DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. i De Gemeentebegrootïng voor 1909. BUITENLAND. Zaterdagavondpraatjes. SOnd@r§Bi2ssw@3i£ 29»3f-33v Haarlem ZATERDAG 5 SEPT. !9©8, Bureaux van Redactie en Administratie: ÜBüfero. T®l®f ©oraBSRsraaraiieir" 842®. Dit nummer bestaat uit 0j e r b I a d e n, ui. o. de O f- ïiciëe Ie Kerk lijst en het Geïllustreerd Zondags blad in 16 bladzijden. EERSTE BLAD. „Katholieke" tereenigiagen Verspreide Berichten. gjg-rta jaargang No. i 679 NIEUWE HURLEMSGHE COORMT ABONNEMBUT8PRU8: 8 maasde» voor Haarlem fl.85 Voor d© plaatse», waar een ag©nt ia gevestigd (kom der gemeente) 1.35» Voor de ©verige plaatsen in Nederland franco per post lftt Aisonderl$k« nummers 0.05 PRIJS DES ADVERTENTIES Vaa 1—S regelsf 0.60 (eo»*ant>f fl.50 Bik» regei neer0J« Groote letters naar piaatarointe. Dienstaanbiedingen 26 cent per advertentie oen sant. 1000 AHe k •TO.DBN leTemaiaetpc onga- wkikt 4 iet werk on. alend» abonaés «p dit l»I«d aijw, volgens d« bepalingen m onder da beperkingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van: «ULD-iJN 1*9 «VLDJBN k, - "J fl He» MM S SS BI S3 Si rerlie» 400 •ver Mi Am 300 •WLDBN kg verlies van ée« band »f vo»t. 150 •VLCBff bij ▼erliee van Aen 6»%. 100 «WLDBEf bij v»tMm van éen Atria». Ae* wqs vinger. 5 •VIBA' bij lebui van ben anderen vinger. De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappg „Ocaan", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuw» Graeht 11. Men kent den wensch, nee*den •jach en het voorschrift van onze Bisschoppen, dat de Katholieken aich >ereeniging»n in katholieke corporaties. Dit uitdrukkelijk voorschrift is dezer ^*gen nog eens bevestigd door Z. D. Hoogw. d»n Bisschop van Roermond, •ie in de vergadering der Limburg- 8che patronaten (volgeas een verslag 'Q den „Nie*w»n Koerier") sprak als volgt „Ver van hier (Z. D. H. doelde op 't Züricher congres der „Chr. Gewerk- ■chaften) heeft men afgegeven op de bisschoppen van Nederland, omdat sij d® organisatie in katholieke vereeni gingen wenachen. Mgr. wil bij deze gelegenheid nog eens op de noodza kelijkheid daarvan insisteeren. Lim burg is in zijn overgroots meerderheid katholiek, ondersdenkenden zfn er «eer weinig. Waarom zouden wij voor die weinigen afstand doen van onze gevoegdheid om katholieke vereeni gingen op te richten? Daarin ligt het keil voor den werkman en voor de maatschappij. Laat onze vereenigingen in-katholiek zijn. De H. Vader heeft er op aangedron gen, dat de vereenigingen in het leven zouden geroepen worden onder ge hoorzaamheid der bisschoppen. Welken invloed zou een priester kunnen uitoefenen op andersdenken den Immer geen. Uit het gebod van den H. Vader •m te staan onder de gehoorzaamheid der bisschoppen volgt daarom, dat wij katholieke vereenigingen moeten heb ben. In Duitschland znllen wel bij zondere redenen bestaaD, dat de an dersdenkenden met de katholieken (in vereenigingen) samenwerken. Die zijn hier niet." Dit woord laat aan duidelijkheid "üete te wenschen over. Het gemengde, veel meer nog het „neutrale" vereenigingsleven, is voor ons Katholieken op den duur niet geoorloofd. Wij hebben het Katholieke vereeni gingsleven te steunen, patroons zoowel *la arbeiders, middenstanders zoowel *is groote werkgevers. Nu Roermond'» Bisschop dit reeds bekende voorschrift onzer Bisschoppen *og eens zoo duidelijk heeft herhaald, zij het geoorloofd, dat we er hier nog ®ens de volle aandacht op vestigen! II. Bij de begrooting voor lt08 waren de uitgaven, allen bijeen, geraamd op f2 8t8.756.14. Deze begrootiüg raamt ze op f 2.862.934.071/2i zoodat we zien, dat er dan toch een kleine f 6000. is bekrabbeld op de bijna S milli- oen. Maar die bezuiniging is maar schijn, want de gewone uitgaven stegen van f2.040.135.14 verleden jaar tot f2.106.173.07V2 op deze begrooting, met een bedrag dus van ruim f65.000 De bezuiniging is dus, door neer drukken van de buitengewone uitgaven, slechts een kunstmatige, die in geenen deele reden tot vreug de kan geven. Integendeel! Als we de posten der begrootiüg een voor een een nagaan, moet eerst vermeld worden, dat de kler ken J. li. Franken en J. Kion, van d« gemeentesecretarie, bevorderd sullen worden tot hoofdklerken. Zoo doende is de post van salarissen ter secretarie een goede duizend gulden hooger dan verleden jaar. Voor sehrijf- en bureaubehoeften wordt niet minder dan f 450 meer uitgetrokken dan verleden jaar, voor druk- en bindwerk f 400 meer dan in 1908. Wat 'n kolossale bu reau-ijver Ook de kosten van het kiezen zullen in 1909 opslaaner zijn ka merverkiezingen, en B. en W. voor zien dat het daar niet bij blijft. Het archief gaat 'n f1000 meer kosten, omdat B. en W. voorstellen den heer jhr. Roëll op dat bedrag tot adjunct-archivaris te benoemen. Een bènoemiog, dio voor 'n ver dienstelijk joDgmensch 'n honorabel postje schept, och, waarom niet! De specificatie van den post „on derhoud van drinkfonteinen, riolen, urinoirs," enz., geeft ons mededee- ling dat er aan het begin van de Dreef en bij de speelplaatsen aan het Prinsenbolwerk drinkfonteintjes zullen komen (kosten die dingen f150.per stuk?....) en voorts dat er voor het onderhoud en schoon houden der urinoirs f 1000.zegge duizend gulden, is uitgetrokken. We zouden wat dit laatste betreft, wel eens willen vernemen, hoe die f 20 per week verbruikt wordenAr- beidsloonen «ijn hier natuurlijk toch niet bij te rekenen, nieuwe en zoo hóog-noodige urinoirs versche nen nietzelfs op het Stations plein ontbreken ze, en moeten we het doen met den houten schuthoek, die we een maand of wat geleden al spottend bespraken en toen een persiflage van een urinoir noemden Sedert dien is de toestand er daar nist beter op geworden! Integendeel Want sinds de paarden er den heelen dag onder die muffe kap stationneeren, terwijl die natuurlijk geen.... „inodore" te hunner be schikking hebben, heerscht er onder die kap een zóó penetrante lucht (om er niet meer van te zeggen) dat geen mensch, die 't niet hoog noodig heeft, achter dat houten schutseltje zal gaan staan Dus ('t is maar een vraag) zullen er van die f1000 ook nog één of twee fatsoenlijke urinoirs op het Stationsplein overschieten Om niet te spreken van een urinoir in het Kleverpark in béél die flink- be volk te buurt is er geen enkel in den omtrek van het Kenau park, enz. enz. Als die zoo noodige inrichtingen er komen, dan wille» vele bewoners van die stadskwar tieren zich nog wel een poosje te vreden stellen met water-doorspoe ling, in plaats van met de dure olie-spoeling van die urinoirs! Wij hopen dat een of ander der gemeenteraadsleden bij de begroo tiüg over dit onderwerp een kort maar krachtig woordje zeggen zal. 't Is eenvoudig een schandaal, dat de kantonrechter bijna iedere week personen moet veroordeelen wegens een overtreding, die de ge meente, door een noodzakelijke in richting hier en daar te plaatsen, moest voorkomen. Onder dit hoofdstuk had, dunkt ons, ook de befaamde klok in de hal van het Raadhuis een plaatsje moeten hebben. Doch ook voor 1909 zullen we ons blijkbaar moeten tevreden stellen met de mooi-ver- gulde kast zonder werk, die den spot van alle ingewijden en de verbazing van alle vreemden trekt, wanneer ze in de mooie hal dat schitterend-vergulde, rij kbe werkte exemplaar zien staan. Bij gebreke daarvan zullen we ons dan maar verblijden met de mededeeling dat het Frans Halspleiu „verbeterd" zal worden (kosten f400). We zouden gaarne willen weten of die „verbetering" óók zal omyatten de bestrating, die er voor voetgangers en fietsers eenvoudig schrikkelijk sleobt is. Vooreerst dat B. en W, met voor stelle* zullen komen om de jaar wedden van de agenten van politie le, '2e en 3e klasse met f50 te verhoogen, wanneer de Raad den aetreffenden begrootingspost goed - ceurt. Dat mag met warmte worden toegejuicht. Ons politiekorps de lagere beambten met name toont werkelijk bij een niet al te pretti- gen dienst zóóveel ijver en toewijding dat een wat ruimer salariëering verdiend* mag heeteu. Het is en blijft echter daarbij jammer, dat de leiding en organi satie van het corps in zijn geheel niet beter is, en dat daardoor onze politie, die flinke mannen telt, impopulair blijft. Wanneer deze hoogere leiding eens werdt verbeterd, aal er voor de politie, haar prestige en haar praestaties méér zijn gedaan dan de burgemeeeter met zijn goed hart door salarisverhooging meent te kunnen bewerkstelligen Want die salarisverhooging ging nog verder dan B. en W. in de begrooting voorstellen. De burge meester had ook gewenscht, de salarissen van het „kader", zijnde de hoofdinspecteur, inspecteurs en adjunct-inspecteurs, te verhoogen, wat f1700 meer zou hebben be dragen. Doch dit werd door de wethouders onnoodig geacht„geen termen aanwezig" Eigenlijk begrijpen we dat niet goed. Hadden ze gezegd't is ons wat duur ineens, dan hadden we het kunnen snappen, maar „geen ter- het hoofd, en 14 rechercheurs, in plaats van 12, zooals nu. Het voornaamste van de 1ste afdeeling van Hoofdstuk IV hebben we hiermede besprokenvoor een volgend artikel laten we de rest van de begrooting over. Van de politie ander te vertellen. is óók een en men" Als we den hoofdinspecteur Noithenius, die f1800 verdient, en den adjunct-hoofdinspecteur van Dam, die. het tot f1600 brengt, erbuiten laten, zijn de salarissen van 1300—1500 gulden voor de inspecteurs en van f 850950 voor de adjuncten toch allesbehalve ruim te noemen 1 We hebben dan ook reden te vermoeden, dat da Raad hier wèl „termen aanwezig" achtende den burgemeester zal gelijk geven tegenover het college van B. en W., als tenminste niet op ander» posten onverwacht zooveel wordt bijge schreven, dat de stade-financiën het onmogelijk dragen kunnen. Vermeiden we ten slotte nog, dat voor het bezit van het diploma van den Alg. Ned. Politiebond f25 verhooging van jaarwedde zal wor den gegeven, (bravoen dat eindelijk! een afzonderlijke af deeling „recherche" zal worden opgericht, met een inspecteur aan BELGIË. Ben Bldorado voor decoratie- lievenden. Men weet dat bij onze Zuidelijke broeders de liefhebberij voor een „lin tje" zeer populair is. Ec dat daaraan, door tal van rid derordes, kruisen, decoraties, enz., grif wordt voldaan. Het het gevelg dat misschien de helft van de mannelijke Belgen met 'n lintje rondloopt, «ij het dan ook een „decoration civique"het burger kruis. Om een denkbeeld te geven van de gulheid waarmede die decoratie worden rondgeitrooid, sia men den „Moni- teur", Belgische Staatscourant, van gisteren maar eens op. Daar staan negen en twintig kolom men namen achter elkaar van gedeco reerden bij het post-, telegraaf-, en spoorwegwezen negen en twintig kolommen gedecoreerden, bij elkaar ongeveer zeventienhonderd nieuwe lintjes op één dag! En nu praten ze bij ons nog op Ko ninginnedag van een „lintjesregen". MAROKKO. De toestand. Al protesteert Frankrijk heftig te- ten Duitschland's aanmaning om Moelai Hafid te erkennen, het gaat toch al dien weg op! Althans, het ministerie heeft al aan het Spaansche ministerie ter goed keuring aangeboden een nota, be treffende de door beide staten bij de gezamenlijke mogendheden in te die nen voorwaarden voor de erkenning van Moelai Hafid! Volgens de Fransch-Spaansche nota zouden enkel waarborgen van inter nationalen aard geeischt worden en wel zulke, die bij de akte van Algeciras en krachtens deze door Marokko zijn toegestaan, betreffende overeenkom sten, concessiën en opdrachten van allerlei aard. De afzonderlijke mogendheden, in het bijzonder Frankrijk en Spanje, hebben het recht afzonderlijke voor waarden te stellen, maar de nota zegt daarvan, dat die, met het oog op haar karakter, van geen internationale beteekenie zijn. Wat Duitschland nu wel niet zoo grif zal toestemmen 1 VENEZUELA. Castro. 't Wordt raar met onzen befaamden vriend Castro Of hij zich een beetje kriebelig voelt door die Nederlandsche oorlogs schepen, die een voor een te Curasao binnenvallen, of dat hij uit den too* der pere zijn volstrekte impopulariteit bij alle volkeren begint te leere* kennen, we weten het niet. Maar als we den correspondent van den „New York Herald" moete* gelooven, dan ie het nu zoover met hem gekomen, dat hij alle diplomaten een ramp voor zijn land acht. Hij moet hebben gezegd„Gezanten die nen tot niets. Ik zou blijde zijn, als ik ze allemaal kwijt was." Nu is dat inderdaad voor een heer als Castro ook verreweg het gemak kelijkste! Sedert de uitzetting van den Neder- landschen zaakgelastigde, heeft presi- Castro aan bijna eiken diplomaat in Veneauela moeilijkheden veroorzaakt en zelfs de Duitsche gezant heeft het moeten ontgelden. Ook de Venezolaansche minister van baitenlandsche zaken heeft een harde noot te kraken gekregen. Natdat dr. Paul den Braziliaanschen zaakgelastigde had te kennen gegeven, dat hij de Fransche belangen zo* mogen behartigen, deelde president Castro den minister mede, dat hij in deze een beslissing had genomen, zonder daartoe gemachtigd te zijn en gaf hij hem de opdracht de gegeven toestemming in te.trekken. Dr. Paul trachtte hem tot andere gedachten te brengen en ten slotte zeide de presi dent, dat hij een kabinetsraad bijeen zou roepen om deze kwestie te be spreken. Dit wekte verbazing, daar het tegen woordig» kabinet nog slechts tweemaal bijeen was geweest. President Castro veranderde echter toen wei plotseling van meening en snauwde dr. Paul toe: „Gij zijt een idioot. Schrijf onmiddel lijk den brief!" En Dr. Paul gehoor zaamde onmiddellijk Zooals reeds gezegd, heeft president Castro ook den Duitschen gezant moeilijkheden in den weggelegd. Hij weigerde dezen n.l. verlof om via Columbia een cijfertelegram naar Berlijn te zenden, wanneer hij niet eerst een copj overlegde. De gezant weigerde echter aan die voorwaard» te voldoen. Wat er toen van gekomen is, weten we niet. Dat gaat intusschen zoo een goed gangetje: Castro moet maar zoo door gaan, dat kan om niet anders dan ten goede komen Keizer ïra*s Jozef. Maandag a.8. gaat keizer Frans Jozef naar Pest, waar hij den 19Aen September den vorst van Bulgarije denkt te ontvangen. Kardinalen van Nederland se he afkomst. Wjjvindenm „de Tijd" als een weinig bekende, maar niet on aardige bijzonderheid verhaald, dat de beide kardinalen Vanatelli, de gebroeders Vincenxo en Serafino, van Nederlandsche afkomst zijn. Lang geleden heeft een hunner voorvaderen, die eigenlijk Van Oetel heette, zich te Genzano bij Rome gevestigd en daar een bloeiende familie gevestigd, die vooral met wijnbouw tot LV. Ongevraagd advies. Haarlemsche Frans en de onjuistheid der alleenwo nende juffrouwen. Wat er aan devereeniging Ko ninginnedagontbreekt. Een curieuze vraag, die aan een verkeerd adret werd gedaan. De ople ving van Roomsche actie, en de nieuwe Roomsche Sthool. „Ophangen moes tón ze 'm", odvi- "«orde gistermorgen ongevraagd een moedertje in mijn winkel, die mijn ramen het bulletin van jj® „Nieuwe Haarlemsche" had zien ■sn gen over den weer ontvluchten; U&arlemschen Frans. Of dat advies gevolg was van afschuw over s man's vroegere euveldaden, dan Wiel wat waarschijnlijker is vrees voor nieuwe gewelddadig- ■wien, waarbij wij, Haarlemmers, oude kennissen van dezen offi- "•ëelein krankzinnige op de eerste Idaats in aanmerking komefn, heb maan niet willen onderzoeken. dat vreet ik wel, dat er een "*®n.k is gekomen over alle alleen- '^■ofcetodb» juffrouwen, over alle mfetu- schen op buitentjes eh' alle juffrou wen wier man een heelen dag naar z'n werk is, en dat je tegenwoor dig, zooals onze jongen' klaagt die de boodschappen weg brengt in de buitenwijken der stad vooral overal een pooslang voor de deur moet wachten tot ze je open doen, terwijl je eerst nog door 't deur raampje voorzichtiglijk begluurd wordt. Het ligt natuurlijk niet in! mïjin richting, om die kwestie nog nader te bespreken ik kan. volstaan met uit naam van alle huismoeders en particulier van alle alleenwonen de juffrouwen den wensch uit te spreken, dat de bevoegde macht de zen gevaarlijken inbreker en moor denaar, al is hij dan ook officieel gek verklaard, heel gauw weer ach ter tralies moge stoppen. En mat dezen wensch kan ik tot genoeglijker dingen overgaan en nog eens herden ken de waardige feestviering van den Koninginnedag, toen het Oranjezon- netje en liet ;Oranjeweertje ons zoo buitengewoon heeft begunstigd, 't (Was nu wel niet het eminente feest van vroegere jaren, maar 't was toch aardig, en die heeren van1 Koningin nedag, die, zooals ik in de krant las, zoo'n feestelijk dinertje hebben: ge houden bij1 Brinkmanln, znllen onge twijfeld in hun toasten hun tevre denheid wel hebben betuigd. [Wat me evenwel bij zoo'n vereenigina' als Koninginnedag toch altijd stui tend voorkomt, is dat wij, Room- schen, er zoo stelselmatig worden buitengehouden. 'tls weer zoo'n apartje van liberaliteit en neutrali teit, maar de Katholieken zie je er niet inAlleen de hieer Holt is, meen ik, lid van de Commissie, en overi gens is alles uit het niet-- Katholieke kamp. Nu heeft die Katholiciteit directelijk niets te maken met.^ denj Koninginnedag, maar juist daarom zou het zoo goed wezen, als die( heeren eens bedachten dat ze de bur gerij' nóg meer, en nóg beter, en nóg uitgebreider op hun hand zouden) krijgen, wanneer ze den Katholieken de hun toekomende plaats gunden- Men klaagt nogal eens, dat er niet genoeg luidjes lid zijn van de ver- eeniging „Koninginnedag"welnu, laat men dan vooral z'n connecties in Roomsche kringen: teens wat beter uitbreiden Dat zou ik weet het uit ondervinding, en in de vereeni gingen die ik bezoek, is dat al vaak genoeg besproken! heel wat sche len. Ik moet uitdrukkelijk hier eens een waarschuwend woord aan „Koninginnedag" doen hooren, omdat men van Roomsche zijidee begint genoeg te krijgen van die methode om' ons mee te la ten doen, mee te laten betalen, maar geen stem in het kapittel te ge ven. EWnnt meil begrijpt dat alleen het lidmaatschap van den heer Holt geen voldoende vertegenwoordiging van de in onze stad toch zoo talrijke Katholieken in deze zoo waarlijk al gemeen© vereeniging kan worden ge noemd. O zeker, daar zijn Room- schen, die overal voor te vinden zijn en die altijd netj.es aan den leiband der neutraliteit loopen. Dat zit er nu eenmaal zoo van jaren her in. Maar dat zijn je ware nietEn z© minderen hard, wat ik je vertel! Zoo een is ongetwijfeld óók die me neer, die in d© stedelijke editie van de liberale „Oprechte" deze week in de vragenbus zoo langs z'n neus weg de vraag deed: „Zoudt u me ook het juiste adres kunnen opgeven omtrent de R. K. Kostschool voor jongens in Heethuizen, prov. Limburg". I)e redactie zette er kortweg onderons onbekend. Natuurlijk, die meneer was bij een liberale krant aan het Verkeerde kantoor voor het aidnes van een Roomsch-Katholieke kost school. Maar is het niet tee kenend De goede man di© met die vraag bij z'n liberale krant kwam, zal natuur lijk „de Heybloem" bedoeld hebben, waarvan de redactie in een volgend antwoordje zoowaar vertelt, da.t die vobr meisjes bestemd is.... Och, lieve heeren redacteuren, praat toch asje blieft niet over Roomsche din meeonder ons, Edomschen, kent ie dereen „de Heybloem", en we lachen u zoo hartelijk nit over die „inrich ting voor meisjes",! Intusschen is het antwoord niet minder gek dan de vraag-zelfhoe ter wereld iemand er toe kan komen om in een liberale krant inlichtingen te vragen naar een Roomsche kostschool, begrijpt niemand. buiten degenen die weten hoe hier in Haarlem d© liberaliteit met een neutraal gezicht loopt, en! alleen bij verkiezingen of officieale gelegenheden haren waren aard laat zien. Voor 't overige, och, die Haar lemsche Katholieken zijn altijd nog al makkelijk te vangen geweest: ze zijn verdraagzaam en houden piet van uiterlijk onnoodig vertoon. En zoo is uit alle officieel© en ietwat- beteebenende college s de Roomsche partij weggedrukt: in Koninginne dag's bestuur één Katholiek, in on zen Raad slechts een klein, veel te klein getal Roomschen, in allerlei andere corporaties precies hetzelfde, en ook de neutrale of liberale kran ten oorzaak en gevolg tegelijk van die goedmoedigheid bij ons, Room schen, hebben zich zoodoende op een plaats ingedrongen, die aan hen niet toekomt. Zoo van tijd tot tijd, als nu bij die malle historie in die vragenbus, komt de aap uit denl InonWi! Maar..-, onze Roomschen1 hebben genoeg van die liberale zoet sappigheid verdraagzaam, dat blij ven we, en van onnoodig vertoog houden we evenmin als vroeger.. Maar we staan nu op óns recht, - n we Willen erkend wordenwe willen uitkomen voor onze beginselen, die wij ons niet schamen, en dat het dien kant opgaat bewijst onder meer ook de stichting van de nieuwe school aan de Linschotenstraat, wel ke zoo'n deugdelijk bewijs geeft van de opleving welke het Roomsche le ven in de laatste jaren in onze goeie stad ondervindtMijn collega Ting- Tang, die z'n Damiaatjes laat luiden in onze krant met zoo'n goedenj Roomschen klank, heeft daarvan op de hem eigen eigenaardige wijze het zijne gezegd: laat ik daarom me be palen tot en voor vandaag besluiten met den oprechten wensch, dat deze school, de nieuwe parochiale jon-i gensschool, door tal van andere nog zal gevolgd worden, opdat de kern! van het Roomsche beginsel, zoo vruchtbaar mogelijk gelegd kunne worden in de harten van alle aan staande Katholieken van Haarlem, en een geslacht moge opgroeien, dat net zoo hard aan neutraliteit en li berale zoetsappigheid het land heeft gezien als de oude al leen wonende juffrouwen het hebben aan den weg- geloopen Haarlemschen Frans-' 5 SEPTEMBER,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1908 | | pagina 1