DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. n. BINNENLAND. Uit den Omtrek. Zaterdagavoödpraatj es. ICivvëeriiMiswesf 29«»3lf-33, Haarlem Üifieibaar Onderwijs voor onze BUITENLAND. ZATERDAG 27 MAART 1909 33«t° jaargang No 684# Bureaux van Redactie en Administratie: Intercommunaal Teiefoonnuminer 1426. Alle betalende abonnét op dit blad, die in herbezit eener verzekeringspolis zijn, z(jn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor: De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht II. Dit nummer bestaat uit i e r b I a d e n, ul o. de O f- ficiëele Kerk lijst en het Geïllustreerd Zondags blad m 16 bladzijden. "EERSTE BLAD. Zij die zich met I April op de „NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT" abonneeren, krijgen ie tot dien datum verschijnende nummers gratis. In ons eerste artikel over dit «nderwerp hebben wij het adres, dat door de heeren Burgemeesters der buitengemeenten is ontworpen, uitvoerig besprokeu. Gisteren ia al in één gemeente raad dat adres aangenomen: Bloe- menöaul zal aan de regeering om méér finauciëele hulp voor Haarlem gaan vragen. "We zeiden reeds in het vorig artikel, dat wij van die adressen geen resultaat verwachten: wat Haarlem reeds meermalen vroeg, en op deugdelijke gronden, zal door de Regeering dan toch wel niet zoo grif worden toegestaan alleen op vraag van de gemeenteraden in den omtrek Maar wat dan? Blijft dan de geheele actie der burgemeesters onvruchtbaar Want het raiddel, dat wij in het «erste artikel hebben aangewezen, is dan toch wanneer men het zoover kan brengen, wat ook nog een dubieuze vraag is alléén maar een middel voor de gemeenten ten noorden van Haarlem. Die in het zuiden, en Bloemen- daal en Schoten daarbij, zullen zich eerder tegen dan voor een Rijks- H. B. S. te Beverwijk verklaren. Maar wat dan Op deze vraag willen we pogen, hier een antwoord te geven. Herhaald behoeft niet te worden, dat de regeling die Haarlem heeft gemaakt, voor de ingezetenen der buitengemeenten uiterst bezwa rend is. Middelbaar Onderwijs is nu een maal noodig, en de wijze waarop Haarlem dat voor velen onmogelijk, voor anderen hoogst moeielijk heeft gemaakt, zal den gemeenten in onzen omtrek ongetwijfeld schade doen. De gemeentebesturen in den om trek zijn dus zeer zeker verplicht hun ingezetenen in dezen te helpen zooveel het kan. Aan de gemeente Haarlem kan men dezen maatregel, die ten slotte er eene is van zelfbehoud, niet te kwade rekenen. Het oude spreek woord, dat ieder zichzelf het naaste is, geldt óók voor gemeenten, en dat wij ons niet behoeven te ruï neeren ten faveure dsr ingezetenen van andere plaatsen, kan staatsrech telijk niet worden bestreden. De regeering kan hier hulp en uitkomst brengen door ruime sub- sidiëering. Doch wij achten het bijna onge- loofelijk, dat men van rijkswege aan Bloemendaal, Hillegom, Velsen e. a. zou toestaan, wat men aan de eerst-belanghebbende gemeente, Haarlem op herhaald verzoek wei gerde. De adresbeweging derhalve, door d8 heeren burgemeesters op touw ge zet en in Bloemendaal begonnen, gelooven we gerust een doodgebo ren kindje te mogen noemen! Maar juist daarom k&n de zaak hiermede niet uit zijn. Wanneer de buitengemeenten op voorbeeld barer burgemeesters eendrachtig willen ageeren in deze kwestie, wanneer de gemeenten noordelijk van Haarlem zich niet willen afscheiden om te werken voor een Rijks H. B. S. te Beverwijk (zooals ons vorig artikel bepleitte) op den zeer goed verdedigbaren grond, dat de regeering ook voor die oplossing niet te vinden zou zijn, dan blijft er, dunkt ons, voor alle gemeenten slechts éen uitweg over, willen zjj aan de kin deren hunner ingezetenen het Mid delbaar Onderwijs, dat niet gemist kan worden, verschaffen. En dat is deze dat door die ge meenten een regeling worde getrof fen waarbij de gemeenten-z e 1 f een deel van het meerdere schoolgeld voor hun rekening willen nemen. Dat zal een financiëel offer worden van beteekenis misschien, maar wij beschouwen dat als den eenig-mo- gelijken uitweg voor de gemeente besturen uit den omtrek, om in deze kwestie den ingezetenen ter- wille te zijn en te helpen, wanneer het Rij k halstarrig aan de gerecht vaardigde en, laten we het gerust zeggen, billijke eischen van Haarlem en omliggende gemeenten blijft wei geren te voldoen. Algemeen overzicht. NAAK DEN VREDE DOOR EEN MISDAAD? Verspreide Berichten* BLOEMENDAAL. BK HURLEMSGflE COÖRIHT ABONNEMENTPRIJSi Fer 8 maanden voor Haarlem Voor de plaateen, waar een agent ia gevestigd (kom der gemeente) Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post A fo'tuierHike nummers f 1,85 1.85 1.80 „0,03 PRUS OER AOVERTENTIÊM Van 1-^-8 regels18,60 (contant) tü,50 Elke regel meer0,18 Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie A contant. GULDEN bij levenslange onge schiktheid tot werken. 400 GULDEN hg overlijden. 300 GULDEN bij verlies van éen hand of voet. 150 GULDEN bij verlies van éen oog. 100 GULDEN bij verlies van éen duim. ei GULDEN bij verlieB vaa één wijsvinger. 15 GULDEN bij verlies van éen anderen vinger. Twee gebeurtenissen zijn er in de Oost-Europeeeche kwestie voorgeval len, die plotseling de pessimistische gevoelens hebben doen verwaaien,en die scherp un de vredesriekting op den voorgrond hebben gezet Dat is vooreerst Rusland's verzoe nende houding. Rusland heeft ten slotte gezien, dat het toch Diets doen kan, dat het machteloos is en geen leger meer heeft om te vechten, en knarsetandend van woede heeft het zich moeten terug trekken. Voor de Russische diplomatie een smadelijke nederlaag. Maar meer nog dan dit terugkrab belen van Rusland, dat te voorzien was, heeft de terugtreding van den Servischen kroonprins de kansen op den vrede vergroot. De kroonprins was het feitelijke hoofd der oorlogspartij, en dat deze nu vrijwel machteloos is geworden althans voor zoover we uit de op pervlakkige berichten hooren is te danken aan het schandaal dat aan 't Servische Hof is voorgevallen. Zou dan werkelijk deze misdaad (want de uitvoerige en onsmakelijke berichten der Servische bladen laten bijna geen twijfel over, of werkelijk heeft de kroonprins door zijn ruwheid en ongebondenheid den dood van zijn bediende op zijn geweten, al luiden de „ofiicieele" berichten dat het on gelukkige feit aan een val van een trap is te wijten) zou dau werke lijk deze misdaad tot den vrede voeren In Weenen zegt men, dat de prins al op de vlucht is: in Belgrado hoo ren we echter dat de koning zwaar beproefde vader die als hoofd der dynastie over de zaak heeft te be slissen, met de politieke leiders on derhandelt, en dat men nog gelooft aan een herroeping van het besluit van de prins Nog eenswat te Belgrado gebeuren kan, is ouberekenbaar. Eén ding is zeker, dat de vredes Kamer zeer zijn verhoogd, dat de kans op aanneming van Engeland's be middelingsvoorstellen zeer groot iB, en dat Europa ruim ademer haalt! NIEUWE VERWIKKELINGEN. We dachten, dat we van de poststa king in Frankrijk zoo goed en zoo kwaad als 't dan gegaan is, üf waren? Och neen: de ambtenaren en post beambten hebben gezien, dat Clémen- ceau voor hen bukt, welnu, ze willen nu toonen, dat zij de baas zijn, en daaruit is nu een nieuw conflict, althans de vrees voor een conflict, geschapen. In een allerbrutaalst aanplakbiljet hebben de stakers over hun chefs ge sproken tot het publiek en vooral Bimyan een knauw gegeven. DM kon de regeering toch niet laten passeeren, en zoo heeft dit tot gevolg gehad, dat de regeering de ondertee- kenaars van het voor Simyan belee- digend manifest voor ontslag wil voor dragen en een gratificatie zal toekennen aan de niet-stakers. Zij, die deelgeno men hebben aan de staking, zullen daarentegen een deel van hun tracte- ment verliezen, overeenkomstig het aantal dagen, dat gestaakt is. Deze maatregelen bevallen niet en 8r zijn dus weer vergaderingen gehou den, waar het warm toeging en niet ontbrak aan bedreigingen. In een vergadering, Donderdagavond gehouden, werd reeds door de leiders betreurd, dat zij te spoedig haddeu toegegeven. Er werd verder gedreigd, dat als er een enkel ontslag werd verleend, het geheele proletariaat zou opstaanhet zou ditmaal een veel ernstiger staking worden In de Kamer is gisteren deze kwestie oók ter sprake gekomen. De regeering heeft daarbij heel voorzichtig 1 in algemeenheden gesproken: Ze zal „onderzoeKen" en „uitvragen", en dan besluiten... dus mot de be straffing zal 't zoo'n vaart niet loopen. Och kom, Clémenceau c.a. zijn immers veel te bang voor die revolutionaire stakers 1 Overigens is het kabinet Clémenceau in de Kamer gisteren weer eens voor de zooveelste maal aan een omver- werping ontsnapt. DE DUITSCHE CRISIS. Met al die gebeurlijkheden in het Oosten is de ernstige kanselierscrisis in Duitschland wat op den achter grond geraakt. Toch mag daarop de aandacht blijven gevestigd, want door de gis- leren hier uitvoerig vermelde verkla ringen der conservatieven zit von Bulow in een leelijk parket. Hij wil en kan ook inderdaad niet W'ten van het Centrum, dat met dezen kanselier wei niet meer zal willen samenwerken. Hij rnoet dus blijven steunen op „bloc" en confereert daarom dagelijks met de leiders. Maar of de conservatieven dan zoo zeer hun onafhankelijkheid zullen willen opofferen, dat ze na dit alles geheel van houding zullen veranderen en toegeven, en hun bedreigingen en die van hun leiders geheel vergeten, dat valt toch wel te betwijfelen I Men zoekt den boel bij te spijkeren. Maar of dat lukken zal in dit stadium, is een ernstige vraag. Men ziet op het oogenblik maar drie mogelijkheden uitstel der financieele hervorming tot den herfst, ontbinding van den Rijks dag, of het heengaan van Vou Bülow! Het nieuwe Vaticaansche museum. Zondagmorgen om 11 uur zal de H. Vader de nieuwe Vaticaansche pinako- theek door zijn persoonlijk bezoek ope nen. De plechtigheid zal een volstrekt intiem karakter dragen, zoodat alleen de Kardinalen en leden van het corps diplomatique zijn uitgenoodigd en geen redevoeringen worden uitgesproken. Alleen zal prof. d'Achiardi aan Z. H. een korte mondelinge verklaring geven omtrent de inrichting van het museum, dat evenals de rangschikking der schil derijen, door alle deskundigen om strijd wordt geroemd. Een aanslag? Donderdagochtend is er te Rome een bom gesprongen. Twee werklieden werden er zoozeer aan de armen door gewond, dat deze afgezet moesten worden. Men verdenkt hen, dat zij zelf de bom hebben ge dragen. Twee andere werklieden, die in hun gezelschap waren, zijn gevan gen genomen. Men vermoedt, dat de bom bestemd was voor den koning en de koningin, die toen juist de Ka mer gingen openen. Tegenspraak. De „Nordd. Allgem. Zeitung" schrijft: Volgens telegrafische berichten uit Parijs beweert de Temps" ten eerste, dat de Keizer in een brief aan den Keizer van Rusland er op aangedrongen heeft, dat Rusland om trent zijn bedoeling ten aanzien van de inlijving van Bosnië en Herzego vina geen twijfel zou laten, en ten tweede, dat de Keizer in een anderen brief aartshertog Frans Ferdinand zijn onvoorwaardelijken steun heeft toege zegd Alle twee die beweringen zijn onjuist; beide zoogenaamde brieven van keizer Wilhelm zijn niet geschreven. Een monster! Naar de „Daily Mail" uit St. Petersburg verneemt, is te Samara een vrouw met name Po- powa in hechtenis genomen onder be schuldiging, dat zij een driehonderd moorden heeft begaan! Sedert dertig jaar hield zij zich n.l. bezig om vrou wen, die ongelukkig getrouwd waren, door vergif van haar echtgenooten te ontdoen! De wetsontwerpen op het Regent schap en de Voogdij. Het ligt in het voornemen der Centrale Sectie van de vereenigde Kamers der Staten-Generaal de wets ontwerpen, betreffende het Regentschap en de Voogdij, Woensdag a.s. in openbare vereenigde vergadering te doen behandelen. De Vereenigde vergadering. Tenaij de omvang van het onderzoek het volgen van den gewonen weg wenschelijker maakt, bestaat het plan, het verslag van het verhandelde in de afdeelingen vaD de Vereenigde Vergadering der beide Kamers over de vooretellen betreffende Regentschap en Voogdij gelijktijdig met het ant woord der Regeering te doen ver schijnen. Een uittocht. De nieuwe S. D. P. wandelt niet op rozen, schrijft 't „Huisgezin": Zij is er nog maar een blauwen Maandag en er is al scheuring. Een der kopstukken, mr. Mendels, is reeds uitgetreden, en andere leden maken m9t hem den uittocht mee. Aan het „Volk" slaat men dit schouwspel met begrijpelijke voldoe ning gade. Waar zullen de uitgetredenen te land komen? Zullen zij acte van ootmoed doen en weer den kromstaf van Troelstra kussen Of znllen ze een nieuwe partij gaan vormen tusschen de S. D. A. P. en de S. D. P. in? Met „gematigde Marxisten" of on verschillige revisionisten" tot titel? Hoe het ook zij, men ziet nu eens duidelijk, hoe in de sociaal-democratie alle vastigheid ODtbreekt en hoe men door allerlei wind wordt her en der geslingerd. Welk een les voor onze measchen! Gemeenteraad. Veel zaaks gaf de Raadsverga dering gisteren, niet Alleen de heer v Lennep was met kennisgeving afwezig Deze verzOciht een stembureau in den Aer- denhout, waarover B en W eens zullen praten Door P|. Slot werd aangeboden een woning te koopen voor een politie man. Hier zal evenwel geen gebruik van gemaakt worden. Hierna werden de stem bureaux geformeerd. Nogmaals verzocht de heer 'JT, An;-, dré de la Porte om zijn tuin in ver binding te brengen met het Ko-nin- ginneduin, en de heer Koolhoven pleitte voor inwilliging van 't ver zoek, doch B. en Wi waren er niet voor te vinden. Het duin is nu goed in orde en dan? Het toezicht dient verscherpt en als we het thans toe staan, zullen meerdere verzoekers komen. Het verzoek werd niet toe gestaan met 2 st. voor, die der hee ren Tideman en Koolhoven. De Erven G F. G. Houtgraaf ver zochten mededeeling van de voor waarde, waaronder hunne terreinen aan de Kleverlaan bebouwd mogen worden. Werd niet toegestaan Toegestaan werd een verzoek der zelfden om aanleg van een straat over hunne bovenvermelde terreinen. Vervolgens werd ontheffing ver leend van de voor den Bloemendaal- schen weg vastgestelde rooilijnen ten behoeve van eenige bouwgronden, beboerende aan de erven Mej. M E. Erkelens. Na een langdurige geheime zit ting werd meegedeeld, dat een sub sidie van f 500 is verleend aan de afd. O verveenBloemendaal voor Bloembollencultuur, in verband met de te houden tentoonstelling in 1910 te Haarlem1. Het adres te richten aan H M. de Koningin in zake het M. O. werd zonder beraadslaging of stemming goedgekeurd. Uit de notulen bleek nog. dat in de vorige zitting'een crediet van f 250 is verleend aan B. en W- voor 't as. Oranjefeest. De vergadering werd hierna ge sloten. LXXXI. O ver conservatieve Haar lemmers en vooruitstreven de Middenstanders Wat vie in plaats van de bloem bollen met Ptiichen krij gen, en waar we met onse vrreenigingen naar toe zul ten moeten Over 'n achterstraatje van een do'p non den Rijn en hoemoei lijk het is,t iedereen naar den zin te maken.Wat er ap zekeren dag tusschen uier en vij/uur in Bloemen daal zal gebew en moeten, en hoe we daaruit moeien komen. Eerst had ik gedacht, dat het niet veel bijzonders zou wezen. Om u de waarheid te zeggen: ik had er niet veel idee van en geloofde, dat 't een doodgeboren kindje zou zijn. Wat, vraagt u? Wel, de tentoonstelling in 't Bondsgebouw van den Volksbond. De tijd is er niet naar, zei de een of ander, en iemand bij ons in den win kel beweerde, dat je voor zoo iets toch niet in Haarlem moest wezen. Nu, onder die laatste gedachte was ik ook wel zoo wat. Met alle respect voor mijne mooie vaderstad, is het toch niet weg te cijferen, dat wij, Haarlemmers, verschillend opzicht wal wat eoti- servatief zijn. Maar ik heb, dat is me nü duidelijk, één ding vergeten, en wel, dat wij, winkeliers, als het ten minste onze zaak aangaat, en als we eens uit den hoek schieten, heel anders zijn dan dan we zoo oppervlakkig wel lijken. Daar heb je nu die tentoon stelling, waarempel een even aardig als nieuwerwetsch idéé van den Volks bond! Vier, vijf zalen zijn er vol met exposities, en naar ik hoor, zijn ver schillende winkeliers van plan om er danig wat van te maken! 'k Moet zeg gen, 't wordt grootsch aangepakt in den Bond! Fijn electrisch licht, een gebakjessalon, naar ik in 'n advertentie las, inzendingen van de eersten onder onze Haarlemsche middenstanders, en op allerhande gebied: jongens, dat wordt wat! En dan eiken avond en 'n paar middagen ook promenadecon certen, waartoe je beste zangvereni gingen en musici van onze stad al hun medewerking hebben toegezegd, wel 'k mag herhalen, en nu als 'n feit boe ken wat ik in deze Praatjes al een week of wat geleden zeide te hopen, dat deze expositie iets „noch nie dage- wesenes" belooft te worden in onze goede vaderstad! De opbrengst van lo terij en tentoonstelling zal, naar ik hoorde, ten goede komen aan het Bondsgebouw, een wel groote en groot- sche instelling, maar waarvan het dak nog van goud is, geloof ik. Nu, ik Ver trouw er op, dat er hee! wat geld binnen zal komen, niet alleen van de loten, maar ook van de entrée's op de tentoonstellingWant 't is aan te nemen, dat meer dan half Haarlem, om 't nu maar eens op z'n zachtst te zeggen, in de Paaschweek naar St.Bavo komt! Ik heb hooren verluiden, dat een héél hooge autoriteit de tentoonstelling zal openen, en dat óók héél hooge en nóg hoogere autoriteiten beloofd hebben, de expositie te zullen bezoe ken! Dat wordt dus wat bijzonders! Ja, die heeren van den Bond pakken de zaak goed aan, dat moet gezegd worden! Ik kreeg van morgen nog een circulaire, die mij in mijn kwaliteit van bestuurslid van een vereeniging werd toegezonden, met de invitatie, om met onze vereeniging en corps de tentoonstelling te gaan bezoeken. Dat is 'n idéetje! Ik heb wel zin dat bij ons voor te stellen, en ik moet me al heel sterk vergissen of er zullen tal van vereeniging en zijn, die zoo'n Paaschuit- stapje vast op hun programma zetten. Niet alleen uit Haarlem, maar ook uit onze buitengemeenten. Want al lijkt het er niet hard op, dat we met Paschen bloembollen gaan kijken en hyacinthen gaan ruiken, toch is 't dan do tijd van uitgaan en wie met Paschen niet eens z'n neus buiten de deur gestoken heeft, is een zeldzaamheid. Althans on ze buitenlui! Nu, als ze dan naar Haarlem komen, kunnen ze, als 't een beetje lukken wil, meteen den Wagen weg zien opgebroken, om er de keien uit te halen en klinkers te leggen. Je moet toch maar in een goed blaadje staan bij die heeren van den Raad, ja, dat scheelt wat voor den een of den an der! De Leidsche straat b.v. is een ruïne verleden week zakte er, naar ik in onze krant las, nog een melkwagen fi naal in een gat van de straat; de Burgwal lijkt op een achterstraatje van een dorp aan den Rijn, waar ze de keien zoo vierkant of schotsch en scheef zooals ze uit den Rijn komen, in de straat leggen. En ook die luidjes, net net als tal van anderen, op singels en grachten en paden en lanen wie was 't onlangs ook weer, die in dit blad om bestrating riep? heb ben geadresseerd aan den Raad, ge schreven in de kranten, geroepen en gebeden om nieuwe of betere bestra ting. Maardat heeft niet gehol- pen! Aan den Wagenweg dorsten de 'heeren weliswaar indertijd niet zoo grif aan, omdat de publieke opinie nog al hard sprak, maar nu meneer Sneltjes ongeduldig werd en vroeg wanneer er nu eens wat van komen zou, nu heb- ben onze vroede vaderen de heeren I van den Wagenweg maar gauw hun zin gegeven. Zoo'n lorrige tien mille, och wat zou dat, wanneer de een of andere deftige meneer van dat lawaai 'smorgens niet goed slapen kan? Maar alle gekheid op 'n stokje, het gebrom en gejouw dat in de publieke uil tribune in den Raadszaal op het val len van het klinkerbesluit volgde waarlijk een héél zeldzaam feit, naar ik hoor, zulke „teekenen van publieke afkeuring"! lijkt mij heel goed de algemeene opinie weer te geven van de Haarlemsche burgerij! Maar enfin, onze raadsleden zullen denken: 't is moeilijk om het ieder mensch naar z'n zin te maken. En dat is het ook. Je hebt altijd menschen die wat aan te merken hebben, en als ik me niet vergis, ben ik op dat punt net precies als de anderen. Daar heb ik bijvoor beeld een moeilijk geval ontdekt in het bericht dat onze krant bracht over de feestviering in Bloemendaal, ter ge legenheid van wat ik nu maar met de heele wereld zal noemen: de blijde gebeurtenis. Dan krijgen we 's avonds een optocht met muziek en fakkels. Wanneer, vraagt u? Ja, kijk eens: als we de blijde tijding hooren vóór 4 uren, dan dien eigen avond. En als het nieuws komt nó 5 uur, dan den volgenden dag. Dat begrijp ik. Maar stel nu eens dat het nieuws komt tus schen vieren en vijven, wat dan? 'n Gek ding voor die commissie, en men schelijker wijze gesproken is er toch net zooveel kans dat het heuglijke bericht tusschen 4 en 5 komt, dan vóór vieren, of na vijven, is 't niet? Ik heb me suf geprakkizeerd, waarom de Bloemendaalsehe feestcommissie toch wel dat uur van 4 tot 5 ia dit opzicht „neutraal" verklaard heeft: Voor 't naast denk ik, dat 't telegraaf kantoor gesloten zal wezen, of dat de klokkenluider dan z'n middagslaapje houdt, of dat de looper van de tele grammen dan z'n diner naar binnen speelt. Maar hebben de heeren van de Bloemendaalsehe feestcommissie wel er om gedacht, dat tusschen vier en vijf uur de krant net komt? En als die nu eens het nieuws brengt, dan zitten de Bloemendalers in zak en asch en weten ze niet of hun lichtstoet den ei gen avond, of den volgenden, of heele- maal niet plaats heeft! Daar is dus nog een leemte, die de Bloemendaal sehe commissie heeft aan te vullen, dunkt me, en dat mag ze wel gauw doen, want met die histories kun je nooit weten hoe na of je er aan toe bent, en 't zou zonde wezen als die heele pret van fakkeloptocht, concer ten en saluutschoten uit de kanonnen van Bloemendaal's Commando nu in het water viel! 27 MAART.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1909 | | pagina 1