DERDE BLAD.
Bet nieuwe R. K. Opvoedings-
voor jongens.
i
Sociale Berichten.
Land- en Tuinbouw.
Sport en Wedstrijden.
Wetenschappelijk Allerlei.
VAN ELDERS.
OONOEROvC 24 DEC. IS08.
Hebt ge mannelijk of vrouwe- 'J)
lijk dienstpersoneel npodig
Zoekt ge een betrekking als
dienstboden, loopknecht, win-
kelbediende enz.
Hebt ge iets in uw huishouding
dat ge wilt verkoopen
Hebt ge een buis te buur of
wenscht ge er een te buren
Wilt ge voor een koopje bet
een of ander voor ut huis-
houding van anderen overnemen
Zoekt ge iemand, die u in de
avonduren helpen kan
yrirekt ge bijverdiensten p
Plaatst een advertentie-in de
NIEUWE HAARLEMSCHE COU
RANT: eenmaal voor 25 cents,
driemaal voor 50 cents k contant.
Bij deze advertentiën
afzonderlijk op te geven,
te plaatsen in de rubriek
KWARTJES ADVER.ENTIËN.
Sedert 1 December 1905 zijn de
Kinderwettenin werking. Zij be
oogen, met behulp van de parti
culiere liefdadigheid, verbetering te
brengen in den toestand der ver
waarloosde en misdadige jeugd.
Honderden kinderen zijn sedert
dien aan de voor hen zoo verderfe
lijke otpgeving onttrokken, en wor
den thans opgevoed in degelijke,
Katholieke gezinnen, waar zij door
woord en voorbeeld wederom leeren
godsdienstig en ordelijk te zijn, om
later, in stede van onvermijdelijk
verloren te gaan, nuttige en goede
leden te worden van Kerk en
Maatschappij.
Voor velen onder hen is echter
eene gestrengere gesticht s-opvoe
ding gedurende laugeren of korleren
tijd onmisbaar, hetzij wegens hun
nen aard en aanleg, betzij omdat
zij, vooraleer zij in het gezinsleven
geplaatst kunnen worden, weder
aan orde en tucht moeten gewennen,
deugden, waaraan zij, tengevolge
der verwaarloozing hunner opvoe
ding, geheel ontwend zijn.
Evenwel ontbrektn de daartoe
noodige gestichten voor jongens.
Steeds meer en meer gevoelen
de Commissies, die zich aan bet
schooae doel der Kinderverpleging
hebben gewijd, deze leemte. In de
bestaande Katholieke gestichten is
geen plaats meer; enkele voldoen
niet aan de eischen van de wet.
De Rijksopvoedingsgestichten zit
ten vol Katholieke jongens.
In de Bisdommen Breda, 's Her
togenbosch en Roermond zijn reeds
Katholieke jongensgestichten ge
bouwd of in wording.
Door hunne groote offervaardig
heid bezitten de Protestanten reeds
meerdere gestichten.
Vooral in de laatste jaren hebben
zij groote kapitalen daaraan ver
bouwd, zooals aanHoenderloo,
Tnalita Kümi, Groot Emaus, Ned.
Mettray, alle inrichtingen, die met
eere mogen genoemd worden.
Thans is wederom de bouw van
een rieuw gesticht van de zijde
der Ned. Hervormde Kerk in voor
bereiding, waaraan 3 a 4 ton zial
besteed worden.
In Nedeilaud „loven den Moer
dijk" dreigt bet hoofddoel der Kin
derwetten, „het redden van de
jeugd" voor de Katholieke jongens
schipbreuk te lijden.
Onder hooge bescherming van
H. D. H. H. den Aartsbisschop van
Utrecht en den Bisschop van Haar
lem hebben de gezamenlijke con
ferenties der St. Vincentius Ver-
eeniging in deze beide Bisdommen
eene Vereeniging opgericht die als
hoofddoel beoogt het oprichten van
een opvoedingsgesticht voor Katho
lieke jongens.
Reeds bijna twee jaren bestaat
deze Centrale Vereeniging voor Kin
derbescherming en nog ontbreken
haar de noodige middelen.
Evenwel beeft het Bestuur niet
stilgezeten. Het kocht een uitge
strekt terrein aan de halte Beu-
ningen, tusschen Oldenzaal en Dene
kamp en bracht bovendien f 75.000
bijeen.
Volgens de ontworpen plannen
zullen de kosten voor een gesticht
van ruim 200 jongens 2'/2 3 ton
bedragen, terwijl eveneens een klein
Plan is ontworpen, waarvan de kos-
fen bedragen f 150.000.
Wij doen thans in het openbaar
een beroep op de offer vaardighei)!
der Katholieken in de Bisdommen
Utrecht en Haarlem.
Helpt ons. ter liefde Gods, om
het zoo nuttige en noodige doel te
bereiken!
Wij meenen te mogen veronder
stellen, dat onbekendheid met de
vereeniging en 't door haar beoogde
doel oorzaak is, dat nog niet in
mime mate de giften en gaven toe
vloeien.
Daarom hebben wij een beroep
gedaan op de Katholieke pers, die,
als altijd, ook nu weder bereid is
gevonden de goede zaak te dienen.
Moge deze noodkreet tengevolge
hebben, 'dat ook wij spoedig ons
Katholieke jougensgesticht bezitten!
De administratie der Katholieke
dagbladen zoowel als elk der onder-
geteekende bestuursleden zullen
gaarne giften in ontvangst nemen.
Mr. Dr. D. A. P. N. Koolen,
President.
Pres. van den Bijz. Raad te Utrecht.
Aug. H. M. C. Lindner,
Vice President.
Pres. van den Bijz. Raad te A'darn.
Mr. A. O. H. Teltjegen,
Secretaris.
Seer, van de Commissie voor Kinder
verpleging te 's Gravenhage.
P. J. H. van Vugt,
Penningmeester.
Pres. van den Bijz. Raad teR'dam.
H. A. Th. Bouter.
Pres. van de Commissie voor Kinder-
fverpleging te Rotterdam.
P. J. van Kessel.
Pres. van den Bijz Raad te Haarlem.
R. J. C. T. Kolfschoten.
Pres. van den Bijz. Raad te Arnhem.
A. J. M. Verbeek.
Pres. der Conferentie te Enschedé.
Gezien
de President van den Hoofdraad:
H. J. Weve.
Zooals uit het bovenstaande blijkt,
gaan wij ten volle mede met het
groote en loffelijke doel van deze
vereeniging, dat een noodzakelijke
aanvulling is van de Katholieke
liefdadigheid, geëischt door tijdsom
standigheden en wetsvoorschriften.
Wij verklaren ons gaarne bereid,
ev. inkomende giften „Voor de
Katholieke Kinderbescherming" aan
het hoofd van ons blad te vermelden.
St. Jo8epb-Comite.
(Dit versla® is wegens plaatsge
brek ©enige dagen uitgesteld.)
Het St. Joseph-Comité, centraal
comité tot behartiging der belangen
van de R. K. Nederlandsche arbei
ders in Duitsehland, hield op 14 De
cember 1.1. op den dag, waarop het
één jaar werkzaam w,as, wederom ee;n
vergadering.
Bij deze vergadering waren aainwe-
zig de leden, die elk voor hun eigen
diooee® door één der Bisschoppen
werden aangewezen, alsook een mis
sionaris uit elke orde of Congrega
tie, die onder de Katholieke Neder
landers in Duitsehland werkzaam is.
Het St. Joseph-Comité stelde zich
ten doel onder hooger toezicht van
het Doorluchtig Episcopaat, het stof
felijk, maar vooral liet geestelijk
weizijn te bevorderen onzer R. K.
Nederlajndsche arbeiders in Duitseh
land. j
De middelen, die kunlneU helpen
om dit doel te bereiken, heeft het
St. Joseph-Comité gedurende dit eer
ste jaar zeer krachtig toegepast.
Het getal der Missionarissen, die
in Duitsehland werkzaam zijn, be
draagt reeds vier. Bovendien zijn
ook de Paters Conventueeleei door
het St., Joseph-Comité gevraagd, die
2 Paters beschikbaar stelden. Het
getal der Missionarissen in 1909 be
draagt dus 6mogelijk klimt zelfs
het getal tot zeven.
Al de stappen, die noodig waren
om de moeilijkheden, aan hun eigen-
aaxdigen arbeid verbonden, op te hef
fen, zijn in overleg met het St. Jo
seph Comité gedaan. De toestem
ming van den Kardinaal en Bis
schoppen van Keulen, Munster en
Paderbom voor dit verdienstelijk
missiewerk en hun warme belang
stelling daarin, die zeer duidelijk
bleek bij een audiëntie, welke 2
Missionarissen onlangs bij Kardinaal
Fischer hadden, hebben dit belang
loos werk krachtig voortgeholpen.
Door deze missionarissen werd
reeds op zeven plaatsen een St. Jo-
sefvereeniging opgericht, m.l. te Es
sen, Sterkrade, Oberhausen, Mul-
heim, Styrum, Duisburg, Viersen en
Gladbach. De oprichting dezer ver-
eenigingen ging wel met moeilijkhe
den van allerlei aard gepaard, maar
God gaf een spoedigen bloei aaln deze
vereenigingein, die het geestelijk en
stoffelijk welzijn dezer arbeiders
zoozeer bevorderen, zonder in het
minst het Duitsoh vereenigingsleven
te schaden. Integendeel zij bevorde
ren dat, overeenkomstig hu;n statu
ten.
Een informJatie-bureau bestaat er
voor Gladbach—Viersen in het Min
der broeder sklooster te Weert en voor
de opgenoemde plaatsen uit het
Ruhrgebied in het Gapucijneh-kloos-
ter te Babberich, Oud-Zevenaar.
Een circulaire, die allerduidelijkst
bevat op welke plaasten een vereeni
ging bestaat en welke andere plaat
sen ook door een Uollandschen pries
ter bezocht worden in Duitsdhlajad,
zal einde Januari verkrijgbaar ge
steld worden. Dit tot gemak der
plaatselijke comité's, welks Voor
naamste werkzaamheden daarop be
knopt zullen worden aangegeven.
Ook zullen op deze circulaire enkele
adressen staan, waarheen men zich
in genoemde plaatsen tot verkrijging
van een goed kosthuis kan hegeven.
In het Bisdom van Breda bestaan
reeds 29 en in het Bisdom 's Bosch
reeds 23 plaatsen, waar zich een pl.
comité gevormd heeft. Het Aarts
bisdom en het Bisdom Roermond zul
len zeker spoedig volgen.
Het- St.-Joseph-Comité stelde zich
verder in verband met het Emigra
tie-bureau te Amsterdam.
De bezwaren omtrent dein loop der
werkliedentreinen in het Zuiden van
Limburg en de voortdurende moei
lijkheden, die de infonnatiebnreaux
hebben met huwelijkspapi-eretn, zal
het-, zooveel in zijn vermogen ligt,
verminderen.
Uw gebed en aalmoes steunein dit
edel missiewerk onder Katholieken
en Nederlanders, die dikwijls, door
den nood gedrongen, naar Duitseh
land zijn vertrokken!
Koninklijke Nederlandsche
Landbouw vereeniging.
Onder presidium van dein Konink
lijken oprichter en voorzitter der
vereeniging, Pri|ns Hendrik der Ne
derlanden, had Dinsdag een bijeen
komst plaats ter vaststelling der sta
tuten, in het Paleis; aan den Kneuter
dijk, te 's-Gravenhage.
Het stemrecht aangaande de sta
tuten werd toegekend aan de verte
genwoordigers van 20 groote veree-
nigingen, zijnde deGroninger
Maatschappij van Landbouw, de
Priesche Maatschappij van Land
bouw, het Genootschap van Land
bouw in Drenthe, de Overijselschei
Landbouwmaaischappij, de Gel-
dersch-Overijselsche Maatschappij
van Landbouw, het Genootschap van
Landbouw] en Kruidkunde te
Utrecht, de Hollandsehe Maatschap
pij van Landbouw, de Vereeniging
ter bevordering van den Landbouw
in Hollands Noorderkwartier, de
Maatschappij tot bevordering can
den Landbouw en Veeteelt in Zee
land, de Nooridbrabantsche Maat
schappij van Landbouw, de Lim-
burgsche Landbouw bond, de Neder
landsche Heidemaatschappij, de Ne
derlandsche Boerenbond, de Federa
tieve Zuivelbond, het Nederlandsch,
paardenstamboek de Vereeniging
tot bevordering der paardenfokkerij
in iNederland, het Nederlandsch
mndveestamboek, het Friesch rund-
veestamboek, de Vereeniging ter be
vordering der pluimvee- en tamme
konijnenteelt en de Vereeniging ter
bevordering der bijenteelt in Neder
land.
Zoo goed als al deze vereenigingen
hadden aan de uitnoodiging oin de
vergadering bij te wonen, gehoor ge
geven en zich door twee afgevaar
digden doen vertegenwoordigen.
Bovendien werd de vergadering op
uitnoodiging ,van Z. K. Hoogheid
bijgewoond door de 11 leden der com
missie van voorbereiding met haren
secretaris, door twee vertegenwoor
digers van den Veenkoloniaien Boe
renbond te Veendam en door den
heer Lovink, directeur-generaal van
den landbouw, die zich voor het tot
stand komen der Vereeniging zoor
zeer had geïnteresseerd.
Te ruim twee uur werd de Verga
dering door Z. K. H. geopend met
een belangrijke toespraak, waarna
onder presidium van Jhr. Ruijs de
Beerenbrouck de statuten werden be
handeld en goedgekeurd.
Jhr. R.uijs wees daarna op de ge
wichtige beslissing, welke thans ge
nomen is, In de eerste plaats richtte
hij een hartelijk en welgemeend
woord van dank tot Z. K. H., aan
wiens initiatief wij het tot stand ko
men dezer la,ndb ouw vereen iging
voor geheel Nederland hebben te
danken. De landbouw verkeert in
deze dagen bij ons te lalnde in bloei-
enden toestand en .verheugt zich in
den steun der regeering en in e'en
opbloeiend vereenigingsleven. Aat
ons echter nog ontbrak was eene
Nederlandsche la, ti d bouw v ere en igi11S
en spreker hoopt en vertrouwt, da,t
zij de groote verwachtingen, die va|n
ha,ar worden gekoesterd, niet zal be
schamen en er krachtig toe zal mede
werken de welvaart in het gaheefe
land te bevorderen.
Hare Majesteit de Koningin heeft
er in toegestemd, aan de nieuwe ver
eeniging dejn naam „Koninklijke" te
verleenen.
Nadat vervolgens de vergadering
door Z. K. H. met een woord, van
dankbetuiging aan allen voor den
verleenden steun was gesloten, nam
Z. K. H. opnieuw het woord, om
thans niet in hoedanigheid van voor
zitter, maar uit den drang zijns har
ten aan de vereeinigde h©e;ren een blij
de boodschap te doen.
Die blijde boodschap, welke de af
gevaardigden naar de verschillende
doelen van het land zullen medena
men, bestond daarin dat Z. K. H-
in staat was mede te doelen, dat H-
M. de Koningin in blijde verwach
ting verkeert. De Prins verklaarde
zich innig gelukkig deze zoo heu-
chelijke mededeeling aan do verga,-
dering te kunnen doen.
Met groot enthousiasme werden
deze woorden staande door de verga
dering aangehoord.
De heer Rnys de Beeirenbirouek,
vervolgens het woord nemende, ver
tolkte in welsprekende, gloedvolle
woorden den dalnk der vergadering
voor deze heerlijke mededeeling, die
voor het gebeele vaderland van zoo
groote beteekenis is.
Namens allen besloot spreker zij'n
gloedvolle rede met tot den Almach
tige de bede te richten, dat de blijde
verwachtingen in vervuiling zullen
mogen treden.
Onder luide en langdurige blijken
van instemming hechtte de vergade
ring haar zegel aan de woorden van
den spreker en werd deze zoo goed
geslaagde bijeenkomst opgeheven.
Wegenaanleg. Door het alge
meen bestuur van den A. N. W. B.
is een crediet van f 2300 toegestaan
voor het houden van een demonstra
tie in zake wegenaanleg, de invloed
van de vellingen der wielen op de
wegen eDZ. op de landbouwtentoon
stelling in 1909 te Deventer, teneinde
het nut van den directen aanleg van
zéér goede wegen duidelijk in het
licht te stellen.
Gymnastiek.
Het gewest Noord-Holland van het
Ned. Gymnastiek-Nerbond heeft Zon
dag te Amsterdam zijn jaarlijkscbe
Algemeene vergadering gehouden, ou
der leiding van den voorzitter, den
heer R. D. C. Bornemann.
Uit het verslag van den secretaris,
bleek, dat de vooruitgang van het ge
west dit jaar niet zoo krachtig als het,
vorige jaar was toegenomen, terwijl
juist vau de groote feesten nog al
veel verwacht werd. Het aantal aan
gesloten vereenigingen steeg met zeven,
terwijl één vereeniging bedankte. Het
aantal leden steeg van 2060 tot 2228.
Aan het verslag van den penning
meester, den heer W. Boeke. ontleenen
we, dat aan contrebutie werd ontvan
gen f1290, en de rekening sloot in
ontvangst en uitgaaf op f1588 met
een nadeelig saldo van f143.
De vergadering verwierp met 62
tegen 21 stemmen, de begrooting,
waarvan de uitgaven met f150 werden
verhoogd.
De voorzitter zette daarop uiteen
dat thans twee wegen openstaan: èf
de vergadering kan later een nieuwe
begrooting opmaken, öf het nieuwe
bestuur zal een begrooting ^indienen.
Tot deze laatste oplossing werd, op
voorstel van den heer De Vries, be
sloten.
Ais bestuursleden werden herkozen
de voorzitter en de secretaris; als
penningmeester werd gekozen de heer
W. F. Allan, te Westzaan.
Bij de verkiezing van commissarissen
ontspon zich eenige discussiehet be
stuur achtte het wenschelijk, in de
vacature, door het overlijden van den
beer Jaring ontstaan, thans een com
missaris te Haarlem te benoemen,
terwijl van andere zijde werd aanbe
volen een vrpuw in het bestuur te
benoemeD, om ook het damesturnen
in het bestuur vertegenwoordigd te
krijgeD. Op voorstel van mevr. Fer
dinandDe Jong werd besloten de
vervulling dezer vacature aan te hou
den en inmiddels te Haarlem te in-
formeeren, of aldaar onder de dames
een geschikt candidaat is te vinden.
Besloten werd de volgende verga
dering weei te Amsterdam te houden
Bij de rondvraag werd geklaagd
over de wijze, waarop te Velsen de
lichamelijke opvoeding wordt verwaar
loosd. Van de 2000 kinderen ontvangen
er slechts 25 onverplicht gymnastiek
onderwijs, hoewei de gemeente tot
zulk ondeiwijs verplicht is.
Eieotrisch opgejaagde plantengroei.
..Warmte, licht en electriciteit zijn
drie natuurkrachten, die om zoo te
zeggen eene omwenteling in de he-
dendjaagscihe beschaving hebben ge
bracht.
Wat ze zijn, weten we nog niet;
maar als onbekende weldoensters
hebben ze overal, in al de nijver
heidstakken hunne onbetwistbare
weldaden rondgestrooid. We willen
nu. enkel maar eens spreken van het
geen men met recht en veel waar
schijnlijkheid van hen mag ver
wachten ten opzichte van den plan
tengroei.
Reeds vian over eenige jaren is
men begonnen met den invloed te be-
studeeren van de verschillende licht
stralen op het kiemen en het aan
groeien der planten.
Da,t het wit licht uit het samen
gaan van zeven hoofdkleuren ont
staat, is overbekend.
Door welbedachte proefnemingen
bleek het weldra, da,t al die ver
schillende lichtkleuren op dejn plan
tengroei niet denzelfden invloed
uitoefenen. Te vroeg echter is het
nog, om in het algemeen besluitse-
len kenbaar te maken- Altijd en
voortdurend wordt er nog voortge-
zocht en een tijd komt weldra, dat
we klare gevolgtrekkingen zullen
bezitten.
Met electriciteit nu, blijkt het
even belangrijk.
Reeds van over verscheidene jaren
had men beproefd groeiende plan
ten aan den electrischen stroom oi
aan ontladingen te onderwerpen om
zoo eenige gegevens te bekomen over
den invloed der electriciteit op het
plantenleven.
'tls echter in de laafste jaren dat
groote en juist wetenschappelijke
proeven zijn gedaan op dat gebied.
Daar willen we een klein overzicht
van geven.
De proefnemingen werden bedacht
door J. E. Newmamn van Glouces
ter, in Engeland, waar, gelijk men
weet, 't landbouwbedrijf in eere
staat.
Voor wat het voortbrengen dei
electriciteit aangaat, men moest niet
denken zijn toevlucht te nemen tot
eene electriseermachine, die, wel is
waar op eenvoudige manier, doch
niet genoeg electriciteit op het veld
zou brengen.
Newmamn wist zich daarom de
medewerking te verzekeren vajn sir
Oliver Ledge, den welbekenden ge
leerde voor wat in het bijzonder
aangaat 't gebied der electriciteit
op hooge spanning-
Deze besloot dus de inductie-klos
te gebruiken.
Voor wa,t het gamsche stelsel aan
gaat, dat bestond hoofdzakelijk
uit: een petroolmotor van omtrent
2 paardenkracht.
Deze zette eene dynamo in gang
waarvan de electrisehe stroom door
de inductieklos werd omgezet in een
hoog gespannen stroom van omtrent
100.000 volts.
ÖVat het proefveld aangaat, dit
bad in 1906 eene grootte van 45 hec
taren en in dit jaar Repen de proeven
uitsluitend op verschillende soorten
tarwe. Het veld was verdeeld (in
twee peroeelen, een geëlectriseerd ©n
een niet geëleotriseerd. Op het eerste
stonden palen van 5 meters hoogte
in evenwijdige reeksen op 90 tot
100 meters van elkander, terwijl tus
schen iederen paal een afstand bleef
van omtrent 65 meters.
Op iedere reeks palen werd een
dikke telegraafdraad gespannen en
de reeksen werden ook nog kruisge
wijze met dunne draden verbonden,
zoodat over 't veld een metaalnet
was gespannen, waarop de electrici
teit der inductie-klos te recht kwam.
Vermits de eeue pool der klos met
het net, de andere met den grond
verbonden waren, bestond er, gelijk
we reeds zeiden, een spaluningsver-
schil tusschen net en grond van on
geveer 100.000 volts. [Wanneer werd
er nu geëlectriseerd? Des nachts
niet. Alleenlijk schijnt het noodig
te zijn des zomers gedurende de
vroege morgenuren.
Ra de lente, bij zonneschijn biet.
Maar in dit tijdstip, bij donker weer,
gansch den dag.
Zoodoende was men in staat eene
vergelijking vast te stellen tusschen
de opbrengst, van het geëlectriseer-
de en het vrijgelaten proefveld.
[Welk was de uitslag?
Op het geëlectriseerd deel bleken
de aren voller, was het stroo om
trent 10 c.M. langer, de opbrengst
gemiddeld 30 a 40 pCt. grooter voor
de tarwe en het bakmeel er door
bekomen, was 7.5 pCt. duurder dan
op het niet geëlectriseerde veld.
Overigens waren de luchtgestelte
nis en bemes tin gs voor waarden gelijk
op de twee gronden.
Men ziet reeds de hoogst belang
rijke uitslagen, die onze oplettend
heid met recht afdwingen.
In 1907 breidde men het proefveld
uit met omtrent 1 hectare, waarop
ardbeziën en magnolin's stonden.
De opbrengst der aardbeziën steeg
met 35 pCt. [Welk besluit nu daar
uit getrokken?
In de eerste plaats, dat de invloed
der electriciteit op den plantengroei,
zoo bewezen, uiterst belangrijke rut-
slagen oplevert.
Daarbij is het volgens de proef
nemers zeker, dat de uitslag niet al
leen de aanleg- eln onderhoudskos
ten van dit stelsel dekt, maar te
vens door de meeropbrengst groote
winsten oplevert.
Dat alles is nu nog maar begin.
De kleine landbouwer zal natuur
lijk zulke proeven nic-t aanvatten.
Maar we kunnen smet zekerheid af
wachten, dat hier ook uit zulke
proefnemingen zal worden nut ge
trokken. Daar men toch zoekt, in
navolging valn andere landen, de lan
derijen van éénen bezitter meer sa
men te trekken en zoo de landbouw
streken meer in groote peroeelen te
leggen, is het misschien tniet onmoge
lijk later den landbouwmaatschap-
pijen inrichtingen te zien tot stand
brengen die zich met het electricee-
ren van Je velden zouden belasten.
De Ameriaaarsche pers.
Men weet-, da,t de Amerikaansche
bladen hun lezers soms op zeer won
derbaarlijke en sensatie we kkende be
richten onthalen, waarbij het eene
blad het andere den loef tracht af te
steken door de bedoelde berichten
zoo sterk mogelijk te kleuren. Dat is
een gevolg van de zware concurren
tie, die de bladen tegen elkaar moe
ten voeren. De ontwikkeling va|n
de Amerikaansche pers is in de laat
ste jaren met duizelingwekkende
snelheid voortgegaan. Tot vóór
eenige jaren zegt de „Corriere d'I-
talia", stond de Duitsche pers bo
venaan met ongeveer 6000 bladen,
waarvan 800 dagelijks verschenen.
Maar thans is Duitsehland in dit op
zicht verre overvleugeld door Ame
rika, want de Unie telt niet minder
dan 2000 dagbladen. En deze klan
ten hebben kolossale oplagen- Men
heeft berekend, dat in de Ameri
kaansche dagbladpers niet minder
dan 500 miUioen gulden belegd zijn,
6n dat zij j aarlijks voor bij dragen ein
jaarwedden der journalisten 125 mil-
lioen gulden uitgeeft. De groote
Amerikaansche kranten hebben als
redactie-gebouwen ware paleizen, die
15 tot 20 verdiepingen hoog zijn,
legioenen van correspondenten in
alle werelddeelen, van de Pool tot
aan den evenaar, van de StiRe Zuid
zee tot aan den Atlantischen Oceaan,
een leger van beambten, redacteuren,
zetters en drukkers, van kranten-
loopers rotatiepersen welke menig
maal een half milRoen kosten en
300.000 exemplaren in een uur kun
nen leveren, eigen papierfabrieken,
sxtra-treinen voor de verzending van
ochtend- en avondedities, eigen tele
foon- en telegraafdraden enz. Een
zoo groote journalistieke macht kan
natuurlijk slechts door buitengewo
ne middelen staande gehouden wor
den, en een dezer middelen is de ko
lossale reclame, voor welke jaar
lijks, alleen door de Amerikaansche
pers, meer dan 1500 milRoen gulden
uitgegeven wordt. Een bladzijde van
een groot blad kan voor een enkel
nummer 9000 tot 12000 gulden kos
ten. De Ivory Soap Company be
taalt jaarlijks aan een bekende vrou
wen-courant alleen voor reclame
120.000 gulden.
De reclame en de advertentiëln ma
ken echter de kosten niet goed, de
bladen hebben buitendien jnog dui
zenden en duizenden lezers noodig
als zij de onkosten dekken willen.
Om deze massa lezers te trekken
en vast te houden gebruikt men,
zooals we boven zeiden, de eigenaar
digste middelen. Een daarvan is het
uitvinden van sensationeel nieuws,
dat de Amerikaansche lezer, die dat
zoo dikwijls onder den jneus krijgt,
goedwillig sRkt.
Rechtszaken.
Een eedsquaestie.
Een onderwijzeres van een openbare
lagere school te Amsterdam werd door
de moeder van een leerling beleedigd.
De onderwijzeres diende een klacht
in en nu moest zij in de zaak van de
vrouw als getuige verschijnen. Toen
zij den eed moest afleggen, weigerde
zij, daar zij met een belofte wilde
volstaan, wat echter niet kon, omdat
zij niet doopsgezind was.
Ook nadat de getuige hierop ge
wezen was, bleef zij volhouden. Het
O. M., mr. Bruyn, requireerde dat de
getuige in gijzeling zou worden gesteld.
De Rechtbank ging vervolgens in
raadkamer en ondertusschen wendde
bet hoofd der school, bij wien de
getuige werkzaam is en die ook als
getuige is gedagvaard, al zijn invloed
aan om de onderwijzeres te bewegen,
den eed af te leggen.
Toen de Rechtbank wederom in
openbare zitting was teruggekeerd,
vroeg president mr. Meinesz of zij over
de zaak had nagedacht.
Ik doe iets tegen mijn geweten 1
antwoordde getuige.
Dat geweten beteekent niets, al?
u niet bij een godsdienstige gezindte
is aangesloten, die van den eed Tij-
stelling verleent."
Ik heb die godsdienstige over
tuiging, al ben ik niet aang sloten".
Is de juffrouw het artikel der
wet bekend?" vroeg recht ar mr. Van
der Zweep.
Ik heb er al op gewezen. Legt
u den eed af. Anders gaat u direct
naar de gevangenis. GijzeRng beteekent
dat u naar de gevangenis gaat. Als
u niet bij de Doopsgezinden rijt
aangesloten is er geen bepaling die u
verhindert om den eed te doen. U
moet u aan ae wet onderwerpen".
Aldus de president weer.
Dan zal ik den eed afleggen. Maar
bet heeft geen beteekenis voor mij",
verklaarde de getuige.
Zij legt daarop den eed af en pre
sident mr. Meinesz merkt vervolgens
op: „Met een onderwijzeres ook al
gezanik. Waar moet het naar toe",
waarop de onderwijzeres„Ik doe bet
niet om de menschen op ie houden".
Het zaakje, overigens van geen
belang, wordt daarop zonder verdere
stoornis afgehandeld.
Faillissementen.
Failliet \erklaard: 17 Dec. de naamlooza
vennootschap: „Het blauwe Kruis". My.
tot exp oitatie van hotels en restaurants,
gevestigd te Amsterdam.
G. P. Hoefnagels, vroeger caféhou
der, te Haarlem, thans wonende te Am
sterdam.
A. Hageman, aannemer te Amster
dam.
M. Ferro, kleedermaker, te Amster
dam.
C. Mus, kippenhouder te Apeldoorn,
18 Dec. A. van Leeuwen Szn., reeder
en koopman, te Scheveningen.
Geëindigd: Door het verbindend wor
den der uitdeelingslijsten de faillissemen
ten van C. Broekhuyzen, vrachtrijder, te
Maurik en J. Verscnoor, vleeschhouwer,
gewoond hebbende te Rotterdam, doch
thans zonder bekende woon- of verblijf
plaats.
Opgeheven: de faillissementen van:
A. P. J. de Kraay, handelaar in muziek
instrumenten, te Rotterdam. W. J. Dicks,
van beroep scnoenmaker, te Rotterdam.
G. van Laar, landbouwer te Groenendaal,
Apeldoorn.
Failliet verklaard:
16 Dec. J. W. Huyeman, Den Haag.
18 Dec. H. J. Hulck, koopman in ga
lanterieën te Appingedam.
H. J. M. Waterreus, handelaar in
kruidenierswaren, te 's Gravenhage.
De Nederlandsche Coöperatieve Win-
keliersvereeniging „Door Eendracht
Sterk", gevestigd te Amsterdam, kantoor
houdend te Rhenen, prov. Utrecht.
W. L. Wijmans, bakker te Utrecht.
19 Dec. W. Kramer, kastelein Stiens.
Geëindigd: door het verbindt *id wor
den der uitdeelingslijsten de faillissemen
ten van H. Eggersman, te Amsterdam
C. H. J. Lamer8, caféhouder, te IJselmui-
den en N. Bakker, voorheen winkelier te
Zaandam.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
