xsmammsmtztma
ANEGANC
Mengelwerk.
De verkenningsrit van
graaf Zeppelin in 1870.
NOORDWIJKERHOUT.
VOORHOUT.
HAARLEMMERMEER
(aan de Lijnden.)
HOOFDDORP.
Chemische ïïasscherij
ververij
Houtstraat
R. K. VEREENIGINGEN.
PISCAER's - - -
SCHOENENMAGAZIJN.
Het beste adres voor solied werk.
♦x+xfxfx+x»xfxfx fx ix x
OF r 1CIBKLT5 KKRKLiJiST.
Plechtige Hoogmis. Des namiddags te half
2 Catechismus, te half 3 de plechtige
Vespers, waaronder de Rozenkrans zai
gebeden worden, 's Avonds te 6 ure ver
gadering der Maria-Vereeniging.
Maandag, slechts 2 h.h. Missen te half 8
en half 9.
Donderdagavond te half 8 Lof waaron
der de Rozenkrans zal gebeden worden.
Zaterdagmiddag van 3 ure af gelegen
heid om te biechten, 's Avonds Ie half
Lof, waaronder de Rozenkrans zal ge-
heden worden.
Zondag, 7 uur stille h. Mis met onder
richting, 10 uur, Hoogmis met predikatie,
s .Namiddags 2 uur Lof.
De gebeden worden verzocht voor
ï-aurentia Dobbe, huisvrouw van Joannes
van der Meer,
die met de laatste H. Sacramenten der
Stervenden is voorzien en voor
Joanna v. Dam, wed. Willem Broekhof,
die in den Heer is overleden.
Zondag, de h.h. Missen ten half 8 en
10 uur. Te half 2 Catechismus en te half
3 Lof.
Dinsdag en Donderdag, Catechismus.
De gebeden worden verzocht voor
Joanna Catharina van den Bogaard,
echtg. van Cornelis Nieuwendijk,
die in den Heer is overleden.
Kerk v.d. H. Franciscus van Sales.
Zondag, 7 uur Vroegmis 10 uur Hoog
mis. Voor de Hoogmis 9 u. Catechismus
Na den middag 3 uur Lof met Rozen
hoedje.
Dinsdag, half 9, gez. b. Mis, ter eere
van den H. Antonius.
Zaterdag, 's nam. van 48 uur gelegen
heid om te biechten.
In de week alle dagen de h. Mis ten
half 9. Ten 9 uur Catechismus.
Zondag, 7 uur, Adolf van Duuren en
Nicolaas v. d. Klugt, 10 uur Parochie,
3 uur de Vespers.
Maandag, 8 uur en half 9, beide voor
Joannes Braak.
Dinsdag8 uur, Mgr. B. Dankelman en
overl. ouders, elders voor denzelfden.
Woensdag, 8 uur, Nicolaas Dorbeck en
Helena van Lingen, half 9, Petrus Heems
kerk en Joanna Lommerse.
Donderdag, 8 uur, Joannes Tol en Wil-
helmina Molenaar, half 9, Adriana Hack
hvr. van Joannes Bus.
Vrijdag, 8 uur, Elsabeth Sprundel geb.
Pronk, half 9, over!, fam. Spigt.
Zaterdag, 8 uur, Z.Eerw. Heer Joannes
Steenvoorden, half 9, Nicolaas Dankel
man en overl. fam.
De Kerkberichten, die te iaat in
kwamen voor dit nummer, zijn op
genomen in de NIEUWE HAAR-
LEMSCHE COURANTvanheden.
HAARLEM
Telef. 426-1046
De R. K. Vereenigingen van Haar
lem en Omstreken vinden in deze rubriek
gelegenheid om KORTE (ook huishoude
lijke) mededeelingmagenda's enz. bekend
te maken.
Nederlandscha R. K. Volksbond
Afdeeling Haarlem.
Zondag 12 Juli, 12 uur, Bloemist- en
Tuindersgilde „St. Elisabeth". Half 5,
Post- en Telegraafbeambten, 6 uur, Oud-
Zouaven.
Maandag 13 Juli, 's avonds half 9, al-
gemeene vergadering van R. Kath. Ge
meentewerklieden. Half 9, Ondersteu
ningsfonds.
Dinsdag, 14 Juli, 's avonds half 9, Com
missie van Bijstand, half 9 Schildersgilde
„St. Lucas", half 9, Commissie Teeken-
school „St. Jozef."
Woensdag 15 Juli, 's avonds 9 uur, repe
titie Zangvereeniging.
Donderdag, 16 Juli, half 9 Rederijkers
kamer.
Vrijdag, 17 Juli, half 9 Hoofdbestuur.
Zaterdag, 18 Juli, half 9 zitting Spaar
bank „St. Antonius van Padua." 8—9
uur zitting Hulpspaarbank (Schoterkwar
tier). Half 9 spaarkas „St. Nicolaas" (win
terprovisie). Van half 9 tot half 10 in
schrijving van nieuwe leden en zitting
Coöperatieve Bakkerj.
MEDEDEELINGEN.
Het informatiebureau bestaat uit de
heeren W. A. J. v. d. Kamp, Jansweg
20G. F. C. Hooij, Spionkopstraat (Scho
terkwartier); H. J. v. dVeer, Kleine Hout
straat 52 en A. Klein, Korte Annastr. 9.
Namens het Bestuur,
T. H. BROEKHUIJZEN, le Secr.
Linschotenstraat 81.
Afdeeling OVERVEEN en O.
Zaterdag 11 Juli, 's avonds van half 8
tot half 9 zitting spaarbank en spaarkas
(Winterprovisie).
Zondag, 12 Juli, H. Mis voor de levende
en overledene leden en begunstigers der
afdeeling. Den leden worden beleefd uit-
genoodigd, met insigne getooid tot de
H. Tafel te naderen.
Namens het Bestuur,
W. J. JANSEN le Secr.
Afdeeling VELSEN en O.
Zondag, 12 Juli, 's namiddags te 12 uur,
bovenzaal G. Rensen, vergadering voor
de onderafd. Communiefonds; de leden
worden verzocht deze vergadering vooral
bij te wonen, daar er een voorstel is in
gekomen om voortaan het geld, dat in
gelegd moeten worden, te laten ophalen.
Vergadering op Zondag 19 Juli, des
avonds te 8 uur, voor de onderafd. „Jo
hannes de Deo". Als spreker zal komen
B. J. Kuiper, van Amsterdam.
Alle katholieke mannen, vooral fa
brieksarbeiders, stokers en machinisten,
worden uitgenoodigd deze vergadering
bij te wonen.
Namens het Bestuur,
P. VERSTEEG Secr.
Afdeeling HEEMSTEDE
Vergadering op Maandag 13 Juli, des
avonds te half 9 uur, in het R. K. Ver-
eenigingsgebouw. De spreker voor dien
avond zal nog nader bekend gemaakt
gemaakt worden; alle leden worden be
leefd uitgenoodigd.
Vrijdag, 17 Juli, des avonds half 9, ver
gadering Tooneelvereeniging.
Zaterdag 18 Juli, van 89 uur, zitting
Spaarkas (winterprovisie).
Zondag 19 Juli, van half 12 tot en met
kwart over 12 zitting Spaarkas (winter
provisie).
Namens het Bestuur,
G. v. d. Vbldt, 2e Secr.
Afdeeling LISSE.
Bondsgebouw: Dorpsstraat C 115.
Zaterdag 11 Juli, 's avonds van 8 tot
9 uur, zitting Spaarkas.
Zondag, van 121 uur, repetitie Zang.
Zondag na de H. Mis bestuursverga
dering van St. Barbara.
Den leden wordt bekeud gemaakt, dat
er 26 Juli een huishoudelijke vergadering
wordt gehouden. Voor de vacature J. v.
Zeist is nog geen candidaat ingeleverd.
Namens het Bestuur,
A. H. SCHRAMA, Secr.
Afdeeling SASSENHEIM en 0.
Zondag, 12 Juli, des avonds te 7 ure,
vergadering van het Afdeelingsbestuur.
Zondag, 19 Juli zal er een H. Mis wor
den opgedragen voor de leden der onder-
afdeeling „Land- en Tuinbouw." Allen
worden verzocht tot de H. Tafel te nade
ren en liet insigne zichtbaar te dragen.
Namens het Bestuur,
J. ZANDVLIET, Secr.
HAARLEM*
Sint Jozefsgezellen-Vereeniging.
Vereenigingsgebouv Zoetestraat No. 3
Geopend des Zondags van 12-3 en van
5-10 uur. Op werkdagen van 6 tot 10 uur
's avonds.
R. K. Militaire Vereeniging.
Zoetestraat 13.
Het gebouw is dagelijks geopend, des
avonds van 610 uur en op Zon- en
Feestdagen den geheelen dag.
R. K. Veroeniging tot beselierming
van meisjes, gen. „St. Martha."
Het Bemiddelingsbureau der Vereeni
ging is geopend eiken Dinsdagmiddag
van 12—2 uur, voor betrekkingen als
dienstboden enz., Donkere Spaame 22.
R. K. Zangvereeniging
ARTI ET RELIGIONI.
dir. de Heer JAC DE JONG.
A. s. Dinsdag wordt als naar gewoonte
de repetitie gehouden des avonds ten 8
uur (precies) voor de dames, ten 9 uur
voor de heeren.
Trouwe opkomst wordt dringend ver
zocht.
Gelegenheid bestaat zich aan te mel
den als candidaat voor deze vereeniging.
De gepensionneerde Wurtem berg-
sche generaal der cavalerie, graaf
Ferdinand von Zeppelin, die al ge-
ruimen tijd bezig is met het nemen
van welgeslaagde proeven met zijn
naar eigen stelsel .vervaardigden, be
stuurbaren ballon, is in 1870 de aan
voerder geweest van den vermetelen
verkenningsrit- op Fransch grondge
bied. in de eerste dagen na het uit
breken van den oorlog. Dit stoute
stukje heeft destijds veel opgang ge
maakt en is van groot© waarde ge
weest voor de Duitsche strijdmacht
iii het algemeen en voor de aanvoe
ring- van het 3e Duitsche leger in
het bijzonder. Door deze verhouding
toch bleek dadelijk de meerderheid,
der Duitsche cavallerie, de slechte
organisatie van de Fransche mobili
satie en het gering getal der vijande
lijke troepen, aap de grenzen van
den Elzas opgesteld.
Naar aanleiding van graaf Von
Zeppelin's vermaardheid tegenwoor
dig ,als luohtschipper, wil schrijver
dezes 's^ graven cavaleristische
„prousse" van eertijds in herinne
ring brengen; hij heeft zich daartoe
tot graaf Von Zeppelin zelf gewend,
met verzoek hem over de bijzonder
heden van genoemden rft te willen,
inlichten. Met de meeste welwillend
heid heeft deze, in weerwil van zijn
drukke bezigheden, aan dit verzoek
voldaan.
Den 23en Juli 1870 liet de coin-
mandeerende officier van het 3e Ba-
densch© regiment dragonders no: 22
de_ luitenants Herbert Winsloe en
vrijheer Von Gayling bij zich komen
en deelde^ hen mede; dat zij zich den
volgenden morgen zeer vroeg had
den aan te melden bij den ritmeester
van den Wurtembergschen geliera-
len staf, graaf Von .Weehrnar en
Von Viliez, vain het regiment lijfdra
gonders, bevel, zich met twee man
schappen in den vroegen morgen van
den 24©n bij graaf Von Zeppelin aan
te melden. Officieren en manschap
pen moesten helm, mantel en scha
brak thuis laten, de manschappen
bovendien haver voor twee dagen
medevoeren. Den 24©n zeer vroeg
had de samenkomst met ritmeestar
on Zeppelin te Ha gen bach in de
Paltz plaats. Ritmeester Von Zeppe
lin deelde nu aan de vier jonge offi
cieren mede, dat het hoogere leger
bestuur wenschte te weten of er
reeds aanzienlijk© vijandelijk© tixwv
penmassa's om en bij .Woerth verza
meld waren, en of reeds afdeelingen
naar de Duitsche grenzen waren
vooruitgeschoven. Het gold tot diep
in het vijandelijk gebied door te 'drin
gen, om betrouwbare berichten naar
bet hoofdkwartier terug ta brengen.
Het gevaarlijke van deze verkenning
verbloemde hij hun niet, ook niet
aan de dragonders, die hij met een
„Seid Ihr wohl alle gern mit, Dra
gonder?" aan den tand voelde. Maar
de geestdrift zoowel van de officie
ren als van de manschappen, voor
den avontuurlijken tocht was groot.
Men sprak af, dat, mocht de kleine
patrouille uiteengejaagd worden,
waar veel kans op was, ieder officier
zich zou beschouwen als persoonlijk
belast met bovenstaande opdracht
en deze op eigen gelegenheid naar
vermogen zou trachten ten uitvoer
te brengen,. De kleine schaar bestond
uit twaalf ruiters, vijf officieren en
7 manschappenritmeester Von Zep
pelin, 1© luitenant Von Weehrnar,
2e luitenant Von Viliez, Winsloe en
Von Gayling, de brigadiers Zilly;
(Weiss, Diehm en AVildtmann, de
dragonders Kraft, Kraus en Gerber.
Behalve den aanvoerder, behoorden
officieren en manschappen deels tot
het regiment lijfdragomders, deels
tot het 3e regiment van dit wapen.
Met een „Gluck auf" van de bij
het vertrek aanwezig zijnde hoogere
en subalterne-officieren werd de
tocht aanvaard. (Men reed door de
Duitsche voorposten en naderde door
het, „Bienwald" zoo- behoedzaam en
gedekt mogelijk de toenmalige Fran
sche vesting Lauterbourg. Men con
stateerde, dat de ophaalbrug neerge
laten en de brug open stond. Met
getrokken sabel en ouder luid hoera
geroep rende men de brug over, de
poort door, de poortwacht, doua
niers en gendarmen, die van verba
zing in zoutpilaren herschapen sche
nen, overhoop. In het snelste' tempo
joeg men het stadje door, tot grooten
schrik van de juist uit de kerk ko
mende inwoners jtle 24e Juli 1870
was een Zondag en zoo bereikte
men door de: andere poort weer het
vrije veld. Het eerste wat men nu
deed was het stuk snijden van de te
legraafdraden om te voorkomen, dat
de verschijning van het kleine troep
je gemeld werd Men .hakt© twee
palen om, wat met de gewone veld
bij len niet zoo vlot ging, kapte de
op den grond gevallen draden door
en smeet deze zoo ver mogelijk in het
korenveld. Nu galoppeerde men
verder, om zoo snel mogelijk het
heuvelachtige voorterrein der Voge
zen te bereiken, waar men meer dek
king kon vinden en gunstiger gele
genheid om waar te nemen. Ook ver
meden de ruiters van nu af zooveel
mogelijk de groote wegen en buurt
schappen en reden met spits en zijpa
trouilles. Tegen den middag onder
den «druk van de brandend lieete
Julizon, was een korte rust nood
zakelijk, ook moest een der paarden,
dat bij de ren over de keien van
Lauterburg een ijzer verloren had,
beslagen worden. Derhalve werd bij
het dorpje Neuweier ha.lt gemaakt.
De dorpelingen kwamen nieuws
gierig te voorschijn, maar durfden
niet te- naderen totdat het vriende
lijk optreden der ruiters alle- angst
deed verdwijnen en zij ten slotte
klaver en water voor de paarden,
brood en wijn voor de mensehen.
brachten, een en ander werd ruim
betaald. Intusschen hadden op de
omliggend© hoogten beurtelings rui
ters op den uitkijk gestaan, maar
van vijanden was niets te bespeuren.
Men vertrok van Neuweier, na de
postbus van hare brieven te hebben
beroofd en ook de brieven en couran
ten van een juist aankomenden post
bode te hebben afgenomen. Des na
middags omstreeks 5 uur bereikten
de 5 ruiters het dorp Trimbag en
maakten halt voor een „Schenk©",
waaruit dansmuziek klonk. Alen
bracht den ruiters bereidwillig wijn
en bier, terwijl de paarden gedrenkt
werden. Intusschen reed de ritmees
ter Von Zeppelin, ©en eind de dorps
straat in, om de, op het brandspuit-
huisje aangeplakte, proclamatie van
Napoleon af te scheuren. In dezen
arbeid werd hij plotseling overval
len door een gendarme en een lansier.
Terwijl hij den lansier een houw
toebracht, die hem van het paard
deed tuimelen, en hij het paard van
den gendarme bij den teugel greep,
riep hij luide: „Aufsitzen" waarop
zijne metgezellen zoo snel mogelijk
te paard sprongen en toesnelden. Nu
werd de gendarme ontwapend, men
nam ook zijn tasch met stukken af,
waaronder voor de Duitschers zeer
gewenschte berichten over de in de
nabijheid gelegen plaatsen Sulz,
Wissenburg, Hagen au en Nierder-
bronn. Alen liet nu, daar het onmo
gelijk was, gevangenen mede te voe
ren, den gendarme weder vrij, nadat
hij op zijn eerewoord verklaard had,
dat er geen Fransche troepen in de
onmiddellijke nabijheid waren en
men hem wat smartegeld in de hand
had gestopt. Ook de zwaar gewon
de lansier had door een der huizen
weten te ontkomen. Alen liet hem
loopen, maar men voerde de beide
paarden der Franschen mede. Op het
gendarmepaard werd nu het zadel
van graaf Von Zeppelin gelegd, daar
diens uitstekend paard in het korte
gevecht een lanssteek in den hals ge
kregen had en voor het oogenblik
niet bruikbaar was.
Men reed in de richting* van Sulz
verder, maar spoedig bleek, dat het
gendarmepaard geen hindernissen
kon nemen. Bij het zetten over een
watertje nam het den sprong te kort
en viel er in. Nu werd opnieuw om-
gezadeld en door den ritmeester het
lansierspaard bestegen, dat echter
weer ander© gebreken had.
Zoo reed men verder, totdat men
plotseling op ©enigen afstand eene,
minstens 20 paarden sterke, vijande
lijke afdeeling zag, welke echter in
©ene richting reed, parallel aan die
van de Duitsche patrouille en in bet
heuvelachtige terrein spoedig ver
dween zonder de Duitschers opge
merkt te hebben. Behoedzaam re
den deze verder en kwamen tegen
het vallen van den avond in galop
op het station Hundsbaeh van de lijn
(WeissenburgHagen au aan. Met
de revolver in de vuist drong luit.
A on [Weehman het telegraafkantoor
binnen, gevolgd door brigadier Zil
ly, gewapend met een veldbij 1. Nu
werd. voor do pogen der beide tele
graafbeambten het toestel stuk ge
slagen ,d© batterijen eveneens, en de
draden do-orgieslnedJen. Bovendien
werden alle gevonden schrifturen
medegenomen. Tot bet opbreken der
spoorwegrails miste de patrouille de
noodzakelijke gereedschappen. Te
gen het vallen van de duisternis be
reikte men den hooggelegen straat
weg1 Sulz(Weissenburg en besloot
men den nacht door te brengen in
een daarvoor zeer geschikt dicht
bosch, het Hagauer bosch, dat aan
den weg lag, maar waarin eerst in
het lag© hout met de sabel een door
gang moest worden gehakt. Nu
schreef ritmeester Von Zeppelin al
les, wat tot dusver gebeurd was,
op en zond luitenant Von Gayling,
als de jongste officier, met deze mel
ding' terug. Luitant Von Gayling',
die slechts noode zijne kameraden,
op hun avontuurlijken rit verliet,
werd vergezeld door twee manschap
pen, die het gewonde paard van den
ritmeester, het paard van den gen
darme en de veroverde wapens meie
voerden. Avonturen zouden aan deze
naar huis koerende ruiters evenmin
ontbreken. Zoo waren zij nauwelijks
een kwartier op weg, of de vier rui
ters met twee handpaarden zagen in
de halve duisternis een eskadron lan
siers aankomen. Het gelukte hun,
is
het bosch ter zijde van den weg te
bereiken, voordat de lansiers hen in
't oog kregen, op nog geen 150 AI.
reden deze. voorbij en in de stilte van
den avond kon luitenant Von Gay
ling het gesprek der beide aan het
hoofd rijdende officieren verstaan.
Vlak bij de grenzen vernam luite
nant Von Gayling, dat de „Bien-
waidmuehle", welke hij passeeren
moest, door een vijandelijken post
bezet was. De molen genaderd zijn
de, reed luitenant Von Gayling al
leen vooruit, met de revolver in de
vuist, en groette de om hun aan
rotten gezette geweren dommelende
infanteristen met een vriendelijk
„Bonn© nuit, messieurs". Eerst
toen een oogenblik later d? beid©
dragonders met de handpaarden
voorbij galoppeerden, herkenden de
infanteristen hunne dwaling, maar
toen waren de Duitschers verdwe
nen.
an de in het bosch achtergeble
ven negen ruiters hadden twee offi
cieren de wacht aan den rand van
het bosch, terwijl de overigen eene
welverdiende rust trachtten te genie
ten ,om nieuwe krachten te verza
melen voor den volgenden dag. De
paarden waren zoo afgemat.dat of
schoon zij sedert den ochtend niets
meer gegeten hadden, zij de haver in
den mondzak, welke hun omgehan
gen werd, onaangetast lieten. Dorst
kwelde hen, maar water was niet te
krijgen, ook de menschen hadden'
dorst, maar moesten zich met een
slok cognac tevreden stellen. Het
leven, veroorzaakt door de in dat
dal voorbijsnellende locomotieven,
gevoegd bij de voortdurende onrust
over een mogelijken overval, liet de
kleine schaar geen verkwikkend©
rust genieten. Daarom verliet men'
dan ook maar bij het eerste grijzen
van den dag de schuilplaats, om de-
richting naar „Woertli in te slaan.:
Deze dag beloofde echter veel meer
zwarigheden te brengen dan de. vo
rige. Als een loopend vuurtje had
zich de tijding van den inval van het
vermetele ruitertroppje in deu Be-
neden-Elzas verspreid. Naar links
en naar rechts zochten sterke Fran
sche cavalerie-afdeelingen naar de
Duitschers. In de eerste buurtschap
pen, welke men nog voor zonsopgang
doorreed, stond debevolking aauj
de uitgangen te spieden en verried
door haar houding, dat de toestand
voor de Duitschers dreigend was.
Toch liet men do p sar den eerst drin
ken, maar ging' toen zoo gedekt mo
gelijk in de richting van Woerth!
verder. Den boeren op liet veld sloeg
bij den aanblik van de Duitsche rui
ters, die met getrokken sabel voor
bijstormden, de schrik om het hart.
De meesten liepen, zoo snel mogelijk
op hunne woningen toe. Bij liet
binnenrijden van de hoofdstraat van
(Woerth, vernam ritmeester Von
Zeppelin, dat daar ®en gendarmerie-
kazerne met een bezetting van 10
man was, terwijl vlak bij Woerth. in
de richting van Froeschweiler ©ene
afdeeling jagers te paard legerde.
Derhalve werd het eerste zijstraatje
links ingeslagen, om zoodoende het
vrijs veld weder te bereiken. Alen
reed in gestrekten draf da helling
naar Elzasshausen op en drong het
bosch in, waar omstreeks een kwar
tier rust werd gehouden. Nu hiel
den de officieren raad. Alen had de
gelegenheid gehad waar te nemen,
dat de noord-oostelijke débouché's
van het „Hagenauerwald" zoowel
door infanterie als door cavalerie
waren bezet en dat lange colonnes
van alle wapens op den Reichshofer
straatweg zich van Hagenau naar
Britsch bewogen. Naar de Lauter
was overigens niets vooruitgescho
ven. Alac Alahon's derde divisie kon,
als ze bij hem was, slechts bij Ha
genau opgesteld zijn. Eene verken
ning zuidelijk van Hagenau was dus
gewenscht ofschoon men oor
spronkelijk het plan had gehad, niet
verder te gaan dan de linie Hagenau
Niederbron, nadat men eerst
de telegraaf aan het station Guuder-
hofen onbruikbaar zou hebben ge
maakt. Gevaarlijk zou deze verken
ning zeer zeker zijn, want de straat
weg, langs welken de vijandelijk©
troepen zich bewogen, moest teui
