DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Bedrogen, KinifaHiuiBvesi 29«3S-383f HaaHeon Dr. J. P. Heije. BUITENLAND. MAANDAG I MAART 1909. 33"« Jaargang No. 6827 Bureaux van Redactie en Administratie: intercommunaal Telefoonnummer 1426. -F Het lokaas. Verspreide Berichten. FEÜHXf TOn HEIIWE HMRLEMSCHE COURANT ABONNEMENT PR IJS: Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der geB»e#»te) 1.35 Voor de overig» plaatsen in Nederland franco per post 1.80 PRIJS DER ADVERTENTIÊN: Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 26 «ent per advertentie i eontant. Atlc betalende abonnés op dit blad, die In bet bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor: 1060 -SS- 400—" 360 150 100 60 3: De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht 11. GULDRN bij verlies raa éea a ad era u vinger C« „Liberate Unte" heeft Zater dag vergaderd. La .ang en breed is er gesproten over „ket veririerings-program," alias hot Lak aas waarmee men pogen zal de a g. „kleurlooze middenstof" lek ker te maken .Want met zoo n lokaas vangt Bor- ®es:ius e s. de goegemeente zoo gaarne Voor vier jaten was het 't „Man ns' - kiesrecht, artike 1 Du heeft mien, wat anders, wat nieuws. Staatspensi oneer iing Hoe die te ver wezenlijken Ja. dat laten we nog Manco! Iedereen kan on dei- het hoedje ge vouwen worden, tot iedereen kan Borgegius zeggenwiel man, ge hoort ïij ons! Imjmiers, in het verkiezingspro gramma, zooa ls het na lang en breed praten Zaterdag eindelijk is opge steld, heet het, dat de „Liberale Ohio" bij de a s. verkiezing vóóral pal ijveren voor „een sociale hervorming bij vooir- „teur in de richting van staats- pensaonneering, om tegemoet te „komen in de nooden van die me- „deburgers, wien het niet gelukt „is, als zij oud gewiorden zijn, in „eigen levensonderhoud te voor- „zien W.at blieft u? Is 't „blaneo"-ge- *oeg Onder deze leuze nu teekt de Libe rale Unie op.wie maar wil, kan ia het schuitje m|eê. Men zal willen vragen: Hoe wilt u die staatspansio.nee- ring- feredten Hoe komt u aan de 40 mil lioen «Ue er, volgens oud-minister de Meester-zielf, voor noodig zijn? Wie-Ik stelsel zult ga volgeaiwant ée stelsels die mien links en rechts -tpensoht, staan haast vierkant tegen- •ver elkaar Diat alles raakt de Liberale Unie ■iet! Hat alles laat ze „blanco". Staatspensioneeringhet „hoe" pal men later wel uitmaken, want anders raakt men zeker een deel van de vrienden kwijt! Maar met dit „blanco" lokaas denkt men allicht nog den een of ander te vangen in den strijd tegen tegen al wat clericaal is Onze mannetjes zijn nu gewaar schuwd De zorg voor de nooden van den •uden medeburger is waarlijk geen monopolie der Liberale Unie! Maar de Christelijke partijen, om dezfa te blijven, maken er niet die Mieze ra lekker mede. als zie niet we ien hoe ze hun beloften vervullen moeten Hat hart gelucht! In Hiüegom harft Vrijdagavond een vergadering plaats gehad, waarop we te voren maar niet de aandacht heb" ben gevestigd. Wanteerlijk gezegd vonden we dat de opzet van deze vergadering den beleggers ervan niet tot eere strekte lu het Katholieke kamp kibbelt men toch waarlijk aldus niet, wanneer de organisatie eenmaal zó» beslist als hier heeft gesproken. Enfin, die vergadering is afgeloopen. Wat daar is gesproken en op de meeat psreooniijke wijze behandeld, zullen wij hier niet herhalen, noch critiaeeren. Op enkele gebruikte uitdrukkingen evenwel dient ter kenschetsing van het geheeleen oogenblik de aandacht gevestigd. Wij lezen in een uitvoerig verslag van deze vergadering, opgenomen in 't „Biilegoms Nieuws-en Advertentie blad" dat ééa der sprekers verklaarde niet aan den leiband der geestelijkheid te loopen„wij handelen vrij I" En voorts: „ik stern den democratischen wolf, en niet den conservatieven ezel." Waarmede dan de heer van Wichen is bedoeld! Nog: „Voor den R. K. Kring en in „deze politieke zaak is er geen geeste lijke adviseur; het is «en fatal» leugen „dat we moeten doen wat de geestelijke „adviseur wil, het geldt hier geen zaak „van geloofs- of zedenleer." Wij borduren op deze weorden niet verder. Ze spreken voor zichzelf. J>e man, die ze sprak, heeft zichzelf daardoor in het oog van alle welden kende Katholieken veroordeeld Méér willen we er maar niet van zeggen. Hiertoe heeft dan de onzalige op winding der gemoederen in het district Haarlemmermeer sommigen al ge bracht! Intussehen: de vergadering is nu afgeloopen en de ontevredenen hebben hun hart gelucht. Wel hebben al die griefjes en vitterijen en beuzelarijen met de groote Katholieke zaak, noch met de vraag betreffende de vertegenwoordi ging ter Staten-Generaal iets te maken gehad: het is, zooale we te voren al voorspeld hebben, uitgeloopen op een debiteeren van persoonlijkheden en hatelijkheden, waarover men buiten het Hillegomsche dorpskringetje de schouders optrekt. Maar nog eens: het hart is dan gelucht. En waar de gemoederen blijkbaar zóó overkropt waren, kan zulk een ontlading zuiverend werken. Nu hopen we ook, dat na dit laat ste dondertje de politieke herizon in Hillegom zal èp-klaren. De Katholieke partij in de gemeen te Hillegom is in den jongsten tijd door dezen onzaligen strijd zwaar be proefd, en het wordt tijd dat daaraan een «inde komel Mogen wij nu een woord spreken, dat opwekt tot eendracht? Wij hebben er eenigzins recht toe. Ook onze Courant is in de hitte van dit plaatselijke gevecht meerma- len ter sprake gekomen, en laten we het op 't zachtst zeggen: niet altijd op de meest hoffelijke wijze behan deld! Men heeft ons verguisd en uitge scholden: op de vergadering vau Vrij dagavond nog werd verteld dat wij den heer Balvers op „oneerlijke" wijze zouden hebben bestreden.... Tegen dit alles hebben wij nimmer onze stem doen hooren, en wij zullen ook uü niet den handschoen opnemen. De adviezen die wij hebben gegeven, zijn om wille van de Katholieke zaak- zelve gegeven, en alleen in haar belang. En hebben we tegen personen moe ten strijden, die naar ons oprecht oor deel de Katholieke zaak schade deden in plaats van voordeel, dan hebben i wij dat nimmer gedaan op persoonlijke wijze en wij hebben ook den tegen stander naar dieDS verdiensten oprecht gewaardeerd, zooaJs we ook nü nog doen. 0Intussehen: óók dit is voorbij. Enjwat tegen ons blad al is uitge speeld omdat wij die meer dan eenig ander Katholiek orgaan betrok ken waren in de historie die zich in jongste maanden te Hillegom en om geving heeft afgespeeld onze op rechte meening niet onder stoelen of banken staken maar met verreweg de meerderheid der Katholieken, met de leiders en de mannen van ondervin ding, meenden dat sommigen te Hil legom zij het .ook te goeder trouw verkeerd handelden,welnu, we gelooven het best te doen om op dat alles maar niet terug te komen 1 De Katholieke partij en de Katho lieke tucht moeten boven particulier getwist of „"Rechthaberei" blijven staan. En daarom meenen we ons ook ge rechtigd tot den goeden raad aan -de Hillegomsche Katholieken, aan Room- sche-vereenigingen uit deze streek en aan allen die in deze kwestie mede waren betrokken: nu van wéerszijden het hart ia gelucht, laat nu partijschap rusten I De Katholieke zaak, op politiek zoowel als op sociaal terrein, eischt aller medewerking, en die geheel En wie nfi nog blijft mokken, of particuliere veeten blijft voedeD,doet nadeel aan 't maatschappelijk, politiek en geestelijk werk, waartoe ieder Ka tholiek en iedere Katholieke-vereeni- ging is geroepen mede te werken!,... Hollandach» geesten was, welke de laatste eeuw kende; die met zijn blijmoedigen dichtlust en zijn zang rijke kloekheid den gezonden Hol- landschen geest wist te teekenen, en eenvoud en natuurlijkheid wist te geven en te be war ken in een tijd waarin die eenvoud en kinderlijkheid ver was te zoeken. Een man ook, die op filantropisch gebied veel heeft gedaan, en die al was het de Roomsche Charitas niet die hem leidde, en al mogen we het betreu ren, dat hij ook op geestelijk gebied niet boven bet „neutrale" ging vooral voor het kind, ook op maatschappelijk gebied, véél voelde. Die man is Dokter Heije. Wij behoeven slechts te herinne ren aau de Volksliederen die hij ons gaf: „Piet Hein", het „Vlag- gelied", aan de aardige liedjes „Van vrijen en trouwen", aan dat „Hol land met zijn blanke duinen", aan zijn kerngezonde kinderliedjes, (wie kent ze niet, ca wie zingt ze niet: „Zie de maan schijnt door de hoo rnen" en honderd anderen méér) om in het geheugen te roepen, hoe Heije den Hollandschen geest wist te pak ken en het frissche van ons Holland- sche leven tot uiting te brengen. 1 Maart 1809—1909. Vandaag is het een herdenkings dag voor ons volk. Een, die niet mag worden voor bijgegaan in stilte of vergetelheid. 'tls honderd jaar geleden dat een man geboren werd, die een van de beste en gezondste en meest frisscha Dr. Heijeop geen concert haast, waar Hollandsche liederzangers zich doen hooren, ontbreekt zijn naam. Want hij is geweest de Holland sche liederdichter bij uitnemend heid, die het 't kan haast niet andersden componisten allerge makkelijkst moet hebben gemaakt om op zijn zangerigen tekst de noten te schrijven. „Ik zing er van een Ruyter koen, maarniet van een ruiter te paard" de cadans zit er in, en de melodie hoor je al uit de woorden! En als we hardop lezen va.n de „herderin met êere", dan voelen we de mu ziek in het refrein „ik dien je wel te trouwen „jou kiazen geen mevrouwen dat muziek al is op zichzelf. Zoo zijn HeijVs liedjes alle. Prisch van inhoud, muzikaal van vorm, pakkend van woordkeus, 't beste vau Holland's patriottischen, ronden, avontuurlijken, ietwat sen- timenteelen doch altijd goedlach se!) en geest. En bet nageslacht mag den maD, die aan oaze taal zulk een keur van volksliederen schonk, die zoo gezond voelde en zoo oprecht zich gaf in deze eenvoudige kunst, welke toch van de moeilijkste kan heeten, op den honderdsten gedenkdag van zijn geboorte niet zonder eerbiedige hulde voorbijgaan! Dat gebeurt ook niet. Feije was behalve Nederlandsch dichter, ook geneesheer. En ook op dit gebied heeft hij veel gearbeid, zichzelf geheel ge geven als in zijn liederen,—zijn rond- Hollandschen geest laten sprekeD, oprecht als in zijn gedichten, voor de kinderen en de jongeren vooral, zooals ook zijn jongens-gedichten onder 't beste van zijn letterkundig werk gerekend mogen worden. Passend is daarom de hulde, die mannen van verschillende richting en levensstaat der nagedachtenis van dezen merkwaardig»» man brengen, door de stichting van »»ne vereeniging ter verzorging en op voeding van zwakzinnige kinderen, welke Dr. Heije's naam zal dragen. Om voor deze vereeniging, uit piëteit voor den Hollandechen volks dichter, die heden honderd jaren geleden werd geboren, de aandacht ook van onze lezers te vragen, zijn deze regelen geschreven SPANJE, Crisis in het ministerie. De minister van oorlog, generaal Primo de Riviera, heeft wegeDS ziekte ODtslag verkregen, Zijn opvolger, generaal Pinares, wordt heden door den koning beëedigd, Men zoekt achter dit plotseling af treden een politieke kwestie natuurlijk. DE BALKAN De crisis in het Oesten. Rusland heeft water in zijn wijn gedaan. Reuter meldt dat de Russische ge zant te Belgrado aan de Servische regeering als vriendschap pelij ten raad te kennen, heeft gegeven, dat zij haar besluit betreffende inacht neming van een vreedzame houding heeft te handhaven. Het Russische kabinet toch aldus deelde de gezant mede is het bekend, dat eventueele aanspra ken van Servië, op eenig grondge bied, bij de mogendheden noch sym pathie, nóch steun, zouden vinden. Daarom raadt Rusland Servië aan de categorische verklaring af te leg gen, dat het dergelijke eischen be treffende eenig grondgebied niet handhaaft en dat 't zich ten aanzien van de huidige kwesties op de beslis sing dei' mogendheden verlaat. De beslissing over oorlog of vrede is dus nu aan Servië. En het kan niet anders of de Ser vische regeering, mits ze niet ten «enenmale het verstand kwijt is of wel moet bukken voor een plotse linge volksbeweging (die echter tot dusverre nog is uitgebleven! zal zich conform den raad dei" Russisch» regeerdng gedragen. SVO lesten nu wiel in sommige tele grammen wat over agitatie afcder het volk, en over militaire maatre gelen vaat allerlei kajit, doch we vat ten dat op als een noodzakelijke con cessie aan de hier en daar' note' op stekende oorlogsdenkbeeldeat, die evenwel aan 't luwen zijn, ep aan de voorzichtigheid die voor een der gelijk geval maatregelen eisoht. Da conclusie dus van de kwostt» van den dag is: mits de opgewon den en krijgszuchtige Serviërs nu hun verstand eens laten handelen, mits koning Peter en zijn raadslie den het heft in handen kunnen hon den en niet moeten bukken voor de oorlogsschreeuwers die er nog ge noeg rijn in Servië, blijft de vrèd» bewaard Oostenrijk en Turkije. Een belangrijk» stap tot gunstiger toestanden op den Balkan is óók, dat tusschen Turkije en Oostenrijk het verdrag over Bosnië sn Herzegowina nu definitief is geteekend. Dit verdrag schept een gunaiigen toestand voor allebei de partjjea Oostenrijk wint er mede een aanzien lijke uitbreiding vaD grondgebied be nevens de vr(je hand op den Balkan, Turkije wint er verschillende conces sies mede, zooale de opheffing der Oostenrijksebe poetkantoren in het Tnrksche Rijk, en o««d bondgenoot op de bijeen te roepen conferentie die over de emancipatie van Tnrkijeook op ander gebied zal hebben te beslissen. Daarenboven keert Oostenrijk voor de particuliere Turksehe bezittingen ia de nienw-verworven lan len nog eea goeden som aan Turkije cit. Bulgarije en Turkije. Telegrammen melden, dat ook Bul garije en Turkije een overeenkomst hebbes getroffen, en wel op den basis van een uitkeering van 125 millioea francs. Volgens nader» berichten echter schijnt men echter nog wel niet zóóver te wezea dat de schikking er is, maar een oplossing is toch in voorbereiding; ook van dezen kant heldert de horizon op! Ken jubileumgeschenk voor Z. IT. de Paus .Bij de talrijke geschenken, die de II. Vader bij gelegenheidva» zijn jubilé ontvangen heeft, wordt nu nog een kostbaar cadeau uit de naasle omgeving van den Paus gevoegd. De hoogwaardigheidsbekleeders der pause lijke antichambre hebben den H. Va der een behangsel van kostbaar rood damast, versierd met de emblemata van Pius X ten geschenke gegeven. Het zal 't oude behangsel van de troonzaal ver vangen. Belgische bommenwerpers. De anarchisten zijn tegenwoordig in Bel- 2) „Ja, op leven en dood op leven en dood! En dan zullen wij zien, wie het onderspit zal delven. Zoek, als ge wilt, dat kunstenaarszoodje op, dat zoo veel aantrekkelijks voor je schijnt te hebben, vestig je op een of andere Parijsche zolderkamer, mooie millio- nair naar den geest! Het laat me koud, maar als de honger je den een of anderen dag komt kwellen, bedenk dan nok, dat de fabrikant-millionair geen stuk brood meer voor je overheeft. At je bidden en smeeken zal vergeefsch zijn. Ga dus, waarheen ge wilt geen enkele reispenning heb ik over voor den dwaas, die zoo hardnekkig de welgemeende raadgevingen van er varen lieden in den wind slaat:" Het kwam Julien Landry voor, als- »f de onbuigzaamheid van zijn neef toenam, naarmate zijne smaadredenen e« bedreigingen zich vermenigvuldig den; op het zien van zooveel halstar- Hgheid, geraakte hij buiten zich zelf van woede. „Gij stelt mij achter bij uwe zoo genaamd» kunstenaarsloopbaan, bij die. nuttelooze muziek, bij uwe hersen schimmen van roem en eer, domkop, die ge zijt. Scheer je weg van hier, ondankbare, ik kan je tegenwoor digheid niet langer verdragen uit mijne oogen!" Gaston beet zich de lippen stuk, om niet te antwoorden. Maar tusschen de halfgesloten, sidtferende leden, bliksem de het oog donker en dreigend. Ook in zijne aderen bruiste het bloed der Landry's. Toch wist hij zich te be dwingen; beseffende, dat niets in staat zou zijn het harde gemoed van den staalkoning te vermurwen, maakte hij eene lichte buiging voor zijn oom, en schreed ijlings naar het prachtige woon huis, dat met zijn sierlijke torentjes schilderachtig tusschen het frissche groen gelegen was. Langs breede, met zware loopers bedekte trappen, wier leuningen rijk met kostbaar snijwerk voorzien waren, had hij weldra zijne kamer op de derde verdieping bereikt. Hier was hij in zijn geliefd heilig dom, hier in dit vertrek, met allerlei prachtige muziekinstrumenten gestof feerd, had hij zoo menig prettig uur doorgebracht. Als vernietigd zonk hij in een fauteuil en bleef eenige oogen- blikken met de handen voor het ge laat zitten, zwijgend en stil. Als een wilde stroom woedde de vertwijfeling in zijne ziel. Zwijgend en doof voor alles om hem heen, gaf hij zich ge heel over aan zijn kwellende bekom mering. Eindelijk bracht een diepe zucht hem eenige verlichting, de hoog gaande baren zijner opgewondenheid effenden zich. Hij stond langzaam op, opende de balkondeuren en bleef in denken verzonken tegen de balustra de leunen. Gaston gaf aan zijne overdenkingen den vrijen loop, totdat de blauwe he mel zich met het purpur van een prachligen zonsondergang tooide en het azuur langzaam vervaagde tot die onbestemde donkergetinte vlakte, waar langs de maan haar zilveren stralen uitgoot. In de fabriek lag de arbeid bijna stil. Behalve eenige werklieden, die bij de hoogovens moesten blijven, maak ten de arbeiders zich gereed den hel- schen gloed te ontvluchten om aan den vreedzamen huiselijken haard rust en verkwikking te zoeken. Het was Gaston als riep de zwij gende fabriek hem een laatst vaarwel toe. Innig bewogen liet hij zijn blik rusten op het voor hem liggende land schap, op de reusachtige smeltovens, welker schoorsteenen dikke rookwol ken ten hemel stuwden, op de grasvelden, die de groote bezitting om gaven, op de honderdjarige ceder- boomen van het park, die hun lange schaduwen op de gazons wierpen. Slechts één woord behoefde het hem te kosten en hij werd eenmaal heer en meester van al deze rijkdommen. Hij behoefde niets anders te doen dan vaarwel te zeggen aan zijne plannen om de muziek tol zijne loopbaan te kiezen en hij zou de eenige erfge naam van Julien Landry's schatten zijn. Maar met ijzeren wilskracht zette hij die gedachte van zich af en een tri omfantelijk lachje speelde, om zijne lip pen. Hij gevoelde, dat hij zonder spijt afstand kon doen van die aardsche rijkdommen en in dat bewustzijn zag hij een zeker bewijs, dat het zich ge ven aan het beroep, dat hij zich had verkoren, eene onafwijsbare behoefte was voor zijn ziel. Onwrikbaar zou hij dus blijven weigeren om op de voor stellen van den fabrikant in te gaan. In een opwelling van jeugdig enthou siasme naderde hij den kostbaren vleu gel, die in den hoek van zijn kamer stond en legde liefkoozend en met een teederen druk zijne slanke handen op de ivoren toetsen, als wilde hij een vriend met een warmen handdruk van zijne liefde en trouw overtuigen. „Arme piano!" fluisterde hij, „trou we deelgenoot mijner eenzame mijme ringen, wij hebben hier den langslen tijd doorgebracht, wij mogen hier niet meer blijven, men heeft ons verjaagd. Voorlaan zijt gij mijp eenige vriend. U zal ik thans al mijn vreugde en mijn leed toevertrouwen en gij zult ze als een trouwe echo in welluidende tonen vertolken. Wij moeten van hier schei den." Den volgenden morgen begon Gaston do toebereidselen voor de groote reis. De vleugel van palissanderhout,' eene Spastische guitaar, eene mandoline en andere kostbare instrumenten werden met vaardige hand zorgvuldig in groote kisten gepakt. Niet zoo ging het met zijne overige bezittingen. Zonder eeni ge zorg werden deze in de geopende koffers geworpen, zó ódat eene orde lievende huisvrouw er wraak over zou roepen. Kleederen en toiletbenoodigd- heden gingen in bonte mengeling met muziekstukken en eigen composities de ledige ruimten vullen. Toen hij alles wat hij wilde medenemen, ingepakt had, nam Gaston het groote in goud gevatte medaillon ter hand, dat op zijn schrijftafel stond. Nadat hij het geo pend had, vertoonden zich aan zijn oog twee miniatuurportretten, waarvan het eene een jongen huzaren-officier voor stelde met een krijgshaftig uiterlijk, die in een veldtocht in Afrika den dood gevonden had en aan zijn zoon Gas ton niets anders had nagelaten, dan een onbevlekten naam en een met roem bedekten degen. Naast dezen held, in den ouderdom van 30 jaren op het veld van eer gevallen, lachte den be schouwer het beeld toe van eene jon ge, zeer schoone vrouw. De weduwe had haren gemaal niet lang overleefd en op haar sterfbed had zij haar eenig kind, den kleinen Gaston, aan de hoede toevertrouwd van haren broeder, den rijken industriëel Julien Landry. Gas ton voelde zijne oogen vochtig wor den, nu zijne blikken lang en leeder op het lieve gelaat zijner moeder rust ten. Hoe zou deze hem lief gehad hebbenZ ij zou ten minste zijne beroepskeuze goedgekeurd hebben, want ook zij beminde de muziek. Uit hare diepe oogen met de lange wim pers lichtte een vurige, edele begees tering voor alles wat schoon en goed is, het breed gewelfde voorhoofd sprak van zeldzame begaafdheid en verstand. Zoo jong had de dood haar van heat weggerukt! Nooit had hij het zoete ge luk mogen smaken onder de beseher mende vleugelen der moederliefde te vluchten, wanneer hem van de zijde der menschen onrecht wedervoer. Hij loosde een diepen zucht en sloot het medaillon, deed het in een passend etui en legde het, als zijnde het dier baarste wat hij bezat, bij zijn muziek in den koffer. Nu kwam de geldkwestie aan de orde, want zonder geld kan men niet reizen. Gaston haalde uit eene kleine schuiflade een lederen beurs te voor schijn. Zes goudstukken en eenige zil veren munten was alles wat zij in hield, een kapitaal, veel te gering om daarmede de groote reis te aan vaarden en zich in Parijs een wei nig comfortabel in te richten. Al mocSit hij zich een zolderkamertje op de zes de verdieping huren en al bestonden al zijne maaltijden voortaan uit een enkel stuk brood, zes Louis d'or was een al te geringe som om daarmede een langen en moeilijken strijd aan te bin den, die in 't eind tot de overwinning en tot den zoozeer gewenschten roem «■est tmtm, 4 Wordt vervolgd

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1909 | | pagina 1