DAGBLAD voor NOORD- ©n 7^ïD-H0LLAND« ff IJ KWARTJES ADVERTENTIËN Tegen Stroom op. Van alles wat! BUITENLAND. iCiüëeptalswasi 29«3i-35&, Haarlem BINNENLAND. D-INSD&Ö S6 FEBRUARI 1909. 33«« Jaargang; No. 6817 Bureaux van Redactie en Administratie: Intercommunaal TeBafooimummer 8426. Qe Administratie der Nieuwe Haarl. Courant, beueelt zich aan uoor de plaatsing uan dienstaan biedingen, aanuragen om dienstpersoneel, aduer- tentiën, uan huur en uer- huur enz. in de rubriek Éénmaal uoor 25 Cent, driemaal uoor 50 cents, a contant. Hoogstens 6 regels Men wordt uerzocht uit- drukkelijk op te geuen - Kivartjes-Aduertenfie. - XXIII 'eUILLËTO.N. TURKIJE. Verspreide Berichten. Hl. KUWE HURLEMSCHE COUMUn ABONNEMENT.PRUSi Per 8 waanden voor Haarlemf 1,35 Vo»r do piaatsen, waar eea agent is gevestigd {kom der gemeente) 1.85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post; 1.80 Afzonderlijke nummers 0,03 PRiJS DER ADVERTENTIEN: Van 1—6 regels0,60 (conlaat) f0,5® Elke regel meer„8,10 Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie contant. Alle betalende abonnés op dit blad, die in het bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeid, tegen ongelukken verzekerd voor: GULDEN bij levenslange onge schiktheid tot werken. 410 GULDEN bij overlijden. GULDEN bij verlies van éeu hand of voet. GULDEN bij verlies van éen oog. GULDEN bij verlies van éen duim. GULDEN bij verlies van één wijsvinger. GULDEN bij verlies van éen anderen De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de: Maats^i cean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht II. Afbrekers. ®aar is een spreek«roerd„la •ritique est, aiséa, mais l'art est diffieils". Wij Hollandera vertaleu iat i* den regel door te zeggen 't is gemakkelijker af te breken, dan op te bouwen. Eu nu geloove men niet dat ik af wil geven op onze goede vader stad en hare omgeving, of dat ik 'a „eafant terrible" wil zijn met volle kennis en weten, wanneer ik zeg, dat, we die m. i. verkeerde criliek vooral in deze streek nogal eens aten toepassen, eu ze kennen uit ondervinding. Oritiekoch, dat is gezond. Wat critiek ik bedoel natuur lek goede critiek leidt tot verbetering: een goed criticus geeft tijii aanmerkingen bijtijds en in vriendschap, hij wijst de zwakke ponten aan, maar looft tevens de Daal- trad de dokter binnen. Wat is dat hier voor een taptoe," ■prak hij. „Het lijkt wel of ge hier dien terugtocht van. den dooi Maast!" Hij verheugde zich oprecht over de redding van het kind, die hij trou wens na zijn bezoek in den nacht ook wiel verwacht had. Intusschen ver meed Meunier het hier nog als dok ter te poeeeren. Hij sprak eenvoudig rijn tevredenheid uit, nam liet kind op en constateerde ,dat het niets j*ear scheelde. „Dank zij den Hemel en ook u, dokter," sprak Dimier ontroerd. „Kom, kom, ik heb er werkelijk niets aam kunnen doen. Geef den kleine nu voorloopig niets dan melk ea ga vanmiddag met hem in de plantsoenen wandelen." Het aanbod om een kop koffie te blijven drinken, sloeg de dokter af. „Ik ga de blijde tijding boven bij de lames Daniel brengen," eprak hij, „de hoede buurt zal in uw, geluk jiee- *w. dat kult ge zieni i i goede, om niet de schuld op zich te laden, dat hij er den moed uit jaagt een goed criticus ook obser veert het gahéel, en maakt zijn aan merkingen in verband met het ge heel, dus in verband met volledige kennis van persouen en zaken, van draag- en spanwijdte, van omstan digheden en toevalligheden. De critiek, goed toegepast, is een middel ter verbetering, dus ten behoud van het bestaande en ter verbetering zoo noodig van wat niet goed lijkt. Anders is het met de af brekers. De afbrekers integendeel houden vast aan een idéé fixe: betutte len eu bevitten kleinigheden, zien geen goed meer in het voorwerp van hun verkeerde critiek, en denken alleen op afkeuring, niet op verbep tering. Dat afbreken is de „critique aisée", waarvan het spreekwoord gewaagt. Ge komt haar tegen iu bet dagelijksch leven, eiken dag! En wat we ook willen beweren van eigen onpartijdigheid wel, on danks onzen besten wil, doen ook wij toch allen wel eens aan dat soort van critiek, die geen critiek is, maar afbreken, mede! Wie daar het meest voor te waken heeft, dat is de redacteur van een Courant! Immers het is vaak zijn laak, om zijn meening uit te spreken over den een of anderen maatregel, over een publieke zaak, over een publieke handeliug. Eu dan komt het er voor hem op aan, dat zjjn critiek niet ontaarde in afbrekerij, dat hij personen van zaken wete te onderscheiden, dat hij vrij blijve in zijn eindoordeel en zich niet late inspireeren door bijkomstige om standigheden Me dunkt, het moet een ideaal wezen voor een krantenschrij ver, die zijn meening maar immer heeft te ge ven, ais hij zich zóó kan verheften bo ven bet, vitterig en kleinzielig gedoe van de groote massa, om zuivere, onbeïnvloede critiek» te doen hooren, die ze moge dan wezen hoe ze wil toch immer zich gehoor zal verschaffen Maar wanneer die plicht van „met-afbreken" vooral rust op den schiij ver iu een Courant, dan heb ben daarnevens toch ook de lezers eenzelfdeu plicht Opbouwen, niet afbreken! Onze redactie zal het me ver geven, zoo ik heden eens duidelijk en practisch spreek, en in alle op rechtheid zeg, dat een courant geen slechter vrienden kan hebben dan zij die haar werk in particulieren Nauwelijks had de deur zich ach ter hem gesloten, of dokter Meu nier's gedachten waren heel ergens anders. Langzaam ging hij de trap pp en schelde bij de Daniel's aan. De oude vrouw deel open, maar zoodra Liza des dokters stem hoorde, snelde ze toe en vroeg met bevende stem„Hoe is het met den kleinen Abel „Wel, hij drinkt zijn melk op. zoo- als iederen morgen," antwoordde de dokter verstrooid, maar hij genoot toch van de vreugdevolle verande ring, die het bezorg le meisjesgelaat bij zijn woonden onderging. „Is het waar, wezenlijk? O, wat ben ik idan blij. Ik heb zoo goed ge slapen, dat ik mij wezenlijk schaam de, aan de Dimier's, bijna niét meer gedacht te hebben." Op dit oogènblik begon 'ie pape gaai te schreeuwen, en de kanarie vogels vielen terstond mee in, zoo dat men elkaar in de kamer onmoge lijk meer verstaan kon. „Lize, ga even met den dokter Idemaast, onderwijl ik koffie zet," sprak de argelooz© oude vrouw. De twee traden Lize's studeerkamer binnen. Minutenlang zwegen ze, tot eindelijk te dokter het stilzwijgen ver-brak met de woorden: „Wilt ge mij niet wat voorspelen, juffrouw Lize?" Het meisje zette zich aan de piano, en in zeldzaam geroerde stemming luisterde dokter Meunier naar idie kring, achter den rug van het), die dat werk doen, afbreken. Ook dat heet dan soms „critiek". Maar is het niet waar, dat op deze juist bijna immer het spreek woord van „ia critique aisée* moet worden toegepast V Ik spreek hier in algemeenheden. Ik weet niet, of onze Courant óok zulke valsche vrienden heeftsit ven ia verbo die 't woord iu den mond bestorven hebben, als men praat van de Courant„och, ik zou ze wel lezen, maar d'r ont breekt nog zooveel au!" Nogmaals, ik weet het nietmaar het zal wel. Want elke Courant kent zulke „critici", die geen critici, maar afbrekers zyu. Eu Diet alleen elke Courant kent ze, maar iedere winke lier en zakenman heeft ze, ten eigen detrimente, vaak ontmoet in eigen of vreemden kring, en heeft dan bij zichzelf natuurlijk dadelijk ge dacht aau dat spreekwoord: 't is mak kelijker te betuttelen, dan zelf te doen 1 Laat ik intusschen heu, die de gewoonte van betutteling hebben aangenomen het zijn er zoowaar niet weinigen eetts den goeden raad geven, om bij elke critiek die ze uitbrengen, eens vrat meer te denken aan de definitie van critiek een poging tot verbetering 1 Dat komt dan der beoordeeling van particuliere daden, zoowel als der beoordeeiing van openbaar gedoe, van 't timmeren aan den publieken weg, van openbaar werk en arbeid voor het algemeen belang, onge twijfeld in niet geringe mate ten goede F. FRA NRIJK. Een oude zaak. Vandaag verjaart de zaak betref fende dea dood van Felix Faure, van wien men nog altijd beweert, dat hij geen natuurlijken dood zou zijn gestorven. Men weet ook, dat de beruchte weduwe bteinheil daarbij betrokken is geweest. In dit stadium heeft de afgevaardigde De la Haje, zooals we gisteren meldden, gepoogd de verjaring te stuiten door een aanklacht in te dienen, wat óók gedaan is door den bekenden Grégori, die openlijk de weduwe Steinkeil van moord beschul digt. Doch deze aanklachten zijn niet ontvankelijk verklaard door den rechter, zoodat de oude zaak nu althans gerechtelijk voor gesloten verklaard wordt. heerlijke accoorden. Een teedere blik omvatte Lize's slanke gestaltetoen het stuk uit was trad hij op haar toe en sprak zachtjes„Mijn. beste Lize!" „Paul!" klonk bet nauwelijks hoorbaar van haar lippen. Maar even plotseling als hij haar genaden! was, trad hij ook weer terug op het hoeren van moeder Sa bine's schreden in het vertrek daar naast. Hij verzocht Lize verder te spelen en ging bij bet venster staan, waar liij met bewolkt voorhoofd- naar buiten staarde. Onvast sloeg Lize de toetsen aan, niet in staat zoo spoedig haar be daardheid weer te herwinnen. Hij beet zieh op de lippen; nu had hij moeten spreken, en de woorden wa ren hem in den mond bestorven De gedachte haar te verliezen, was hem ondraaglijk, en toch verier zwijgen was een onrecht, waartoe hij zich niet in staat achtte. Lize ondervond den terugslag van zijn zielestrijd. Een gevoel van, na- derkomend lijden beving haar, „Lize," sprak dokter Meunier, „ik heb met je te praten, er moot klaar heid tusschen ons zijn." „Ja, Paul." antwoordde ze op vas ten toon en keek hem vlak in het ge laat. „Ik zal dus van_ avond komen en breng dan tegelijk' de geneesmidde len voor uwl moeder mee, Nu heb ik spreekuur."- ITALIË. Het „Non expedit". De verkiezingen in Italië zij a weer naderend. En zoo valt vanzelf weer volle aandacht op het Pauselijk verbod aan de Katholieken, om daaraan mee te doen, het „non expedit". f De Katholieke partij heeft daarin haar vast standpunt aangewezen. Ondanks al het gepraat eu gefantaseer van sommige anticiericale dagbladen over de houding der Katholieken bij de aanstaande verkiezingen (zoo zegt de „Corriere d'Italia") is er slechts ééne waarheidde ItaliaaDSche Ka tholieken zijn allen vast besloten de Pauselijke leiding te volgen, eu deze leiding, uitgedrukt in bet „non expe dit" staat toe aan de Katholieken dat ze zich alléén met de inwilliging der bisschoppen, ter stembus mogen be- geveu, niet slechts om een of anderen candidaat van regeering- of oppositie partij te bestrijden of te steunen, maar ook om, waar dan ook, de keuze van een candidaat, die geen volledig ver trouwen op godsdienstig en rnoieel gebied inboezem!, met kracht te ver hinderen. 't Is waar, dat de Katholieken het niet in 'alle onderdealen met elkander eens zijn in den uitleg van het Pau selijk „non expedit", maar het grond beginsel wordt door allen aangenomen en gevolgd. Het eenige verschil ligt slechts in eene mindere of meerdere gestreng heid van opvatting en uitleg van het pauselijk voorschrift. Zooals nog onlangs op eene te Rome, ouder bescherming van de „Unione Ro- mane" gehouden vergadering bleek, be staan er twee uitleggingen. Een gedeelte der Katholieke kiezers neemt de pause lijke voorschrifte inalhungestrengheid op en acht zich verplicht om slechts dan ter stembus te gaan, wanneer er een conservatieve candidaat tegenover een van de omwentelingspartij tot de overwinning moet gebracht worden: anderen meenen ook nog zulke can- didaten te mogen steunen, die, sphoon geen praktiseerende Katholieken, toch voldoenden waarborg bieden, dat zij nooit als vijanden van den godsdienst of als medewerkers van anti godsdien stige en aDti-moreele wetten zullen optreden. Gp den vasten grondslag van het „non expedit" staan dus, niettegen staande enkele kleinere verschillen, de Italiaansche Katholieken nauw ver- eenigd: en deze houding zal het hun mogelijk maken om, waar zijzelf met geen eigen candidaat voor den dag komen, althans de keuze van secta- rische logecandidaten te voorkomen. Dat weten de tegenstanders ook, en die kennis zal menig woord en menige daad achterwege doen bliiven! Aldus vat ook de „Oaservatore" het op. Het blad bevestigt in een hoofd artikel dat het verbod des Pausen: „non expedit", volledig van kracht blijft. „Goed, ik zal je verwachten." „Adieu, juffrouw Lize," sprak hij nu vormelijk en nam afscheid. Zij bleef in de kamer achter en hoorde nog, hoe hij aan liaar moeder beloof de, 's avonds terug te zullen komen. Moest zij jubelen of schreien Hij beminde haarwas dat al niet gdluk genoeg! Maar weer overviel haar liet gevoel van naderend onheil. Wat kon het zijn Ze hadden elkaar liefgehad van het eerste oogènblik af, dat ze elkaar ontmoettenhet was alsof ze slechts op elkander gewacht hadden. Maar nog steeds bleef de dokter terug houdend en blijkbaar met groote in spanning bewaarde hij in hare tegen woordigheid steeds zijn kalme be daardheid. Alles in hem drong hem naar het geliefde meisje toe, Lize gevoelde het. Vandaag had hij haar zelfs zijn Lize genoemd: wat bleef na dit alles een eerlijk man anders over, dan haar ten huwelijk te vra gen Dien avond verwachtte Lize hem in koortsachtige spanningzij ge voeld© dat van avond over haar le vensgeluk beslist zou worden. Maar toen hij eindelijk binnentrad, ver zonken alle bange verwachtingen in de ééne groote vreugde van zijn aan wezigheid, en al zou hij haar den dood van haar geluk brengen, dan nog, meende zij, zou ze de handen; zegenen', die zoo vast en wurm de hare omvatten, als onï 25e nooit Maar de stemming is mogelijk voor de katholieken, indien d# bisschoppen haar noodig acüten om de benoeming te voorkomen van afgevaardigden, die wetten tegen den godsdienst zouden stemmen. In dit geval mogen de Bisschoppen den geloovigen machtigen te stemmen. Indien; het noodig zou zijn, om de verkiezing van een anti-godsdienstigen candidaat te voorkomen, een kattio- lieken candidaat te stellen, mogen de kiezers er voor stemmen doch, eens gekozen, mag hij zich niet als katho liek afgevaardigde uitgeven. PORTUGAL. Koning Manuel's huwelijksplannen. Uit Lissabon hooren we, dat het gerucht van koniDg Manuel's huwelijk met een dochter vaD den hertog van Ediuburg bevestigd schijnt te worden. Het schijnt dat in het feestmaal en bal, die morgen gegeven zullen worden in de Eogelsche legatie te Lissabon ter eere van koning Manuel II, de bevestiging gezien wordt van het reeds herhaalde malen verspreide gerucht, dat de koning voornemens is, in het huwelijk te treden met de 24 jarige prinses vaD Edinburg, nicht van koning Eduard VII. De Staatsgreep. Dat het zeer gevaarlijk is, een macht te hebben in den Staat, zoo als de Jong-Turkcn die vormen, wel ke ten slotte op dit oogènblik de hec- le regeering in handen hebben en doen wat ze willen, dat blijkt wel in Turkije. De oud© grootvizier Kiamil-pasja kan geen goed meer doenmen be schuldigt hem zelfs, het oude regime van alleenheerschappij weer te heb ben willen herstellen.... Maar met dat al blijkt toch wel, dat d© Jong-Turksehe leiders, oner varen in de politiële, die liever zelf i achter ld© schermen de leiding hebben dan door Kiamil of een anderen grootvizier te worden geleiii, niet zullen ophouden een geheime regee ring te vormen in den Tuxkschen Staat Z© hebben nu hun zin: Kiamil is afgetreden en hun creatuur Hilmi- pasja is grootvizier. Maar of het daarbij blijven zal, en of die nieuwe staatsgreep ten slot te niet zal blijken een misgreep ge weest te zijn, dat moeten we nog be leven! Het volk te Konstantinopel mort reeds, naar gemeld wordt, te gen een geheime onverantwoordelij ke regeering van deze Oomitéleden, die achter de schermen blijven, onbe kend zijn, en toch alles en alles te zeggen hebben PERZIE. Revolutie op til? In Perzië is de revolutionaire be weging tegen den tamelijk ondoor- grondelijken Sjah tot een zeer hoog gespannen opgewondenheid gekomen. De telegrammen uit Teheraa maken duidelijk, dat, met het oog op het vaste eu onomwonden uitgesproken voornemen van den Sjah om zijn be krachtiging en toestemming tot de parlementszittingen te weigeren, eene uitroeping van de republiek binnen kort is te verwachten. Indien de Sjah aan zijn beeloit blijft vasthouden, zal het volk hem van zijne macht berooven. De hjo- hammtdaansche priesters van de stad Nodjer preeken reed9 een heiligen ooriog tegen den Sjah. Overal rijst de bianenlandsche revolutie eiken dag dreigender omhoog. Niet slechts eene of andere poli tieke partij, doch de kern vaa het volk komt in opstand. In de bazaar» te Teheran worden de mannea mit het volk heftig opgezet tegen den 8jah, en de toekomst ziet er zoo donker, dat de verschillende gezantschappen hunne gebouwen reeds hebben laten versterken uit voorzorg tegen de komende woelingen. De Berlijnsche „steker" i» neg aan het werk Ky volv. erde gisteren weer drie of vier ra-, zijn wandaden, doch i» nog niet gepekt. Een Russisch anarchist t Geut. België loopt tegenwoordig over van Russische anarchisten. En die sijn alles behalve ongevaarlijkOnlangs is, zooals men weet een bom ontdekt te Brussel; nü heeft een Russisch student te Gent eeu paar politiedienaren doodel^k verwond. Aten wilde de student iu hech tenis nemen wegens een pogiDg tot afper sing van geld onder bedreiging met de» dood ten huize van eeu Brusselsch koop man gepleegd. Terwijl de jonge Rus deed of hij zich gereed maakte de politie te volgen, trok hij een revolver uit zjjn zak en gaf vuur. De commissaris van pol it ia werd doodelyk in den buik getrofie». Daarop schoot hij op een der agenten, die door twee kogels, in buik en hoofd, ge- raaüt werd. De moordenaar is in hechtenis genomen. Minister Sabron. De gezondheidstoestand van Miniiter Sabron is vooruitgaande. De Kamerverkiezingen. De heer P. F. Fruijtier, lid van de Tweede Kamer voor het district Hon- tenisse, die aanvankelijk geen herbe noeming wer echte, heeft zich than» bereid verklaard opnieuw eea candi- datuur te aanvaarden. Naar de „Stand." meldt zal op d» algemeene vergadering van Patrimo nium door de afd:-eliDg Utrecht een motie worden ingediend, waarin zij haar ingenomenheid uitspreekt met het in de „standaard" gepubliceerde schema van program van actie voer de komende vierjarige periode van wetgevender arbeid, te weten le. Gezinshoofden-kiesrecht, 2e. Verplichte verzekering, 3e. Tariefsverhooging en meer los te laten. Met de ruwheid van vele zwakken wierp hij haar terstond met bijna brutale rondborstigheid zijn besluit voor de voeten„Lize, ik heb je Hef, maar ik kan je niet huwen." Eindelijk was bet er uit. Rustig had ze het aangehoord, als van te voren besloten met zijn hand haar lot met gelatenheid te aanvaar den. „Ja, ik weet wel, ik weet" sta melde zij, maar verder kon ze niet komen. En toen hief ze plotseling met weemoedige vastberadenheid het hoofd op en sprak dit ééne woord „Waarom Als in verwarring wendde hij zich af. Zijn gelaat nam een uitdrukking van pijnlijke aarzeling aam. „Vraag het mij niet," sprak hij, „het is beter voor je ,dat ik zwijg."- Maar terstond daarop giW? Lij voort: „Ziet ge, ik kan niet huwen zonder >ie toestemming mijner ou ders, en zij zullen mii nooit veroor loven, met een arm meisje in het hu welijk te treden." En alsof dat nog niet wreed genoeg ware, voegde hij er nog bij„En dan mijn praktijk, ziet ge. die vraagt ook een rijk hu- wteüjk!" t j Een hevige pijn doortrilde Lize's 'binnenste, maar ze hield zich flink en antwoordde cenvoudig-weg„Ik dank je voor je openhartigheid, Paul!" I Daarna scheidden zij voor al- tijd ,om elkander niet meer dan als vreemden te ontmoeten. In de woning der Favre's schee* de tweedracht wel levenslange gast geworden te zijn. Da zon zelf schee* zich te schamen in die woning te treden en zond slechts spaarzaam hare stralen over den ellendige* rommel daarbinnen. Toen Favre dien avond thuis kwam, zaten de kinieren nog bij el kaar te spelen, terwijl zijn vrouw aan het soepkoken was. Het vertrek stond vol rook en de kleinen hadeka roode oogen. Favre was niet nuch ter toen de kinieren hem zagen aan komen, kropen ze verschrikt in ee* hoek. „Goeden avond" sprak de vader met gehuichelde vriendelijkheid. „Zoo, dronkaard kom je weer uit de herberg," sprak Framcine bij wijze van welkomstgroet. „Welnu, en wat zou dat? Is het hier bijgeval zoo gezellig, dat ik vroeg thuis zou komen?" „Neen, en hier zijn bovendien ook je vrouw en kinderen maarDie be- teekemem immers veel minder dan je kameraden uit de kroeg, waar je het geld verdrinkt, dat ons toekomt. Maar het zal niet lang mecsr duren, hoor! Ik trek er uit, als bet zóó gaat Wordt vervolgd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1909 | | pagina 1