Woensdag 9 sept. i9o@. DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. lm qnnsziËn■=?■_- inn™ cn~- MISLEID. is west 2S«3i«339 Haar>fiem Aan onze abonnés. Zondags-viering. BUITENLAND. 33-»a jaargang No. 6682 Bureaux van Redactie en Administratie: Interc. Telefoomnummes* 1426. Verslag van de Staten-Generaal. De Direeteur der Nieuwe Haar- .e"isehe Courant noodigt ailen, die 'aartoe kunnen medewerken, drin- uit, ons te willen helpen, opdat ^v0rtentiën van veilingen, verkoo- ^"Qen, boelhuizen, grasverpachtingen r1*- ook in de Roomsche Courant an Haarlem en Omstreken worden lomen. Wanneer H.H. Notarissen en Make rs door degenen, die bij deze ,arkoopingen enz. betrokken zijn, JMg op ons blad opmerkzaam wor- 'en. gemaakt, zullen deze heeren niet legeren ook in de Nieuwe Haar- 6,>i8che Courant, die toch door een aanzienlijk deel der bewoners waii Haarlem en Omstreken gelezen ®Tdt, die advertentiën te plaatsen, j wij bevelen deze belangrijke zaak de aandacht van al onze lezers. DE DIRECTEUR. Het moderne tooneel. Ontoerekenbaarheid. FEUILLETON, KNIE HUULENSCHE COURANT p ABONNEMENTSPRIJS: 8 maanden voor Haarlem fl.85 *oor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.85 'dor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,89 Wonderlijke nnmmers.0.05 PRIJS DER ADVKRTENTIËN: Van 16 regelsf0.80 (oontant)f 0.50 Elke regel meer0.19 Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie contant. IOOO Alle K alende abonnés op dit blad zijn, volgens de bepalingen en onder de beperkingen op de polissen vernield, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van: «■Uil 5 dillll band ef voet. 6 OII éénoog. 11111 éen duim. gebikt .A tot werken. 60 éen wijsvinger. 15 •VLDEN bij verlies van fcm anderen ringer. De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschapp^ „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuws Gracht 11. ®bze Administratie maakt be- dat degenen die het „Analy- rcue Venslagvan de zittingen ft* Staten-Generaal door onze iddeling willen ontvangen, dat tón kunnen krijgen, reeds met Npng van 15 September de T^te vergadering in het nieuwe ttingrgjaaj. voor den prijs van 0.50 voor een geheel jaar, bij' ^uitbetaling. *en zende ons dus per postwissel in postzegels de som van vijftig ®"t8, den prijs dien het verslag ook b ons kosten zal. Het zal zooals reeds onder binnenlandsche berichten is jetóeld in den avond van eiken dat er Kamerzitting geweest s'Verschijnen. Bestellingen te richten aan onze ^ministratie. „N. Haarl. Courant". kV?® Tijd" heeft een geestdriftig artikel eerste gedeelte Boyaaxds' vertooning van |dana iu ballingschap". jHö Bclirijver ziet daarin ©en'„.sa* -©Dselviarklaring. ^yók het begin van een „nieuwe arming" jn tooneel wereldVon- vJsn. Royaards H willen we allerminst iets af- op de verdienste van Boy- om dit nog-nimmer-ge- treurspel nü te doen spelen ^*fo-ar oi er reden is voor geest drift, voor hopen op een nieuwe rich ting, voor een pieus opzien haar de praestaties .van Royaards' tooneel ge zelschap Och heer: na onzen Vondel en zijn magistraal „aller treurspelen treur spel", staat op het repertoire van dezen tooneeltroep„Mevrouw, öKar- ren's beroep" van Sha,w. Shaw is de bekende Engelsche so cialist. En „Mevrouw, tWjarren's be roep" isja, een „beroep" dat in eLe| Middeleeuwen de ongelukkige vrou wen, die tot zoo diep gevallen waren, verplichtte zich in een bepaalde kleur te kleedeu, om van de fatsoen- lijkia menschen, te worden onderschei den, O, die heilige liefde voor litera tuur en edele kunst Och, zouden we biet heter doen te erkennen, dat Boyaards' keuze van z'n entree een heel handige, een c 1 a t-makend© is geweest En met veel piëteit voor V as iel, niet voor Boyaards gaan wij allen, Katholieken, dezen „Adam in Ballingschap" zien en hoorein: maar daarom blaken we toch niet yan| geestdrift voor een gezelschap, dat de „nieuwe richtiug" iu de tooneel- wereld zoekt in stukken gis „me vrouw iWarren's beroep" [Waarmede wie ten slotte zeggen willen Een ideaal als da,t, wat den geest- driftigen schrijver in „De Tijd" voor oogen staat, is ©enideaal, d^ w. z. nooit be verwezenlijken. En het moderne tooneel, al coquet- teert het ook eens met Vondel en Vondel's treurspelen, blijft te zeer gebonden aan de conventie, aan den eenmaal verdorven smaak van het publiek, en aa,n „moderne" opvattin gen omtrent moraliteit en gepast heid, dan dat het zóó mag worden voorgesteld als de ietwat-opgewon- den „Tijid"-schrijver het doet! De sluizen d'er welsprekendheid zullen ongetwijfeld w^eer opengaan, nu Erans Rosier, die heel ons land een dag of vijf lang in sensatie heeft gehouden, weer in Medemblik te rug is. En nu wachten we al op de ellen lange artikelen er zij,n er reeds gekomendie zullen betoogem, dat Bosier wèl toerekenbaar is, dat d© doctoren die hem krankzin nig verklaarden, zelf in het gekken huis thuis behooren, r— dat men! in Medemblik beter moest oppassen, en zoovoorts. Stof genoeg voor dankbaar kran tengeschrijf. iWje zullen daaraan niet meedoen.; De bevoegde autoriteiten psy chiaters van naam hebben Bosier ontoerekenbaar verklaard. En zoo lang het begrip van ontoerekenbaar heid nog niet een concreet begrip is, doch afhankelijk blijft van relatieve opvattingen desgenen die den „pa tiënt" onderzoekt en dat zal wel altijd zóó blijven mag tegen de uitspraak niets worden ingebracht. Hier echter moet een andere factor worden in acht genomen. Ed wel deze: niet de ontoereken baarheid moet o.i. bet vonnis bepa len dat over personen als Bosier wordt uitgesproken, maar de meer dere of' mindere mate van gevaar, die dergelijke personen opleveren yoor de maatschappij. Hierover toch zijn de psychiaters zelfs het eens, dat Bosier is een zeer gevaarlijke krankzinnige. [Welnu, dan diént zulk een, voor de maatschappij zeer-gevaarlijk indi vidu, worden onschadelijk gemaakt, d. i- opgesloten. De cel is dan niet voor hem de straf, maai- yoor de maatschappij de beveiliging. En wanneer dan alle overige maat regelen, die op celbewoners-gevange nen worden toegepast, aan zulk een on toereken baar-verklaarde worden geschonken (voeding, kleeding, wierk enz.) dan zien wij niet in, waarom de cel niet zou kunnen worden toege past in gevallen als dit. Ariënsen-zijn in meer dan drank- onthouding! De drankbestrijders doen een goed werk, heusckelijk! Niet nog enkel, omdat zij de ruïue van ons volk keeren in het drinken, maar omdat door de matig heid in „het dierbare slokje" de geheeie deugd van de matigheid, welke eene der vier kardinale of fundamenteele deugden is, ons meer voor den geest komt. Want, goede lezer, ge moet, als gij Doktor Ariëns, den goeden en wijzen Ariëns, in het onthouden van alkohol gevolgd zijt, nu verder niet denken, dat uw hooggeëerd lijf een vrijkaart heeft voor de smullerij der spijzen! O, neen En ook niet voor andere geneugten van de zintuigen, noch voor het maken van goeden sier enz. Neen, neen, in alle genot moet een Christenmensch de juiste mate on derhouden, in alles, ziet gel Zoude het nu iu onze dagen wel zoo gaan, vooral op Zondag? Een mensch mag wel eens uit, zoo hoort men bijvoorbeeld zeggen. Wel zeker, zoo antwoorden wij, laat hij gaan met vrouw en kin deren, met neven en achterneven! Doch daarom geeft het nu nog geen pas, om op eiken Zondag, dien de hemel geeft, zóó geregeld en hard, als de spoordienst, te gaan rijden en rossen, te gaan fietsen en tuffen, te gaan zeilen of voetballen, ur«n en uren achtereen, zoodat men zich zelden of nooit zoo af beult, als juist op Zondag I Ge moet denkendat is den grooten, goeden Hemelvader, door overmatigheid van genot, te kort doen. Want Zijn eenige dag in de week, ie 't niet waar, moest gevierd wor den welgemoed en vroom, dus met zekere kalmte. Daarom zeide ook de Kerk: Hoort de H. Mis met goede manie ren! Als gij dat zoudt durven laten, hebt gij een doodelijke zondeschuld op uw geweten. Maar daarmee nam die Kerk het reeds bestaande goddelijk gebod niet weg dat wij heel des Heeren dag tot een vierdag moeten maken. Nu, vieren is in-glorie- zetten. En zeker, met dat vieren, met dat hooghouden en het in-glorie- zetten van den Zondag, kan best samengaan, dat wij eens een poosje deftig gaan schuitje varen, een mooi rijtoertje doen, een matig kaats- of voetbal-partijtje uitvoeren, alles en alles netjes, vol eere en deugd. Maar daarmee kan niet samengaan, zóó te sporten, dat de bagger der wegen, of der speelplaatsen, of der rivieren ons omkoekt en tot een Jan- in-de-zak maakt, dat wij, als wij 's avonds nog eens het Zondagslof ij wonen, daar, van wege het sjou wen over heel den dag, met! zadel- zeer, met beblaarde handen, met stekende en verbrande tronies zit ten, met hartkloppingen, met ge preste likdoornen, enz. Als de huzaren zoo iets, op wer- kensdag, hebben uitgestaan, dan hoort men ze zeggen: Verdikkie, dat was me vandaag een corvee! Kan een Christen daarnevens op gelijken voet zeggen: Deo gratias! Dat was mij heden een vieren van 's Heeren dag Neen, per contrarie! Hij heeft 's Heeren dag slecht gevierd, hij vierde den sportdag, en hij deed dat „uit den rauwe". Maar, zoo hoor ik mij toevoegen, maar hij hoorde om negen uur preek en IT. Mishij was om zeven uur des avonds weder in het Lof? Deed hij dan zonde met verder te sporten? Vóór het Lof heeft hij ook nog thuis haastig gedineerd! En na het Lof kan hij nog „en familie" gaan zitten. Lieve vrienden, zoo antwoord ik u: kijk eens, wij hebben het in dit artikeltje niet over het omschrijven van zonde-doen alleenwij hebben het ook over het 't beste, en 't mooie vieren van 's Heeren geheelen heiligen dag, over het hoogopvoeren van Gods eer! Welnu, dit vooropgezet, mag het toch zeker wel een onchristelijk streekje, een valsch gauwigheid) e tegen de Zondagswet heeten, ais u mij, bij alle uwe kennis van Gods liefde, komt zeggen, dat gij het, «enerzijds, wel zóó weet te koersen, dat gij zelfs mis-met-preek in den morgen, en nog een Lof, des avonds, bijwoont, maar dan anderzijds toch, van kwart over tienen, tot ruim zes uren, op 's Heeren dag, zoo goed als aanhou dend, jakkert en jaagt, snel, druk en vol inspanning. En, of hier daarenboven nu in 't geheel geen zonde bijkomt van bovengenoemde onmatigheid in het genieten, door te groote gehechtheid, door ontijdig krachtverspillen, door roekeloosheden tegen uw beurs, door opwindingen van drift en ruwe woorden in geval van de vaak-on- vermijdelijke pech, dat zullen wij nu alles grootendeels maar onbe sproken laten. Licht is er iets bij van die afgrijselijkheid.Helaas!. Komt, weest edelmoedig! Vergeldt de eindelooze liefde Gods jegens u met een beetje meer Christenliefde Volgt Dr. Ariëns ook hier inde matigheid! Op Zondag wordt uw schepping gevierd en uw herschepping; moet die dag nu, bij uitstek, de dag van uw verwildering en overspanning worden Laat het dan liever weer worden, als voorheen 1 Men fletse, tuffe, vare en voet- balie niet op dien ge wijden dag, of men doe bet slechts een paar uurtjes, en dan bedaard, kalm, zoo dat het Zondagskleed kan worden aangehouden, vooral het Zondags kleed van den geest. Dat kleed be staat uit hoogere ideeën! Leiden. P. M. Bots, R.K. Pr. ITALIË De Socialisten. De socialistische partij in Italië is al even verdeeld als die in Duitschland. En ook hier wordt op dit oogenblik een congres gehouden, te Modena n.l. waar de beide partjijen al met elkaar slaags zijn. De Italiaansche socialisten dringen aan, net als de Duitschers, op meer plaatselijke macht. Er is een sterke strooming merkbaar van verzet tegen de dictatuur van enkele leiders. Men begint het moe te worden de bevelen vanuit Rome gegeven op te volgen. De verschillende plaatselijke afdee- lingen en federaties eischen vrijheid van handelen en beweren, dat zij zelf het beste weten, hoe in hun speciale gevallen en omstandigheden geageerd moet worden. DENEMARKEN Een oud-minister als oplichter. In Denemarken is gebeurd, wat in een oonstitutioneelen staat tot dusverre nog een hooge zeldzaam heid mag worden genoemd. De minister van justitie Alberti, pas wegens de perscampagne die te gen hem gevoerd is, „om gezond heidsredenen" afgetreden, heeft zich namelijk ter beschikking van de jus titie gesteld: hij verklaarde oplich tingen en valschheid in geschrifte* te hebben gepleegd tot een bedrag van 9 millioen! De heele politieke wereld staat op stelten natuurlijk. De minister was directeur van een. boerenleenbank: deze is óók op de flesch, en tal van andere instellingen zijn eveneens getroffen! MAROKKO, Abdul-Azis treedt terug. Het is nu officieel: Abdul Azis ziet dat hij geen kans meer heeft, en treedt terug. Frankrijk, zijn oude beschermster, zal zijn toekomstige positie regelen en met Moelai Hafid is hij onder de hand a.l aan het onder handelen over een behoorlijke uit keering. Alleen in Casablanca, waar het Fransche leger ligt, is nu nog de uit roeping van Moelai Hafid tot Sultan niet geschiedanders is de nieuwe Sultan overal in het rijk erkend; In Zuid-Algiers. Over den gisteren vermelden strijd van jde Eranschen met de z.g. „Har- ka" der Mooren, zijn nog nadere be richten gekomen. Kolonel Alix trok des morgens om vijf uur met 5000 man uit Boedenib op Djorf los. Hij stootte vier K.M. van Boedenib op do volle vijandelijke legermacht, die liij in het front aan viel. Na een gevecht van vier uren was de vijandelijke macht totaal uiteen geslagen Kolonel Alix maakte zich meester van de stelling te Djorf, waaruit de vijand vluchtte, tentenj en levensmiddelen achterlatend Hierna richtte de kolonel zich naar Tazzoegert, waar de cavalerie den vijand nazat en inhaalde. De vijand leed groote verliezen.; Aan de Fransche zijde is een luite nant der tirailleurs licht gewond; een en twintig soldaten zijn ge kwetst, onder wie drie ernstig. De gunstige uitslag is door de Franschen verkregen dank zij de nauwgezetheid en de doortastend heid der artillerie, die den vijand ver hield van de rijen voetvolk. Alix prijst zijn troepen hoog. (Uit het Duitsch). V h M oprechte dankbaarheid jegens M deed hij dat en begon er zich i^lig door te wierken evenals zijn ji^der dit voor hem gedaan had. yjhij kwam er dan ookHoe, dat hij zelf het best. Heel, heel, w geheim hielp Paul nog wel eens, (Lhart nog steeds warm voor beschermeling klopte e(n die er O onbeschrijfelijk in verheugde, ^3dez© met goede uitslag het as- -examen had gedaan, u Mus was de stand van zaken, w? het in het vorige hoofdstuk; ly ^Mde herfstbal in het casino te Mb? ts vond. Terwijl het jong© ,JI0 onvermoeid danste, scberts- %iacllM coquetteerde, zich amu- en zich ergerde, zaten de meer j^Mden Skat te spelen. i^e Joviale postdirecteur plaagdie ontvanger, wien men kon aan kant' b het hem goed deed, zijn eens pan het Skat te kun- halen. in' de laatste jaren' wat rJM iewat corpulent geworden, Qronau. M taocht kijn wederhelft hem ook tiranniseenen, voor zijn licha melijk welzijn zorgde zij toch uitste kend. Dit moest men haar nageven En dat hij een goede dronk niet ver smaadde, zulks verried zijn goedig rood gezicht, dat er nog even vrien delijk als vroeger en heden zelfs bijzonder voldaan uitzag. ant ook de justitieraad. was bui tengewoon goied gemutst en spraak zamer dan gewoonlijk. Hem was iets heerlijks wieder varen. Sinds vele ja ren was er in de hoofdstad tusschen hem en verre bloedverwanten een proces hangende over een erfenis. Dat hij dit als gewonnen kon be schouwen, dit had heden zijn advo caat hem geschreven. Hem viel daar door een aardige som gelds ten deel. Ook de triumf', zijn goed recht ver kregen te hebben, was hem aange naam en maakten den anders weinig spraakzamen man heden zeer mede deelzaam. Hij sprak bij het Skat van zijn succes. Nu, dan feliciteex! ik u?" riep de yroolijke postdirec teur opgeruimd. „G© zult nu wel schatrijk worden en uwe lieve Molly wordt hier nog de schitterendste partij." Hij pinkte daarbij den ontvanger Cronau toe, wat deze echter niet; scheen te bemerken. Hartelijk wenschte deze den ouden vriend ge luk, in wiens zegepraal hij zich op recht verheugde Zooals men zegt, moeten Skat- Jbroejders ©ven gaarne praten als oude vrouwen; Aan deze omstandig heid was het dan ook zeer waar schijnlijk toe te schrijven, dat een massa menschen in het stadje den volgenden dag van het gewonnenl erfenis-proces eerder afwisten dan! zij, die er het naast bij betrokken! waren; Vóór het bal was Molly geheel door haar toilet in beslag genomen geweest en den volgenden dag ver scheed zij ten gevolge van hevige hoofdpijn niet eens aan tafel. Cyrill had, om de verveling thuis te ontgaan, onmiddelijk na het be zoek van luitenant Sabem, besloten om aan' een buitenpartijtje deel te nemen iqn zoodoende dineerde papa ellner des middags alleen en rekte hij zijn partij Skat wat langer dan gewoonlijk. Den daarop volgenden morgen was er vaai het jonge volkje nog niets te zien, daar hij wat vroe ger naar het gerecht ging. Daar door kwam het dat eerst op dezen tweeden dag, nadat het eten afge- loopten en de koffie binnengebracht was ide justitieraad zich herinnerde, dat zijne kinderen nog in 't geheel niets afwisten van hunne schitteren de vooruitzichten. „Hoor eens, Cy rill, mijn jongen," hief hij aan, „ik reis morgen een eind met je medei Je wilt toch morgen .immers weer naar Heidelberg? Ik moet naar Y. want onze zaak staat prachtig. Het proces over da erfenis is zoo goed als gewonnen, en de advocaat noo digt mij uit om zelf te komen, ten einde de beslissing tem onzen gun ste te hoeren. Ik ben innig blij, dat die zaak de wereld uit is. De er fenis is overigens volstrekt niet te versmaden Toen Cyrill verheugd en levendig toestemde en allerlei vragen op wierp, riep zijn vader daartusschen „Zeg eens, Malchen, wat zeg jij er mi wel van Kom eens hier en kijk mij eens aan 1" Hij strekte de hand naar haai' uit, trok haar tegen zich aan en keek liefdevol in het gelaat. Nu eerst bemerkte hij, dat Molly, er bleek en ontstemd uitzag. „[VVat scheelt er aan, lieveling?" vroeg hij, de geheeie erfenis ver gietende, verschrikt: „Heeft de hoofdpijn je zóó aangepakt. Je oo gen staan dof en zijn rood!" Molly gevoelde echter weinig lust om hem te woord te staan. „Ja, dat komt van de hoofdpijn! en van de verkoudheid. Laat me maar stil met rust, pa, anders, wordt n ook nog verkouden en kunt u de-schatten van onze oud-tan te niet gaan halem." Met deze zwakke poging om te schertsen maakte zij zich van hem. los, liet de beide heeren aan hum gesprek over en snelde naar de keu ken, evenals riepen haar daar hoogst gewichtige bezigheden. Zij wilde echter alleen maar den vor- schenden blik yam haten bezorgden vader ontgaan. Een weinig nieuws gierigheid voerde haar echter wel dra terug, zij het dan ook maar in de aangrenzende kamer, waar haar vader haar niet kon gadeslaan. Deze maakte 'zich echter werkelijk onge rust en met den duim naar de aan grenzende kamer wijzende, waar hij Molly had hooren binnentreden, zei- de hij tegen Cyrill„MLat zou er aan de kleine haperen? Ze zal toch niet ziek zijn In den toon dezer vraag lag zulk een hulpelooze zorgvolle angst, dat Cyrill ©r door getroffen werd. La chend schudde hij het hoofd. „Maak u maar niet ongerust, vader, 't heeft niemendal te beteekemen. De eenigé reden is, dat ze met Gerhard wat overhoop ligt. De liefde wil ook wel j *1 J) eens „striken Het geheeie gelaat van den justi tieraad kreeg eensklaps een geheel' andere uitdrukking. Hij verzonk in diep gepeins. Dat Gerhard Cronau op een bijzonder goeden voet stond met Molly, zulks was hem niet ver borgen gebleven Hij had alleen ge daan of hij niets bemerkte, Hfi wist zeer goed, wat voor recht schapen menschen de Cronau's wa ren. Hij achtte den vlijtigen broeder van zijn ouden vriend, het deed hem genoegen om den pppassenden stu dent ongemerkt goed te doen, en hij verheugde zich evenzeer als Mal chen over diens zoo schitterend afge legde examens. Zijne welwillendheid hield echter geen gelijken tred met die zijner dochter Van den anderen kant wilde hij ook niet de wenscben van zijn kind tegenwerken, vandaar, dat hij die zaak maar haren loop liet nemen. fiVas dit nu wel niet bet ver standigste, in elk geval was het het gemakkelijkste, wat hem het minst in zijne rust en zijne ge woonten stoorde. Ook wilde hij geen ontaarde vader zijn. En daarenboven, wanneer die twee mekaar liefhadden en niet van elkaar wilden afzien, dan zou hij ten slotte toch zijne toestemming moe ten geven. Soms had hij dit wel bij zich zei ven gezegd en inmiddels ste gen Cronau's papieren. Hij werd as sessor, wilde procureur woiden, wel is waar had hij daarmede nog niet dadelijk praktijk, ook geen, in 't ge heel geen vermogen, en misschien al leen maar schulden, die nog lang, zeer lang drukten. Over het alge meen'had hij Cronau liever niet als aanstaande voor zijne Molly en daar om idan ook was de mededecling van Oyrill hem nu juist niet bijzonder! aangenaam. Na even nagedacht te hebben, zeide hij daarom zóó luid, dat Molly het daar binnen aan haar werktafeltje hooren moest: Wtrdt vertmigé.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1908 | | pagina 1