DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Goedkoope Katholieke Volkslectuur. BUITENLAND. Zaterdagavoodpraatjes. isvest 29-3I 33, Haarlem ZATERDAG 17 OCTOBER (90S. 33st* Jaargang No. 6715 Bureaux van Redactie en Administratie: intercommunaal TeSefoonnummsi* 8426e Alle betalende abonnés op dit blad zjjn, volgens de bepalingen en onder de beperkingen op de palissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor bedragen van De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd deer de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11. Pit nummer bestaat uit uijf bladen, ui. o. de Of- ficiëele Kerk lijst en het Geïllustreerd Zondags- blad in 16 bladzijden. EERSTE BLftD. Sommatie, „Het fefienwfi" van Alkmaar haalt das Ka mer verslagj e aan van deze Week, waarin we naai' aanleiding ■y*n de afstemming der vier ton voor de Brusselsche tentoonstelling on sen spijt uitdrukten over die beslis sing en dat een staaltje noemden yan peuterigheid- En na ons oordeel gememoreerd te hebben, en da aperte waarheid te hebben verkondigd dat die vier ton door de belastingbetalers moeten Worden opgebracht, concludeert het blad klakkeloos en zonder eenig spopr van bewijs, zonder een enkele,n «in van overgang, en zonder dat het «én woord van ons aanwijst, waarop die conclusie kon steunen: „De „Nieuwe Haarlemscha" schijnt ook meer te voelen voor het laatste (ons fatsoen ophouden op de Brusselsche tentoonstelling) dan vopr den werkman, die, pa maanden van broodeloosheid, pa maanden van gebrek, door de maatschappij tot bedelen wordt ge dwongen. „Dat is 'n „misselijk en krente rig figuur''.'-' iJVat zijn dat voor manieren Met geen enkel woord heb ben we over de bestrijding der werk loosheid gesproken, die zelfs niet ge noemd is in het stukje, omdat ze daar natuurlijk niet bij te pas kwam. En dit blad durft nu, zonder een onkel bewijs daarvoor aan te jialen, Yertellen dat wij „voor den werk- nian niet veel voelen" Dat zijn insinuaties, die zelfs in Ie journalistiek ongeoorloofd zijn. „Het Nieuws" heeft dit onbekook te oordeel, dat door niets gerecht vaardigd wordt, in te trekken Is dat gebeurd, dan kunnen we later misschien eens debatteeriein over de vraag, of ook niet door een ten toonstelling, die onze industrie yap groot voordeel kan zijn, mits we goed meedoen, da werkman voorjieiel beeft. Doch die vraag is een geheel nieu we. Met het Kamerverslag,je, waar aan door „Het Nieuws" dit licht vaardig en volkomen onwaar oordeel ever ons werd vastgehaakt, had deze Vraag" niets te maken. Nog eenswij sommeer-en dit plaid, zijn insinuatie ten omzeg opzichte ia te trekkendat doet een éérlijk journalist in zoo'n geval! Het werk, dat de Katholiekendag van Mei jongstleden heeft aan de orde gesteld, is door het Comité voor Kath. Soc. Actie voor onze stad en omstreken (zooals onze la zers weten) onlangs met kracht aangevat. En in de vergadering van Roorn- sche vereenigingen, daartoe bijeen geroepen, werd een Commissie be noemd, die een plan zou ontwerpen dat de Kath. Soc. Actie dan zou hebben te overwegen. Welnu, onze Katholieke vereeni gingen hebben het door een hun toegezonden circulaire reeds ver nomen dat de commissie (be staande uit den ZeerEerw. Heer Pastoor Dr. Vlaming, den WelEerw. Pater van der Valk, en de heeren Diepenbrock, de Bruin, Coebergh en Schipper) hare taak ernstig heeft opgevat, en een plan heeft ineengezet, dat naar ons bedunken bij goede uitvoering een uitnemend resultaat kan geven. Wij willen op de bijeenkomst van afgevaardigden der verschillende vereenigingen, die ten slotte de beslissing heeft te nemen over dit plan en de op te richten „Inrich ting voor goedkoope Katholieke Volkslectuur", niet vooruitloopen. En derhalve ook hier geen oor- uitspreken of critiek oefenen. Die vrijheid blijve geheel aan de vergadering overgelaten. Maar voor diegenen onzer lezers, die de circulaire van de Commissie niet ontvingen, en voor de vele particulieren die dan toch groot belang stellen in de zaak der Room- sche Volkslectuur, willen we en kele der hoofdpunten opsommen, welke de Commissie als de voor naamste onderdeelen van hare plannen heeft aangewezen. Dat moge de belangstelling in deze zaak, zoo noodig en nuttig, levendig houden, en zooveel mogelijk opwekken, waar die niet bestond. Het plan der op te richten Ver- eeniging of Inrichting is gevestigd (zooals ook behoort) op de con clusies van den Katholiekendag. Daarin is o. m. voorgeschreven, dat de verspreiding van kath. volks lectuur yerband moet houden met do Katholieke vereenigingen, en dat ze parochiaal moet zijn, als dat kan. Welnude Haarlemsche Inrich ting voor katholieke volkslectuur zal worden zooals het Comité der K. S. A. ook blijkbaar heeft gewild een product van de katho lieke vereenigingen van Haarlem, zoo mogelijk van alle. Deze zullen zelf niet hebben te werken tot het dool ervan, noch wat de zaak-zelve betroft hebbest mede te arbeiden, doch aan alle Roomsch-Katholieke vereenigingen van Haarlem te samen (vertegen woordigd door en voreenigd in het Comité dor K. S. Actie) is opgedra gen de samenstelling en instand houding van het Bestuur der Inrich ting of Vereeniging. Aldus heeft de Commissie zich de betrekking van de nieuw te stichten inrichting met de Katholieke vereenigingen gedacht. De verdeeling van den arbeid tot de verspreiding der Katholieke volkslectuur zal naar het plan ons mededeelt parochiaal wezen. Onder het Bestuur van drie leden (met een geestelijk adviseur) is voor elke parochie voorgesteld één pa rochiaal commissaris, die ieder eenige parochiale propagandisten onder zijn leiding heeft. Werkelijk een gelukkig gedachte centralisatie van leiding en tevens decentralisatie van actie I De propagandisten zullen volgens het plan in de, door den paroshialen commissaris hun aange wezen straten, de propaganda aan de huizen voeren, terwijl nog dépots van Katholieke volkslectuur, vooral in de volkswijken gevestigd, aan vaste adressen gelegenheid bieden voor iedereen, allerlei soort van brochures, romans, werkjes, vlug schriften, couranten en wat dies meer zij, te betrekken. De arbeid-zelve, door de nieuwe organisatie te verrichten, behoeven we hier niet te bespreken. Voor zoover die in het doel der vereeni- ging-zelve is opgesloten, kan ze buiten vermelding blijven, terwijl de wijze waarop gewerkt zal worden, ongetwijfeld aller goedkeuring zal hebben. Dat bij de verspreiding der Katho lieke volkslectuur daarboven niet alleen aan apelogetische en propa- ganda-lectuur, aan de Katholieke dagbladpers en de goedkoope vlug schriften gedacht is, maar ook aan uitspannings-lectuur, aan goedkoope romans, aan lectuur „zoowel voor meer- als voor min-ontwikkelden, zoowel voor volwassenen als voor de aankomende jongelingschap" zooals de circulaire zegt doet ons groot genoegen. Dat ten slotte de Roomsch-Katho lieke boekhandel mede is gekend in de oprichting van deze nieuwe organisatie, en volgens het plan ook mede zal werken tot de aan schaffing en verspreiding der Room- sche volkslectuur, zal naar het hart wezen van een ieder die de belang rijke discusiiën over dit strijdpunt op den Haarlemschem Katholiekendag heeft gevolgd. Haarlem geeft zoo doende een voortreffelijk voorbeeld van gezonde en mogelijke samen werking Voor de bizonder heden van het plan verwijzen we naar de circulaire. De afgevaardigden der gezamen lijke Katholieke vereenigingen van Haarlem en omstreken óók een uitstekend voorbeeld van Roomsche centralisatie, dat elders wel zal na gevolgd worden zijn door het „Comité der K. S. A. voor Haar lem en omstreken" op 29 October a.s. bijeengeroepen ter beslissing over dit plan, in vage omtrekken en naar het uiterlijk door ons ge schetst. Dat wordt een belangrijke ver gadering Wij hopen, dat door de Roomsche vereenigingen van allen aard (en als dat niet kan, ten minste door de respectieve besturen I) het plan der Commissie voor de Katho lieke volkslectuur nauwkeurig zal worden bestudeerd. Het is juist nü van groot belang, dat alle vereenigingen medewer ken, opdat de zaak der Roomsche goedkoope lectuur in werkelijkheid zooals de Katholiekendag het heeft uitgesproken een zaak van alle Katholieke organisaties zij Oók van die organisaties, die zich zelve niet met de Katholieke lec tuur ophouden, maar wien deze Roomsche zaak toch, als een onder deel van Katholieke actie in haar ruimste beteekenis, moet ter harte gaan Wij verwachten daarom, dat nauw gezette overweging van het inder daad grootsehe, immers toch geheel- iets-nieuws-brengende plan, in alle Katholieke vereenigingen van Haarlem en omstreken (of althans in de besturende volgende week aan de orde zal komen. Immerseventueel» op- of aan merkingen, voorgestelde wijzigingen of wenschen, moeten voor 21 dezer bij den secretaris der Commissie, wiens adres we boven mededeelden, worden ingediend. Moge die samenwerking van allen ditmaal dan leiden tot een goed resultaat, tot de stichting van een goedwerkende organisatie voor de verspreiding van Katholieke volkslectuur I Onze Hoogwaardige Bisschop zeide op den Haarlemschen Katho liekendag, dat hij in de verwoes tingen, door niet-katholieke lectuur aangericht, de oorzaak ziet van het feit dat het Katholieke leven niet meer zoo welig bloeit als voorheen... Laten wij in Haarlem en om streken, allen door deze stichting krachtig medewerken om het voor name middel te scheppen en te doen groeien en te bevorderen, dat de niet-Katholieke lectuur bestrijdt en weertde Roomsche volkslectuur in haar uitgebreidste beteekenis Dat komt dan directten voordeel aan het Katholieke leven onder en in ons DE BALKAN. De Conferentieeen gevaar voor den vrede. De Turken begrijpen zonderling genoegt eerst nü, dat de Conferen tie der mogendheden, zooals we al van den beginne af hebben gezegd, natuur lijk nergen» anders op zal neerdraai- en dan op een betaling van het gelag doorTurkije. De Conferentie zal de inlijving van Besnië goedkeuren, zal Bulgarije on afhankelijkheid erkennen, zal Kreta's afscheuring billijken, zal Montenegro en Servië misechien een portie Turksch grondgebied geven, zal Albanië en Macedonië eenig zelfbestuur toekennen alles ten koste van den Turk. En die krijgt niete daneen 1 eeningl De grootvisier moet, toen hij het program dier welwillende en onbaat zuchtige mogendheden la», „zeer ont daan" geweest zijn. De man had dat te voren kunnen nadenken. Als de onbaatiuchtige vrienden van Turkije, Engeland voor op, aan het confereeren gaan, dan zullen er wel veel mooie woorden vallen, maar per slot van rekening wordt de Turksche kip geplukt De Jong-Turken hebben al. aange kondigd, dat ze niet kunnen instaan voor den vrede, ais Europa hen zoo behandelt Uit de conferentie en haar plannen dreigt du» voorwaar nu het oorlogs- gevaar Wat zal dat nog worden Oostenrijk's houding. Merkwaardig is nu te hooren, dat van Oostenrijk'» gedrag ten opzichte der voorgestelde conferentie nog maar niet» bekend i». De mogendheden hebben nu op het programma der Conferentie allerlei zaken gebracht, en Oostenrijk heeft te voren beslist verzekerd, dat het de Bosnische kwestie althans als afgedaan beschouwde en daarover geen discussie zou toelaten. Het is dus nog zeer de vraag, of Oostenrijk met het program der con ferentie meegaat 1 Do besprekingen duren inmiddels nog voort. Gelijk Reuter meldde is Iswolski weer naar Parijs vertrokken, waar hij eenige dagen zal blijven om zieh vervolgens naar Berlijn te be geven. Er is dus weer eenige vertraging gekomen in den gang der besprekin gen, want eerst heette het dat Iswolski reeds hedex te Berlijn zou aankomen. De mededeeling, dat Iswolski thans nog een verblijf van verscheidene da gen te Parijs noodzakelijk oordeelt, schijnt er wel op te duiden, dat er nog vele moeilijkheden te overwinnen zijn en dat we nog een poosje geduld moeten oefenen eer we iets definitiefs te hooren krijgen. JAPAN, Arm Japan. Japan is, als een opgeschoten knaap, uit z'n kracht gegroeid,.; De financieele toestand wan hef land is ha de ontzettende krachtsin spanning van den grooten oorlog, nat Üe reusachtige expansie die nijver heid, oorlogstoerustingen en handel opeens hebben genomen, nu werke lijk zeer onrustbarend geworden. Het ziet er met 's lands financiën zeer slecht uit. Zoo slecht, dat de Keizer een res cript aan het volk heeft uitgevaar digd, om terug te keeren tot de vroe gere zeden .van eenvoud ett zuinig heid i En dat de eerste minister Kate soera een conferentie van provinciale gouverneurs te Tokio heeft bijeen geroepen, waarin hij er op wtees dak zuinigheid in de administratie, zoo streng mogelijk doorgevoerd, het eenige middel is om ee» staats bankroet te ontkomen. Dat wijst op een l>enarden toe stand! Maar dat geeft ook gegronde hoop, dat het gisteren door ons medege deelde incident aan de Koreaahsch- Chineesche grens, dat andjers nog al onrustbarend zou wezen, wel eea vredelievenden afloop zal hebben Japan is uitgeput, en het zal heel wat tijd noodig hebben om weder v op kracht te komen! Verspreide Berichten. 'n Slechte tijd is het tegenwoor dig: Idat is het praatje van den dag. (Waar je komt, daar hoor je er over klagen, dat 't toch egenwoordig zoo miserabel slecht gaat in alle vakkenwerkeloosheid hier en over al, de m'nhrea op de straat en dia .vrouwen zonder'eten; iep als ik nu eens moert navettellen wat yoor opi nies, mededeelingein en gissingten ik zoo al hoor opperen en uitspreken in mijn winkel op 'n drukken dag, data zoudt u ervan versteld staan. En 't is werkelijk dan ook zoowe Jeven in en tijd van crisis en vajn financieele narigheid, dat merkt een winkelier •net beste, en ga zult me niet verdan ken van 'y i ljden als ik u vertel dat ve leden jaar in onzen winkel in n maand soms betere zaken hebben go: J nu in eeta verreljaars! t nujstf vrouw, als ze de boeken nog- eens doorkijkt-, dap ook doet mopperen van belang. Ma,ar daar zou ik zoo langzamerhand op heel particulier terrein komen, en daar enboven nog zelf pan het mopperen gaanIk wil dan maar zeggen, dat in dezen tijd. eigenlijk iedereJen' al even hard klaagtld© menschep die van een vast tractement anoeten rondkomen en in de inkomstenbelas ting voortdurend maar hun aanslag zien hooger worden, misschien |nog wel meer dan wij, winkeliers! Ik voorspel zoo aan onze buitengemeen ten een grooten trek van stadsmeP- schen het volgende jaarHet wordt, wat den middenstand aangaat, maar vooral voor de ambtenaren, de kap- toormenschen, de luidj es met een vast inkomen per week, hier langza merhand toch wel een beetje onhoud baar: en wie ervan _proliteeren, dat zijn Schoten met zijn Schoterkwar- tier, Overveen en Bloemendaal met hun nieuwerwetsche woningen, en Heemstede! ^Wanneer in Ov-erveen of in Heemstede eens een onjdcrinjet- mendi bouwer een aantal huisjias durfde neerzetten va;n niet- te Imo gen huurprijs, van het soort als we bijvoorbeeldi ;in de nieuwere Haar lemsche wijken vinden, zooals er o,a. gebouwd zijn in de Tempelierstraat, in de straten aan den Kleinen Hout weg, in het Kleverpark en elders, dan zou ik voor mij gerust een com pagnieschap met den houwer willen aangaan: 'k zou er geld bij! verdie nen (Want dat de ambtenaars- en kleine burgerstand, die door bedrijf of nering niet aa|n eep bepaalde wijk of aan de stad-zelve is gebonden, reikhalzend uitkijkt naar goede en niet te dure woningen in de „fau bourgs" om onze buitengemeenten nu maar eens deftig zoo te noemen - idat staat hij mij vastDe winke liers zouden ook wel weg-willen uit het dure Haarlem i. maar die kun nen nu eenmaal nietEn die blijven gen! Ja, 't is een raar ding, waarin de stad Haarlem, met 'n paar andere1, tegenwoordig zit! De schulden hoe lang'er hoe hooger, de belastingen hoe langer hoe drukkender, en |de luidjes de staid-uit trekkende. Ik hoorde onlangs door een onzer Room sche voormannen, die niet in idan ge meenteraad zit, een stout plan voor dragen om hierin verbetering te brengen. Haarlem moest, volgens hem, den durf hebben, om ondanks den grooten schuldenlast er nog een flink bedrag bij te leenen, niet om daarmee groote werken pit te voeren, maar eenvoudig ,om daarmee in iden gewonen dienst eens een paar jaar lang het tekort te dekken. En intussohen moest de stad de belas tingen flink verlagen. „Je zoudt dan eens zien zei hij als de stad dat nu eens een jaar of wat vol hield, hoeveel luidjes uit Amster dam. en waar al niet vandaan naar Haarlem zouden stroomen! Binnen korten tijd zou de stad wat zielen aantal betreft en wat gehalte van de lui aangaat, schrikkelijk verbete ren, en zoo haalde je er al heel gauw de schade uit van de vermindering van belastingopbrengst. Voor een stad is het veel beier, duizend flin ke belastingbetalers te hebben, die elk een betrekkelijk niet zoo groote som bijdragen, idan een vijfhonderd stumperds, die allemaal veel moeten betalen en dus vanzelf op ander ge bied minder moeten uitgeven, kwij nen en de stad achteruit helpen." Zoo; redeneerde die wel origineel© gemeentepoliticus, die ik alleen daar om al in den gemeenteraad zou wil len hebben (afgezien nog van ande re wenschelijkheden daartoe) om dit idéé eens te gaan opperen bij diege nen, waarbij het thuishoort! [Wat zou dat anders een fortuintje wezen voor de bouwers, als dat denkbeeld eens er doorging en lukte! Ik ben voor dit laatste echter wel een beetje cngeloovig gestemd, en wat de bou wers aangaat, ze hebben toch blijk baar op het ©ogenblik hoe vreemd het ook is bij dezen naren toestand van onze stad en de stads-fipancies - het nog zoo slecht nietAltham^ niet allemaal. Daar heb je bij voor beeld den Schotersingel, die juist de zer dagen zoo'n heel ander aanzicht krijgt door die fraaie huizen welke ze daar neerzetten. Naar zulke hui zen, die toch heelemaal niet voor 'n prikje te krijgen zullen zijn. is hier toch maar yraag genoeg! En dan: dat heele Klever park groeit haast met den dag in aanzien, en omvang der bevolking. Nieuwe winkels ver rijzen er telkens, zooals ik dezer da gen eens mocht ervaren, toen ik weer een keertje dat stadsgedeelte (an ders voor mij en vele stads-Haarlem mers haast een buitengemeente!) be zocht. En de huizen doen er op geld! Nu, het Kleverpark, met z'n mooie Paterskerk, die naar ik met ge noegen in onze Courant las, zoo voortdurend met fraaie benoodigi- heden wordt verrijkt en wier geeste lijkheid naar ik eveneens verneem althans ten deele zulk een werk zaam en vruchtbaar aandeel neemt in de sociale en Roomsche actie in on ze staid, idat aardige, gezellige Kle verpark is wel sinds den korten tijd van zijn bestaan een der fraaiste ge deelten van onze stad geworden Vooral het plantsoen voorbij de kerk is werkelijk bij al die mooie dagen die we gehad hebben, en misschien nóg wel krijgen, epn waar lustoord, waar het landelijke en het stedelijke op zeer gelukkige wijze vereend zijn. Ik kreeg onlangs een exemplaar van een der stedelijke bladen van een paar jaar geleden in handen en las daarin een toen ingezonden stuk, waarin de schrijver een idéé aan de hand deed dat misschien ook nü nog wel voer verwezenlijking mag wor- dan aanbevolenhet denkbeeld h.l om' in het Kleverpark eens een flink café-restaurant, met zoo noodig een ho'tel, te bouwen. Nu, zeker is het, dat zoo'n inrichting op Zondagen en zomersche dagjes, wanneer de „loop" naar den Bloemendaalschen weg .en de Kleverlaan is, wél trekken zou! i\Vie weet. zien we nog piet een on dernemend boifwer eens gauw zulk een gebouw neerzettenZe kunnen het tegenwoordig vlug genoeg Maar hoe dan ook, of zoo'n inrich ting er komt of niet, de gemeente heeft me dunkt tóch voor iets te zorgen, dat nü in het. Kleverpark ontbreekt. En dat iseen rustbank of wat! 'tKleverpark zou zeker nóg meer bezocht, worden door velen, wanneer er een paar banken stonden, zooals men ze elders in onze parken ziet, voor ouden van dagen of men- schen die slecht ter been zijn Als ik dezen wensch nu eens hier ter open bare kennis breng van din het aan gaat, dan hoop ik ook da t die ver vuld worde: het gemeentebestuur kan er zeker van zijn, dat het met die paar banken talloozen een goeden dienst bewijst, endit nieuwe mooie stadsgedeelte eveneens 17 OCTOBER, KM HURUEMSCHE COBRUT ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maiMMle» voor Haarlemfl,35 Yoor de plaatsen, waar eea agest is gevestigd (kom der gemeemte) „1,35 Voor de overige plaatsen ia Nederland fraaao per post 1,10 Afzonderlijke anmmers 0,05 PRIJS DER ADVERTENTIÊN Vaa 1t regelsf0,ê# (comtaxt) f0,50 Xlke regel meer0,10 Broote letters naar plaatsrnimte. Dienstaaabiediagca 25 eent per advertentie a cemtaat. 1101 ■=p' 400 =- 11150 iófl Kr wij «vinger. li •VLBBN bij verbes vaa éex anderen vinger. Mochten sommigen door een mo gelijke omissie deze circulaire niet hebben ontvangen, dan verwijzen wij hen naar den secretaris der Commissie, den heer F. W. de Bruin, Jan Nieuwenhuizen- straat 11, welke ongetwijfeld op aanvrage nog wel een circulaire zal toezenden. Weer een gevecht inZui d-M a - rokko. Een rerkenningstroep Fransche Saharatro.p.n, uitgezonden om de Marok kanen te achtervolgen, die 500 kameelen LX. De slechte tijd. Wie daar van het meeste lijden en wat ervan komen zal in Haarlem. Een stout plan, dat een fortuintje voor de bouwers wezen zou. Waar töch wel gebouwd wordt, en van een stadswijk die vooruitgaat. Ben oud idéé dat niet verwe zenlijkt werd, en een nieuw denkbeeld dat spoedig verwezen lijkt moge worden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1908 | | pagina 1