DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. z Uit de Statenzaal. BUITENLAMP. BINNENLAND. aterdagavoedpraaijes. Kjnderhuiavest Haarlem ÏATERDAC5 26 SEPT. I9C8. S3,t8 Jaargang No. €697 bureaux van Redactie en Administratie: Ssifere. TeSefooMnniamRaer 1428. IP Dit nummer bestaat uit j» i e r bladen, ul o. de O f- cciëele Kerk lijst en het geïllustreerd Zondags blad in 16 bladzijden. EERSTE BLAD. Abonneert U tegen 1 ^ctobèr a. s. uoor minstens drie baanden op de „Nieuiue Haar- ^msche Courant" met gratis Wklijst, Geïllustreerd Zondags blad en Ongelukkenuerzekering, en ai ij ZENDEN U DE TOT *>IEN DATUM VERSCHIJNEN DE NUMMERS GRATIS, uoor ^e Lueekabonnés tot 26 Sep tember. Verspreide Berichten. HEUWE HURLEMSCHE COURJWT ABOINBMBNT8FBD8: Per 8 msMsdea voor Haarlem 11.86 Voor d« plaatsen, waar een agent ia gevestigd (kom dar gemeente)1.3$ Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,8* Aiaonderlijke Dammers0.05 PRIJS DHR ADVSRTENTEÈN: Van 16 regelsf0.6fl (ooctant)f G.50 Rike regel meer 0.10 Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie 4 contant. 1000 Alle betalend* abonnés op dit blad zijn, volgens de bepalingen en onder da beperkingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van: GOLDEN bi) levenslang* onge schiktheid tot werken. 400 GOLDEN bij overlijden 300 GULDEN bi| verlies van ben hand of voet. 150 GULDEN bij verlies van Óen esg. 100 GULDEN bij verlies van óen duim. GULD-slN bü verlies van éen wijsvinger. 15 - GOLDEN bij lies van anderen vinger. De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappy „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11. "Nalezing van don gemeenteraad. II Nu nog een paar dingen, die we 'sieren moesten laten liggen. Met eenig leedvermaak neeu, woord is niet het waremet een onisch lachje over 't toeval, is eterhebben we hooren beslis- dat de gemeentenaren, die er ^Vn belastinggeld voor betalen, zich J'iet mogen laten „doorlichten" met Röntgen-apparaat van het. ge meentelijke gasthuis! Want de riastichting heeft nu óók zulk !eo apparaat, zoodat het monopolie hoeren Peereboom en Huet, op "eQzelfden dag, dat ze meenden het tewonnen te hebben, op zij is gezet, i3 dan ook eigenlijk al te dwaas, jM; particulieren, omdat ze nu een maal 'n duur apparaat hebben aan schaft, moesten „beschermd" wor- eh dóór de gemeentetegen <knieentelijke concurrentie, en dat j^ffieentenaren in wier gemeentelijk stathuis een gemeentelijke inrich- l?g ten algemeenen nutte bestaat, j*let daarvan mogen gebruik maken, ^■htrbij de geprotecteerde par- ®ülieren moeten terechtkomen "'eve hemel, waar blijft daarbij 't 'gemeen belang? k Curieus is óók, dat er bladen in h&ariem gevonden worden, die erg "hm loopen voor het „algemeen belang", als ds gemeent» met het geld van allo contribuabelen parti culiere vereenigingea als drankbe strijders vereenigingon gaat subsi- diëeren, maar die tegelijkertijd het algemeen belang voor 't particulier belang ineens op zij zetten, alc de gemeente eenige particuliere geld- makerij meteen maatregel, die nu werkelijk voor allen zou zijn geno men, in de wielen zou ryden! Enfin't Stads-gasthuis mag nu niet doen wat de beeren Peereboom c.s. als monopolie wilden hebben. Gelukkig dat de Mariasticbting beeft bewezen, dat de beeren Pe*reboom c.s. toeh geon monopolie kunnen scheppen, ondanks de 1312 stem men in den Raad te bunnen gunste Meer willen we er maar niet van zeggen. 'n Paar onderwijs-kwesties dienen bier óók nog met een enkel woord besproken. Vooreerst moet tot ons leedwezen vermeld, dat de Raad ook al met 1312 stemmen! bet her- zieniugsvoorstel in zake de jaarwed den van bet onderwijzend personeel, op initiatief van den beer Modoo tot een volgende vergadering ver schoof. Waarom, zoo vragen we ons af. Is er over die voorstellen dan werkelijk nqg wat nieuws te ver tellen: „nieuws" in den zin van wat ongezegd is tot nog toe Och kom! 't Zou ook in bet belang van de onderwijzers-zelf zijn dunkt ons als de zaak op de een of andere wijze maar was beëindigd, want bun temperatuur stijgt werkelijk te hoog. en hun ingezonden-stukken- schrijverij in een van onze Haar- lemsche kranten, die zich speciaal met openbaaronderwijs-zaken bezig houdt, beeft óók zoowat bet toppunt bereikt. Heusch 't zou in bet belang der menschen-zelf, en denkelijk ook wel in dat van de „openbare" kin dertjes wezen, als de kwestie maar werd doorgebakt. Enfin de Raad beeft anders beslist. De onderwijzers kunnen dus aan bet schrijven en zich zelf aan 't opwarmen blijven. Wij blijven er koud onder, evenals de Raad in meerderheid koud bleef voor de dan toch zoo juiste opmerkingen der beeren Thijssen en Krelage over de letter der ver ordening, waar deze van den „Wet houder van onderwijs" sprak, terwijl ze bad moeten spreken van „Burg. en Wethouders". Nu ja zegt Jan, Piet, Klaas dat is maar ietterzifterij. Want de wethouder handelt bier toch. Zeker Maar dat neemt niet weg dat een verordening, die een wet is voor de gemeente, ook wettelijk moet zjjn ingericht. Wij zien dsn ook volstrekt niet in, waarom met name de jurist Mr. Thiel zoo scherp zich kantte tegen wat hij vooral toch wel weten meet, dat juridisch in den vorm behoorde te zijn Was het soms, dat Mr. Thiel zijn bevoegdbeden bedreigd zag, als de verordening hem niet met name aanwees Maar dan gaven toch de heeren Krelage en Thijssen een cor rectief dat alles van dien aard onderving De zaak is ten slotte niet belang rijk in de practijk, maar ons dunkt dat een Raad als de Haarlemseke is, in den juridischen vorm bad moeten blijven, óók waar deze slechts een vorm is, en niet meer. Een plattelandsgemeente mag eens een handje ermee lichtenmaar Haarlem moest dat toch niet doen Wat de overige onderwerpen aangaat, verwijzen we naar ons raadsverslag van gisteren. Er zijn nog puntjes genoeg, die best aan critiek en bespreking konden onder worpen worden, maar voor dit maal zij volstaan met het nu ge schrevene. We willen voor de eigen beschouwingen van onzen lezer ook wat overlaten ENGELAND. Loon naar werken. De Engelsche liberale regeering beeft een geduchte nederlaag geleden! Te New Castle is zoowaar de unio nistische candidaat Renwick gekozen met een flinke ^meerderheid, hoewei New Castle van ouds een liberale burcht is. Dat heeft de regeering aldus alle gezaghebbende couranten te danken aan haar anticlericale onderwijspoli tiek en aan de onvergeeflijke houding die zij tegenover de processie van bet Eucharistisch Congres te Londen beeft aangenomen. De Katholieken hebben om die twee redenen tegen den liberaal gestemd, en zij gaven den doorslag. De regeering had op deze verkie zing veel gewicht gelegd en al haar autoriteit in de schaal geworpen om den liberaal gekozen te krijgen. Van daar dat de beteekenis der nederlaag zooveei te grooter is. Het ;land wil zeer blijkbaar den anticlericalen, star liberalen weg niet op! TURKIJE. Een Katholiek huwelijk. In de kathedrale kerk van den U. Geest te Constantinopel had een merk waardige plechtigheid plaats. De apostolische delegaat, aldaar gevestigd, vereenigde de dochter van denTurk- schen minister van landbouw, Selim Pncha Melhame, in het huwelijk met den Duitichen baron Wilderich von Füsetenburg. De Turksche hoogwaardigheidbe- kleeder, schoon minister van den Sultan, die bet hoofd isderMahome- daneD, is zelf een Maroniet, en bij en zijn broeder, die eveneens een hoogen post bekleedt aan bet hof van den Sultan, zijn ijverige katholieken. BALKANSTATEN. In afwachting. We mogen gerust in afwachting zijn van mogelijke groote gebeurtenissen op den Balkan! Want het zou ons niet verwonderen, als er binnenkort groote dingen aldaar staan te gebeuren. De Engelsche bladen prepareeren hunne lezers er ook op. In de best ingelichte kringen hoor ik, zoo seint een correspondent, dat ie diplomatie er op voorbereid is, eerlang, misschien binnen enkele weken, te hooren, dat de onafhanke lijkheid van Bulgarije en Oost-Roe- menië is uitgeroepen. Tenzij er onver wachte verhindering komt, zoo gelooft men te Weenen, zal het gebeuren voor de Turksche volksvertegenwoordiging bijeen komt. De correspondent van de „Daily Chronicle" te Boekarest seint: ik weet, dat alle Bulgaarsche officieren in Roe menië bij hun regimenten zijn terug geroepen en alle reservisten aanzegging hebben gekregen zich klaar te houden. Ook is er hier en daar al navraag gedaan naar voorraad graan en andere levensmiddelen in geval van oorlog tusechen Bulgarije en Turkije. Zou vorst Ferdinand het eindelijk wagen In verband hiermede is van belang het onderstaande Reutertelegram uit Londen Mintsjavits, de politieke agent te Londen, heeft aan Reuter in een ge sprek medegedeeld, dat Bulgarije ten minste het beheer van dat gedeelte der Levant-lijnen moest hebben, het welk over Bulgaarsch grondgebied loopt, en indien het dit niet kon koopen, dan zal de Bulgaarsche re- geenng rechtstreeks met de maat schappij onderhandelen om het nood zakelijke beheer te verkrijgen. Hij hoopte, dat er geen ernstige moeielijk- heid onstaan zal, maar voor Bulgarije is de kwestie er een van nationale veiligheid. Bulgarije heeft niet de be doeling om het op een oorleg aan te sturen. Naar mijne meening die echter niet verbindend is voor mijn regeering aldus ging Mintsjavits voort is de tijd voor de onafhankelijkheid van Bulgarije gekomenwe zijn reeds onaf hankelijk behalve in naam. Een on afhankelijkheidsverklaring zou der halve van geen wezenlijken invloed zijn op het politieke evenwicht in het Oosten. Het is van groote politieke beteekeni» dat prins Ferdinand mét zulk een opvallende hartelijkheid te Boedapest door keizer Frans Jozef is ontvangen. De Levantlfin-kwestie. Over de hierboven aangevoerde kwestie der Levant-lijnen seint Reuter nog uit Konstantinopel: Het bestuur der Bulgaarsche staats spoorwegen heeft de beambten van den Oosterspoorweg uitgenoodigd in dienst van Bulgarije over te gaan. Het bestuur van dezen spoorweg bedoelde, uitnoodiging bantwoordende, heeft doen weten, dat het niet bekend was met de redenen voor de schending van het recht door Bulgarije; dat de beambten slechts ingeval van geweld zouden moeten toegeven en dat zij zich onder bescherming stellen van den Turkschen consul te Philippopoli. De Belgische Minister van Koloniën zal nu weer zijn de heer Renkin, tegenwoordig minister van ju stitie. De cholera in Rnsland neemt nog steeds toe. Er zijn ook in Warschau, Riga en meer groote plaatsen gevallen van de vreeselijke ziekte geconstateerd. Brand ïd Antwerpen. Twee groote pakhuizen, twee houtwerven en nog andere gebouwen ziju hedennacht in brand geraakt aan de havens. Om half een was men het vuur meester. De eerste berichten, die zeer onrustwekkend waren, en die spraken van een algemeene brand der haven inrichtingen, zijn gelukkig niet bevestigd. Alweer eens. De Sjah van Pertie heeft in de opening van het nieuwe par lement bepaald op 14 November. Als er nu maar weer niets iets tusechen komt 1 Provinciale Staten. Voor een vacature Statenzetel te Amsterdam werden gisterenavond ge- candideerd door de Katholieken en anti revolutionnairen de heer J. W. SmitVoorzitter van den Ned. R. K. Volksbond en lid van den Amster- damsehen Gemeenteraaddoor de liberalen prof. dr. D. Joeephus Jittaen door de Vrije liberalen de heer J. van Hasselt (lib.) De zetel te Sneek. Ten gevolge van het ontslag van den heer mr. S. de Vries Czn., zal de verkiezing voor een lid van de Tweede Kamer in het kiesdietrit Sneek, plaats hebben op Dinsdag 13 Oct. e. k., «Ie stemming, zoo noodig op Donderdag 22 Oct. d. a. v. en de herstemming, zoo noodig, op Woensdag 4 Nov. d.a.v. Uit de Staats-Courant. Bij Kon. Besl. zijn benoemd: tot ridder in de orde van den Nederland- schen Leeuw de Oost Indische gou vernement» secretaris met verlof G. J. Staal, than» waarnemend gouverne- ments secretari» in d e kolonie Suri name; mr. A. Slob tot burgemeester der gemeente Haarlemmermeer. Een practische oplossing. Het land bouw verlof in de Leer plichtwet strekt tot groot nadeel van het onderwijs. De kinderen, die daarvan gebruik maken, raken achter en blijven schter, tenzij men het onderwijs zoo wat gaande houdt zonder vooruit te komen. Waar nog bij komt, dat het verlof niet door alle kinderen gelijktijdig genoten wordt. Van den anderen kant is het niet wenschelijk, het landbouwverlof zon der meer te schrappen. Men kan gemakkelijk zeggsn: men moet in den drukken hooi- en oogst tijd maar volwassen werkkrachten nemen, doch wie zoo praat toont weinig af te weten van wat op het land practisch mogelijk is. Het „Katholiek Schoolblad" is nu met een practische oplossing gekomen. En niet alleen met eeD practische oplossing, ook met een practiscbedaad. Door de vier redacteuren van dat blad zal een adres aan den minister van Binnenlandsche Zaken worden gezonden, waarin wordt verzocht het landbouwverlof te doen vervallen en daarvoor in de plaats te geven een vacantie van zes weken voor de ge- heele school. De gemeenteraad kan die zesweek- sche vacantie doen samenstellen met den tijd, waarin de hulp der kinderen voor het landbouwbedrijf net meest noodig is, en het onderwijs lijdt zoo doende geen schade. Wij vinden deze oplossing der moeilijkheid practisch en aanbevelens waardig. En gaarne wekken wij hen, die er evenzoo over denkeD, op, van hun instemming met het adres te doen blijken p. H. Men wende zich hiertoe tot den eer- sten onderteekenaar, den heer H. Ammer- dorffer, hoold der R. K. Bijz. School te Ursem. Nederland en Venesuela. De overhandiging aan het Venezo- laansche gouvernement van de tweede nota der Nederlandsche regeering is gisteren geschied. iAu, dat is alweer achter dien rug, k, VerkiezingMet belangstelling IjM ik de historie in onze courant en zie ik dat onze reeht- tnj1" Candida ten voor (te hersteni- een heel goede kans hebben.; .f'teiv dan maar: alle hens aan zooals de pikbroeken peggen, L bij de herstemming allen opgie- dan hoop ik over veertien te kunnen consta,teeren, dat C vpöer een raadszeteltj© hebben 1. 'Sgewonnen. Daar kunnen nog yj,Wat matinetjes opgeschommeld 'h, die nu zijn thuisgebleven.: 'I. h- van je leven, niet meer dan iV(i 'elit van de' kiezers kwam h i 'hsdag aan de stembus en del j'.', helft bleef kalmpjes thuis! N1 daar ook weer zoo hard ""-meen kiesrecht?'tls ean LVII. De hoofdzakelijkheid van algemeen Kiesrecht en de handigheid ven de heeren van de Bron. Waartoe zoo'n fijn ontbijt wel dienen kan. Groote verwachtin gen en verrassingen in het verschiet f Wat. er komt in onze kathedraal en wat er nog ontbreekt. 'n In vitatie die ik vevwaeht. en een geheim st uk, dat niemand verwachtte. Tle zoowaar. Neen, dan geluk- d.^Snhlijk nog die luitjes die met ccht en kiezerij niets van doen hebben, en die zich van de knoeierij en de manoeuvres die daarbij sche ring en inslag zijn, niets behoeven; aan ts trekken! .Daar heb je bij voorbeeld, om nu eens één van die gelukkigen te noemen, den Sultan van Asahan. Ik heb 'm van del week zien voorbijrijden, een heel net ten bruinen heer, met een goude|nj lorgnet op z'n neus, heelemaal niet 't figuur makende, dat je je van zoo'n Sultan zou voorstellen. Heb je 't gehoord, zei de dro gist bij ons in de straat, die nog al dweept met het Haarlemmermeer- sche bronwater, dat zoo erg goed! voor iedereen moet wezenheb jo 't gehoord, dat de Sultan een kist of' twintig vol van het Bronwater be steld heeft, om ,op z'n reis uit te drinken Nu ik had er niets van gehoord, maar wel heb ik in onze krant gelezen, dat Zijne Majesteit in het Brongebouw keurig beeft ge tafeld, en dat meneer Koolhoven daarbij voor gastheer heeft ge speeld, en ik dacht toen a.l dadelijk bij mezelfdat hebben die hoeren, van de noodlijdende bron-maatschap pij nu maar eens handig ingepikt! (Want zoo'n bruine groote heer uit ide Oost, die den grond voor niets heeft liggen en ze duur verpacht aan allerlei Tabaksmaatschappijen, waarvoor wij bier in Holland onze lieve duitjes offeren, - zoo'n groote heer heeft een aardig spaarduitje liggendat merk ja trouwens wel aan de royale manier waarop die baas z'n zomertje hier in Holland, doorbrengt. En omdat die Sultajn, net als alle andere bruin© potentaten' diiï zich een bietje respecteeran, na tuurlijk een Muzelman is, en vol gens de bekende regelen vain Maho med géén Muzelman ooit wijn mag drinken, stel ik me voor dat die hee ren van de Bron-maatschappij gere deneerd hebben: dat zou nu e©ns een flinken afnemer voor oins water kunnen worden, als hij er eenmaal smaak in krijgt. Goed van betalen is-ie, en een waterdrinker van na ture, daarbij kijkt liij niet op 'ui rijksdaalderwat wil je moer En zoo zullen ze den Sultan bij de fijne, lunch in bet Brongebouw eens flink van dat Haarlemmermeersch© water hebben laten proeven, ddnk! ik, en als dan, wat onze drogist zeide, waarheid bevat, dan blijkt dat da Sultan niet alleen geproefd, maar ook toegehapt heeft. Een ware uit komst voo rdc Bron-menscbenIk vraag ma nu al af, waar ze anders geregeld met al dat water blijven,, dat zoo maar uit dan grond komt! iW,a.nt drinken doet althans in Haar lem geen levende ziel het, voor zoo- vier mij bekend is! Zooi'n Sultan) met z'n hof en z'n ap- en dependen ties thuis om me maar eens netjes uit te drukken is nu eten klant, dien je niet moet uitvlakben! En daar komt bij, dat da man, als hij zich ervoor interesseert, best ook 'n paar blauwia bankbiljetten missen kan om da noodlijdend© watermaat schappij bij te springen. k\V:ie weet dus, of dit bezoek voor Haarlem nog geen grooter© gevolgen kan heb ben Neten, ik moot. zeggen't was werkelijk een goed idéé van den heer Koolhoven en de zijnen, om den Sul tan in 't Brongebouw op 'n lunch met staalwater te vragen. Met be langstelling zie ik dan ook eerlang naar berichten uit over een nieu wen toestand van de Staalwaterbroin, di© hier noodzakelijk als de hee ren ten minste goed gerekend heb ben uit moet volgen. Dat kan me heel wat nieuws opleveren;Wat zullen we ons d© oogea uitkijken* als nu bat langverwachte „Haarlem- bad" eens opeens verschijnt, tlankj zij de duiten van den Sultan van Asahan! Dat is haast even groot© verrassing als het voor mij en zeker voor velen was, in onze krant te lezen van da nieuwe kunstwerken, die in onze mooie Kathedrale Kerk worden aangebracht. Ja, zoo lang zamerhand zullen wie er met den Sint Bavo wel komen; al hebben we geen mil 1 iocnen-rijke Sultans, die er hun dollantjes voor disponibel stellen, toch is de offervaardigheid ien mildheid onzer Katholieken, wan neer het de Katholieke Kerk geldt, spreekwoordelijk genoeg haast om de zekerheid te hebben, dat binnen een afneembaar tijdperk deze prach tige Kerk heel en al voltooid zal wiezen! pat nu de bisschopstrooib en het koorhek worden geplaatst, vind ik dan ook een kolossale ver betering, een die aan het uiterlijk aanzicht van het priesterkoor het voornaamste gedeelte van de kerk in niet geringe mate zal ten goede komen. Maai' nu mag daarbij niet vergeten worden, dunkt me, dat er nog een ander gedeelte van de kerk is, dat haast nog méér vraagt om voltooiing, ik bedoel het zangkoor- Met dat halve orgel en die leelijk© withouten balken valt dat iedereen op, en 't zou een zegen wezen, als er eens een Roomsche Sultan kwam, die met ©en royaal gebaar zeide: „Hier, pastoor, maak dat zaakje voor mijn rekening maar in orde!" Aangezien dat soort luitjes echter, naar mijn bescheiden opinie, niet al te dik gezaaid zijn, zullen we het botje bij botje moeten doen, en ik stel dan ook voor, dat we met z'n allen nu eens moeten probeeren of we het, geld niet bijeen kunnen krij gen om ter ©ere Gods er^ uit liefde voor onzen Bisschop, die met z'n Kathedraal begrijpelijkerwijs zoo symphatiseert, binnen niet al te lan gen tijd het orgel voltooid te krij gen! Pe pastoor zorgt wel voor een bus achter in de kerk, dunkt mie: mag ik mijn lezers en mijn goed- geefscbe lezeressen net zooi goed, dringend aansporen dat ze ©ens uit kijken en in de bus „voor de voltooi ing van het orgel" een extra-duitje stoppen? Me dunkt, da,t idea van me is nu wel waard, dat de pastoor me óók eens aan ©en fijnen lunch noodigtdoch dan liefst zonder Staalwater er bij'k Zal maar eens afwachten: 'n discrete invitatie, on der 't adres van de redactie, sla ik niet af, dat zeg ik vooruitEn 'kzal het niet verder vertellen; höt zal bij mij zoo geheim blijven als als ja, als die brief van den Com missaris van politie over de gevon den voorwerpen, idie, naar ik tot mijn verbazing in het raadsverslag las, zoowaar óók al tot de „geheim© stuk ben" behoort! Heb je ooit! Paar brengt een raadslid de heer Visser, naar ik tot mijn genoegen, constateeren kan ©en zaak van pu bliek belang ter sprake^ in de kran ten wordt er over geschreven, de menschen zeggen tegen elkanderja, dat moest toch eens verbeterd wor denen het schrijven van deni Commissaris, dat een juist licht in. de zaak zal brengen, wordt onder de geheim© stukken bewaard, en nie mand komt er wat van te hooren Als dat geen manier van doen is, waardoor we in Haarlem langzamer hand ons belachelijk gaan makein, dan weet ik het niet 26 SEPTEMBER Onze Zatendagavondman wist, toen hij dit schreef, nog niet, dat door een slinksche wijze van doeinl dit „geheime" stuk ten slotte voor d© vriendjes niet-geheim is geble ken te zijn. Pat kon hij niet weten, enook niet veronderstellenOn der Stadsnieuws zeggen we van deze zaak nog wat meer! REP. N. H. Ct.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1908 | | pagina 1