Middenstandsbond en over de ar
beiders-verbruikscoöperatie.
Men make zich nu Diet lekker
met een uitweiding over een ruzietje.
Lat is er tusschen deze beide, waar
van de eerste nog piepjong en de
ander nog pas in embryo zichtbaar
is, nog niet geweest.'t Zou wel geen
nieuw wereldwonder zijn, want al
zijn ze 't in werkelijkheid niet, de
machtige „men" die het zoo heel
nauw met de wetenschap niet neemt,
heeft ze tot verklaarde vijanden
geproclameerd.
Welnu, het planlje, dat door de
krachtige actie der voorstanders en
vooral op aandringen van Z. D.H. on
zen Bisschop, in ons Diocees is
gepoot, is aangeslagen, 't Is nog wel
teer, tegen veel druk km het nog
niet, op tijd zon en regen heeft het
hoog noodig, maar 't heeft levens
kracht 1
Bij zorgvuldige opkweeking lijdt
het geen twijfel,of 't zal tot een boom
worden, die ook al de Katholieke
middenstanders van Hillegorn onder
zijn kruin vergaan. Voor het zoo
ver is moet er evenwel nog heel
wat water door den Rijn loopen,
want de middenstanders hebben bij
zonder harde schedels; de noodza
kelijkheid der toepassing van mo
derne middelen tot groei tn bloei
van hun stand kan moeilijk tot
hun hersens doordringen.
Nu is 't miju meening, dat een
arbeidersvereniging van Hillegorn
een kolossalen hak op die bijna
ondoordringbare schedels gaat doen.
Ze voelen iets, de middenstanders
't Rechte nog wel niet, maar er komt
beweging.
De neutrale Bloemistwerklieden-
vereeniging is n.l. bezig een coöpera
tieve bakkerij te stichten. Hij schijnt
al aardig op weg te zijn. Meel- en
broodslijters zien hun belangen be
dreigd, en ze slaan aan 't schrijven
in een plaatselijk orgaan en de
arbeiders schrijven terug en 't zal
nog wel niet uit zijn. Onpleizierige
en afkeurenswaardige dingen worden
er gezegd, maar in alles is toch
leering voor den middenstander.
Daar was er één, die een miserere
aanhief over de centen, welke een
arbeider bij hem nog op de lat had
staan. Als die arbeider coöperator
wordt, is het zeker af te keuren,
dat hij zijn vroegeren leverancier
naar de duiten laat fluiten. Maar
die winkelier behoeft zoo hard niet
te schreeuwen. De man had geen
crediet moeten verleenen. O, ja, ik
weet 't wel: honderd en één rede
nen voert hij aan tot bewijs, dat
het credietstelsel voor hem nood
zakelijk was.
Immers zijn vader deed het en
die is in zijn zaak rentenier ge
worden, en zijn concurrenten doen
het, en hij moet toch verkoopen
om winst te kunnen maken. Alle
maal goed en wel. Maar zijn vader
leefde in andere maatschappelijke
omstandigheden, de tijd heeft niet
een poosje halt gemaakt. 'tGing
vroeger meer aldus zooveel zet ik
om, zooveel heb ik noodig voor
mijn levensonderhoud (inclusief dat
van 't gezin), zooveel kost mij de
waar, dus zooveel moet ik winnen,
en dan kon dat wel 25 zijn, er
waren niet zooveel mededingers in
den wedloop om een stukje brood.
Maar nu is 't anders.
Ik moet dit zelf betalen, mjju
kosten van risico en dergelijke be
dragen datmijn winst kan om
concurreerend tc blijven niet meer
zijn dan, laten we zeggen, 10
nu zal ik zien, zooveel om te zetten,
dat ik mijn bestaan vind. De
ouderen konden tegen 'n stootje,
't kapitaal was, 't behoefde ook niet,
niet zoo groot. Maar nu is 't anders,
't Kapitaal moet zoo groot mogelijk
gemaakt worden en dat zal bereikt
worden, als 't zelfde geld nietwast-
gelegd wordt, maar steeds terug
keert, altijd mobiel blijft. Afgezien
van alle andere (en daar zijn er nog
heel watis dit voordeel reeds vol
doende motief om nooit dan a
contant te verkoopen. Wie zijn
oogen gebruikt en zijn hersenen
wat durft inspannen zal voorbeelden
te over vinden, dat de k contant
zaken nog niet zoo slecht zijn en
goed-beklant ook.
Met dergelijke klachten komen
sommige middenstanders voor het
publiek, alsof dit medelijden met
hen zal krijgen. Laten ze daarop
niet gaan bouwen.
Beter is het, dat ze als een ge
waarschuwd man zich voor de be
kende twee laten gelden en eens
tot zich zei ven inkeeren wat hun te
doen staat, 't Eerste, tweede derde
en laatste is, dat zij zich organi-
seeren, en dan krachtig arbeiden
in en door de organisatie, dat ze
zelf coöpereeren, dat de handt n
uit de mouw steken en niet in
Jan-Salie-sleur hun bestaan voortle
ven. Zoo'n gebeurtenisje op 't dorp
is heel goed om 't zelfrespect wat
wakker te schudden.
De middenstanders moeten het
in hun kamers op de muren spij
keren, dat zij niet tot ondergang
g doemd zijn, dat zij het levend
element der maatschappij zijn, waar
door het evenwicht bewaard en de
sociale vrede bevorderd wordt. Zij
zijn het merg der maatschappij.
Daarop mogen zij trotsch gaan,
mits ze naar en met die kennis
gaan handelen en dat doen ze als
ze opbouwend, flink opbouwend
werken, onderling wantrouwen ver
bannen, want als ze ieder alleen
blijven staan, worden ze wis en
zeker ieder een voor een gebroken.
De coöperatieve bakkerij zal na
tuurlijk geen voordeel zijn voor
sommigen, maar anderen zal ze de
oogen openen en nieuwe energie
geven.
De nieuwe coöperatie gaat uit
vaa een neutrale vereeniging. Dat
is de bedenkelijke kant.
„Flora" zal het op den duur niet
houden tusschen de Christelijke
werkliedenorganisatiei| Nu gaat *e
een band binden tusschen haarzelf
en de arbeiders. Of hij zoo stevig
zal zijn, dat hij velen kan houden,
moet de tijd leeren.
Voorshands gelooven we het niet,
want zijn principes verkoopen wil
de fiere Christen werkman nog niet,
en daarom zal het toch gaan
Tegen coöperatie zijn we niet,
integendeel: coöperatie en vakor
ganisatie zijn „de twee groote stroo
men, die gaan door onzen tijd, om
ons te brengen naar de op Christe
lijke grondslag georganiseerde maat
schappij, naar den Christelijken
Toekomststaat." Zoo lezen we in de
inleiding tot Pottier's boek, in de
Futura uitgave.
Dat geldt voor den middenstan
der en den arbeider gelijkelijk, 't Is
de zaak maar, dat ze in praktijk
brengen wat reeds beproefd en goed
gebleken is.
Ik zal intusschen beiderlei bewe
ging hier in Hillegorn in 't oog
houden en er mijn lezers over spre
ken als 't noodig is.
VAN DORP.
FRANKRIJK.
De pornograaf in het Panthéon.
Zola, de beruchte pornograaf, bij
besluit van de anticlericale Fransche
regeering tot „nationale held" ver
klaard en tot „een der beste bur
gers van het vaderland" (notabene),
is gisteren met de gebruikelijke
plechtigheden in het Panthéon bij
gezet. Daar komen Frankrijk's
groote mannen, zooals men weet,
te liggen, maar wat er tot dus
verre is bijgezet, is over het alge
meen niet van het allergrootste
kaliber, 't Anticlericalisme schijnt
een noodzakelijke voorwaarde te
wezen voor „nationale helden"
Voltaire, Gambetta, Berthelot en nu
Zolawie zal de volgende zijn
't Zal ons verwonderen.
Zola is gehuldigd als Dreyfusard.
De historie van de affaire", waar
in de vieze romanschrijver een
mooie „affaire" voor hemzelf zag
en die hij dan ook terdege geëx
ploiteerd heeft, schijnt de brug te
zijn geweest die hem tot, „nationale
held" heeft doen worden
Dat bleek uit de „feestrede" die
door minister Doumergue gisteren
werd gehouden.
Het publiek werd gedurende de
plechtigheid op enormen afstand ge
houden: er is intusschen veel ge-
juichd, en ook veel gefloten.
Eén zeer opzienbarend incident
heeft zich voorgedaan: een journa
list, Grêgoire geheeten, heeft zoo
waar een paar revolverschoten ge
lost opDreyfus, die ook aan
wezig was. 't Misdadige, om niet
tot spreken van het dwaze en on
gemotiveerde van deze daad behoeft
natuurlijk niet te worden aange
toond. Dreyfus schijnt gelukkig
slechts zéér lichtgewond te zijn aan
den arm.
Behalve dit even dwaze als af te
keuren voorval is er niets gebeurd,
dan dat de politie honderden lui
te voren heeftgearresteerd,bang voor
betoogingen.
Zoo is Zola dan nu officiéél tot
„groot burger des vaderlands" ge
promoveerd. Gelukkig dat dergelijke
ofiiciëele komedie allesbehalve een
criterium voor ware grootheid en
waren roem isl In Frankrijk zou
men nu haast zeggenjuist bet
tegendeel 1
De „beatificatie" van den porno
graaf komt ons overigens niet zoo
belangrijk voor, dat wij, als de libe
rale en anticlericale bladen, er el
lenlange verhalen van zullen op-
disschen.
DUITSCHLAND.
Een nederlaag voor het „bloo."
De verkiezingen voor den Pruis-
sische Landdag zijn geworden tot
een groote nederlaag voor het „bloc".
de vrijzinnigen van alle schakee-
ing hebben verlorenhet Centrum
en de socialisten hebben gewonnen.
Het Centrum wint vier zetels:
drie van de nationaal-liberalen en
een van de conservatieven.
De conservatieven winnen éen
zetel van de natiónaal-liberalen. De
Polen winnen een zetel van de vrij-
conservatieven. De socialisten win
nen 7 zetels.
De nationaal-liberalen verliezen 5
zetels, behalve genoemden ook een
aan de „rooden". De conservatieven
verliezen een zetel. De vrijzinnige-
voikspartij verliest vier zetels. De
vrijzinnige-vareeniging verliest twee
zetels.
Zooals men ziet: het verlies is
aan den vrijzinnigen kant. Voorde
bloc-pol*'tiek is de uitslag nu juist
niet bemoedigend 1
ENGELAND.
De reis van Koning Edward naar
Rusland.
In liet En gel sdh.e Lagerhuis is gis
teren voor den derden keer al ge
sproken over de reis van koning
Edward naar den Czaar.
De arbeiderspartij en de radica
len vinden dat de koning den Czaar,
die zijn volk zoo onderdrukt en die
de Doema niet laat doen wat ze
maar begeert, liever maar alleen
moest laten zittenze keurt de reis
finaal af.
En nu werd gisteren voorgesteld
door O'Grady, van de arbeiderspar
tij, om de begrooting van buibenland-
sche zaken met een zekere som te
verminderen, als teeken van protest
tegen 's Konings bezoek aan Rus
land. Na een stormachtige beraad
slaging eir een groote rede van Mi
nister Grey werd deze motie echter
met 225 tegen 59 stemmen door het
Lagerhuis verworpen.
RUSLAND.
De vlootkredieten.
De regeering heeft het in Rus
land moeten afleggen tegen de
Doema.
Ten huize van den minister
president Stolypin heeft een con
ferentie plaats gehad met vertegen
woordigers der uiterste rechterzijde
over de vlootkredieten.
Stolypin wees er op, dat de Czaar
zeer op den aanbouw van nieuwe
slagschepen gesteld was en hij
trachtte de Doema-leden tot goed
keuring der kredieten over te halen
door de verzekering, dat in het
begin vau de volgende week het
ontwerp tot hervorming van het
departement van marine zal worden
openbaar gemaakt.
Stolypin's pleidooi viel echter
niet in goede aarde. De Doema-
leden vonden de hervormings
maatregelen niet voldoende en waren
van meening, dat juist de weigering
van de kredieten noodig zou zijn
als een prikkel voor de regeering
om tot meer ingrijpende hervor
mingen over te gaan.
De leiders der Octobristen ver
klaarden, dat zij de kredieten zouden
blijven weigeren tot de regeering
een in alle bijzonderheden nauw
keurig uitgewerkt program van den
herbouw der vloot zou hebben op
gemaakt, alle betrokken ambtenaren
ook de hoogstgeplaatste ver
antwoordelijk zou gemaakt hebben
en er mutaties in het personeel van
het marine-departement zouden
hebben plaats gehad.
Zoo heeft de Czaar tegenover de
Doema verloren.
Wat de gevolgen daarvan zullen
zijn, is nog niet te zeggen.
MACEDONIË.
De hervormingsvoorstellen.
De Engelsche regeering schijnt
haar veel besproken ontwerpen tot
hervorming er toch door te halen.
Een telegram uit St. Petersburg
meldt, dat de Russische regeering
thans in het bezit gekomen is van
de Engelsche voorstellen over Ma
cedonië.
Die nieuwe voorstellen zijn ver
vat in den vorm van een antwoord
3)
Giles was niet erg tevreden, dat
zijn schatten in twee af deelingen;
Werden gebracht, hij had er op deze
wijze zeer slecht ©en overzicht over.
Hij trok de schuifdeur in den
Scheids wand geheel open en zette
haar vast. De deur naar buiten deed
hij dicht tot op een klein gedeelte
daarna ging hij staan.
D© remmer en de arbeider plaats
ten zich beneden bij den waggon
sn keken hem aam
Ah, ja, die willen een fooi
hebben, dat ze geholpen hebben,
dacht Giies en haalde zijn beurs voor
den dag.
Zij namen den franc, die hij ieder
hunner agf, in ontvangst met een
dankbetuiging. De remmer zei nog:
Dat komt goed van pas Door
onverwachte oponthoud kom ik
J^I later thuis. Ik moet hier wat
-* uj-ms kpopen.
Hij ging. Maar plotseling keerde
hij terug.
Zal ik misschien meneer ook
wat brengen van het stationskoffie
huis Wij vertrekken eerst over een
uur.
Ja, Giles had wel zin in een kop
warme thee. Hij verzocht den man
hem dat maar te brengen. Het duur
de tamelijk lang, voordat de remmer
terugkeerde.
De nacht was koud en Giles hui
verde. Hij nam daarom ©en krach
tige teug van den warmen drank.
Maar voor hij ©en tweeden nam,
hield hij op. Hij bromde, dat men
nergens behalve in Engeland lekkere
thee kon zetten, en het andere goot
hij weg. De trein van Ostende, die
zijn waggon zou meenemen, reed op
dit oogenblik het station binnen.
Men begon te rangeeren, de „goud
wagen" werd er achteraan gekop
peld, en voort ging het weer in
snelle vaart.
Giles had n.u |de deur naar bui
ten geheel en al gesloten en een klei
ne handlantaarn aangestoken. Bij
't licht daarvan inspecteerde hij op
nieuw zijn vaatjes. Elke beweging
van zijn arm, 't verzetten alleen van
den eenen voet voor den anderen,
viel hem van seconde tot seconde
moeilijker. Een loodzware matheid,
waartegen hij zich tevergeefs poogde
te verzetten, drukte hem als 't ware
neer Zijn knieën knikten. Hij moest
gaan zitten. Hij richtte zich nog;
ma,als op. Als met geweld werd hij
weer neergedrukt op zijn veldstoel
tje. Hij steunde met de ellebogen op
de knieën, verborg het hoofd in de
handen en keek nog een poosje naar
het licht van de. lantaarn, die hij
op den grond had gezet, luisterde
naar het verwarde geratel der wie
len, daarna hoorde en zag hij niets
meer.
Ook toen de trein voor Brussel
stilhield en zijn waggon aan den
trein werd aangehaakt, zat hij nog
roerloos en voorover gebogen op den
stoel. Eerst toen de trein onder de
kap van het station stoomde, werd
hij wakker.
Hij hief moede 't hoofd op. Wat
was er met hem gebeurd? Zijn
hoofd klopte en bonsde en was zoo
zwaar, alsolf er een centenaarslast
op rustte. Met de grootste inspan
ning .begon hij zijn gedachten te ver
zamelen. En toen hij aan de hittere
thee dacht, sprong hij ineens op. Was
hij het slachtoffer van een aanslag
geworden
Maar nu geen nieuwe zwakheid
Hij nam zijn lantaren en ging
langs de vaatjes, telde ze hardop...
Gelukkig, er ontbrak er geen.
Toen men uren later aan t grens
station kwam, was het volop dag
geworden. Hij moest zijn biljetten
aan de douanen laten zien. Hij ging
opnieuw langs de vaatjes Alles
was volkomen in orde.
De innerlijke onrust, die hij se
dert zijn ontwaken niet weer was
kwijtgeraakt, had dus geen recht
van bestaan, en de thee was zeker
een heel onschuldige drank ge
weest. Hij was stellig nog vrees el ijk
moe van den nachtdienst der vorige
week.
In de gewelven der Berlijnsche
bank ontdekte men echt-er spoedig
iets minder verblijdens. Twee goud-
vaatjes gaven dadelijk reeds eenige
afwijking van 't brutogewicht, zoo
als het in de documenten vermeld
stond. Men ging ze dadelijk openen,
er zat geen goud, maar.... zand in.
De politie werd dadelijk in den
arm genomen.
Het eerst© wat die deed, was Giles
te arresteeren en te verhoeren. De
ze bewaarde zijn koelbloedigheid.
Hij vertelde op een heldere en dui
delijke wijze van de overlading, van
de bittere the© en zijn slapen. De
diefstal moest gebeurd zijn in zijn
slaap, dus vóór Brussel, en de rem
mer, die hem de thee had gebracht,
was waarschijnlijk de roover.
De telegraaf begon te spelen. Maar
ook de Belgische goederenwagen, die
meegegaan was tot Berlijn, werd on
derzocht, en daarbij bleek, dat een
plank van het remmershokje los zat
en dat men zich zoo toegang had
verschaft tot den waggon.
Natuurlijk viel nu ook de ver
denking op den arbeider, die den
waggon had aanbevolen; hij had
stellig geholpen den diefstal mee
voor te bereiden.
De telegraaf begon opnieuw te
spelen. Spoedig meldden de berich
ten, dat de remmer was verdwenen
en dat ook de arbeider zich uit de
voeten had gemaakt. Een verder
onderzoek bracht nog het volgende
aan het licht-. De papieren, op grond
waarvan de remmer aan het spoor
geplaatst, waren gestolen. De bei
de met zand gevulde vaatjes waren
van ©en vroegere zending; de leege
vaatjes worden n.l. met zand terug
gezonden. De beide gestolen vaat
jes vond men aan den kant van den
spoorweg tusschen Gent en Brus
sel.
Het plan was zoo geraffineerd
sluw aangelegd, dat men wel met
een ervaren misdadiger te doen
moest hebben. De stations arbeider
was slechts de verleide. Men pakte
hem spoedig, geheel zonder midde
len van bestaan, op in Parijs, waar
de ander hem gelast had te komen.
Men zou daar den buit deehen ©n
naar Amerika gaan. Maar in Parijs
zocht hij tevergeefs naar den dief.
Van den verdwenen remmer heeft
men nooit weer iets gehoord.
Voor Giles was t een geluk, dat
het verlies door verzekering werd
gedekt. Hij is echter nooit weer met
de bewaking van goudzendingen be
last.
Bit ULiMSCHE COURUT
