DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. r Brieven uit het donkere werelddeel. BUITENLAND. BINNENLAND. Gemengd Nieuws. S€3i3degf®taisw@&f 29-31-33, Haarlem Doemsdag 3i maart 1909. 33oto «Jaargang fi& 6B52 Bureaux van Redactie en Administratie: Intercommunaal Telefoonnummer 1426. Dit nummer bestaat uit twee I bladen. EERSTE BLAD. Algemeen overzicht. Verspreide Berichten. EDWE HURLEMSCHE COURJUiï ABONNEMENTPRIJSi Per 8 maanden veor Haarlemf 1,85 Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.89 Afirondertijke nummers 0,U8 PRIJS DER ADVERTENTIÊN Van 1—6 regelsf0,60 (contant) f ti.HO Blke regel ineer0,10 Groote letters naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie a contant. Alle betalende abossnés op dit blad, die in het bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor: «KLDKN bij levenslange onge schiktheid tot werken. 400 GULDEN bij overlijden. GULDEN bi) verlies van éen hand of voet. 150 GULDEN hg verlies van éen oog. 109 GULDEN bij vei lies van éen daim. GULDEN bij verlies van één wijsvinger. 15 GULDEN bü verben van éen andere* vinger De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean", Bijkantoor voor Haarlem, Nieuwe Gracht II. Be Kapelaanskamor te Hamuli. Haarlemsche visites verwacht ik ■ie eerste jaren nog niet, en ik ben ar ook nog niet op ingericht. Mocht «enmaal de spoorlijn klaar komen Van den Soedan naar Oeganda met geregelde stoombootdiensten op de groote Afrikaausche meren, dan kan het er wel eens van komen maar zoover zijn we nog niet, en zelfs dan zal er geen storm worden geloopen! De spoorwegverbinding met den Soedan kan in weinige jaren tot afcand komen, want de Nijl isgroo- tendeels bevaarbaar, en de spoor lijn is noodig voor de waterval len en stroomversnellingen, Zoo kan men nu geregeld doorstoo- 3»en tot Kakindoe, een plaatsje, 3 uren van Kamuli gelegen. Op het «ogenblik zijn duizenden negers bezig aan een weg voor motorwa gens van Kakindoe naar het Vic toria -Nianzameer, en reeds bestaan ©r plannen voor een spoorlijn langs «lezen weg. De ontwikkeling van Midden- Af'rika, zoowel op geestelijk als lijdelijk gebied, gaat verbazend snel. Het land wordt productief voor den wereldhandel, het Christendom maakt snelle vorderingen, en binnen vijf- en twintig jaren zal geheel Midden-Afrika van aanschijn veran derd zijn. Wie lust heeft, dit interessante *egerland te zien, is welkom bij -den kapelaan te Kamuli, die steeds een stoel en een bed disponibel keeft voor den gaanden en komenden man. Daarenboven is mijn kamer groot en luchtig genoeg. Zij is zeven meter lang bij vijf meter breed, en er is heusch ruimte genoeg Zooals ik reeds zeide, zou menig Haarlemsche kapelaan in de honds dagen jaloersch zijn op de frisch- heid, die hier binnen he"rscht. Vijf flinke ramen zijn aangebracht aan drie kanten en worden be schermd do®r het uitstekende dak der veranda, dat doelmatiger werkt dan de beste storres en jalouzieën in Holland. Glasramen zijn hier na tuurlijk onmogelijk en zouden ook te spoedig worden ingedrukt door nieuwsgierige negeraeuzen. Wat ik •ok doe in mij» kamer, de neger doet niets liever dan eens even door de ramen te gluren; op dat punt is hij net even ondeugend als de Haarlemsche straatjongen, maar zonder de ondeugende uitroepen. Om dit euvel tegemoet te komen, en tevens de kamer stofvrij te ma ken, bespande men vroeger alle ramen met katoen, zoodat men dat voorrecht had van geen uitkijk te hebben. Ideale kamers voor geeste lijke afzondering! Thans echter bespant men eenige ramen met gaas, zoodat men frissche lacht heelt met. uitkijk en bescher ming tegen de muskieten. De maren ziju het beste gedeelte van mijn kamer, en daarna het plafond. Men heeft de muren be streken met inlandsch cement, en daar dit grijs is, kan men zich ge makkelijk denken, dat zij geverfd zijn met Koens Gerardin, terwijl de talrijke portretten op den muur mij dagelijks herinneren aan de Haarlemsche vrienden en familie leden. Ook in het plafond toonde de architect-missionaris zijn kunst; het is geheel bespannen met rieten en uitstekend voer de ventilatie. Wel spelen de hagedissen er soms krij gertje en gooien stof eu zand door de talrijke openingen, maar zulke bagatellen telt men hier niet. Rat ten maken holen en gangen onder het huis, en de negers zeggen, dat er geheele nesten van slangen on der ons huis zijn, maar dat zijn allemaal kleinigheden. Hyena's en luipaarden komen soms 's nachts tot onder de veranda, maar in Afrika neemt men van zulke dingen geen notitie. De vloer is het meest natuurlijke gedeelte, daar hij gevormd is van bard geslagen zand. Gelukkig ech ter verstaan demenschenin Oeganda de groote kunst van matten te vlechten, zoodat men voor een paar gulden zijn geheele kamer met matten kan beleggen. De Basoga maken geen matten, maar het is een geluk, dat de JBaganda die kunst verstaan. Want er is in dit land ongedierte genoeg, en de vloer van zand is een heerlijk terrein voor groot en klein goed! Nog zeer goed herinner ik me, hoe een der missionarissen mij den eersten morgen in Oeganda kwam wekken. In mijn onschuld bad ik bij het naar bed gaan mijn kousen op den grond gelegd, en hoofd schuddend stond hij te wijzen naar die kousen, alsof ik een halve dood zonde begaan had. Het meubilair in de kamer be" staat grootendeels uit kisten en koffers, in slagorde langs de muren geschaardtevens zitplaatsen, in geval ik meerdere bezoekers krijg. De ijzeren koffers geven geen last, maar de houten kisten onderhouden de deugd van waakzaamheid. Bij legioenen stijgen de witte mieren op uit den grond en kunnen in een enkelen nacht heel wat schade aanrichten. Indien men echter de kisten op vier flinke steeuen plaatst, en ze van tijd tot tijd nakijkt, is er weinig gevaar voor de mieren. Het ergste is echter wanneer men een mierenheuvel in zijn kamer krijgt, want in dat geval kan men uitgraven en uitgraven zooveel men wil, maar het helpt u niets. In één enkelen nacht kunnen de mieren een heuveltje bouwen van meer dan een hal ven meter hoog. Zoo gebeurde het op een goeden nacht, dat de mieren in een der naburige staties bouwen gingen naast het bed van den missionaris. Op zich zelf was dit nog zoo erg niet, maar het ongeluk wilde, dat een zijner dekens buiten boord hing en in den mieren heuvel geraakte, met het ongeluk kig gevolg, dat een groot deel van ïijn deken vernield was tegen den tijd, dat hij zijn beenen bij het uitstappen in den mierenheuvel slak Bedden kunnen de negers uitste kend maken. De inlandsche tim merman maakt vier ruwe pooten en verbindt ze met vier flinke lat ten. Nu worden een paar vossen huiden iu reepen gesneden, en alle repeu kruiselings over het bedstel gebonden. Zulk een bed, imitatie- gezondhridsbed, kunt ge voor 4 a 5 gulden koopen ge legt er dan nog een paar matten op met een deken, en ge hebt een heerlijk Afrikaansch bed, waarop ge evengoed slaapt als op een Hollnndsch bed. Wie het niet gelooft, moet maar eens de proef komen nemen! Verder bestaat het meubilair uit twee stoelen, een tafel en een wascü- tafel. De tafel is van stevig inlandsch hout en door esn neger-timmerman gemaakt. De waschtafel noem ik met reden en met trots, want de meeste missionarissen behelpen zich met een kom op een kist, terwijl de kapelaanskamer van Kamulie eene heuscbelijke waschtafel bezit, wel niet van Vermeer of uit de Roode Kat", maar toch een wasch tafel, waarvan de ouderdeelen be staan uit een ijzeren kom en een oude petroleumkan, die dienstdoet voor lampetkan Een mijner vrienden vroeg mij onlangs welk licht we branden. Gelukkig kan ik zeggen, dat we petroleum branden, waarvan het heldere licht steeds de universeele bewondering opwekt. Een kast is mijn kamer niet rijk, doch men had den luinineuzen inval, twee kasten uit te bouwen, of liever in te bouwen in de muren, zoodat er ruimte genoeg is voor mijn boeken. Denk u thans nog een aantal negers, neergehurkt op de matten rondom de tafel, terwijl de missio naris met een geduldigen glimlach zit neer te kijken op al die glim mende hoofden, en ge zult wellicht eenig idee hebben van een missio nariskamer in Oesoga! G. SCHOEMAKER, Miss. Apost. Kamuli, Ascb-Woensdag, 1909 DE OOSTERSCHE KWESTIE VOORBIJ. Ook in den vorm is nu de veel- beroering veroorzaakt hebbende Oos- tersehe kwestie voorbij. Omringd door de gezanten van Duitschland, Frankrijk, Rusland en Italië, 'heeft de gezant van Engeland gisteren aan den Servisohen minister Nowakowits de formule nopens de door Servië aan Oostenrijk in te die nen verklaringen, overhandigd. Alleen de gezant van Turkije heeft Nowakowits kennis gegeven, dat Turkije de zienswijze der mogendhe den betreffende de inlijving deelt. Natuurlijk niet. Doch dat is een kwestie van vorm. De Servische regeering kan nu niets anders doen dam toegeven en inderdaad heeft de ministerraad gis terenmiddag besloten dadelijk aan de eischen der groote mogendheden te voldoen. De gezant van Servië te Weenen is daarmede in kennis gesteld. Van daag zal de regeering de Skoepsjtina op de hoogte brengen van haar be sluit. Daarna zal den Servischeni gezant opgedragen worden aan de Oostenriiksche regeering de Servi sche verklaring te overhandigen. De kwestie is dus daarmede uit. Maar Nu rijst een nieuwe kwestie, die óók belangrijk worden kan, al is de Europeesche vrede er niet mede gemoeid. EEK NIEUWE SERVISCHE KWESTIE. Daar is plotseling, èn door de! politieke omstandigheden, èn door het aftreden van den kroonprins, een nieuwe Servische kwestie ont staan die een leelijk zaakje dreigt te worden voor koning Peter en zijn dynastie. De Serviërs, die altijd wat te hak ken of af te breken moeten hebben, vinden nu plotseling weer, flat hun regeering, en koning- Peter natuur lijk precies eender, een gToote fout heeft begaan floor den kroonprins niet tijd en gelegenheid te geven om op z.ijn besluit terug te komen Jova- nowitsj, hoogleeraar in het staats recht aan de universiteit te Belgra do, verklaart den afstand zelfs voor ongeldig, als zijnde in strijd met de grondwet! Een telegram uit Weenen al is de bron natuurlijk niet zjoo erg vertrouwbaar ztegt zoowaar al, dat ten aanzien van de „dynastieke crisis te Belgrado," (die zou dus al .bestaan!) de diplomatieke krin gen van oordeel zijn, dat die Zeer ernstig is. Men meent in W penen te weten, dat niet alleen koning Pe ter afstand heeft gedaan, maar dat ook de troon van Servië voor de dynastie der Karageorgewiits verlo ren isDiit is, naar het heet, slechts een kwestie van twee pf drie maan den Maai- dit telegram uit Weenen gaat nog verder: Aan de buitenlandsche hoven heeft men, naar verluidt, reeds fle moge lijkheid van een crisis der dynastie van de Karageorgewits voorzien en is men het eens geworden oyer aan Servië voor te stellen candidaten voor den troon Onder die candidate» Zouden geen prinsen ran ee,u groote» staal mogen voorkomen. Men' spreekt van twee candidaten, van wie een prins van Denemarken eu een prins van Zweden. Mooier kan het al niet. We achten intusschen dit Oosten- rijksche nieuwtje wel een beetje „tendenz"- lectuur. Maar toch kan niet worden ontkend, dat de positie van de dynastie der Karageorgewitej ernstig geschokt is. Dat zij echter het koningschap zou opgeven, is voorloopig nog onwaar schijnlijk Bovendien zou het, dunkt ons, toch moeilijk zijn een Europëesch vorst te bewegen om den vacant geworden troon te bezettenWel wordt ook reeds de Eugelsche hertog van Teek genoemd als aanstaand koniDger valt echter met reden aan te twijfelen, of Engeland daartoe wel toestemmir g zou verleenen. Ook zijn er Serviërs, die gaarne een Montenegrijnschen prins den troon zouden zien beklimmen. Behalve de bovenstaande, loopen er nog geruchten, dat koning Peter af stand zou doen ten behoeve van zijn zoon Alexander. Thans wordt echter gemeld, dat hij daarbij zou stuiten op het verzet van de samenzweerders partij. Het lijkt niet onmogelijk, dat de oorlogspartij nog trachten zal den afgetreden kroonprins weder op den voorgrond te schuiven. Zeker schijnt het te zijn, dat zij hem voor zijD vertrek nog op de een of andere wijze, waarschijnlijk door een grooische be tooging, zal vieren. Toen prins George dezer dagen een deputatie van het nationale comité ontving, duidde hij aan, dat politieke redenen hem genoopt haddeu tot zijn besluit en daaraan voegde hij nog toe, dat hij voor da op banden zijnde wending in den toestand van Servië Diet mede-verantwoordelijk had willen zijn. De Servische kwestie is nog niet uit, weest daar zeker vau 1 DE „KOMENDE MAX'' IX FRANK RIJK. Naarmate Clémenceau door zijn on samenhangende politiek, die alléén er op berekend is, om zijn portefeuille te behouden, meer en meer terrein ver liest, naar die mate ook doen allerlei staatslieden hun best, zich als zijn opvolgers aan te dienen. Onder deze heeft niemand méér kans op 't moment dan Briand. Briaud, de man der beruchte schei- dingswetten, en socialist, althans van huis uit. Als minister kun-je zoo geen eigenlijke socialist meer wezen, en de Fransche regeerders zijn dan ook wat men noemt „salon-socialisten". Briand verzuimt geen gelegenheid, om zich op den voorgrond te plaatsen. En hij weet het oogeDblik te kiezen. Juist nu, nu Clémenceau zoo impo pulair is als nooit te voren, heeft Briand weer eens een groote politieke rede gehouden, waarin hij zijn premier eenvoudig afvalt 1 Zulkedingen kunnen alleen in Frankrijk, waar de politiek niets anders is dan persoonlijke ge- lukzoekerij, gebeuren In zijn rede, in Nmmandië ergens gehouden, heeft Briaud een hoop al gemeenheden en gemeenplaatsen ver kocht, vage beloften afgelegd en mooie voorspiegelingen gehouden, waarvan men kan zeggentheorie, en anders niet. Doch... hij is er de „comingman" mee geworden, en de algemeene opinie is dat Clémenceau, die het niet lang meer maken zal ais eerste minister, door Briand zal worden opgevolgd. Prins Albert van België zal Vrij dag via Southampton naar den Congo scheep gaan. Prinses Elizabeth zal ha ren gemaal tot Southampton vergezel len. Het Engelscbe koningspaar op reis. Uit Athene wordt bericht, dat de koning en de koningin van Engeland met prinses Victoria in den loop der maand April een officieel bezoek zullen brengen aan het Grieksche Hof. Van Athene zal het koninklijk paar zich naar Korfoe begeven, waar een samen komst met keizer .Wilhelm zal plaats hebben. De Steinlieil-aifaire. De rechter van instructie heeft in de zaak van mevrouw Steinheil het verwijzingsbe- sluit geteekend. Hij besloot mevrouw Steinheil naar de Kamer voor inbe schuldigingstelling te verwijzen wegens vrijwilligen manslag op haar echtge noot en oudermoord op haar moeder gepleegd. Crisis in Portugal. Het ministerie in Portugal wil aftreden. Een ernstige brand is uitgebroken in de havendepots te Havanna. Ver schillende personen zijn in de vlammen omgekomen, zoo meldt een telegram uit Havanna aan de „Frankf. Ztg." De „Altenburg" van de Hamburg—Ameri- ka-lijn is verbrand. Hofberichten. Z. K. H. de Prins woonde gisteren weder de algemeene vergadering bij van den Raafl van State. Uit de Staatscourant. Zaterdag 3 April geen audiëntie bij den minister van Binnenlandsche zaken. Be Hamerverkiezingen. Zijn wij goed ingelicht zegt „Het Cemrom" dan hebben de anti revolutionairen zich bereid verklaard in Enkhuizen een katholieken candi- daat te steunen, wanneer die werd gesteld. Be Bijksverzekeringsbank. Sedert eenige weken zijn aan onder scheidene tijdelijke schrijvers der Rijksverzekeringsbank namens het be stuur dier Bank mededeelingen van aanstaand ontslag gezonden. In het geheel is reeds aan pl. m, 60 schrijvers de ontslagbrief ter hand gesteld, 6teeds met een ruimte van zes weken tus- schen den dag der kennisgeving en den datum van ontslag. Wanneer men bedenkt, dat die ter mijn voor de loopjongens die ontsla gen werden, ongeveer zes maanden laDg was, is deze maatregel wel hard. Dr. Paul. De Venezolaansche gevolmachtigde dr. Paul had gistermiddag een onder houd met Z. E. den Minister van Buitenlandsche zaken aan diens De partement. Castro. De Compagnie Transatlantique ont ving van den consul van Venezuela de mededeeling, dat de regeering te Caracas de ontscheping ven president Castro in Venezuela vergunt. Hij sein de dit aan den commandant van de „Guadeloupe", die de vergunning me dedeelde aan president Castro. Dr. Paul, is echter van een vergun ning tot het vertrek van Castro en diens landing in een der Venezolaan sche havens niets bekend. Het Haagsche CorrespondeDtiebu reau meldt ons: In verband met bovenstaand bericht, vernemen wij de volgende bijzonder heden Dr. Paul had de Compagnie Géné rale Transatlantique, die generaal Castro op de „Guadeloupe" naar Ve nezuela zou vervoeren, iu kennis ge steld van den eigenaardigen toestand, waarin deze zich bevindt, daar bij strafrechtelijk vervolgd wordt. Da door het Federaal Hooggerechtshof in zijn presidents-functiën te zijn geschorst en dat derhalve Castro bij zijn aan komst pevaugeu kan genomen worden, hetzij reeds aan board van 't schip, hetzij op het oogenblik zijner landing. De Stoomvaartmaatschappij, vree- zend^ dat hieruit ook voor haar zelf moeilijkheden zouden kunnen voort spruiten, had diensvolgens besloten, generaal Castro slechts tot Trinidad overtocht te verleenen. De Venezo laansche regeering heeft hierop de Maatschappij doen inededeelen, dat zij geeu bezwaar zal maken tegen de voortzetting der reis van generaal Castro op de „Guadeloupe" en de aaD- komst van dit schip met generaal Castro in Venezuela. Wil deze dus rechtstreeks naar Venezuela doorreizen, van geschied dit geheel op eigen risico dan generaal Castro. Reuter seint uit Parijs: Dr. Paul heeft uit Den Haag omtrent het ver lof, aan Castro door de regeering van Venezuela verleend om te landen ge seind: De regeering heeft Aan de reis van Castro per „Guadeloupe" geen hinderpalen in den weg gelegd. De maatschappij heeft dit naar Santander geseind. De „Temps" voegt aan het boven staande toe, dat nu de vraaag is, of de regeering Castro al of niet zal be letten aan wal te gaan en welke voor waarden zij zal stellen voor een even tueels landing. O, die schoolkwestie. Onder dit opschrift schrijft de „Standaard" Zeer ongelegen komt de behande ling van het wetsontwerp ter subsi- dieering van het vrije middelbaar ooderwijs, zoo kort voor de stembus. Er is onweer in de lucht, en terwijl mag aangenomen, dat dit onschnldige voorstel in gewone tijden zonder pro test en bijna zonder discussie zou zijn doorgegaan, roert nu de irooze schoolkwestie duchtig baar staart, en hoort men steeds meer stemmen van links opgaan, om de oude school- antithese weer op te rakelen. Vooral de oud liberalen en de Unie-liberalen roeren zich weer dat 't een aard heeft. Gelukkiger ware het daarom onge twijfeld geweest, zoo dit ontwerp een jaar vroeger aan de orde was gesteld. Nu vaart het uit onder stormsignaal. De heeren Boe, Roodhuizen en Ter Laan keeren zich er eer tegen. Maar toch stelt men van de ééne zijde eischen, die de minister niet kau in willigen, en dit juist zal de discussie rekken. Het is zelfs de vraag, of men er vóór Pa3chen doorkomt. En gebeurt dit niet, loopt het naar Mei, Aan zal de atmosfeer al ongun stiger wordeD. Hoe dichter bij de stembus, boe scherper de schoolkwes tie de horens weer opsteekt. Hopen we 't be-te. De kerkdiefstallen te Roermond. De korporaal-torpedomaker bij de Kon Ned. Marine te Amsterdam, een dei twee verdachten van de te Roermond gepleqgde kerkdiefstallen, is Maandag- namiddag uit de gevangenis ontslagen. 5 Zijn ontslag is gebaseerd op het feit, dat G. in den morgen van den dag, waarop na twaalf uur de diefstallen werden gepleegd, naar Amsterdam ver trokken is. Een mooi comité!! Het comité tot steun van werkloozen te Amster- dam, die van uitkeering en werk van wege de commissie uit de burgerij zijn uitgesloten, is opgeheven, nu ook de burgercommissie hare werkzaamheden heeft beëindigd. De laatste levensdagen van het co mité, dat gevestigd was Rozenstraat 135 en welks bestuurders bezoldigd wer den van het geld, dat voor de werkloo zen inkwam, zijn wel treurig geweest. Er waren 1200 pakjes tabak ingeko men voor de werkloozen en een 60-tai van deze pakjes werden door het co mité uitgereikt. De rest is verdwe nen Zaterdag waren weder' eenige col lectanten voor het comité op het pad- Het comité kreeg 's avonds de bussen terug, opengebroken, leeg! Tegen gisterenmorgen elf uur had het comité een vergadering voor werk loozen belegd in het lokaal De Jong op den Achterburgwal. Het comité kwam pas tegen twaalven. Men had er eerst over gedacht de weinige werk loozen, die opgekomen waren, maar in - den steek te laten, omdat er zelfs geen geld was om de zaalhuur te betalen ln deze vergadering werd het comité ontbonden en een commissie benoemd om de boeken na te kijken. Vermoe delijk zal er een nieuw comité gevormd worden met een meer uitgebreideu werkkring: niet alleen steun aan werk loozen, maar ook middelen beramen tot opheffing der werkloosheid. Uit de vergadering werd door Wu-, genaar het denkbeeld aan de hand ge- daan om eenvoudig weg te nemen wat men noodig had. Werd men daii opge pakt, dan moesten vrouw en kinderea zich ook maar aan het bureau aanmel den, want, zoo redeneerde Wagenaar, de vrouw is immers verplicht den man te volgen? In dagen van spanning. In Kor- tenhoef was men in spanning. Mee hoorde den heel en morgen schieten; het zou dus zeker gebeurd zijn, meen de men. Uitgekeken naar officieel be richt, doch *t kwam maar niet. Op hef dorp is geen telegraaf of telephoon? dus zijn vau 't dam es-co roRé nauw 's-Graveland, aan 't postkanfoor ge* vraagd, naar Amsterdam getelepüo- neerd't bleek echter, dat schietoefe- ningen op de forten of anderszins de gespannen zenuwen parten hadden ge- I speeld. Een heele haven cadeau. De Raad der gemeente Ransdorp heeft in zijne laatst gehouden vergadering

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1909 | | pagina 1