DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. 9 HflH Güu>™b« QSfi e"LD™'1J 1KB Güi;D™b8 lil§1 emfEs»' en 411 üiili '^r.or lyil lull rrr nil - m 0, 2 MISLEID. A s "■3 h u M.. 9. l^an onze abonnés. De twee hoofdfouten der Vrijhandelaars. BUITENLAND. O'i de "S «IS I SSCissgSepheaisvesft 2f§®3l»SI$. Haas°l@sfi b f nilliJ^ENSDAG 16 SEPT. 1908. S3^ Jaargsng No. 6688 id °D Y»11 kii' en*' piiei dP'° ig*S °ef «t K°% Bureaux van Redactie en Administratie: liat®sre. Telef oonmuvnmer I42S. F* Abonneert U tegen 1 f'ober a.s. uoor minstens drie at1den op de „Nieutue Haar- ^che Courant" met gratis 'ijst, Geïllustreerd Zondags- n enOngelukkenuerzekering, N mij ZENDEN U DE TOT P datum VERSCHIJNEN- NUMMERS GRATIS, uoor ^eekabonnés tot 26 Sep- [tiber !j8 Directeur der Nieuwe Haar- 1Jche Courant noodigt allen, die yoe kunnen medewerken, drin- 8 uit, ons te willen helpen, opdat 8ftentiën van veilingen, verkoo- 88n, boeihuizen, grasverpachtingen u00*1 'n R°omsc^e Courant -A# Haarlem en Omsrteken worden fomen. fineer H.H. Notarissen en Make ed J8 door degenen, die bij deze .oopingen enz. betrokken zijn, '9 op ons blad opmerkzaam wor- 1 d itf Gemaakt, zullen deze heeren niet Jwén ook in de Nieuwe Haar- Jsche Courant, die toch .door een P aanzienlijk deel der bewoners Haarlem en Omstreken gelezen uj?t, die advertentiën te plaatsen. !i bevelen deze belangrijks zaak 86 aandacht van al onze lezers. DE DIRECTEUR. >b De Openingsrede. vPEUILLETON, H. M. de Koningin, Het was haar daarbij opgevallen hoe vermoeid haar meester er uitzag, toen zij hem ld© lamp gereikt en daar op zich weggespoed had, daar zij de handen vol werk had- Toen zij la ter weder het huis was doorgeloo- pen, had zij de beid© heeren met elk ander hooren praten. en 3nb> W8»ri» hij Y»B i. ID jd*6*. 3p#D> el VGr.GR 1«wv» VUO MEUWE HUtLEIKCIE COURANT ?e ABONNEMENTSPRIJS: i» 8 maanden voor Haarlem ^Oj* Ha nirannra wlcaEoon in MnH/nrlnnH 11 A/1 rtrivi v\<m«4 Af, öe overige plaatsen in Nederland franco per post v» nm-rn nvn j v'v**&w jj»«»wvowM au AivuuaiwuM »e«u«liu j/ox j/vflu n 1,80 'aderlijke nmnnaera0.05 PRIJS DER ADVÏRTENTIËN: Van 16 regels ƒ0.60 contant)! 0.60 Elke regel meerOHO Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 oent per advertentie A contant. Alle betalende abonnés op dit blad zijn, volgens de bepalingen en onder de beperkingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van wijsvinger. 15 GULDEN bij verlies van éen anderen vinger. De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11. #H> .0' ontvingep de openingsrede ^Trooprede" ditmaal, om re- wier ware aard nog niet is whelderd gisteren niet vol- Jpiq bijtijds om er nog om apti- aan te wijdep. l Staatsstuk maakt leen ietwat h^&fi-slaapdep indruk, ktenslajids hebben we moeilijk- ïnet Venezuela, die do R«- gelukkig op ,,vra©d- wijzee streeft bij te leggen. tj^hepslapds wordt van gedrukt- Van den handel gesproken «Jjljeuwe belastingen dia gerecht en jj^igd zijn door het tekort va:n L^brig jaar) van beperking1 der ij- sociale wetsontwerpen staap lijstjie, en van een versterking i ^komsten door tariefverhoo- vaji bescherming der zoozeer kunnen niet ontkennen dat k^kte nijverheid, wordt niet ge- om deze te voorkomen, had zoowel de inhoud als de toon dezer openingsrede p;ns oepigszins hebben teleurgesteld. Po vierkante beginselverklaripg van ©ep Christelijk Ministerie vin den we ter niet in, Ep evenmin de aankondiging1 van wetsontwerpen, die van een rechtsch Ministerie, in dezen finapciëelep (nood vooral, verwacht konden worden. Kat wie er dan wèl in vinden Tal van ontwerpen, waarvan we gerust kunnen zeggen, dat nog geen jdeïde ervan in dit zittingsjaar behandeld zal worden, om v,an 't verschijnen in het Staatsblad maar niet te spreken. Belastingoptwerpen, waarvan we den inhoud en de toelichting heb ben af tei wachten, voor we er iets naders van kunnen, neggen. Po oopstateering, dat de regeo- ring nu in Atjoh oen helder inzicht in do zaken daar heeft gekregen.... welk „helder inzicht" de natie uit de rapporten zeker nog niet heeft kunnen cptvapgep. Kortomhet Ministerie-Heems kerk is in deze rede zuiver zakelijk gebleven, hoeft do openingsrede ge geven als een formule, die er nu eenmaal wezen moiest, met wegla ting van alles wat die réde eigen aardig, kenmerkend, bijzonder, of karakteristiek zou hebben gemaakt. Echterdie opvatting is, in de be staande omstandigheden, te .verde digen. Kiesumjeterend kunnen we dan nog zeggen, dat ook al door die aankondiging van oen aantal wets ontwerpen, welke zeker in dit zit tingsjaar niet aan de beurt zullen komen, deze openingsrede dan, ook eenvoudig is ©en koele optel ling van het werk dat op het oogen- blik ,a,an de Ministeries wordt voor bereid, - en niets meer. j\Vij, die van het Christelijk Mini steriel niet „woorden" vragen, maar „daden", hebben echter door eb han delingen yan het Kabinet in vorige maanden genoeg viertrouw-en in onze regeerders, om af te wachten; wat er gedaan z:a,l worden en intusschen deze openingsrede ouder do gewone conventioneel© staats stukken pp te bergen. over den gezondheidstoestand van Harei Majesteit en over do al- pf on juistheid van berichten, die Mndjs eenige maanden de ronde deen;-. Nu in de openingsrede van mi nister Heemskerk niet wordt gespror ben van een, in buitenla|ndscbe bla den reeds lang aangekondigde heug lijke gebeurtenis voor ons Vorstelijk Huis, doch alleen wordt geconsta teerd dat H. M. de Koningin „tot Haar leedwezen" verhinderd wa,s, de Kamers Zelve te openen, ,nu beeft de volksverbeelding en de pp sen- satiebierichten beluste pers weer vrij spel jWij betreuren dat. En vragen, of bet geen tijd wordt met een kort wpprd, hoe dan ook, het Nederlandsche volk in te lichten Het, verwarren van. „Vrijhandel" en „Eenzij dig en vrijen Invoer." Het hoofddenkbeeld van den Internationalen Vrijhandel om, de mededinging haar natuurlijken loop latend, de goederen te laten voort brengen waar dit het goedkoopst mogelijk is en op die wijze de voort brenging zoo productief mogelijk te doen zijn, is in theorie in hoofd zaak juist. Pe fout der vrijhandelaren is nu echter, dat zij, internationalen vrij handel en eenzijdigen vrijen invoer verwarrend, vermeenen dat, wanneer de staat zich slechts van inmenging onthoudt, zich inderdaad in dien staat de industriën zullen ontwik kelen, die aldaar het meest levens vatbaar en productief zijn. Peze foutieve meening is ontstaan doordat de apostelen van den vrij handel, een onbepaald vertrouwen stellend in de deugdelijkheid van hun leer, er van overtuigd waren, dat het slechts een vraagstuk van eenige jaren zou zijn om haar al gemeen te zien toegepast. Noch in theorie, nog in de prak tijk is echter de vrijhandelsleer tot haar recht gekomen. In theorie niet, want een groot, misschien het grootste deel der staathuishoudkundigen is de vrijhan delsleer niet toegedaan. In de praktijk niet, omdat, zelfs waar de vrijhandelaren het roer van het staatsbestuur in handen hadden, zij hunne beginselen, hetzij om fiscale redenen, hetzij omdat zij er zelf geen voldoende vertrouwen in stelden, niet volledig in toepas sing hebben gebracht. Immers zelfs Engeland biedt ons Uitgave no. 21 van de Tarief- verepniging. Reeds het door bijna alle staat huishoudkundigen gemaakte voorbehoud, dat het voor staten, waar de nijverheid nog weinig ontwikkeld is, aanbeveling kan verdienen de natuurlijke ontwikkeling der industrie te hulp te komen en te verhaasten door het heffen van invoer rechten op buitenlandsche fabrikaten, maakt dit denkbeeld tamelijk hersen schimmig. tal van voorbeelden van verdekt protectionisme en laat oogluikend meer en meer in zijne koloniën toe de preferentiëele rechtendie het (uit een vrijhandelsoogpunt!?) in onze overzeesche bezittingen ver oordeeld en opgeheven wist te krijgen. In Nederland is de vrijhandels beweging in haar optreden van nog veel bedenkelijker allooi. Immers de wet-Sprenger van Eijck van 1895 verdubbelde ongeveer de bij ons verleend wordende protectie, en het z.g. vrijhandelsgezinde minis terie Pierson trachtte die bescher ming nogmaals 20% te verhoo- gen.*) Waar nu de vrijhandelsleer zich noch in theorie, noch in de praktijk algemeen heeft weten baan te bre ken, daar heeft het streven naar de verwezenlijking van een derge lijke hersenschim slechts theoreti sche waarde en is het in de prak tijk dus niet meer de vraag wat beter is, Vrijhandel of Bescherming, maar dient de vraag gesteld: Wat is beter: Bescherming of Eenzijdige vrije invoer? De vrijhandelaren, vrijhandel en eenzij digen vrijen invoer verwar rend, nemen voetstoots aan, dat de argumenten voor den Vrijhandel ook van kracht zijn voor den een- zijdigen vrijen invoer. Niets is minder juisten dit blijkt al aanstonds daaruit, dat wat wij noemden het hoofddenkbeeld van den vrijhandel, niet verkregen wordt door eenzijdigen vrijen invoer. De staat, die eenzijdigen vrijen invoer huldigt, ziet binnen zijn grenzen niet tot ontwikkeling ko men de takken van nij verbeid, die er van nature het meest productief zijn, maar zijn nijverheid wordt in haar ontwikkeling voor een groot deel geleid en beheerscht door fis cale en protectionistische maatrege len (invoerrechten, uitvoerpremiën en dergelijken) van het buitenland. Er behoort nu inderdaad meer dan naïveteit toe om te meenen, dat het buitenland zijne maatrege len wel zoo zal treffen, dat onze dijverheid daardoor het best tot ontwikkeling komtDie maatrege- toch beoogen meestal het tegenover gestelde, het zijn veelal uitingen van den strijd der volkeren op han delsgebied.*) Zoo is dus het belangrijkste, het groote argument van den vrijhan del, dat hij de meest productieve takken van nijverheid kweekt, niet toepasselijk op dsn eenzijdigen vrijen invoer. Integendeel, de ma tige en rationeele beschermende maatregel, die tegenover de uit- voerpremie een aequivaleerend in voerrecht stelt en die het verlies aan afzetgebied in het buitenland zooveel mogelijk tracht te vergoe den door het verleenen van een voorsprong op de binnenlandsche markt, zal voeren tot de ontwikke ling der industriën, die van nature het meest productief zijn, en zal op nijverheidsgebied den toestand scheppen, die het meest overeen stemt met dien, welke ontstaan zou zijn onder de werking van den In ternationalen vrijhandel. Het verwarren van „Vrijhandel" en „Eenzijdigen vrijen invoer" is de eerste hoofdfout der vrijhandelaren. Een tegenhanger van deze naiveteit vindt men bij de vrijhandelaren, die mee nen, dat Nederland geen moeite behoeft te doen om in handelsverdragen gunstige bepalingen te bedingen, omdat het als meestbegunstigde natie de voordeelen trekt die andere natiën bedongen voor haar industrie. Een natuurlijk gevolg daarvan is, dat sommige speciaal Neder landsche soorten van voortbrengselen hoog belast blijven, terwijl de andere tegen lager recht kunnen worden ingevoerd. Het bedenkelijkste van alles is echter dat, aobals bekand is, onze vrij handelaars er niet voor terugdeinzen de goede resultaten in de beschermde be drijven verkregen, voor te stellen als heilzame gevolgen van den vrijhandel. DUITSCHLAND. Het socialistenoongres. Het Puitsche Congres der soci aal -democraten te Neurenberg is gis teren begonnen. Onze lezers weten dat het hoofd punt, waarop het meest de aandacht is gevestigd, daar zal zijn de ruzie tusschen de Noordelijke en Zuidelij ke socialisten over het al of niet-mo- gen-stemmen voor begrootingen. De Zuidelijken doen het, de Noordelij ken zijn star er tegen1. pe Noordelijken (die in het partij bestuur zitten) hebben al dadelijk een zeer scherpe motie voorgesteld, die in het minst niet tegemoetkoi- mend is voor de puid-Duitsehers. Di© motie bevestigt dei besluiten van Lübeck en Dresden en beveelt, iede re begrooting van eten burgerlijke re- geering te weigeren, tenzij de ver werping daarvan de aanneming van een voor de arbeidersklasse nog on gunstiger begrooting ten gevolge zon hebben. Die motie ziet in da goedkeuring der begrooting een vo tum van vertrouwen voor de regie ring. En zij besluit: „De toestemming tot de begroo ting in de Landdagein van Wurtem- berg, Balden en Beieren is niet ver- eenigbaar met de besluiten te Lü beck en Dresden genomen. De prin- cipieele weigering van bet budget is volkomen in overeenstemming met de positie der bezitlooz© volksmas sa, die een onverzoenlijke oppositie tegen de bestaande<, bet kapitalisme dienende staatsmacht noodzakelijk maakt. De arbeidende klasse hier over telkens weder in te lichten, is een niet te vermijden deel van onzeja agitatorischen arbeid". Gisterenmiddag is hierover be raadslaagd en voor zoover de berich ten |die wij hedenmorgen ontvingen, nog gaan, hebben de Zuid-Duit- schers bij den aanvang van de be raadslagingen medegedeeld, dat zij bet betreurden, dat er geen voor overleg was gepleegd met de Zuid- Duitscbers, daar thans een motie was voorgesteld, die voor hen ten «enenmale onaannemelijk is. Zij bleven dus vasthouden aan den wensch, dat de partijdag alleen het Lübecker besluit zou handhaven, waardoor het mogelijk zou zijn dit uit te leggen, zooals de Zuid-Duit- scbers hadden gedaan. tTOerd de motie echter hallgeno men, dan zou de groep moeten ver klaren, zich er niet aan te kunnen; houden, ofschoon zij zich als soci aal-democraten zouden blijven be schouwen en als zoodanig blijven op treden. FRANKRIJK. Frankrijk en Turkije. Gisteren werd de nieuwe Turkache gezant, Naoem pasja, te Parijs door Fallières ontvangen. De gezant herinnerde bij 't overhandi gen van zijn geloofsbrieven aan de geest driftige uitingen van sympathie jegens Frankrijk, ter gelegenheid van de invoering van het nieuwe régime, waarop heel hoffelijk president Fal lières verklaarde, dat de veranderde stand van zaken de honderdjarige ban den van sympathie, die er tusschen de beide landen bestaan, nog slechts nauwer kon snoeren. Hij uitte tevens zijn beste wenschen voor den bloei der nieuwe instellingen en voor het geluk van den sultan. MAROKKO. Moelai Hafid's erkenning. De grondtoon van de beschouwin gen der pers over de nota van Frank rijk en Spanje betreffende Moelai Hafid's erkenning is.dat ze precies telaat komt, nu Duitschland Hafid heeft erkend en deze zelf al bij voor baat toegestemd heeft in alle eischen die Europa hem stellen zal. Men ziet dat Duitschland toch wel een grooten troef heeft uitgespeeld met die voorbarige erkenning van Moelai Hafid! Ook Spanje volgt almarkies Merry del Val, de Spaansche gezant, en de vader van 's Pausen staatsecretaris, is Maandag met een volmacht tot (Uit het Duitsch). ^QTgde vader op zulk een o,ng©- üur zich naar huis gespoed. ware' bet bijna te laa,t. v I jitj (jj duistere gerucht had reeds tot haar gevonden. Bezorgd h '(.de justitieraaid de heet© hand Wt (hiö kind en ging toep voort: }V al sinds ©enigep tijd dep N 'lf pronau piet meer zooals ap- v'h zaS zo° opgeblazen, al- ffözond nit, ten bij dip herrie in zijn huis zal hij i M t 11 no°dige rust niet ge- hebben. De festiviteit van gis- KJ^Vnt hem t© machtig t© zijn ft/', te mieter daar kort vóór het daarvan een gedienstigs een hem mededeelde, dat de pecteur nit Y, onverwachts i-H. kompn, om dei kas op t© ne- cHj; r^gezien nu juist wegeps die k keMe huis bij Cronau on- •d b°ven gekeerd was, zal hem V'hk.i hoogst opaapgenaam zijp A ftl Mjellicht ook, dat hij zich biet wel gevoelde, want t©- Uur verliet hij stilletjes het om zooals hij tegep zijp vrouw ziedde, een weinig rust te ne men. Zijn ietwat afgezonderd gelegen bureau scheen hem daartoe wellicht het meest geschikt, want toen hij' in 't geheel niet terugkeerde, zocht zijne vrouw hem overal en vond hem daa,r in den hulpeloosten totestand. Door een beroerte getroffen, lag hij half van de stoel afgevallen, buiten bewustzijn, slechts zacht steunend. Er was terstond hulp aanwezig, aangezien dokter Bach tot da gasten behoorde^ doch hier bood'de genees kunst geerne middelen aan om het leven terug te roepen. jWiel is waar kwam Cronau nog eens tot het bewustzijn, doch de verlamming strekte zicli ook tot zijn tong uit, zoadat hij alleen ©enige gestameld© tonen, geep verstaapbar© woorden uitbracht. Al deze bij zonderheden' weet ik van dokter Bach zei ven.; Het moet een onbeschrijfelijk toon©el geweest zijn, toen d© tijding van het ongeluk onder het gezelschap be kend weird ,dat natuurlijk terstond uiteenging. Mevrouw Cropan moet roerend, bezorgd over baren map ge weest zijp, piaar overigens volkomen grenzienloos in ibare ppgewopdjepbeild, vooral van morgen vroeg, padat haar niap was overleden." „En Gerhard, Gerhard Cronau?" vroeg Malcben idoodsbléek, „was hij bij 't sterven van zijn broeder aan- wezig r Pp justitieraaid brak als 't ware het angstzweet uit. „Neep, Mpl- chen, Gerhard is weg, ik wil zeg gen, hij reisde reeds gisterenavond ai', mien vermoedt naar Jt.ton' minste heeft de politie ik wil zeggen, men heeft daarheen naar hem getelegrafeerd." „$Yat," riep Malcben ontsteld, „wat bedoelt u daarmede? Dl© po litie beeft ier toch piets paed© ta doen „Toch, kinid, want het is leen© al lertreurigste zaak," bekende d© in bet pauw gedrevpn justitieraaid. „Verbergen laat zich Pu toch ©en- maal niets mjeer, want de geheel© stad heeft er al den mond .van vol. Hoor mij daarom kalm aap. Ik zeg j© precies d© waarheid. Gisteren avond voor da partij begon, beeft ©r klaarblijkelijk bij de Cronau's pog ©en verschil van miaeping plaats ge had, dat uit ©ep woordenwisseling tusschen Gerhard, zijn broeder pp diens vrouw ontstond, waarop Ger hard weigtexde om aan het feest doel t© nemen, tegep de bedienden hevige hoofdpijn voorwendde ©n zich naar zijn© kamer begaf Toen nu het on geluk gebeurde ten mevrouw Cro nau haar echtgenoot in fiezfep hul- paloozen toestapd vopd, gipgep d© bedienden natuurlijk het eerst den assessor roepen, doch diens kamer was leeg en het bied onaangeroerd., „Daarbij ontbrak de reistasch «en zijp overjas, pp ©ep dor dienstboden beweerd© voor ongeveer ©ep uur ge hoord te hebben, dat de assessor met don ontvanger op diens kaptoor ge sproken had. Zij had zeer duidelijk d© stemmen herkend en pog wel bij zich zelve gedacht, hoe mijnheer de assessor daar toch kwam; want de ontvapger bad zich bij bet naar be rieden gaan door hgar een lamp la ten geven, en daajrbij gezegd: „In di© warme kamers bij het dansen van dat jonge volkje ben ik duizelig ge worden, Ik moet ©en poosje alleen zijn en rust hebben." „Dientengevolge moet Gerhard de laatste geweest zijn, die vóór de be roerte met den armen Paul sprak. De beroerte had zeker terstond plaats, padat Gerhard de kamer had veria- top. Eep bewijs hiervoor is ook de omstandigheid dat id© ontvapger, zoodra zijn bewustzijn terugkeerde, voortdurend zich inspande, om 'den naam Gerhard te roepen. „Eindelijk komt hier nog bij," da justitieraad stokte en ha.aild© diep adem, waarbij hij dep blik zijner dochter ontweek, „dat brand kast geopend stoind, wier inhoud de hoofdinspecteur dezen morgep vroeg opnam. Het resultaat daarvan js een te kort in de kas van drie dui zend thaler. Cronau heeft daarvan niets meer gehoord, want hij was reeds stervend, maar met zijn laat- sten ademtocht moet hij toch nog eenmaal den naam Gerhard gelis peld hebben. De- dokter zelf verze kerd© het mijhij was getuig© van d© voorvallen en kan piet anders dan toegeven, dat Gerhard's onbe grijpelijk verdwijnen de op hem ge vallen verdenking rechtvaardigt." Malchen richtte zich plotseling hoog op. „jWpt zegt u daar, papa Kat denkt dokter Bach dan „Niet dokter Bach alleenZoo vrij wel is het algemeen© oordeel ge negen t© vneezen, dat Gierhard Cro nau in ©en pauw verband staat met den diefstal der kas, zoomei© met het geheel© droevige treurspel, in da woning der familie Cronau!" „En u, papa, u houdt Gerhard soms toch ook niet voor een dief? Ha," lachte Malchen plotseling bit ter, „even zeker als mijn© hand dei kas van dep ontvapger Cronau niet beeft aangeraakt, even zeker is Ger hard onschuldig aan datgeen, waar van mien hem wil verdenken. Hoe durft men het te wagen zulke be- -schuldigipg te uiten. Het is wer kelijk ongehoord." „Stil, Malchen, bedaar wat, [Wij willen hopen, dat de zaak spoedig opgehelderd wordt. Binnen enkele uren toch moet er licht in diep toe stand komen. Is Gerhard niet ont vlucht. doch aHeen maar naar R. vertrokken, dan zal hij op de doodstijding spoedig .in persoon hier verschijnen." „Is Gerhard gevlucht, zegt- u. pa,"- herhaalde het meisje met een© be vende stem. „Houdt u dit dan nog voor mogelijk. De justitieraad keek bedroefd naar zijn. met zulk een vertrouwen .vervuld kind. „Och, lieving, er gebeuren in do wereld soms zulke ongeloofelij ke dingen. Ook mij schijnt echter do zaak nog volkomen onbegrijpelijk.; Laten wij daarom maar niet zoo voorbarig oordeelen als de wereld.; Te loochenen echter valt het niet, dat ©r een verduistering heeft plaats gevonden. Ki© zo gepleegd, heeft dat is hiér nu maar de vraag. Ik acht het denkbaar," onwillekeu rig dempte de justitieraad bier de stem „dat niet Gerhard, maar de goedhartige ontvanger zelf in do meening dat door zijn© cautie die som rijkelijk gedekt is, reeds voor leenigen tijd eene leening bij zijn kas gedaan heeft, misschien wiel om Ger hard te helpen. Wrtrdl vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1908 | | pagina 1