DAGBLAD voor NOORD- en ZLI8D-HOLLAND. Tegen Stroom op. lCiütÉak4nisw@$i 23*31-33, Haarlem Ramp in Zuid-ltalië. Van alles wal! BUITENLAND. BINNENLAND. maandag is februari 1909. 3 38te Jaargang No. 6816 Per 8 maanden voor Haarlem Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) Voor de overige plaatsen in Nederland franco per posti Afzonderlijke nummer' 1,35 1.35 1.80 0,03 Bureaux van Redactie en Administratie IsstercommMwaal Teldeennummer 1426. Van 16 regelsf0,60 (contant) f0,50 Elke regel meer0,10 Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie a contant. Alle betalende abonnés op dit blad, die in het bezit eener verzekeringspolls zijn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor: Hl 4 GULDEN bij levenslange onge schiktheid tot werken. GULDEN bij overlijden. GULDEN bij verlies van éen hand of voet. GULDEN bij verlies van éen oog. GULDEN bij verlies van éen duim. GULDEN bij verlies van één wijsvinger. GULDEN bij verlies van éen anderen vinger. Oe uitkeering dezer bedragen wo*dt gegarandeerd door de Maats- j csan", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11. Heden werd door ons nog ontvan gen: Van de oud-Zouaven-Eroe- dersohap „Fidei et Virtuti" (afd. Haarlem), voor onzen Paus-Koningf 8.25. N. N. f 1.— Onte inschrijving wordt hedenavond ge- Scheuring. Het heil, dat den volke moet toe komen uit de veelgeprezen socialis tische leer, zal nu in concurrentie, iioor twee verschillende partijen, die «ei op elkaar gebeten zijn, worden aangeboden 1 De S. D. A. P is op het congres jte Derventer in twee fracties uiteen gespat: die >ler opportunisten zoo als Troelstra (welke nu de onbetwis te leider is geworien) en die der leerstellige Marxisten, die de socia listische theorie niet willen verwate ren door politieke en (diplomatieke handigheidjes. .Want het royement der drie re dacteuren van de „Tribune" (men !zie ons „Binnenland") is geen feit «p zichzelf. Het sleept na zich een scheuring, üLie al zich aankondigde, toen Mr. Mondeis-, de bekende Utrechtsche so cialist en hoofdbestuurder der „Par tij", verklaarde dat hij zich van de partij afscheidde. En zeker is het, dat velen hem zullen volgen. Dat heeft, practiseli gesproken, voor de andere partijen een niet te verwerpen gevolgde macht 'clie de S D. A. P. ontwikkelde doordat zoovelen, om verschillen de redenen ontevreden, bij verkiezin- hare candid aten steunden, zal da ar door een leelijken klap krijgen. Doch ook in ander opzicht is deze scheuring van beteekenis: zij toont dat de idealen van den socialisti sche» toekomststaat, reeds vóór er iets van vervuld is, ten volle onwaar »ijn en niet te verwezenlijken, inte gendeel niets te baren dan feilen kaai. h arts toch tel ij ken nijd 'en per soonlijken strijd. Wie nog eenig heil mocht zien in den toekomstyrede, zöoals de socia listen die door hun leer den wereld voorspiegelen, moet door deze gewel dige ruzie in de S. D. A. P. die ten slotte op scheuring uitliep, wel be keerd wezen! XXII De stnoadoorskwestie. Op 'i eerste gezicht zou men zeg gen, dat er geen vak ter wereld is, FSUILLKTONb Vroeger had ze nog een andere vriendin gehad. Maria Dimier was altijd een lief meisje geweekt, ietwat oppervlakkig es lichtzinnig, maar goedhartig en als was in de handen van hen, clie haar liefhadden. Op negen tien jari gen leeftijd hal Zij verkeering aan geknoopt met een jongen werkman, •wiens ernstige gebreken zij in haar verblinde liefde niet zag of wilde inden. Haar vader beval haar, de ver loving, zonder zijn goedkeuring aan gegaan, te verbreken. Maar zelfs de hevigste bedreigingen van den hartssbochtelijken man walen niet in staat, den tegenstand van het dwaze meisje te breken. Everard Dimier verstond het niet, de natuur zijner oudste 'dochter te leiden, en schoon hij Zeer zeker zijn strengen plicht vervulde door haar den omgang met den jongen arbeider, die onmo gelijk tot haar geluk kon strekken, te verbieden hij zou stellig meer succes gehad hebben, wanneer hij ide zaak wat minder bar en ruw aan gevat had. )Of» een avond kwam: het tot een dat vreedzamer en kalmer lijkt, dan het stukadoorsvak. Die bedaarde luidjes in d'r witte jassen, die zoo kalm onze plafonds afbikken, vol- smeren, en ten slotte in verblinden de witheid herstallen, die 'onze mu ren weer opwittan en onze gangen opfrisschen, lijken allesbehalve men schep voor wat je noemt een „ar beidsconflict" Bij dat woord denkt men eerder aan forsche machinewer- kerk, aan zwarte fabrieksarbeiders of halfnaakte wöe&t-er-uit-ziande mijnwerkers. En tochde stukadoors zijn het, die op 't oogenblik in Haarlem een arbeidsconflict hebben, een sociale gebeurtenis, die dunkt me door het publiek niet zoo gering moet wor den geschat. Niet omdat het zoo'n bijzonderheid zou wezen, dat er eens een botsing tusschon patroons en arbeiders weer is ontstaan, maar wèl om de reden, die er aanleiding toe gaf Kort en goed gezegd geloof ik, dat ik die reden eenvoudig hierin is gelegen, dat ide gezellen hij het sluiten der arbeiis overeen komst meenden hun opinie in ide schaal te mogen leggen, lerwijl «le patroons aan hün meelning blijven vasthouden Die laatste meen mg is. dat de overeenkomst door de gezel len moet worden geheekend zóó ais de patroons ze hebben opgesteld, ter wijl de gezellen een collectief arbeidscontract wenschen, waardoor iedere gezel achter zich heeft de vakvereeniging, als het soms eens tot- een botsing mocht komen Daar is zoowel voor de eene, als voor de andere opvatting wel wat te zieggen Ik beschouw het altijd als een beetje loslippigheid, wanneer in zoo'n geval de gezellen in hun ma nifesten spreken van „patroons-ti rannie" van „slavernij", van het „knechten" der arbeiders en meer zulke woorden uit het woordenboek dat ide socialisten vooral graag ge bruiken Van den anderen kant weer vind ik, dat sommige patroons bij derge lijke arbeidsconflicten (ik spreek nu niet van dit conflict, men begrijpe mij wèl!) vaak al te autoritair op treden en dat ze maar al te dikwijls vergeten die wiet der rechtvaardig heid, waarop de verhouding tus- sohen patroon en arbeider steunen moet, en die niet mag worden op zij gezet voor de leer van den liberalen staat, dat de wiet van vraag en aan bod de arbeidsvoorwaarden regelt 'en deze alléén Ik wil op de gespannen verhou ding tusschen de stukadoorspatroons en de stukadoorsgeziellen hier te Haarlem niet diep ingaan Want het komt me voor, dat ook hier gezondigd wordt „binnen en bui ten de muren zooals de klassieke term luidt. Met name ide gezellen voe ren den strijd (want het is een strijd geworden) op een manier, idie mij openlijken breuk. Na een laatste be dreiging, 'die troteöh afgewezen werd, ontzegde Everard Dimier „de ontaarde dochter" zijn huis en joeg haar in den kouden winteravond de straat op. Sinds dien dag werd er over Marie niet meer gesprokenzij was als een döode, aan wien men slechts ongaar ne herinnerd wordi Sinds ld ze zelf liefhad, dacht ze dikwijls aan de arme Marie, die haar liefde niet in haar hart wilde begra ven. „PaulBeste Paulfluisterde zie feeder in zich zelf. Al het andere was, nu verleden: Paul, hij was het heden en de toe komst,. Lize stond als op den drem pel des levens en gevoelde zich zoo dicht bij het geluk, dat ze zijn vroo- lijken, helderen lach al meende te hooren. Spoedig zou hij tot haar moeier komen, en dan Op Iden kerktoren in lie huurt sloeg het twaalf nur. Beneden voor die deur huilden een paar honden. Lize rilde: was het de dood, die haar naderde en de dieren zoo akelig deel blaffen Ze luisterdein heel het huis was hot doodstil Alleen de wind huilde door de straten en schudde de deuren. Zou de kleine Abel dood zijn? Daar hoordei ze schreden op de trap en zo opende voorzichtig ide i niet aanstaat en die in de oogen van j het publiek den patroons wel gelijk geeft, als, deze spreken van „een bij wagen der S. D. A. P, Sociaal democratische manieren en taal zijn schering en inslag, en ik zag al een manifest, waarin de sociaal-democra- t'en verklaren dat zij zich er nu eens voorgespannen hebben! Ziet ge, dat is maar jammer bij de meeste van deze „vakbewegingen", zooals ze heeten, dat him welslagen en uitslag zoo dikwijls bedorven wordt, doordat de sociaal-democra ten er zich van meester maken, en op linn gewone manier er een propa gandistisch slaatje uit slaan[Want zoodra lie S. D. A. P; 'etrs er achter zitten, is de zaak in de oogen van ordelijke menschen en van hen, die orde en rust en gezag" hooghouden, al bedorven Toch zijn de werklui niet wijzer, en vertrouwen ze maar al te dikwijls hun zaken en hun organisatie en actie aan die handige S. D. A. P - menschen toe, die wel zorgen dat ze er voor hün denkbeelden reclame en propaganda van maken, en voor de rest een hoop ontevredenheid wek ken. Want een maatscnappelijk-on- tevreden mensch de heeren weten het welis, als hij niet den rug steun van het geloof heeft, al voor driekwart socialist! Van den anderen kant zie ik ech ter ook bij de patroons fouten, die begrijpelijk zijn, maar die ook niet mogen worden verdonkeremaand. Vooreerst a-1 de weliswaar vergeef lijke, en door den tijd zeer zeker ver dwijnende fout, dat men nog niet wil inzien dat de arbeidso vereen komst volgens de wet dan toch werkelijk een overeenkomst- moet wezen. D. w. z dat er onder handeling en overleg moet zijn, van allebei de kanten! De vrijlieil van het arbeidscontract is niet de vrij heid. om 'een contract dat door de patroons kant en klaar wordt voor gelegd, te teekenen of niet, dat is het oude liberale standpunt van de „vrijheid van den arbeid", waar we nu overhéén zijn i Maar die vrij heid moet zijn een te samen overleg gen van de „overeenkomst", die naar het woord ook aanduidt, door overeenkomen van beide partijen ten slotte moet worden geboren. Dit is een algeméén© uitspraak, idie nu niet alleen op de stukadoors- patroons slaat ofschoon ik geloof, dat ook deze zóó hebben gehandeld maar die eigenlijk tal van werk gevers raakt over heel het land, die van te voren een „overeenkomst'' hebben opgemaakt, soms zelfs door een advocaat van lam kennis, om dat zoo een ide Wet o.p 't arbeidscon tract goed kent (of ie wat van so ciale rechten e n sociologie kent, wordt dan niet gevraagden welke „overeenkomst" dan iien arbeiders plotseling wordt voorgelegd met de boodschap: zóó teekenen of de laan uit- Iedereen zal het met me eens deur. in de hoop eenig nieuws van de Dimier's te vernemen. Het was slechts een buurvrouw, die niets van het ongeluk wist. Lize vertel de het haar en ook, jiat ze er niet van slapen kon. „En waarom niet vroeg de vrouw op eenvoudige toon. „Waakt onze Vader in den Hemel dan niet over ons allen En door jiit eenvoudige woord getroffen, voelde Lize een groote kalmte over zich komen en rustig begaf ze zich te bed. II. Hij had den h-eelen na-eht gewaakt. De sterren aan den hemel begon nen te verbleeken Grauw schemerde de morgen door de stille stralen. Uit een der naburige huizen klonk de morgengroet van een merel. Di mier hield een oogenblik stil put naar den vogel te luisteren- De kleine Abel had in den afge- loopen nacht hevige brakingeh ge had, maar er was geen 'druppel bloed gekomen. Zijn verwarde blik hal den valer niet herkend, en na de lievige benauwdheid, die het gelaat van het kind hoogrool gekleurd had, was het Weer aschgrauw geworden. Eindelijk was de kléine in een die pen slaap geraakt; toen hadden de lippen weer een rozig-frissehe kleur gekregen, de stijfheid van het jonge lichaam was geweken en weidaj-lig zijn, dat hier van de wettelijke be doeling der „arbeidsovereen komst" al heel weinig terecht komt. Het arbeidsvraagstuk, niet waar, is volgens de Christelijke sociolo- gie niet een vraagstuk van macht, maar een vraagstuk van rechtvaar- digjheaid. En willen met name de stucaioors liun kwestie de wereld uit hebben, dan zal dat moeten worden ingezien, zoowel door de patroons, als door de gezellen. Dat deze er vast en zieker op staan, een collectief contract te krijgen, en bij een individueel (Con tract dadelijk een mond opzetten van „knevelen van den enkeling", zie, zulke ©ischen voorop te stellen en Zulke woorden te ge brui leen acht ik óók allesbehalve rechtvaardig! Men moet overleg willen, óók ge ven en nemen, en rekening houden met den finanoieelen toestand der patroons. En vooral, zich niet la ten opstoken door die eeuwige sto kers op arbeidsgebied, de sociaal-de- mbcraten, die er dadelijk bij zijn om hun netten uit te werpen En van den anderen kant moeten ook de patroons wat water in dein wijn doen, en als ze iets moeten wei geren, ook in onderlinge, bespreking de noodzakelijkheid van hun weige ring, hun Tuet-andcrs-kunnen, deia gezellen toonen. Zoo is onze tijd nu eenmaal. En alleen zóó komt de arbeiis- overeienkoms t tot haar recht! E. BELG1E. De eerste Belgische Katholiekendag. Uit Brussel komt het bericht, dat daar plannen gemaakt worden voor een grooten Katholiekendag, den eersten, die daar te lande zal worden gehouden. Op eind September is de tijd daartoe bepaald en vijf afdeelingen zullen er rijnlo. Eene afdeeling voor de hoogere politieke belangen; 2o. eene afdeeling voor alles wat de maatschap pelijke vraagstukken betreft; 3o. eene afdeeling voor de belangen van het onderwijs; 4o. eene afdeeling voor letterkunde; en 5o eene afdeeling van godsdienstverdediging (apologie). Ofschoon het plan en de opzet ons wel wat reusachtig uitgebreid voor komen, blijkt toch wel dat er pit en actie zit in de voorbereidingen zeker is het, dat door zulk een volledig geheel veel wat nu nog maar al te z«er verdeeld is, zal worden bijeenge bracht. Hep Katholieke België kan door een Katholiekendag, hoe die dan ook worde ingericht, niet anders dan winnen TURKIJE. Een binnenlandsehe revolutie. Gerust mag men de gebeurtenissen in Turkije zóó weer eens noemen. drukt© hot id© armen van dep on ver moeiden valer. Eveline sliep nog altijd aan de ta fel, en de moeier wankelde slaap dronken van den eenen stoel naar den anderen. Telkens sliep zij in, maar even dikwijls schrikte ze weer op en keek haar echtgenoot angstig aan. „Ga toch slapen, Elise," sprak hij, „wees maar niet ongerust, ik voel het kind beter worden." In de straten begon het levendiger te worden. De winkels gingen open, het geraas van allerlei wagens klonk omhoog en de stemmen van verschil lende straatventers doden zich hoo ren. Everard stiet- het venster open om w.at frissche lucht in te ademen. Daar viel de eerste zonnestraal ijn het vertrek: Dimier beefde. Sinds twaalf uren hield hij den knaap beschermend tegen zijn borst geklemd, twaalf uren lang hal de kleine in doodsgevaar verkeerd, en nu de eerste zonnestraal daar binnen viel, liet hij het zieke kind liefkoo- zen door dien vriendelijken levens bode- In het belle licht sloeg 'de kleine Abel plotseling de oogen op, geeuw de en rekte zich uit als. een echte langslaper. Toen sloeg het kind de armen om zijns vaders hals en vroeg lachend met zijn gewone vriendelijke stemmetje: „Mag ik nu wakker wor den, vader Het blijkt dat er een groote strijd is gevoerd tusschen de „stille" regee ring van het z.g. comité voor vrijheid, dat tot dusver steeds achter de scher men heeft gezeten, doch feitelijk de vreedzame omwenteling heeft tot stand gebracht, en de eigenlijke regeering, vertegenwoordigd door den grootvizier Kiamil pasja. Wat er van die samenzwering aan is, waarvan we Zaterdag verhaalden, is niet duidelijk. De' leden van het comité zeggen, dat zoo iets eenvoudig uit den duim gezogen is en dat er geen sprake van is geweest, om den Sultan te onttronen. Kiamil pasja echter beweert, de bewijzen ervoor te hebben. IntuBschen heeft in de Turksche Kamer een stormachtig debat plaats gehad, waarna met 158 tegen S stem men een motie van wantrouwen in den grootvizier aangenomen. Deze had geweigerd in die verga dering te verschijnen, maar na de motie kwam bericht, dat hij aftrad, dus dat hij zich gewonnen gat. Door den Sultan is Hoessin Hilmi pasja benoemd tot grootvizier en be last met de formatie van een nieuw kabinet. DENEMARKEN. Oók al defensie-maatregelen. Het is wel merkwaardig dat de be- faamdeNoordzee-overeenkomstonlangs gesloten, de verschillende naties in West-Europa, over de kleinere, prik kelt tot verbetering hunner defensie. Berst Zweden, daarna België, waar de militaire kwestie veel oneenigheid baart en zelfs naar men zegt in het katholieke ministerie eenige scheuring heeft teweeg gebracht. Nu gaat ook Denemarken beginnen waar de regeering maatregelen heeft voorgesteld tot versterking van het oor logsbudget en van de defensiemaatrege len. Het jaarlijksch recruten-contin- gent zal worden verhoogd tot 12,000 man daardoor wordt het budget van Oorlog gebracht op 15 millioen kro nen. Voorts wordt voorgesteld: het ver beteren der vestingen van Kopenha gen en het in staat van verdediging brengen der kusten van Seeland, waarmee bijna 18 millioen kronen zullen gemoeid zijn. Het plan is om van Kopenhagen een volmaakte zeevesting te maken en de bevestiging aan de landzijde te sloopen. Bovendien is de regeering voornemens om op de eilanden een vooruitgeschovene stelling in te rich ten, die de vesting Kopenhagen moet dekken. Bovendien zullen voor het verbete ren der vloot en bet aanschaffen van krijgsmateriaal voor de vloot, 17 mil lioen kronen noodig zijn. De Deensche regeering vloeit zich blijkbaar niet zeer gernst met het oog op een mogelijken Noordzee-oorlog. die de veiligheid en de neutraliteit van de eilanden in gevaar zou kunnen breDgen „Natuurlijk, mannetjes wondt jij maar wakker, hoor. Wat is en met mijn kereltje gebeurd, hè!' Dimier's stem beefde van inner lijke vreugdes „Abel is gevallen," sprak het kind gewichtig en trok de wenkbrauwen samen. „Mijn hoofd doet niet meer zeer," ging hij voort, „ik wou een boterham." „Zoo, heeft mijn beste kleine jon gen geen pijn meer! Dan gaan we straks wandelen in d© diergaarde, hoor. waar al die mooie vogeltjes zijn!" Nu lachte het kind helderop, en Everard lachte mee. In ©en oogen blik was ide kamer vol VTOolijkheii, zoo levendig dat de twee vrouwen verhaasd en verschrikt ontwaakten. Everard snelde op zijn vrouw toe en legde haar den herstelden kleine op den schoot. „Ziet ge, Elise, de Vader in ilen Hemel heeft geant woord op ons smeeken." Dankbaar boog hij het hoofd en ging ernstig en langzaam voort: „Geheiligd zij Zijn Naam voortaan in mijn huis. Straks gaan we al len t© zamen naar de kerk om God te danken." Eveline's moeder vertrouwde haar ooren en oogen niet. Met ongeloovig bevende handen betastte ze den klei ne van onder tot boven en overdek te hem met liefkoozingen. Eveline knielde voor haar moeder neer en ke^k vol bewondering en Waar blijft Nederland in deze oor- logsconcurrentie VENEZUELA. Venezuela en de Ver. Staten. De onderhandelaar BuchanaD heeft van Venezuela verkregen dat de vroe ger doer Castro verworpen eischen der Bermuda Asphalt Co. worden erkend, en andere kalm voor het Haagschen Hot van ambritrage zuilen komen. De vreedschappelijke vasthouding tusschen de Ver. Staten en Venezuela wordt nu spoedig hersteld. Verspreide Berichten. Een messensteker in Berlijn genre-Jack the Ripper, veroorzaakt groote ontsteltenis. Negen vrouwen zijn door den onverlaat al onverhoeds gestoken. De politie is aan 't zoeken. De dief en brandstichter Beekert v»n de Duilsche legatie t» Santiago (Chili) is gepakt. Een Rubens-museum te Ant werpen. Het bekende huis van Rubens op de Meirplaats te Antwerpen, wordt tot museum ingericht. In dit huis zullen alle souvenirs van den grooten meester worden vereenigd. Men zal de woning weder geheel in haar ouden vorm her stellen. De meeste der in Belgie aanwe zige Rubenswerken zullen hier vereenigd worden, terwijl van de beroemde schilde rijen in het buitenland eopieën vervaar digd worden, die in het Rubens-museum een plaats zullen vinden. 't Nieuwste. De Bulgaarsche Ka mer heeft haar goedkeuring gehecht aan een vrijgezellenbelasting, aarbij ieder ongehuwd jonkman Doven de dertig jaar een belasting van tien francs zal hebbea op te brengen! Scheutig! Een arbeidersvrouw ia Wiesbaden vond Zaterdag een portefeuille met 48.000 mark. De dame die 't verlorea had, schonk de eerlijke vindster 5 pfen ning (3 centen) belooning! De Steinheil-affaire bljjft sle pend. Wij hebben onlangs verteld, hoe ook de dood van Felix Faure er mee in betrekking wordt gebracht. De instruetie, indertijd daarnaar geopend, leverde niets op, en morgen is de termijn, dat een na der onderzoek door verjaring niet meer zou kunnen worden ingesteld. Dies heeft de afgevaardigde Delahaye, die meent, dat de beruchte wed. Steinheil in zake den dood van Felix Faure nog wel eens mocht worden nagevraagd (wat men cu rieus genoeg steeds vermijdt 1) Zaterdag een klacht ingediend, waardoor deze ver jaring gestuit wordt. Weer krachtige aardschokken hebben in Italië en Calabrië de bewoners verschrikt en tal van ruïnen doen in storten. Voor de Koningin. In een dorpje in de Langstraat wa« op initiatief van den Burgemeester besloten, dat ook deel zou worden genomen in de aanbieding v&n een huldeblijk aan H. M. de Koningin by gelegenheid van de blijde verwachting. Eenige dames hielden daarvoor een collecte bij de ingezetenen. By een eenvoudige landbouwersvrou sv aange- vreugde haar lief broertje aan. De vader rekte zijn verstijfde leden uit, blies het nachtlampje uit en aette al de ramen open. De frissene morgen lucht streek de rimpels van aller ge laat weg. Van een zwaren last be vrijd keek Dimier als uitlagend naai den duisteren hoek, -waar de «lood zoo langen tijd op post- gestaan hal. De vreeselijke vijand hal gecapitu leerd, en Dimier voelde geen wrok meer tegen hem. Hij bukte en begon op den grond te trommelen, tot groot vermaak van den kleinen Abel. „"Wat doe je toch, Everard?" vroeg Elise verschrikt. Ze scheen te vreezen, dat de plotselinge vreug de haar man krankzinnig gemaakt had. „Ik trommel dokter Meunier op. Hij zei, dat we hem roepen moesten, als er een verandering intrad, en me dunkt zoo, lat er wed een verande- gekomen is!" Abel probeerde om aan de handen zijner moeder te ontsnappenhij wou papa graag helpen trommelen. Heel voorzichtig zette Elise hem op den grond, alsof hij zoo breekbaar was als glas. Wordt vervolgd. HEME HURLEMSCHE COM ABONNEMENTPRIJS: PRIJS OER ADVERTENT1ÊN: 100 15

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1909 | | pagina 1