DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. m mm mm loll Uil rrr MISLEID. Afin GOLDEN bS SI H GULDEN b« 1 f«fl GUI?,"'bii Hifi 8ULDEN hij De verkiezing van morgen. KindeipfiiiiHSirest 29-3133, Haarlem BUITENLAND. ÖIMSDAC 6 OCTOBER 3908. 33ste jaargang No. 6705 Per 3 maandem voor Haarlemf 1,35 Toor da plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1,35 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,80 Afzonderlijke nummers 0,05 Bureaux van Redactie en Administratie: Intercommunaal Telefoonnummer 1426. Van 16 regelsf0,60 (contant) f0,50 Xlke regel meer0,10 Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie contant. Alle betalende abonnés op dit blad z(jn, volgens de bepalingen en onder de beperkingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van werken. GULDEN bij verlies van één wijsvinger. GULDEN bg verlies van éen anderen vinger. De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11. Véél behoeven we niet te zeggen voor de Raadsverkiezing van mor gen. We hebben geen portretjes van onze aanbevolen candidaten rond te deelen: wij oordeelen dat niet hun uiterlijk, maar hun beginselen en hun werk voor de algemeene zaak hier den doorslag moeten ge ven 1 En daarom kunnen we ook tegen over de pen-voortbrengselen van de liberale aanbevelers het zwijgen doendie spreken steeds van zulke deftige en nette mannen, waardig een plaats te bekleeden in stad's raadzaalhet komt er voor ons op aan, of de gekozenen naar onzen geest in den Raad werkzaam zullen optreden Nu willen we hier niet weer eens terugkomen op de noodzakelijkheid, dat de Katholieken in den Haar- lemschen Raad wat beter naar even redigheid moesten vertegenwoor digd zijn. E. V. (evenredige vertegenwoor diging) hebben we helaas nog niet, endus hebben we er geen form e el recht op. Maar waar we toch nog ééns wel op mogen wijzen, is op de méér dan ergerlijke handelwijze der liberalen bij de jongste verkiezing, toen deze ons de plaats van wijlen Mr. Bij voet absoluut niet wilden lateD, maar die gretig voor zich zelf in palmden Zulke gebeurtenissen moeten de Roomsche en Christelijke kiezers wakker schudden, en noodzakelij kerwijs hen er toe brengen, te er kennen dat de Katholieken en Anti revolutionairen in een stad als Haarlem, waar ze een zóó beteeke- nend percentage der bevolking uitmaken, wat den gemeenteraad betreft dan toch wel al te zeer worden achteraf gezet! Alleen daarom reeds stemt ieder, die billijk wil zijn, morgen op de recbtsche candidaten! Maar daarnevenswij vragen aller opkomst niet alleen omdat deze candidaten nu eenmaal door de rechtsche partijen zijn gesteld: wij vragen die trouwe deelname aan de herstemming óók, omdat onze candidaten o.i. de meest-geschikte zijn 1 Odz6 tijd staat in het teeken der democratie, zegt men vaak. Wij aanvaarden dat gaarne. En we oordeelen, dat men dezen wapenkreet wat dat is hetl dan toch wel op de eerste plaats zal hebben te gebruiken bij een gemeenteraadsverkiezing, waarbij vooral de burgerij en de werkmans klasse een daadwerkelijk aandeel hebben. Welnu: onze candidaten staan in de lijn, door die leuze aangegeven. Met een middenstander en een werkman komen de niet-liberale partijen ditmaal uiten het is niet onbekend, dat in den Haar lemsehen Raad juist bet gemis aan nog twee zulke vertegenwoordigers méér dan eens is gevoeld. Daarbij zijn onze mannen ook mannen van beginsel, uit één stuk. Geen jagers naar het gemeente raadslid-baantje, geen laveerders tus- schen twee richtingen 1 Mannen die zichzelf hebben om hoog gewerkt, en wier publieke en politieke richting bepaald wordt door de beginselen, die ze openlijk en zonder schroom durven belijden, voor een ieder Dat alles overwegend, moeten ook velen onzer politieke tegenstanders het erkennen wat ze ook doen dat ditmaal de rechtsche partijen al een zeer gelukkige keuze hebben gedaan 1 En dat is voor ons een reden, om nog harder dan ooit ie werken, om allen tot den allerlaatsten man op te komen, om nu eens alles in te spannen voor onze recbtsche candidaten bij deze herstemming Tot den allerlaatsten man Want dat is het geheele geheim van de overwinning! Moge het morgen zoo zijn, en alle rechtsche kiezers, ook de lauwen en de tragen en de over- schilligen, nu eens als één man stemmen op onze rechtsche candi daten J w. FLORIJN en A. H. SMULDERS. De Staatsgreep van Oosten rijk en Bulgarije. Gisteren' is dan werkelijk idia onafhjankelijkheidsverkla ring v an Bu 1 g,a;r ij er door ge gaan. Bulgarije is een koninkrijk nu, en vorst Ferdinand draagt den (Ooster- scben"1 titel van „Czaar" of beer- sclier. Die telegrammen stroomen sinds gistermiddag 4 uur maar aangroote blijdschap in Bulgarije, vlaggen en parades, betoogingen lep plechtige godsdienstoefeningen. Dat is, voor zoover Bulgarije aan gaat. Uit Konstantinopel hoorer we nog niet veel. D|ei beurs daalt sterk en de gezanten keieren ten spoedigste te rug. Maar de oorlog is nog niet ver klaard blijkbaar voelt Turkije zich te zwak. De groote aandacht concentreert zich op Budapest en Parijs. In Budapest is blijkbaar ter gelegenheid van het bezoek 'van vorst Ferdinand da ge heel® staatsgreep in elkaar gezet. Te dien opzichte is de allerhartelijkste ontvangst die den toenmaligen vorst van wege keizer Frans Jozef te beurt viel, een duidelijke aanwijzing dat de oude Keizer aan de zijdei van Bulgarije staat. En dat maakt juist de toestand zoo ingewikkeld. In Par ij s confereeren da ministers en de ge zanten Iswoiski is er nog, en wie la zen wel van zes of zeven conferenties te gelijk. In Parijs zit blijkbaar het brand punt der diplomatieke gedaehtenwis- seling- trouwens: van de brieven die keizer Frans Jozef nn, naar ge meld wordt .heeft geschreven aan al da groote mogendheden,, is die te Parijs het eerst overhandigd. 't Blijkt goed gezien, wat de Temps" meldde, en wat wij gis teren mededeeldendie brieven heb ben in de aankondiging van, Oo-s- tenrijk's en Bulgarije' s plapnein, en tevens de aankondiging, dat Oos tenrijk nu definitief Bosnië en Her- zogewina in bezit zal nemjein., Hoe het bericht wórd on tv an gen. Uit Londen, zoowel als uit Ber lijn, levenzeer uit Parijs, komt, be richt, dat ovieral het nieuws uit het Oosten zeer ongunstig is ontvangen De mogendheden zijn er niet tevre den mede Yopral Engeland is boos. Reuters Agentschap verneemt, dat da Britsche regeering niet kan toe staan, dat welke mogendheid ook het recht zou bezitten, wijziging te brengen in «een internationaal trac taat, zonder da,t daarvoor de toe stemming is verkregen van da ove rige mogendheden die dat tractaat mede-onderteekend hadden- Uit dien hoofde zal de Britsche regaering weigeren goed te keuren, dat ©eni ge inbreuk welke ook worda gemaakt op het Tractaat van Ber lijn. Zij zal weigeren te erkennen hetgeen geschied is, totdat da op vattingen der overige mogendheden' zullen zijn bekend geworden, en met name de opvatting van Turkije, dat meer onmiddellijk bij de kwestie ba trokken is dan een der overige mo gendheden. Dat wil dus zeggendat Enge land vorst Ferdinand niet als koning, en Bulgarije niet als onafhankelijk koninkrijk erkent. Althans: voorshands niet. (Want Engeland wil blijkbaar zoo maai' niet toestemmen in het ge beurde, doch Europa's voogdijschap over het Oosten beviastigen door een herziening va;n het tractaat van Ber lijn En wel in een nieuw-bijeen te roe pen Europeesch e com f eren t ie.: Dat wordt dan zoo'n repetitie van Algeciras waarschijnlijk. (Wanneer ten minste niet Turkije en Bulgarije den boel in de war sturen en dade lijk aan het vechten slaan Berichten uit (Wjeenen aan de „Temps" melden al, dat de twee le gers naar de grenzen oprukken Zal er oorlog komen?. Te Weenen gelooft men zeker van wel. Ook Oostenrijk-Hongarij© mo biliseert legercorpsen, om gereed te zijn tegen elke eventualiteit. En Turkije zendt troepen en wapenvoor- raad naar de grenzen. Een vredelievende oplos sing wordt wel is waar door alle mogend heden beproefd. De Europeescbe staatslieden zijn voor niets zoo bang als voor bet woord „oorlog", want... men vreest dat een oorlog in den. Balkan tot een algemeene botsing leiden kan, en dan is de afloop niet te voorzien. Wij meenen derhalve als conclu sie van de berichten, telegrammen en beschouwingen, te mogen zeggen, dat dit conflict o. i. wel leiden zal tot ©en nieuwe conferentie der mo gendheden, waar danFerdinand ais koning zal worden erkend, ein Turkije met veel beleefdheid en spijt zal worden aangeraden, te be rusten in het fait a o com p li mits niet deze twee kemphanen de mogendheden vóór zijn, en al aan het bakkeleijen zijn gegaan. Hieronder vplgen nog geinig® Reu ter-tele grammen,. diei nadere bijzon derheden of wetenswaardigheden brengen. Nadere berichten. SOFIA, 5 October. Vorst Ferdi nand ©n de ministers bevonden zich tie Tirnovo gedurende de afkondi ging van de proclamatie. Zij waren gisterenavond uit Rpetsjoek daar heen vertrokken, Ook prinses Eleo- nore en de kinderen van vorst Fer- dinamio. vertrokken gisterenavond per extra-trein naar Tirnovo. Die plechtigheid der afkondiging va-n d© proclamatie geschiedde 's morgens om elf ure in de Oude Kerk, Het Koninklijk manifest, waarin de afkondiging der onafhan kelijkheid zal worden bekend ge maakt, zal heden verschijnen. SOFIA, 5 October. De afkondi ging van de onafhankelijkheid ge schiedde te Tirnovo onder het ge roep van „Leve de Czaar van Bulga rije"». Een bevel tot mobilisaetie is nog niet gegeven. Men houdt het er voor, dat, mocht het bevel tot mobilisatie gegeven worden, Bulga rije een verdedigend© houding zal be waren. DARIJS, 5 October. De gedach- tenwisselingen tusschen minister Pi- chon en de gezanten van verscheiden mogendheden blijven zoo druk mo gelijk. Over den loop der bespre kingen zijn geen aanwijzingen ver strekt behalve de verzekering, dat de Fransche, Engelsche en Russi sch© regeer in gen gekomen waren tot een overeenstemmend® beschou wingswijs. Het staat vast, dat Frankrijk, Rusland, Engeland en Italië geneigd zijn al hun krachten in te spannen om te komen tot hst behoud van den vrede in het Oos ten. Maar op het oogenblik schijnt het moeilijk, een middel te vinden, geschikt om tot het beoogde doel te kimmen worden gebezigd. Alles hangt af van wat er te Kon stantinopel zal gaa,n .gebeuren. En ©en snelle opeenvolging van gebeur tenissen zou de mogendheden Wfdl eens kunnen stellen voor een voldon gen feit en den stand van zaken vol komen kunnen wijzigen. Het plan van een nieuw interna tionaal congres wordt met zeker© hardnekkigheid opgeworpen. In elk geval zou men te dezer zake de mee ning moeten kennen van Turkije. Is dat gunstig gestemd voor het denk beeld dan zouden gelooft men ida mogendheden bet gemakkelijk over een conferentie kunnen ©ens worden. Frankrijk, Rusland en En- land zouden het initiatief kunnen, nemen. Maar dat zijn alles hypo thesen, welke men op 't oogenblik met groote behoedzaamheid dient te beschouwen. ITALIË, Het droevig einde. Onder de rubriek „Notes Romaines" lezen we in de Brusselsche „Patriote": Abbé Murri, die langzaam aan dieper en dieper is gevallen, zoodat hij ten slotte „a divinis" is geschorst, zal nu, zooals hij het zelf noemt, „zijn post weer gaan innemen", dat wil 2eggen opnieuw zijn Revue gaan uit geven, waarmede hij uit reverentie voorde bevelen der kerkelijke overheid eerst was opgehouden. Bovendien is Murri van plan vol gens de „Avvenire" van Bologna, die vroeger tot de bewonderaars van den „Koning van het congres van Bologna" behoorde, doch die, op dit oogenblik, hem geheel en al veroordeelt en hem beschuldigt de vijand te zijn geworden van de ohristelijk-sociale beweging, naar aanleiding v*n het onlangs te Genua gehouden congres zich te Fermo candidaat te laten stellen voor het parlement, onder de auspiciën van niemand anders dande weduwe van den ongelukkigen graaf Bonmar tini, die, na haar veroordeeling wegens medeplichtigheid in de bekende moord geschiedenis, gratie heeft gekregen. Tijdens een banket door de demo cratische partij 2 October 1.1. te San Giovanni Vardarno gehouden, waar men vele socialisten opmerkte, die hem de hand waren komen drukken, heeft abbé Murri een rede gehouden, om aan te toonen, „hoe de christen democraten het denkbeeld der ver wereldlijking der school en der gods- dienstloosheid van den Staat verstaan." Later heeft hij nog gesproken over „de teleurstelling der jongeren, die gehoopt hadden een werkelijk democratische actie onder bescherming der kerkelijke autoriteiten te kunnen ontwikkelen, die gedurende eeuwen reeds er belang bij hebben de verbetering van het proletariaat te verhinderen." Abbé Murri kan nu gerust de hand drukken der socialisten beantwoorden: hij heeft niets meer te verliezen, zijn naam zal weldra en terechtin de vergetelheid verdwijnen I MAROKKO. Een nieow incident tusschen Duit- schers ea Franschen. De „KölDische" meldt dat te Rabat gisteren een nieuw Fransch-Duitsch incident is voorgevallen. Een bode van de Duitsche post, Moehammed Filali, geraakte in twist met een Fransch officier en den onder zijn bevel staande politie-soidaten. Hij werd in hechtenis genomen om voor den Franschen bevelvoerenden officier te worden gebracht. Daarbij kwam het tot vechten tusschen de politie, soldaten en de Marokkanen Filali wist te ontsnappen. Hierop eischte de Fransche officier van den Duitschen vice-consul dat deze den postbode zou uitleveren. Deze weigerde, maar stond toe dat de postbode werd ondervraagd in tegenwoordigheid van den betrokken officier en van getuigen. Bij dit verhoor bleek dat er van wat was voorgevallen, van elkaar afwijkende voorstellingen werden ge geven. AMERIKA. Kiesmanoeuvres. Weder een nieuwe veldtocht tegen Roosevelt en Taft wordt door de de mocraten op toon gezet. De heeren beschuldigen mekaar over en weer van knoeierijen. De voorzitter van het Amerikaansche democratische nation aal-comité heeft bericht, dat hij zich thans bezighoudt met het onderzoeken van een zeer gewichtige mededeeling; verscheidene bekende leden der republikeinsche partij, waaronder bloedverwanten van Taft en Roosevelt, zouden bij het syndicaat geïnteresseerd zijn geweest, hetwelk het Panamakanaal voor 40 millioen dollars aan de Vereenigde Staten heeft verkocht. FEUILLETON, (Uit het Duitsch). 27) „In het geheim was mijn man mededing gedaan van de aan komst van den inspecteur, hij fluis terde mij de tijding toe, tóen1 ik reeds mij met onze gasten' bezig Een onbeschrijfelijke angst maakt© zich van mij meester, ik had te lang gezwegen. Vol heimelijke ontstelte nis bemerkte ik nu, dat mij;n orde lievende, in de vorige dagen door d© toebereidselen voor de soirée maar al te vaak in zijn bureau-uren ge stoorde man stilletjes de kamer uit- sloop om eene yoor-inspectia te hou den. „Hij wendde behoefte naar rust ten minste gedurende enkel© oogen- blikken voor, maar ik raadde zijn bedoeling, wist, wat hij ontdekken] moest, en hield mij voorbereid op een bekentenis. „Met de grootste inspanning hui chelde ik tegen mijne gasten vroo- lijkheid, doch ten laatste kon ik de steeds toenemende innerlijke onrust niet langer verdragen en ik spoedde mij naar Cronau. Het is mij onmo gelijk te herhalen hoe ik hem1 vond. Op dit oogenblik meende ik krank zinnig te zullen wonden. Ik gilde om mijn zwager Gerhard, dien ik wist dat thuis was, alhoewel hij de deelneming aian het feest had afge wezen. Gerhard was echter weg. Ik kou slechts vermoeden, wat hem tot zijn vertrek bewoog, want even vóór de soiree begon, hadden wij met hem nog al hevige woorden gehad over een verschil van meening. Dit was echter nog volstrekt geen reden om ons zoo plotseling te verlaten, en zijn vlucht bleef mij steeds onver klaarbaar- „De verdenking die daardoor ter stond op hem viel bracht mij echter in de vreeselijkstei bekoring, waar voor ik bezweek. „In mijn wanhoop maakte ik mij de omstandigheid ten nutte, dat men hem de schuld gaf. Meer nog, ik huichelde zelfs er aan te gelooven. Nu en dan kwam de gedachte wel eens bij mij' op, dat Gerhard opzet telijk de verdenking op zich geno men had, om zijn broeder er voor te bewaren, da,t hij met schande uit zijn ambt ontzet zou worden, ©W met het oog top mijn zoons besloot ik, dit heldhaftig offer van Gerhard) niet te verijdelen, en het mócht dan ook kosten Wat het wilde voor mijne hoopvolle zoons een onbczwalkten] naam te redden. „Toen later mijne beide jopgsteinj in den bloei der jeugd stierven, zag ik daarin e-en strafgericht God's. .Wellicht zou ik destijds een© open hartige bekentenis hebben afgelegd, hadde mijn zwager nog geleefd, maar hij was dood en Paul leefde. Ow; uwentwil zweeg ik onder dei vreeselijkste gewetenswroeging. Al le levensvreugde was mij vergald. Mijn gansche karakter veranderde onder den vreesdij ken druk, die ex op mijne ziel lag. Dien druk van mij af te schudden, dit gelukte mij niet in al die lange bittere jaren. Om mij zelve te verdooven, trachtte ik alles te verloochenen wat mij vroeger hei lig was geweest. Gelukte mij dit niet, dan overmeesterde mij de bit terheid en ik zwoer mijn geheim te bewaren, en nu is het mij toch ont rukt." Hare stem brak. In korte, afge broken volzinnen had zij, vaak naar adem snakkend hare bekentenis uit gesproken. Een pijnlijke rustpoos ontstond, Malchen W'©liner verroerde zich niet, en slechts ean zacht onderdrukt snikken van Paul deed zich ver nemen. Thans hief hij het hoofd op en kuste zijn moeder. „Arme moeder, gij hebt veel ge leden. God zal u genadig zijn. Wij willen vereenigd hem daarom bid den," ging hij met trillende lippen voort, „En thans mag .ik voor u doen, wat geschieden moet," De zieke knikte alleeh ien koek hem lang aan. Eindelijk zeide zij toeder„Ik heb geen tijd te verliezen. God zal mij om uwentwil vergeven. Wanneer je wilt, ba,al dan nn den priester. Ik vrees hem thans niet meer, daar mij ne geheime schuld nu geopenbaard] is, heb ik niets meer te verbergen ©n behoef het verlangen mijner ziel naar de vertroostingen van den gods dienst niet langer te „onderdruk ken", „D;ank moedertje, voor dit woord. Duizend maal dank," f luisterde Paul onder tranen En hij haastte zich om midden in den nacht aan haar wensch te voldoen. Toen de morgen in het Oosten) grauwde en het schitterende dagge sternte langzaam opsteeg, vielen de eerste zonnestralen het stille zieken vertrek binnen Zij kusten bet doodsbleeko kalme aangezicht van een arm menschenkind, dat eindelijk rust gevonden had. Mevrouw Cro nau wias met God verzoend, en mor de niet meer op haar lot. Berouwvol had zij haar eigen schuld bekend en de vertroostingen van dsn gods dienst ontvangen. Op geen hinder paal meer stuitend, bleven deze niet onwerkzaam op haarzij was geheel veranderd. De norsche verbitterde trek was geheel verdwenen, zij haio, opgehou den met lijden, haar borst ging lich ter op en neer, zij zag er tevreden uit, de eerste maal sinds vele jaren. Zij had haar plicht gedaan. Nadat zij met den hemel vrede gesloten: had, rekende zij met de wereld af, wat zij haar nog schuldig was. Met inspanning van hare laatste krachten, onderteekende zij in het bijzijn van getuigen de korte beken- nis van haar schuld, die de smet van de eer en den naam baars zwa gers nam. Eerst nada.t zij aan de ge rechtigheid en de waarheid had vol daan, zonk zij voldaan in haar bed achterover en zoo groette haar stil het eerste zonlicht. Paul zat naast haar, hij wilde niet van haar zijde wijken. Malchen had beiden alleen gelaten, zij rustte een weinig in de aangrenzende kamer, het hart vervuld met onbeschrijfbare gevoelens van dank voor de redding van Gerhard's eer, tot welke zij had mogen bijdragen. Haar geloof aan hem zóó beloond te zien, dit schonk haar een diep weemoedig geluk. „Mijn zoon," fluisterde inmiddels de zieke teeder en zelfs de toon van baar stem verkreeg ©en anderen, weeken klank, „mijn zoon, ik ge voel het naderen van den dood, maar ik ducht zijne verschrikkingen niet meer. Nietwaar, mijn lieveling, je zult voor mij bidden Thans ben ik er gelukkig door, dat ge van den glans der wereld niets voor u zei ven begeert, want des te eerder vtargeeit gij 'mij, Isidore en zelfs Axel zullen mij moeilijk kunnen vergeven. Zij vragen immers zooi veel naar de we reld, dat hun geen tijd voor hunne moeder overblijft doch ik klaag niet. Groet beiden van mij." Na ©en poos hervatte zij„Ik zou Axel nog zoo gaarne eens gezien heb ben, maar hij is zoo ver van hier. Smeek hem en Isidore uit mijn naam om barmhartig jegens mij te oordee len. Ik weet, Paul, dat gij dat doen zult, en dat gij uwe moeder niet vergeet." Nimmer, moeder, nimmer!" Dit was het lafste gesprek tus schen moeder en ^pon. D© zieke werd hoe langer hoe zwakker, zij sliep veel en toen de zon dien dag lang zaam verbleekend in het (Veesten on derging, sliep mevrouw Cronau met de hand in die van haren zoon kalm in, om nimmer meer in dit aardsche leven te ontwaken. Toen Isidore dien avond kwam', vond zij hare moeder rejds over leden. De schuldbekentenis, dij deze na gelaten had, bleef voor haar geen ge heim Toen zij er van hoorde, toonde zij zich ondanks hare droefheid zen- verbolgen zij was er over buit ju) ziah zeiven, dat men de zieke haar geheim niet had laten m©denemen in het stomme grafs Wordt vervolgd.) NEME HURLEMSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS: PRIJS DER ADVERTENTIÊN 1000 II IS

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1908 | | pagina 1