DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
KinsSerhaiiswes* HaarSem
Subsidies.
BUITENLAND.
Telegrammen.
BINNENLAND.
De Dochter van
den Millionair.
MAANDAG 3 AUG, Ï908.
33sta Jaargang We. @951.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per S Maanden voor Haarlemf 1.85
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.85
Voor de overige plaateen in Nederland franco per post 1.8C
Afaonderlijko nummers 0.05
Bureaux van Redactie en Administratie:
Interc. Telefoonnummer 8426.
PRIJS DER ADVEBTENTIÈN:
Van 16 regelsf0,60 (oontant)f 0.50
Élka regel meer.9.10
Groote letters naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie contant.
Alle betalende abonnés op dit blad zijn, volgens de bepalingen en onder de beperkingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van:
«t||U OTerl«deB IJ 1111 band of voet. i II oog. 1 U U duim.
sob ik t heid tot
werken.
verlies van
éen
wijsvinger.
•OLDEN bij
verlies van
Óen anderen
vinger.
De uitkeering dezer bedragea wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11.
Roomschen, die zoo ontzag
lik veel voor onze bizondere instel
lingen, onzen eeredienst, ons onder
vijs, onze armen, onze sociale actie,
onze vereenigingen op politiek,
sociaal en kerkelijk gebied hebben
op te brengen wij doen wel eens
een beroep op de gemeenschap,
hetzij den Staat, Provincie of Ge
meente, om een bijdrage voor het
•en of ander.
Evenmin als men van de Ka
tholieken kan zeggen, dat zij voor
de eerste plaatsen in aanmerking
komen, wanneer er een post of ambt
is te vergeven, zelfs niet in zui-
ver-ttoomsche streken!) zelfs niet
altijd bij z.g. Roomscke vacatures,
zelfs niet onder een Katholiek mi
nister of benoemende autoriteit,
evenmin zal men ons het verwijt
kunnen opleggen, dat we naar eenige
evenredigheid ook maar, laat staan
rijkelijk, door subsidies worden ge
steund.
Integendeel.
Als een neutrale" dat is dan
bijna immer een onkerkelijke, al
thans door de Katholieken niet-
bezochte of afgekeurde instelling
wat vraagt, dan heeft ze overal en
altijd méér kans op een subsidie
of bijdrage van Rijk, Provincie of
Gemeente, dan een zuiver-Katho-
lieke inrichting.
En de voorbeelden daarvan zijn
voor 't grijpen!
Dan geldt immer de drogreden:
die „neutrale" instelling is er „voor
het algemeen," de Katholieke instel
ling is er slechts voor een deel der
burgers, daarom moet de gemeen
schap de eerste wel, de andere niet,
althans veel minder, steunen.
Vooreerst is het „daarom" van
deze stelling, waarvan we de juist-
hoid straks nog even onder de
oogen zullen zien, een volkomen
onlogische gevolgtrekking.
Dat de gemeenschap een instel
ling, die werkelijk van nut wordt
geacht voor eenigen, een deel, een
zekere klasse, een bepaalde soort
van burgers, niet zou mogen steu
nen, dat is op zichzelf al een
onjuistheid. Want wat men noemt
„het algemeen belang" i& toch niet
een zoo absoluut begrip, dat het
ook niet te denken is voor een
bepaalde groep individuen. M. a. w.
het algemeen belang kan ook wel
héél zeker worden bevorderd, door
middelen, die het belang van éêne
bepaalde groep burgers bevorderen.
Het denkbeeld dus, dat de be
grippen „algemeen belang" en „voor
iedereen toegankelijk" ten opzichte
van de een of andere instelling
elkander dekken moeten, is een
dwaling.
Maar daar is nog iets anders.
Wij houden vol, dat geen enkele
instelling, die dan voor subsidiëe-
ring van overheidswege in aanmer
king komt of komen wil, noch een
zoogenaamd „neutrale", noch een
Katholieke, noch een Protestantsche
instelling, werkelijk en in waarheid
„voor iedereen openstaat",
zooals de gebruikelijke term luidt.
Dat wil zeggenwij ontkennen
niet slechts de absolute neutraliteit,
maar ook de relatieve, van al die
instellingen op sociaal, godsdienstig
of filantropisch gebied, waarvoor
subsidies worden gevraagd of ver
kregen.
Voor de zuiver-kerkelijke instel
lingen, voor die welke één bepaalde
religie als eisch stellen, behoeft dat
geen betoog.
Maar ook de z.g. algemeene in
stellingen zijn nóch absoluut-, noch
relatief neutraal.
De „neutrale school", alias de
Staatsschool, is vooreerst niet neutraal
en kan niet neutraal zijn omdat
wat dikwijls genoeg is aangetoond
in verschillende opzichten, wat
paedagogiek en tal ran leervakken
aangaat, neutraliteit onzin en onmo
gelijkheid is.
Maar ze is bovendien ook niet
relatief neutraal, in dien zin dat ze
voor allen werkelijk dient. Want
wij Katholieken, en tal van andere
staatsburgers, hebben den plicht
onze kinderen Katholiek op te voe
den en in Katholieken zin te leeren.
Dat nu is onmogelijk op de Staats
school, vandaar dat deze ook voor
ons, omdat ze ons niet dient, niet
dienen mag en niet dienen kan,
ook zelfs niet relatief neutraal is.
En zoo gaat het met z.g. neutrale
sociale instellingen, met algemeen-
filantropische werken, al precies bet
zelfde.
Logisch gevolg van het boven
staande 2ou wezen, dat wij dan ook
bepleiten moeten de vrije school,
het vrije sociale werk, de vrije fi
lantropie, en de afschaffing van alle
bijzondere staatszorg, die algemeen
heet, maar in de meeste gevallen
toch slechts dient voor die bepaalde
klasse van burgers, welke uiet onder
de kerkelijke genootschappen thuis-
behooren, en die meenen dat ze daar
om niet, als aparte categorie, naast
de „clericalen", maar nu er boven
zouden staan!
En werkelijk: theoretisch zouden
we dat ook wensehen.
Maar practisch, in de omstandig
heden van den dag, willen we dan
tenminste het logische gevolg van
onze stelling nabij komen.
En daarom houden we vol een
recht op subsidie voor al die in
stellingen, die voor Katholieken
of andersgezinden uitsluitend op
gericht concurreeren met de
z.g. neutrale instellingen die door
Staat, Provincie of Gemeente zoo
rijk worden bedacht.
Daarom bepleiten we ook een
moreel recht op subsidie voor
onze teekenscholen, vakscholen,
bandelscursussen, zelfs al zouden die
voor anderen dan Katholieken niet
taegankelijk zijnal is de wet
nu eenmaal anders, waaraan we
ons onderwerpen.
Daarom bestrijden we met zoo
veel verontwaardiging de valsche
argumenten van liberale zijde steeds
aangevoerd, wanneer een katholieke
instelling die aan de wet vol
doet, door ook voor andersgezinden,
omdat de wet dat eischt, den toe
gang open te stellen subsidie
vraagt. Die argumenten zijn dan
(het is deze week weer in Purmer-
end vertoond, toen de R. K. Midden
stands vereeniging er een stedelijke
subsidie vroeg voor haren handels
cursus) dat zulke instellingen
niet „van algemeen belang" zijn,
maar slechts „in het belang eener
bepaalde religieuze richting".
Dat argument is valsch, wij
poogden het hierboven aan te
toonen
En bet teekent al de kleinzielig
heid en bekrompenheid en zelfge
noegzaamheid van het liberale re
geerdersras, dat voor zich alleen
het „algemeen belang" opeischt,
en aan de anderen niet dan „bijzon
dere belangetjes" laatl
Trouwens, als de heeren liberalen
en anticlericalen het kunnen, han
delen ze precies tegen hun valsche
argumentatie in.
Wij wijzen, als een kras staaltje,
op wat in ons „buitenland" van
heden geaegd wordt over België.
Daar hebben de katholieken nu
eens de liberalen met bun eigen aas
gevangen.
En ze hebben gelijk!
BELGIE.
Met eigen wapens geslagen.
De Belgische Katholieken hebben
hun liberale medeburgers op een al
lerleukste manier in hun eigen net
gevangen.
Men weet, dat eenige provincies in
België een liberale regeeringsmeerder-
heid hebben, een provinciale Raad
bezitten, die in meerderheid anti-Ka
tholiek is.
Merkwaardig is het nu, te zien, hoe
die anti-Katholieken meerderheden
met al den ijver, die door de anti
clericalen bij zulke gelegenheden wordt
aan den dag gelegd, ook indirect den
godsdienst bestrijden door aan „neu
trale", anticlericale, en zelfs den gods
dienst vijandige instellingen, vrijmet
selaarsstichtingen, en wat niet al, vette
subsidies te geven.
V rij metselaars weeshuizen, logescho-
len, anti clericale onderwijsinrichtingen
worden door die liberale Provinciale
Raden flink bedacht, en zelfs geven
ze unaniem aan de liberale, uitdrukke
lijk-anti Katholieke Hoogeschool te
Brussel, de vrijdenkers universiteit, een
dikke subsidie van tienduizenden
franken. „Van algemeen belang" is
die, ziet ui
De Katholieken opponeerden wel,
maar te vergeefs.
Nu echter heeft men van Katho
lieke zijde er wat anders op gevonden.
De provinciale Raden, die in meer
derheid Katholiek zijn, stemden dit
jaar allen een subsidie voor.... de ka
tholieke Universiteit van Leuven. Wel
niet zoo'n vet brok uit de kas als de
liberalen voor hun vrijdenkersacademie
beschikbaar stelden, maar..., het was
om het principe te doen.
Geweldig fulmineerden de heeren
liberalen, die voor zichzelf natuurlijk
alleen de ware „wetenschap" en het
„algemeen belang" opeischen.
Maar tevergeefs.
Want overal sloeg men hen dood
met hun eigen wapens!
't Is iets om ook ten onzent eens
te onthouden.... die staaltjes van libe
rale eigendunkelijkheid en waan zijn
niet alleen Belgisch!
ENGELAND.
Hoogerhuis en Lagerhuis.
In den strijd tusschen de beide
deelen der Engelsche volksvertegen
woordiging, bij de beraadslagingen
over de pensioenwet weer ontbrand,
zooals we verleden week uitvoerig
meldden, heeft het Hoogerhuis zich
ten slotte maar weer onderworpen.
Heel fier is dat niet
Het Lagerhuis verklaarde bijna
eenstemmig, dat het Hoogerhuis zulke
amendementen op een financieel voor
stel als dit niet had mogen aannemen
(men is in de „Commons" nogal
ijverzuchtig op z'n historisch recht),
en toen de wet dus weer bijna
ongewijzigd in het Hoogerhuis terug
kwam, berustte dit er maar inl
Toorloopig is dus weer het conflict
van de baan, ombij de eerste de
beste gelegenheid weer uit ta barsten
Nederlaag.
Intusschen lijdt de regeering bij
verkiezingen nederlaag op nederslag.
Zaterdag is weer bij de verkiezing
voor het Lagerhuis in het Londensche
district Haggerston, ter vervanging
van wijlen den liberaal Cremer, een
unionist gekozen. Deze, Guin-
nes, kreeg 2867 stemmen, Warren, de
liberaal 1724 stemmen, en Burrows,
sociaal-democraat 986 stemmen.
De liberaal verwierf in 1906 2772
stemmen, terwijl de heer Rupert
Guinness, de unionist, toen 2371
stemmen verkreeg, zoodat de liberale
meerderheid toen 401 stemmen be
droeg 1
Men kan uit deze cijfers den reus-
achtigen ommekeer van het Engelsche
volk want het gaat overal zoo
nagaan.
De antikerkelijke en streng-vrijhan-
delsgezinde politiek der regeering
draagt wrange vruchten
TURKIJE.
Parlementair régime.
De Sultan heeft al een volledig
Ministerie, waarvan we hieronder de
namen publioeeren
Een der nieuwe ministers is Ka
tholiek.
Abdoerrahaman is president van
den ministerraad en kreeg tevens de
portefeuille van Justitie; verder
kreeg Tpwfik Pacha, Buitenlandscbe
Zaken; Aemroechd-pasja, Oorlog;
Rami, Marine; Hakki, Onderwijs;
Hassan Akif, Binnenlandsche Za
ken; Tewfik, Landbouw en Mijnwe
zen; Zia, Handel; Naum Pacha (Kar
tholiek) Openbare Snerken; Raghib
Bey, Financiën
Mede is een manifest van den Sul
tan, de grondwet betreffende, ver
spreid, waarin wordt verzekerd, dat
geen aanslag op de toepassing der
grondwet zal gedaan worden, en
waarin ©eU lange opsomming van be
ginselen van gemeen recht wordt ge
geven, die de regeer in g ten plicht
worden gesteld te vervolledigen, ten
einde de bescherming en de rechten
van alle onderdanen van het rijk te
verzekeren.
Het manifest bevat 15 artikelen,
betreffende o.a. de persoonlijke vrij
heid, verbod van buitengewone
rechtbanken, onschendbaarheid van
woning en het recht van woonplaats,
opheffing van de censuur, vrijheid
van onderwijs, verantwoordelijkheid
voor ambtenaren, benoeming van mi
nisters, het invoeren van een begroo
ting en verbetering van het leger.
Ondanks dat alles is er toch ee
nige ontevredenheid onder de Jong-
Turken, en wel door de omstandig
heid, dat te Saloniki een irade van
den Sultan .is ontvangen, waarin
„met het oog op den beperkten tijd"
wordt bevolen de leden van het par
lement tó doen kiezen door Sen vi-
layetsraad, daar deze toch door heé
volk is gekozen, zegt de irade.
Het oentraal comité der hervor
mingspartij heeft telegrafisch verziet
aangeteekend tegen deze schending
van de kiesrechtbepaling in de
grondwet en naar beweerd wordt
heeft de Turksche regeering daarop
de vermelde irade ingetrokken en
toegezegd dat de verkiezingen zullen
plaats hebben op den grondslag van
de bepalingen in de grondwet.
Nieuwtjes in drie regels.
Toor vandaag werd 24 uur groote
staking te Parijs uitgeschreven. Men
wacht ongeregeldheden.
President Fallières is op de te
rugreis. Gisterenmiddag verliet hij
Christiania.
De Sultan noemt zich nu officieel:
„Keizer aller Ottomanen", en niet
meer ..Beheerscher der geloovigen".
Het Duitsche keizerlijke echtpaar
is op het oogenblik te Stockholm voor
een officieel bezoek.
PEKING, 2 Aug. Bij een brand in
het Duitsche deel van de legatie-wijk
te Peking werden stallen en voorraad
schuren door 't vuur vernield. Een
hoeveelheid amunitie ontplofte, waar
door 2 Duitsche en 1 Fransch soldaat
gedood werden, Zeventien Duitsche en
Fransche soldaten werden gewond.
Van Het Loo.
H. M. de Koningin-Moeder is Zater
dagmiddag even twaalf uur per extra-
trein op Het Loo aangekomen, door
H. M. de Koningin en Z.K.H. Prins
Hendrik verwelkomd.
Huldebetooging H. 3VL de Koningin.
Aan de huldebetooging, welke a.s.
Woensdag 5 Augustus, 's namiddags
2 uur, aan H. M.de Koningin-Moeder
voor het Paleis in het Voorhout te
's Gravenhage zal worden gebracht,
zullen deelnemen 20 zangvereenigin-
gen en 8 muzieKkorpsen, die zich van
de verzamelplaats in de Kazernestraat
in stoet met hunne banieren en ver
gezeld van het Hulde-comité naar het
paleis der Vorstin zullen begeven.
Alle beschelpte, verhoogde paden
in het Voorhout zijn ter beschikking
van het publiek.
De vereenigde repetitiën. tot dus
ver onder leiding van den componist
van den feestzang, den heer Van
't Kruys, gehouden, voorspellen een
schoon en machtig musicaal ensemble.
Uit de Staats-Courant.
Bij Kon. besl. van 27 dezer is be
noemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau, J. F. M. Diepen, oud
firmant van de firma Gebroeders
Diepen, lakenfabrikanten, te Tilburg,
FEUILLETON.
|Naar het Fransch)
46)
„Jawel!" hernam de markies, „in
de gegeven omstandigheden zult u
echter wel' begrijpen, juffrouw dat
de burggraaf u ontgaat ©n dat wij
het anders zullen moeten aanleggen,
om hem mede in de netten te van
gen; - wanneer u daarop althans
gesteld zijt. De gevangenis is een
zoor kortstondig middel. A propos,"
voegde hij er bij, „u zijt niets meer
schuldig aan Leliévre, daar hij reeds
betaald is met de gedeponeerde vijf-
,tig duizend franken."
„[Wat komt het er mij op aan of
of niet vijftig duizienJ franken schul
dig ben?" antwoordde Rosalinda.
„Ja, u hecht niet veel waarde
aan geld," hervatte de markies. „Sla
echter mijne raadgevingen niet i:n
den wind, juffrouw en denk er aan,
dat men in den tegenwoordigen tijd.
geld noodig heeft: iedereen, u zoo-
Wel als een ander."
„Ik weet het," zeide zij, „maar ik
Ben rijk en, zal het altijd zijn."
Malatesta zweeg en liet het hoofd
op de borst anken.
„Ik zal altijd geld te mijner .be
schikking hebben," herhaalde Rosa
linde, hem aanstonds. „Mijn vader
heeft slechts mij als eenige en wet
tige dochter..
De markies tuurde onafgebroken'
op het tapijt. Er lag een© bekomme
rende uitdrukking op zijn gelaat.
Rosalind© werd zulks gewaar en
vroeg
„tW"at hebt u, mijnbeer? waaraan
denkt u?"
„Ik denk," antwoordde Malates
ta, „dat er in de wereld dingen be
staan, welk© uiteen spatten en ver-
dooven, gelijk bliksemschichten."
„Mijnbeer, komt u beden avond
bij mij met een reeks slechte tijdin
gen om mij' bij ©en klein vuur te
roosteren en! langzaam te doen lij
den Ik zég u vooruit, dat het niet
in mijn aard ligt, znlks geduldig te
verdragen. Wanneer u mij bet een
of ander groot onheil mede te deelein
hebt, spreek dan, ik wil het; ik
vrees niemand, noch iets ter we
reld, verstaat u?"
„Ik verwachtte niets anders van
zulk een .edel© vrouw als u," her
nam da markies, terwijl hij het hoofd
ophief, als was hem een pak van het
hart gevallen. „Welnu dan, ja, juf
frouw, u wordt door eeu groot onge
luk bedreigd; .men kan het echter
nog afwenden, voor altijd bezweren
en dat zult u ook doen met de hulp
die een uwer .vrienden u biedt."
„En1 die .vriend,?..,,"- vroeg Ro
salind©, die doodsbleek geworden,
was.
„Ben ik?" gaf Maf a-besta, ten ant
woord.
Juffrouw de Villefort keek den
markies doordringend aan.
„Ja, ik ben die vriend!" herhaalde
hij.
„Ik geloof u," zeide Rosalinde.
„Vooreerst hebt u ter volstrekt geen
belang bij, mij te benadeelen, mijn
heer de Malatesta. Tweedons bemint
u mij niet, betgeen u wraakoefenin
gen voor d© toekomst bespaart; en
ten derde heb ik u nimmer kwaad
gedaan ein .zou bij' gelegenheid, van
dienst kunnen zijn- Ik meen dus,
in de gegeven omstandigheden, te-
kunnen gelooven aan uwe oprechte
vriendschap."
„U kunt er op rekenen," ant
woordde de markies aangedaan.
„En dat groote onheil, hetwelk mij
mogelijk bov-en het hoofd hangt? -
„Luister, juffrouw. .Uw vader
woont reeds zeven en twintig jaar
in Indië. To-en hij Frankrijk verliet
nam hij slechts ©en gering vermogen
mede. In vijf jaar tijds bezat hij een
groot fortuin; hij had geluk gehad
bij al zijn ondernemingen. Sedert is
dat fortuin onmetelijk geworden.
„Hoe komt u aan deze bijzonder
heden, mijnheer vroeg Rosalinde.
„Stel mij nimmer dergelijk© vra
gen," gaf Malatesta ten antwoord.
„Laat he-t u voldoende zijn, juf
frouw, dat mijne inlichtingen .voor
u van belang kunnen zijn. Na ver
loop van deze vij'f jaren, bezat uw
vader een prachtig buitenverblijf in
de residentie Bombay. Hij ontmoette
in de Europeeschei kringen een be
koorlijke, deugdzame, edele yrouw,
en huwde haar."
„Mijne moeder!" riep Rosalinde
uit.
„Er was geen gelukkiger huwelijk
denkbaar," vervolgd© de markies.
„He-t huwelijk werd gezegend met
de geboorte van een dochtertje."
„Dat was ik," zeide Rosalinde.
„Het geluk of het ongeluk wilde,
dat de jeugdige vader ©enigen tijd
daarna om belangrijke zaken naar
Calcutta werd geroepen. Een zijner
voormalig© landgenoot-en, was daar
met ©en© Tartaarsche getrouwd, ©éne
jonge vrouw van zeldzame schoon
heid, maar van duivelachtige slecht
heid. [Na bet leven te hebben ge
schonken aan een meisje
„Dat was Rosemonde, de zooge
naamde nicht van Bernard!" viel
Rosalinde den spreker nogmaals in
de rede.
doodde z:ij," zoo v-ervolgcte
deze kalm, „na het plotseling ster
ven van haren man, in een vlaag van
waanzin zich zelve met een snelwer
kend vergif. Het kind werd bijtijds
uit hare handen gered."
„Jammer genoeg!" siste Rosa
linde.
„Die plotselinge dood van harejn'
man werd veroorzaakt door den
graaf De Villefort, die een pretentie
op hem had, grooter dan zijn vermo
gen, en na haar gerechtelijk te heb
ben ingevorderd, hem, na uitgedaagd
zijn, in ©en duel doodde. Door een
haastige vlucht onttrok zich de
graaf aan de wraak der Tartaarsche,
die, zooals ik zei, waanzinnig werd
met het noodlottig einde. Dat is de
schaduwzijde in het leven van den
graaf, die er zich zeiven nu door
een zonderling leven voor wil straf
fen'. De eerste daad in dit opzicht
was deze, dat hij besloot he-t kind
van zijn door hem gedooden land
genoot tot zich te. nemen en op te
voeden. Het verschilde ongeveer een
jaar in leeftijd met zijn eigen kind.
Inmiddels echter had de echtgenoot©
van den graaf ©en ernstige ziekte
gekregen, zoodat ze te Bombay over
leed. De graaf liet nu de twee kin
deren door een© brave vrouw verzor
gen e!n naar da gebruiken van Indië
was men daar spoedig gewoon, de-
beid© lieve meisjes als de twee .wet
tige dochters van denzelfden vader
te beschouwen."
„O! dat was onrechtvaardig en
ongelukkig," hernam Rosalind©, de
vuist ballende. „JVat zijn de men-
schen in Indië toch dom!"
„Uw vader," vervolgde de mar
kies, „was ©en te rechtschapen man
bm de wetten t© schenden of aan dö
kinderen niet het juiste deel te ge
ven, hetwelk elk harer toekwam. Hij
deed dus de juiste geboorte van elk
der beide kinderen wettelijk vast
stellen, terwijl hij aan het kind der
xartaarsch© toch toestond zijn naam
te voeren."
„Melk ©en fout. J^jelk eene zwak
heid Ach vadermijn dwaze va
der!" riep Rosalind© uit.
„Hu komt echter het geheimzin
nige van het geval. De graaf deer
in de akte, behalve de namen, ten
in de kleinste bijzonderheden het sig
nalement opnemen van dat kind. dat
zijn eenige dochter en de wetviga
erfgename was van al zijne goede
ren."
„En hoe luidt dat signalement
riep Rosalind© uit.
„Als volgt." zei de markies, met
een koelbloedigheid, welke hem geen
oogenblik verliet. „Behalve de na
men v-ermeldt de akte, dat de eigen
dochter van graaf De Villefort drie
ken teekenen heeft, zwart van kleur,
"welke men onmogelijk verwijderen
kan. zonder sporen achter te laten."
„iWelnu!" zeide Rosalinde koort
sig opgewonden, terwijl zij haar arm
uitstak. „Hier is ©en dezer teeke
nen zie slechts."
(Wordt vervolgd.)
NEUWE HURLEMSCHE COMMIT
1000
Ann oni ~i m *•- mn -
00
15
sje
