DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. >öaBÜ H.HL Adverteerders! De nieuwe Gasfabriek te Heemstede. Kimferhufoirettft 29*<8i-33f üaaHem BUITENLAND. DINSD AG 22 DECEMBER 1908. 33*to Jaargang No. 6773 Bureaux van Redactie en Administratie: Intercommunaal Telefoonnummer 8426. Alle betalende abonnéa op dit blad, die in bet bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor: De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Oeean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11. Zii die zich met 1 Januari per drie maanden op de NIEU WE HAARLEMSCHE COU RANT abonneeren, ontuangen de tot dien datum uitkomende nummers gratis. KERSTNUMMER ;r ep Een postkantoor in het Schoterkwartier. De Velserpont. Verspreide Berichten. tot ■UK HMBLEMSCHE COURKTT ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 waanden toot Haarlem f 1,85 Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.35 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per posfcj 1.80 Afeooderlyke nummers »50J*5 PRIJS DER ADVERTENTIÊN: Van 1—6 regels f8,69 (contant) f6,50 Blke regel meer0,16 Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie i contant. 1000 <8 «53» GULDEN bij GULDEN bg 8I«9S GULDEN 11 ii GULDEN bij g«gj| veriioe vaa verlies van éoa 1 ri verlies van i B i§ H ll verlies van KULDEN bg levenslange onge- schiktheid tet werken. 400 GULDEN bij overigden. hand of voet. 150 éen oog. éen duim. wgsvmgor. 15 GULDEN bjj verlies van den anderen vinger. Dit jaar biedt het «en uit wantende gelegenheid tot ad- "erteere*. Drie volle Zondagen immers blijft de Courant in de huiskamer liggen. Drie winterdagen, op welke de huise- ifkheld zoozeer verhoogd wordt door ket karakter der feestdagen. En waar de Redactie zorgt voor zeer interessante lectuur, staat het vast, dat de Courant van voor tot achter als ge speld zal worden. Dit moge iederen winkelier, iederen neringdoende een reden zijn cm in ons KERSTNUMMER te adverteeren. Beleefd verzoeken wij intusschen, ons de advertentiën ZOO TIJDIG mogcifk te zenden. DE ADMINISTRATIE. 4 Tuio Gisferéirta.'Voiwl laat eigenlijk a&zegd diep in den afgeloopeja nacht, Joen 't middernachtelijk uur aj. voor wij wao heeft de volijverige ai'ge- këiandigdie van het kiesdistrict Be verwijk in de Tweede Kamer den Minister de wenseheln der bewoners het Sahaterkwartier voorgedrar Sten in aajke een nieuw postkantoor. Men zie het verslag der Staten- wenenaial. Em de heer Passtoors heeft succes fehad! De ttmister zeide, dat hij bezig te overwegen, om een nienw bij kantoor in de omstreken yam Haar- te vestigen, en dat het_ Schoter- kwiartier daarvoor waarschijnlijk wel «ou in aanmerking kunnen komen. Als de betrokken autoriteiten nu 2®a gunstig advies uitbrengen, komt *eze zaak wel in orde. ÏWij wenschen de bewofners viap het ®choterkw;artier geluk met dit voor- '%pig succes op bun pogingen, en •jtet den ijver, door den afgevaardig de van Beverwijk alweer ten gunste Jhn dj,t deel van het district ge- wind. Ee® volledig succes moge nu de kroon zetten op dit streven, da,t door K K. Kiesvereeniging, de Winke- BcrsvereeiLigi.ng en anderen Zt0,°' vochtig is aangevat, en nu zoo ge- bikldg door den heer Passtoors is Aanhangig gemaakt bij de hoogste Autoriteit. courantcnlKirichteh (onjuiste' nog welhadden uitgevonden. (W-ij zeiden verleden week al: de heer Keijne probeerde hier de Kalmer maar wat op den mouw te spelden De bedoelde correspondent bewijst dat nog eens door een uitvoerige uit eenzetting van de iijdenshistorie der Velserpont, welke bij besluit met deze, voor den beer Keijne allesbe halve vriendelijke beschouwingen: „De afgevaardigde van Kampen gaf door hetgeen hij over de tendentieuze persberichten enz. zeide, blijk de voor geschiedenis der ponten niet te kennen... Hij had zich ook eerst wat beter op de hoogte moeten stellen van het heden der ponten; dan zou hij zeker niet tot de conclusie gekomen zijn, dat die voldoen aan de eischen, welke de regeering heeft beloofd er aan te zullen stellen Hg heeft volkomen gelijk, dat men wel eens in 4 minuten van de eene zijde naar de andere vaart, maar hij vergeet er bjj te zeggen, dat iemand, die de pont juist voor zijn neus ziet vertrekken, 10 minuten heeft te wachten, voordat hij de overzijde heeft bereikt. „Tot nu toe was er alleen belemmering in het verkeer, soms, de vorige week nog weer, een half uur of een uur lang. Met allerlei kunst en vliegwerk heeft men tot na toe, ook bij ijs, den overgang kunnen volbrengen, doch dan in heel wat langer tijd dan 4 minuten, en de twee laatste winters heeft men het geluk gehad, dat het juist begon te dooien, wanneer het verkeer zou moeten gestaakt worden. „Zoo is de toestand en niet anders." De beer Keijne, die in het liberale kamp toch reeds zoo verlaten en al leen staat, zal zich bij deze critiek in een toonaangevend liberaal blad. op zijn tendelntieus optreden in de Kamer allesbehalve prettig moeten, gevoelen, iWjg Lebben in dns overzicht vatn bet behandelde in de Tweede Kamer Olieden wèek den heer Keijine wat de maling' geinomen. Deze heer noemde men herxa- het zich de Velser pont ee'n *Bervoortreffelijkste verbinding "jVer bet Noordzeekanaalnadat heer Passtoors, de af ge vaardigde Beverwijk, op juistk en welspre- wijze de opinie vajn allen let- t'lijk, die met de pont te maken hebben, had vertolkt. De sakrijver der Zaterdag a votnjd- jjï^atjes" in ons blad opperde Zater- nog de onderstelling, dat aan ^beeren Keijne's ondeskundig be- de politiek niet vreemd zou we- 2oo er nog meer noodig mocht zijn nh.be doen uitkomen dat de beer keijne in dezen den bal volkomen t^locg, en den beer Passtoors kar wttelde op de meest-ongemotiveerde j'Dze, dan heeft een oorrespondent >.Nieuwe Kott. Ct." da,t be- _orzw geleverd. hti2e< kó 26 vatte n.l. vuur op de bewe- 1 een ÏV® van den heer Keijne, dat de heer en anderen die de pont ^hwsoeren, slechts zouden napraten ,Nass»0' ketM een k i%!t Zondftg wart- De firma Carl Francke te Bremen krijgt als uitvoerster van groote wer ken, niet alleen in Duitschland, doch ook in ons land een gieden naam. Vooral in onze streken wordt zij meer en meer bekend als specialiteite in het bouwen en inrichten van Gas fabrieken en Waterleidingen. Nog kort geleden bouwde zij even buiten onze stadsgrenzen de gasfabriek voor de gemeente Schoten en nog was dit werk niet voltooid of ten Zuiden onzer stad werd weer een even groot werk ondernomenhet bouwen eener gasfabriek te Heemstede. Heemstede, die bloeiende faubourg van Haarlem, die dank zij zijn na tuurschoon, vooral in den bollentijd, dank zij ook zijn energiek gemeente bestuur, dat daar de zaken bestuurt en leidt, in het teeken van vooruit gang, bloei en welvaart staat, kon op den duur begrijpelijkerwijs niet meer met de armzalige, triestige olielamp volstaan. In deze eeuw van vooruit gang, van gas en elecfriciteit, is de olie lamp meer en meer terug gedrongen in musea en oudheidskamers en in een gemeente, waar de steedsche bsvolking natuurlijk ook 6teedsche eischen heeft, drong zich ook meer en meer de be hoefte aan gaslicht op. Deze behoefte was 't voorwerp van velerlei eD langdurige beraadslagingen in den Heemsteedschen Raad. Wel bestond er veel sympathie in den Raad voor het aanleggen eener gas verlichting, wel gevoelden de Raads leden de behoefte, die aan hetere ver lichting in de gemeente bestond, doch er deden zich allerlei bezwaren voor, bezwaren ten opzichte der eigenaardige ligging onder den rook der moederstad Haarlem, bezwaren ook door de uitgestrektheid der gemeente en ver deelde bevolkingscentra. Maar, waar een wil is, daar iB ook een weg. De Raad wist te profiteeren van de dichte nabijheid der naburige gemeente Bennebroek; met deze gemeente werd een contract gesloten voor gaslevering. Daardoor was 't risico voor Heemstedt- weer zooveel kleiner geworden en ten slotte werd de groote knoop doorge haktde Raad nam 't besluit tot het bouwen eener eigen gasfabriek. Door verschillen le Technische Bu reaux werden den Raad plannen, tee- k^oingen en ramingen voorgelegd, doch die der firma Carl Francke te Bremen, genoten de voorkeur. Zij was ook laagste inschrijver en zonder aan zelen werd het belangrijke werk van circa twee tonnen goud» aan deze Duitsche firma gegund, over tuigd als de Raad was, dat deze firma der gemeente solied werk zou leveren. Direct na de gunning, dus begin Augustus, werd aan de uitvoering begonnen en nu op 1 Januari e. k., na 5, zegge vijf maanden slechts, zal de heele Gasfabriek gebouwd, door heel Heemstede de leiding gelegd, de lantaarns geplaatst en 't bedrijf in werking worden gesteld. Doch om dit te bereiken is ook in dezen tijd reuzenarbeid verricht. Dat Heemstede reeds zoo spoedig van gaslicht kon worden voorzien, is te danken aan de activiteit der firma Francke, aan den onderaannemer, den heer v. Amstel te Heemstede, die onder leiding der firma Francke de gebouwen uitvoerde, dat is te danken aan de goede leiding en het degelijk toezicht der heeren Tissing, Gerber en van Gerven, respectievelijk in genieur der montage, opzichter der fir ma Francke en opzichter der gemeente. Maar dat is te danken ook aan den „ausdauer" en de- taaie werkkracht der 200 werklieden, meestal mannen uit Heemstede en de 25 eigen mon teurs der firma Francke, die van zeven uur 's morgens tot 12 uur 's nachts met een noesten vlijt arbeiden om 't werk, dat einde dezes jaars klaar moet wezen, te voltooien. Inderdaad met een force majeure, die ontzag en bewondering afdwingt, is hier gedurende 5 maanden gezwoegd en gewerkt. Nog zijn metselaar en timmerman overal druk in de weer, nog dreunt 'l gebouw van den vroegen morgen tot in den laten nacht van hamerslagen, talloos in getal, nog zijn de monteurs druk bezig met het instaüeeren dezer fabriek en daar branden reeds sinds een week de vuren en wel tot Nieuwjaar, met 't doel de ovens goed droog te stoken. En dan reeds 5 Januari zal Heem stede zich kunnen baden in een zee van gaslicht. Bewonderden wij reeds te Schoten de snelheid, waarmee 't werk daar in een halfjaar was uitgevoerd,Heemstede spant met zijn 5 maanden nog verre de kroon, vooral wanneer men in aanmerking neemt dat 't werk is uit gevoerd in den winter, grootendeels, het ongunstigste jaargetijde voor bouwwerken. Wel op kosten der gemeente, doch ender verantwoordelijkheid der aan- neemster zal 'tbedrijf in de maanden Januari en Februari geexploiteerd worden. Dan volgt aan 't einde dezer periode één nacht 0 proefstoken. En ten slotte, alzoo tegen 5 Maart a.s. gaat 't bedrijf voor goed aan de gemeente over en zal het gesteld worden onder de bekwame leiding vaD den reeds benoemden directeur, den Heer Houben, een Limburger. De Gasfabriek. Met belangstelling hebben wij giste ren dit nieuwe Heemsteedsche ge meentebedrijf bezichtigd en werden rondgeleid door de beide opzichters, de Heeren Gerber en v Gerven, wie wij hier op deze plaats voor hun vriendelijk gegeven inlichtingen onzen dank aanbieden. Een beschrijving dezer Gasfabriek kan en moet deze maa 1 erg kort wezen, willen we tenminste niet in herhalin gen vallen. Wat te verwachten was, is ons n.l bij ons bezoek werkelijkheid gebleken. Deze gasfabriek, gebouwd door dezelfde firma, is ook uitgevoerd naar hetzelfde systeem als die te Schoten. E; waar wij nu slechts korten tijd geleden van dit fabriekstype een zeer uitvoerige beschrijving gaven en tege lijk var, de wijze hoe gas gefabriceerd wordi uiineu wij thans grootendeetx volstaan met een verwijzing die beschrijft g, welke ouze lezers Jaich allen z< ker u<>g zulien herinneren. Alleen geven we hier een zeer alge- meet e besc" rijving en de afwijk' gen met de fabriek te Schob- i de ou- derdeelen der u typering. De plaat» waar de Ga»fabriek gebouwd i», mag wel een zeer gelukkige genoemd wor den met 't oog op de gaslevering aan Bennebroek. Wie nabij het hotel „Het Wapen van Heemstede" den Cloosterweg in slaat, ontmoet weldra links een ruim en breed terrein, waarop 't'gebouwen- complex der Gasfabriek verrezen is. Dit terrein (was vroeger bouwland, waarvan de gemeente door aankoop eigenares is geworden. De Cloosterweg behoort nog tot de z. g. „ongebaande" wegen, doch door de goede zorgen van Heemstede'» vroeds Vaad'ren zal deze weg weldra gedeeltelijk be»traat zijn. 't Werk is tenminste reeds aanbesteed en gegund. Het achtergedeelte van het terrein is allergunstigst gelegen aan de Wippervaart, die in directe verbinding is met het tfpaarne. Met vletten kunnen dus de steen kolen en andere benoodigdheden uit de schepen van het Spaarne aange voerd worden. Het is zeer logisch, dat dus ook aan di6 zijde van 't terrein de |,kolenloods| gebouwd is. Zij is in tegenstelling met die te Schoten open. Zij heeft soliede constructies van ijzeren binten en bare afmetingen zijn 18X13 M., terwijl de kolen 8 M. ruim kunnen opgestapeld worden. In deze loods was reeds een heel aardige winterprovisie opgelegd. Van deze loods tot 't front heeft bet heele gebouw een lengte van 48 M., terwijl de breedte 26 M. be draagt. Twee toegangen met schuifdeuren geven toegang tot de stokerij, de breede ruimte tusschen steenkolenbergplaats en de vuren. Hier is de inrichting precies dezelfde als bij de fabriek te Schoten. Ook hier zal een zwevende rails worden aangebracht, die bij het laden der retorten zal gebruikt worden. Deze fabriek zal beschikken over 3 ovens,j éen van zes retorten en twee van acht (waarvan er nog éen gemaakt moet worden). Dan is er nog een reservekluis voor 8 retorten. In het begin zal met 14 retorten gewerkt worden. Ook hier kan elk retort 175 KG. steenkolen bevatten. En wanneer het nu zal gebeuren, dat voor de verlichting van Heemstede dagelijks 30><l75 KG. steenfcolen noodig zullen zijn, dan zullen we nog wel een jaartje onderwezen. De eerste jaren zal de capaciteit der fabriek dus ruim voldoende zijn. Alles is hier door gaanderijen en galerijen zoo gemakkelijk mogelijk incericht. Rechts grenst aan de stokerij de^ werkplaats voor de fabriek, die weer toegang geeft tot 't buitenterrein, waar de gashouder zich bevindt, precies dezelfde als te Schoten met eeD capaciteit van 15 00 M3. Links geeft de z g. stokerij toegang tot de cokesopslagplaats. Door gangen rechts en links der ovens krijgen we toegang tot den slakkenkelder achter de ovens. Hierin bevindt zich ook 't waterreservoir voor de centrale verwarming wier verwarmingsbuizen in alle lokalen gevonden worden. Rechts in den hoek van den slakkenkelder bevindt zich een deur, die toegang geeft tot een ondiepe gang. In deze rechts een deur voor het schaftlokaal een ruime, flinke kamer, die weer in verbinding staat met een tweede lokaal, waarin waschgelegenheid, gemakken en douches hadhuizen. In deze lokalen bevmdi-n z ri> hooge ramen zoowel naar de buitenzijde als naar de stokerij. Hier truffen we het bekende ondoor- schijnend» ijz rdraadglas aan, dat we tot nog toe alleen bij deze firma in gebruik zagen en dat zoo uitmunt door buitengewone sterkte. In 't waschiokaal liggen tegels, in de andére lokalen overal betonvloeren en in «le stokerij klinkers. Tegenover 't schaftlokaal komt in de beaproken corridor een deur uit, toegang gevend tot het motorenlokaal. Hierin worden twee motoren geplaatst, elk van 4 f. K. Verder bevinden zich hier de onderscheidene pompen voor teer, ammoniak en helder water. Onmiddellijk aan dit lokaal grenst een ander lokaal weer, waaria o. m. de regalateur» en exhauster geplaatst zijn. Voor 't geval in dit lokaal gas uit de regulateurs ontsnapt was, zou gevaar bestaan, indien dit gas opeens 't motorenlokaal zou binnenvloeien. Daarom is bij dezen doorgang een zeer vernuftige constructie gemaakt, n.l. een dubbele dear met een tusscben vak. Het is nu onmogelijk, dat beide deuren tegelijk open zijn, wel éen voor een, zoodat voor een ontploffing geen gevaar kan bestaan. Naast deze lokalen is links gelegen een groot lokaal, 20X9 M. waarin geplaatst zijn o.m. de washer, condensors, zuiverkisten, en de peluze. Door twee trapdeuren staat deze zaal weer in verbinding met de r e^g'e ner a tieloods waaronder de ammoniak-en teerkelders. Deze loods is in tegenstelling met die te Schoten weer open. Hiermede hebben we alle lokalen en loodsen in deze fabriek de revue laten passeeren, behalve 't lokaal, dat in 't linkergedeelte van den frontgevel door een gang uitgang heeft en welk lokaal voor kantoor bestemd is. In de corridor een loket, een gemak en achter een deur, direct tot de fabriek toegang gevend. 5*. Aan den jf r o n tg e v e 1 is [op1 aesthetisch gebied hier meer zorg besteed daD te Schoten. De leuke gevel met zijn aardig vak werk, bepleistering en roode ankers maakt een hoogst gezelligen indruk. En van den Cloosterweg af gezien ziet hij er aardig uit. In dezen gevel geeft een trap met een deur tot de regene- ratieloods toegang. Van den Clooster weg loopt een breede toegangsweg en rechts en links van 't gebouw en achter naar de Vaart loopen grint wegen. Het overige terrein wordt gebruikt voor opslagplaatsen van cokes, materialen, enz. Het ge- gebouw draagt op ijzeren gebinten een dak dat voor het hoofdgedeelte met pannen gedekt is, terwijl de bijgebouwen een mastieken bedekking dragen. Voor en zijwaarts van de gasfabriek, onmiddellijk aan den Cloosterweg is als „post voor 't geweer" de directeurswoning opgetrokken, geheel gebouwd naar de plannen van den gem. arcnitect, den Heer Jac. Etmans te Haarlem en onder toezicht van den zeilden gem. opzichter, den Heer v. Gerven door den aan nemer, den Heer Hoek van Haarlem voor ca. f6100. Voor dit betrekkelijk klein bedrag is een prachtig heerenhuis verrezen. Boven bevindt zich naast een der kamers een ruim balcon, vanwaar men bij heider weer kaD genieten van een feëeriek panorama over onze Spaarne stad. We zijn aan het einde onzer taak' gekomen. Blijde gestemd verlieten we deze plaats van nijver gedoe, waar. God zij dank, dagelijks in de/en rampzaligen tijd van werkloosheid, een paar hon derd werklieden een flink stuk brood verdienen. Wij meenen naast een woord van buide aan de aannemers en de bou- wei-8-werklieden een woord van har telijken gelukwensch te mogen -neer schrijven «au 't adres der gemeente Heemstede met de tot standkomina barer eigen gasfabriek, die een levende getuigenis zal afleggen van den wel vaart en den bloei dezer schoone ge meente. ITALIË. Ben nieuwe encycliek. Men bericht uit Rome, dat weldra een Pauselijke Encycliek zal verschij- Inen, die het jubeljaar zal sluiten. In deze encycliek zal de H. Vader God danken voor de vertroostingen die Hij dit jaar heeft geschonken. Hij zal tegelijkertijd lof brengen aan den ijver, door geheel de wereld betoond om dit jubeljaar te vieren en katholieke werken te stichten als herinnering daaraan. De verhouding van Italiö tegenover Oostenrijk Minister Tittoni heeft gisteren in de Italiaansche Kamer gesproken over de „brandende kwestie" in Italiëde verhouding tot den bondgenoot in het oosten, en wel naar aanleiding van een interpellatie over de studenten onlusten te Weenen. De minister legde bevredigende verklaringen hierover af. Ook over de Balkankwestie sprak Tittoni, en loofde hoogelijk de Italiaansche politiek. De goede betrekkingen met Enge land waren voor Italië zeer nuttig. De werkzaamheid van Italië was evenzeer nuttig voor ziju overeen stemming met Rusland, maar dit beteekent niet, dat de Italiaansche regeering haar optreden gericht heeft tegen de Oostenrijksche politiek; zij wilde slechts de Italiaansche belangen in het Oosten waarborgen tegenover een ieder, die in strijd daarmede handelde. Daarin is niets dat in tegenspraak is met het drievoudig verbond, waar aan Italië trouw is. Deze politiek zal bewijzen, dat Italië, trouw blijvende aan het bondgenootschap, zijn optre den in de grootste onaf hankelijklieid en waardigheid verklaart, door de bescherming van de nationale belangen. DE BALKAN. De toestand Tusschen Oostenrijk en Turkije Wordt het een curienze toestand. Het blijkt meer en meer, dat de „zieke man" in het Oosten lang zoo ziek niet meer is als vroeger, dat met name de J ong-Turksche bewe ging nieuw leven heeft gebracht.: Oostenrijk is begonnen met een hoogen toon aan te slaan tegen Tur kije. De boycot-beweging volgde daar op, op een teeken der Jong-Turken. Om de enorme schade, daardoor ontstaan, te weren, heeft Oostenrijk zich met alle macht verzet: het dreigde eerst, het bakt nu zoete broodjes, maar tevergeefs: de Jong-Turken graan kalmpjes door met hun boycot-, en zoolang Oos tenrijk niet aan al hun eischen toe geeft, dreigen zij door te blijven gaanHet heeft er allen schijn van, dat dit gebeuren zal óók! En Oostenrijk zal dan ten slotte wel moeten toestemmen ofeen oorlog uitlokken, waarvan de ge volgen niet te overzien zijn Oostenrijk heeft nu een speciaal vriend van den Sultan, den beroem den historicus Vambery, die geldt voor den besten kenner van Turk- sche toestanden in Europa, na.ar Con- siantinopel gezonden om een verzoening te bewerkstelligen Of het lukken zal Voor Oosten rijk wordt het ophouden van de'a boycot langzamerhand een levens kwestie En het dralen der mogen Bieden in zake de conferentie werkt ook al niet prettig voor Oostenrijk, terwijl Von Aehrenthal's positie door al dezen tegenslag meer en meer wankel moet staan, naar het heet. Men ziet het: de Oostenrijksch Turksehe kwestie is nog lang niet uit! En zij die oordeelen, dat er inog wel eens een oorlog uit zou kunnen voortspruiten, tegen wil en dank van de Oostenrijksche regeerders zelfs, maar noodgedwongen, konden nog •wel eens gelijk hebben Het mijnongeluk te Hamm. Het fonds van den Kroonprins en de Kroonprinses voor de gezinnen van de mijnwerker», die in de Radhod mgn zijn omgeknmeD, beloopt nu 300,000 nik. De Kroonprins zal het geld niet na" het oen- trale comité, maar aan drie werklieden Hamm als vertegenwo «rdigers van hunne kameraden ter hand stellen. Hoe het in Cuba to gaat. Uit Cuba komen allervermakelijkste stasltjes, al zijn ze voor het land zelf tr-uiie genoeg, van de wijze Waarop «n dat West I-idLehe land met 's lands geld wordt omgespron gen. Ziehier een van die e taaltjes: Pino Guerra, de leider van dei .«pstand tegen president Palma, was doorgouver-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1908 | | pagina 1