DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. De Raadsverkiezing in Velsen. BU1TENLAND. De crisis op den Balkan. Zaterdagavondpraatjes. Kindephuiwoftt 29-31-33, Haa^lesn TERSTOND es RECHTSTREEKS ZONDAG II OCTOBER 1908. 33st* Jaargang No. 6709 Per X mmiüo roor Heerlomf1,36 ▼oor 6* yltrtaKB, war eea egeat ia gavaatigd (kom dar gemeeate) „1,86 ▼oor da arariga plaatsen ia Nederland f ram co per post 1,80 AfaondarUJke aunamers B 0,06 Bureaux van Redactie en Administraties Intercommunaal Telefoonnummer 1426. Taa 1—6 regelsf«,«0 (aoataat) ft,» Mka ragal maar6,16 Sroota lettere aaar plaatsraiiete. Dienstaanbiediagen 96 cant per advertaatia A eoatant. Alle betalende abonnés op dit blad zijn, volgens de bepalingen ca onder de beperkingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van: «akikthaid tat werken. •ULDHN bi ▼arliea rout éen anderen vinger. De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11. Dit nummer bestaat uit uier bladerij ui. o. de Of- ficiëele Kerk lijst en het Geïllustreerd Zondags blad in 16 bladzijden. EERSTE BLAD. Klachten ouer slechte bezor ging der Courant gelieue men te richten aan de Administra tie uan ons blad, bij uoorkeur schriftelijk. Alle klachten tuorden terstond nauwkeurig onderzocht en uer- holpen, DE DIRECTEUR. Einde dezer maand zal in Velsen een gewichtige raadsverkiezing plaats hebben, waarvan voor de gemeente veel afhangt. Beslist moet dan worden, of de meerderheid der bevolking, van wel ke kleur of gezindte ook, nog langer het ondragelijke juk wil torsen, dat de autocratische, rumoerige, te onzaliger ure tot wethouder ver kozen heer Netscher aan de goede bevolking van Velsen, Santpoort en IJmuiden heeft opgelegd. De vraag is nu aan de orde, of Santpoort, Velsen en IJmui den het zullen goedvinden, dat de belastingen zóó enorm hoog zijn opgedreven als nu is geschied, en of ze erin berusten willen, dat diezelfde belasting het volgend jaar wat onder Netscher's bewind en bij het ja-knikken van zijn partij genoten zeker is! wederom koo- ger zal worden! 't Zal ons benieuwen, wat de kie zers voor den Velsenschen Raad zullen doen! Maar middelerwijl mogen we toch wel in verband met deze ver kiezing eenige opmerkingen maken, welke in de gemeente Velsen naar we hopen weerklank zullen vinden. Voor twee der drie vacatures die vervuld moeten worden, hebben de Roomsch-Katholieken en Antirevo lutionairen naar wij vernemen, reeds een keuze gedaan. Van katholieke zijde is gesteld de heer Mulder te IJmuiden, een man die in eiken kring is gezien en die een sieraad zal wezen van den Raad; van antirevolutionairen kant ia gecandideerd de heer G. van Rhijn, eveneens iemand op wien te bouwen is, van wien de Christelijke partijen weten dat hij ie een man uit ééu stuk, een man van beginsel en geloof, maar een man van c e practijk tevens, die het belang der gemeente vóórop stelt bij alles wat hjj doen zal. Voor de derde vacature zal naar men ons heeft medegedeeld zoo mogelijk een Christelijk- Historisch candidaat, op wien de rechterzijde in den Raad van Velsen rekenen kan, worden gesteld. We komen op deze candidatuur nader terug. In den beginne lijkt het, voor wie de getalverhouding van katho lieken tegenover protestanten inde gemeente Velsen kent, dat de ka tholieken door een candidaatstelling zooals nu is overeengekomen, eigen lijk ietwat worden achtergesteld in de christelijke partijen. We zeggen dadelijk, dat deze verdeeling van de drie opengevallen plaatsen is geschied met goedvin den en volkomen instemming van het bestuur der R. K. Kiesvereeniging, die dat deed om goede redenen. Doch voor den niet ingewijden, gewonen beschouwer, lijkt het op pervlakkig er wel iets op, alsof de niot katholieke bondgenooten be- geeriger zijn dan ze met het oog op hun - getal wel mochten wezen. Nu is dit evenwel maar schijn. Ieder weet in deze gemeente, dat het aantal bekwame mannen dat zich wil en kin beschikbaar stellen om de waarlijk niet-lichte betrek king van raadslid te aanvaarden, vooral sinds het autoritair bestuur van den heer Netscher, tegen wien men moet optornen, alles behalve groot is! De rechterzijde behoeft dus, daar de opvatting van het ambt in de katholieke, anti-revolutionaire en christelijk-historische kringen de zelfde is, volstrekt niet angstvallig bij ééne partij hare vertegenwoordi gers te zoeken, maar de belangen der gemeente, zooals de christelijke partijen die in harmonie met el kander verstaan, zijn ten. volle ver trouwd aan dengene, die uit die drie partijen gekozen wordt, of hij katholiek, anti-revolutionair of chr. historisch zij Dat het nu bij deze verkiezing zoo valt, dat de anti-revolutionairen een hunner beste voormannen can- dideeren, beteekent voor de katho lieken volstrekt geen achterafzetting 't Is eenvoudig het gevolg van hst fsit, dat de kenze van candidaten in de gemeente Velsen niet zóó ruim is, dat men telkens overvloed van geschikte en zich-beschikbaar- «tellende mannen over heeft I Wat meer is: wij kunnen gerust zeggen, dat vooral in Velsen de speciaal-katholieke belangen, voor zoover die mochten behartiging vra gen, óók aan de anti-revolutionaire raadsleden met volle gerustheid konden en kunnen worden opge dragen. Wat de anti-revolutionaire heer Vermeulen gedaan heeft ten behoeve van het gemeentelijk-ka tholieke armbestuur zal niet licht worden vergeten, hoe ook de uit slag van zijn pogen zal zijn! Met vol vertrouwen kan daarom in den anti-revolutionairen candi daat, die wordt voorgedragen, een ook door de katholieken loyaal te steunen candidaat worden gezien, wiens verkiezing ook dea katholieken tot eere zal strekken en gewin in alle opzichten Over den Christelijk-Historischec. candidaat, welke naar het besluit; der christelijke partijen op 't recht vaardigst de derde open plaats zat moeten innemen, hebben we ni nog een woordje te zeggen. We hooren verluiden, dat do heer W. baron van Tuyll vaiï Serooskerken te Velsen de aanga- wezen man zou zijn om deze vacatur e te vervullen. Hij is althans reeds Candidas! gesteld. Zeker is het, dat baron W. van Tuyll, met zijn bekende en geachte persoonlijkheid, een man van gezag en van stand, voor de Katholieken en Anti-revolutionairen een zeeg gewenschte derde candidaat zul wezen, mitshij overeenstemnie met de christelijke partijen in hét algemeen, en nog in het bizonder i;n eenige actueele kwesties,Jdie nu in de gemeente door toedoen van den heer Netscher zoo jammerlijk de gemoe deren hebben verdeeld. Wij bedoelen: de zaak van het burgerlijk armbestuur, die naar traditie en billijkheid in voor de Katholieken gunstigen zin moet worden opgelost, en een andere kVrestie welke te IJmuiden den bouw van een R. K. bizondere school tegen houdt, en waar het gemeen tebestuur van Velsen, doortoedoan alweer van den antielericalen wet houder, den Roomschen groot ongc ma Ir Irn.n VtArnlrlrfmAn Op die twee puntea die nü aan de orde zjjn, moet dunkt ons cs Christelqk-Historische candidaat zeker {dezelfde meening zijn toege daan als de Christelijke partijen in de gemeente Velsen, terwijl hy daarenboven natuurlijk de verfoeie- lijke, en der gemeente ontwijfelbaar «chade-doende politiek des heeren Netscher c. s. veroordeelen moet. Wat dit laatste betreft: we zijn er zeker van dat de heer W. baron van Tuijll van Serooskerken in af keer voor de Netscher-politiek, het ontketenen van den Godsdiensthaat en het ergerlijk clericalisme, dat bezig is in Velsen om den boven toon te kampen, bjj ons en alle Christelijken niet onderdoet! De leidars der Christelijke par tyen zullen ongetwijfeld ook op die twee bijzondere punten baron Tuyll's meening willen vernemen, en wij hebben gegronde hoop, dat de heer Tuyll ook in deze bizondere kwes ties eenstemmig denkt met de rech terzijde in Velsen. Moge dat het geval zijn! Wat zege» zou het zijn in Velsen, als een man van gezag en stand en positie als baron Tuyll aan de zijde zou staan van hen, die in de actueele vraagstukken welke nu aan de orde zijn, het recht en de bil lijkheid verdedigen! Wy hopen van harte, dat men in Velsen spoedig daaromtrent tot klaarheid kome, en wij naast de heeren A. A. Smulders en G. vap Rhijn, ook den heer W. baron van Tuyll van Serooskerken zullen mogen aanbevelen als de derde gewenschte candidaat voor den Vel senschen Raad. Met drie zulke mannen, en met de frischheid die het politieke leven in Velsen, IJmuiden en Santpoort kenmerkt, is er een schitterende overwinning voor de rechtsche par tijen op het eind van October te verwachten Donkere wolken. 'tZiet er weer donkerder uit dan in de laatste dagen. Er is weer veel meer spanning, en veel meer gevaar voor den vrede dan in de eerste dagen der week. We hebben vandaag niet veel plaats ruimte beschikbaar, en zullen dus slechts kortelings aangeven de ver schillende factoren die er toe bijdra ges den toestand zorgvoller te maken dan hij was, om daarna in een reeks kortere of langere berichten uit aller lei plaatsen het nieuws te geven dat onontbeerlijk is. De tosatand zeiden we is dreigend. Vooreerst is daar de oorzaak van het drijven der Serviërs die als het zoo door gaat, zeker naar een oorlog met Oostenrijk heen willen. Dat is voor Servië natuurlijk een dwaasheid, en ze zullen er slechts hun onafhankelijkheid bij inboeten: noch hun leger, noch de gedesorganiseerde financiën zijn in staat om ook maar een poos tegea een Oostenrijksch le gerkorps wat uit te richten. En koning Peter zal er fijn kroon bij verliezen. Doch de Serviërs zijn nu eenmaal altijd dwaas en chauvinistisch geweest. En het groote gevaar ligt hierin dat een mogelijke oorlog tusschen Servië en Oostenrijk de anderen kan medeslepen. Macedonië is een vuurhaard. Montenegrowil ook vechten tegen Oostenrijk, en doet haast zeker mee met 8ervië. In Albanië wil men zich ook al van den Turken vrij maken. De vereeniging van Kreta met Grie kenland, welke dit laatste land zegt te „betreuren" maar niet te kunnen tegenhouden, en welke het ook niet ongedaan wil maken, is een aieuwe factor voor mogelijken oorlog. Dushet ziet er donker uit Engeland intusschen stookt nog immer, zich voordoend als Turkije'® „eenigen vriend"het heeft een eska der naar Kreta gezonden, en ia zijn Middellandsche zeevloot aan het mobi- liseeren Ja, daar dreigt wat! En te hopen is het, dat de diplo matie erin zullen slagen, alsnog tot vredelievende oplossingen te komen van de reeks moeilijke kwesties, die achter elkaar opduiken. Boycot va* Oostenrijk. In Konstantinopel boycot men de Oostenrijksche koopwaren. Verschil lende kooplieden zijn er al door in nood geraakt. En daarenboven worden ze bedreigd door de volkswoede, zoodat ze bescherming gevraagd hebben van het consulaat Oostenrijk en Servië. Den gezant van Servie is door de Servische regeering opgedragen, aan het SOostenrijksch-Hongaarsche mini sterie van buitenlandsche zaken een protest te overhandigen tegen de ia- lij ving van Bosnië en Herzegowina. Dit protest is echter niet in ont vangst genomen, daar men der Ser vische regeering niet het recht toekent ten opzichte van deze kwestie langs diplomatieken weg zich uit te spre ken! De Serviërs zijn natuurlijk hierdoor nog woedender geworden! Kreta. Allo overheidspersonen op Kreta treden sedert Donderdag in naam ra* den koning van Griekenland op. Drie christelijke ministère, de militie ea de Kretenzer gendarmerie hebben den eed van trouw aan Griekenland afge legd. Onder de Christenen heerecht groote geestdrift. Men verwacht «en nieuwen toeloop van volk uit de dorpen. De Turksche minister van eeredienst is afgetreden. De Moham medanen nemen een kalme ea af wachtende heuding aan. De Griekse be gezant heeft aan iemand van de „Temps" aangaande Kreta verklaard, dat Griekenland niet anders dan langs diplomatieken weg gaan zal. Der conferentie zal het ge geven zijn, den nieuwen staat van zaken te bekrachtigen. Griekenland is volkomen onschuldig aan den Kre tenzer uiting van den volkswil De opwinding in Servie. De gezant van Servië te Parijs heeft ver klaard," dat de opgeroepen reserve onder de wapenen zal blijven wegens de bin- nenlandsche opwinding. Servië zal een correcte houding bewaren en tot nader orde zich verlaten op de beslissing der onderteekenaars van het verdrag van Berlijn. Uit Belgrado werdt aan de Teaaps bericht, dat de Duitsche gezant tot de Servische regeering een vertoog gericht en op voorzichtigheid en kalm te heeft aangedrongen. Montenegro. Uit Cettinje seint Reuter: Vorst Nicolaas heeft bij proelamatie zijn leed weien uitgespoken over ie inlij ving van Bosnië en Herzegowina. Hij rekent er op, dat tenslotte de recht vaardigheid overwinnen zal. Het droe vige van den toestand van thans is, dat, daar de tijdelijke regeling betref fende die landen, zooals zij door het verdrag van Berlijn gedaan is, met voeten is getreden, artikel 29 alle waarde voor Montenegro heeft ver loren. De vorst rekent erop, dat de groote mogendheden zijn opvattingen zullen deelen. De openbaarmaking van de pro clamatie heeft aanleiding gegeven tot een betooging tegen Oostenrijk-Hon- garije; de rust is nochtans niet ver stoord. Verspreide Berichten. De Amerikaanecbe verkie zingsstrijd. Bryan heeft Dinsdag in de staat Iowa op veertig verschillende plaat sen achter elkaar (op één dag!) rondrei zen' gehouden Lord Ripon, de eenige katholieke minister in het liberale Engelsche minis terie, heeft als geheim-zegelbewaarder zijn ontslag genomen. De markies is XI jaar, maar nog zeer kras. Men brengt begrijpelijkerwijs zijn ontslagname in ver band met de kwestie van het Eucharis tisch Congres, en men houdt 't er voor, dat dit feit aan het Engelsche ministerie den laatsten steun der katholieken ont nemen zal. De stad Canbeyanis bij besluit van het Australisch Gemeenebest tot bondshoofdplaats verheven LVIV. Een nieuw gezichtspunt voor den bloei van Haarlem. Hoe groote toekomst onze stad te te wachten, staat. Hoe vriend Tingtang Haarlem uit zijn finandeelen nood redten ■waar nu het Staalwater blij ven zou. Van deurplaten en belknoppen die aanslaan, en van de Baktnessergracht die gedempt moet worden. Apen, die bij engeluk hun blaten zien. M n onbekende vriend Ting-Tang heeft mij in ide Nieuwe Haarlemsche .van begin dezer week een heel nieuw gezichtspunt geopend op dein bloei van onze goede stad. Haarlem, De badinrichting zooals hij het noemt moet „de voornaamste Ibron van inkomsten worden voor onze staid". Je weet met die;n drom- melschen Ting-Tang nooit of hij nu eigenlijk wel in ernst spreekt, dan dat hij je een beetje voor het lapje zit te houden. Maar toen ik dat van die „voornaamste bron vap inkom sten" las, toen kon ik toch wel niet anders denken, dan dat mijn colle ga-medewerker 'n satyrieke bui had. Nu is het waarhij was aan 't aanjhiat ien uit een komediest uk, en iedereen weet, dat tooneeltaal heel wa,t an ders is dan die van het gewone le ven. De beschouwingen in zoo'n ko mediestuk; over gemeenten in hiat al gemeen en over badinrichtingen als „bronnen inkomsten" mag ik dus niet heelemaal voor ernst nemen, en derhalve Tingtang's opmerkingen dienaangaande net zoo min. En toch, je ziet dadelijk dat er wel wat in zit, in dien Ting-tang! Geen ander zou het in zijn bol krijgen, om ook zelfs maar in een satyrieke boi, het eer zame staalwater uit de Haarlemmer meer, dat ietwat gedistingieerdiel laxeerwater met een smaakje van on- frissche eieren, tot den roem van Haarlem en den redder van onze gemeentelijke financiën te promo- veeren. Tingtang doet het, en het is een stout bestaanHij denkt er niet aan, dat de halve wereld permanent aan chronische obstipatie lijden moet (wat n hoop vreemde woorden achter mekaar, maar anders kan ik 't niet fatsoenlijk zeggen!) wil liet Staalwater er zóó in. komen als hij in het vooruitzicht stelt: hij denkt er evenmin aan, dat we op het oogen met een noodlijdende maatschappij zitten te sukkelen, en_ een buiten - landschen concurrent die zich er in gewerkt beeft, voor zulke klei nigheden haalt hij de schouders op Zijn blik gaat verder, en hij ziet inj het verschiet den roem van de Erains Halsen, het schoon van Haarlem's dreven en bloemrijk:: omstreken, het mooie van onzen Bavo op de Markt en het Ba.edeki3r-ber0iem.de van het „grootste orgel des lands" -dat alles ziet hij wijken voor de glorie van het Haarlemsch laxeerwater„een groot algemeen belang", „een belang, da,t in gelijke mate allen rechtschapen burgers aangaat", „de voornaamste bron van inkomsten voor de stad' Waardoor oud Haarlem „reusachtig''' zal vooruitgaan! JVel, 't perspectief is aanlokkelijk. Alleen groote geesten zijn toch maa r in staat je zulke breed®, hoopvolle dingen in de toekomst voor oogejrt te stellenHet beeft mijn aandacht getrokken, dat het denkbeeld van, mijn vriend Ting-.Tang nog piet ver der is besprokennaast den Beetho ven-tempel in de Bloemendaalsch© /luinen. is de beroemde aanstaajnliel Badinrichting, die voor heel ons ge meentelij k beheer de duiten zal verschaffen, een idealistisch onder werp voor krantenschrijvers, dunkt me Ik vind het dan ook van del Redactie van onze krant niet vrien delijk, da.t ze de denkbeelden van haren mede-werker Ting-Tang niet dadelijk breed heeft besproken, er de belangrijkheid van hoeft aange toond en gewezen heeft op de heug lijke vooruitzichten die zich daar door, a l'instar van die Noor- sche „kustplaats" uit dat komedie stuk, voor Haarlem vertonnen *)- Enfin, zoo gaat het meerondank is 's werelds loon. Hier is .iemand, die een nieuw denkbeeld proponeert, dat een zegen blijkt te kunnen zijn voor onze stad, dat helpen zal tegen al die hooge belastin,gen, dat mede zal wer- De Redactie wacht op nadere uitwerking Van de denkbeelden vajn haren medewerker. Red. ken om alles weer in het reine te brenegn, hier is iemand, die u de voornaamste bron va,n inkomsten wijst voor ons stedelijke budget, eeu bron die tot nog toe, in plaats van inkomsten te brengen, nog steeds geld gekost beeft aan parti culieren en gemeente, en zoo ie mand wordt en bagatelle be handeld, van z'n ideëen wondt geep notitie genomen,Wcl, ik moet zeg gen, het is hard. Maar ik doe mijn best, dat weer in orde te maken en gaarne, met blijdschap zelfs, her inner ik me dat ik Damiette eens een hobbezak heb genoemd, omdat ik nu bij de afstraffing daarvoor zoo geheel onwillekeurig de oorzaak hen geworden van zulk een even merk waardige als zegenrijke en ideale vinding .op gemeentelijk beheer in het algemeen, en Haarlems gemeen telijke toekomst in het bijzonder. Afwachten is dus de boodschap. Intusschen ben ik nog pieer belang stellend geworden in 't Haarlemsche bronwater, en ik heb dezer dagen aan mijn kennissen en klanten, zoo onder het pra,ten door, telkens eens gevraagd, waar toch al dat bron water, waarop onze gemeentelijke brandkast eens zal moeten drijven1 (is dat niet mooi gezegd tegen woordig blijven zou JV.ant gedron ken wordt bet niet, dat staat vast De meerderheid van mijn klanten was van opinie, dat men het tegen woordig in onze stedelijke grachten (jn singels laat loopen, omdat die zoo allerongemakkelijkst stinken eU een lucht als van rotte eieren versprei den, zeer herinnerend aan den geur van het Haarlemsche bronwater- zelf. Men heeft mie dat zelfs weten schappelijk willen uitleggen met de verklaring dat precies als de kurken van de flesschen, waarin Staalwater zit, van onder zwart aanslaan, zoo óók het komt, dat men langs onze grachten en singels geen koperen beldeuren of naamplaten meer glim mend kan houdendie slaan zwart aan van den vurlen damp die er uit het stinkende, pikzwarte water op stijgt: Enfin, ik voor mij houdt het ervoor, dat die waarlijk alleronaan genaamste geur van ons stadswater uit andere redenen komt, ik kan me niet voorstellen, dat men. Onze a.e „veernaamste bron van inkomsten" zoo maar doelloos in de singels laat loepen Maar ik zon toch ons ge meentebestuur wel eens dringend willen verzoeken, om van da stin kende grachten eens wat méér no titie te nemen, dan tot dusver. Het is werkelijk onhoudbaar, en als de bewoners der Baken sssergracht b.v. den heer v. d. Kamp en zijn mede- voorstellers dankbaar zullen zijn voor zijn "voorstel om de gracht te dempen, dan denk ik, dat het niet het minst zal voortkomen uit verlan gen om van de vunzige dampen, die vooral uit dit nauwe, dompige grachtje opstijgen, verlost te wezen Of' de nieuwgekozen raadsleden voorstanders zijn van de demping der Bakenessërgracht Ik weet het niet, en heb het dien heeren niet gevraagd. Trouwens, ze zullen het zelf waarschijnlijk nog niet weten: als raadslid krijg je doorgaans een anderen kijk op de dingen dan wan neer je als buitenstaander zoo eens terloops er over denkt. Maar dit weet ik intusschen, dat die heeren weer op plaatsen zitten, die wij Roomschen, als recht recht was. had den behooren te bezetten met verte genwoordigers van onze partijIk wil even mijn volle instemming be tuiging met de flinke afstraffing die onze Redactie over die gemeene advertentie in de twee „neutrale" (ja wel!) kranten aan de liberale heeren gisterenavond toediende, Maar och. dat weten we wel: voor zulke middeltjes zijn de papenhaters in Haarlem immers nooit bang ge veest En dan anoniem, zonder een naam er bij te noemen: ik begrijp zoowaar niet, dat een fatsoenlijke administratie van welk blad ook, zulke ongeteekende dingen in hare krant wil zetten! Dien tijd hebben we nu toch werkelijk gehadMaar..r de „neutralen' hebban zich weer eens in de kaart laten kijken: als je den aap ook nog zoo mooi aan kleedt, toch komt er een oogen- blik, dat-ie z'n staart en zijn b laat zien, en zoo is het met onze twee „neutrale" kranten dit keer óók weer eens gegaan 10 OCTOBER. HWE HMRLEHSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS: PRUS DER ADVERTENTIÊN 1000 - 400%- 301 150 "^r 100 Öf 15 3-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1908 | | pagina 1