BINNENLAND.
Uemengd Nieuw*.
Uit den Omtrek,
Stadsnieuws.
Gemeentezaken.
het arsenaal op Kreta afkomstig zifn.
De Saraceensche voorwerpen, die in de
Irene-kerk opgehangen zijn, vormen
reeds een museum, dat grooter is dan
alle musea van dien aard in Europa
bij elkaar.
Uit Turksche bron vernam ik verder,
dat in een onderaardse^ vertrek in
de munt op de oude Jildis eenige dui
zenden prachtige helmen bewaard wor
den, doch dat het vertrek onder het
oude regeerstelsel verzegeld was uit
vrees dat men van daar uit door een
.tunnel naar het paleis zou kunnen ko
men. Ik weet niet of dat vertrek thans
geopend is, in geen geval is het leeg
gehaald. en zoo gaan die kostbare za
ken door het vocht te gronde.
In Tophane en in het arsenaal aan
den Gouden Hoorn wordt ook een
groote hoeveelheid wapens van dezelf
de herkomst bewaard. Verleden jaar
Kerstmis werd in de militaire scholen
in Pankaldi een tentoonstelling van tee-
keningen der leerlingen gehouden; de
vestibulé en de hal werden bij die ge
legenheid versierd met wapens, waar
onder een groot aantal zeer merk
waardige stukken Europeeseh smids-
werk uit de 13e en 14e eeuw, welke
alle het slecht gegraveerde inschrift
droegen. „Uit het arsenaal in Alexan-
drië, door Sultan Selim naar Stamboel
gebracht." De mij begeleidende offi
cier zeide„Daarvan hebben we nog
kisten vol." „Hoeveel?" vroeg ik.
..Dat weet ik niet; honderden, moge
lijk duizenden. Geen menseh heeft ze
geopend. Ze liggen allen in het wapen
depot. Deze wapens hier hebben we
zoo op goed geluk er uit gehaald.
Maar alles zal later in een groot wapen
museum worden gerangschikt." Ik
ben vast overtuigd, dat dit het plan is,
maar de Turken hebben nu geen "tijd
om zulk een museum in te richten en
zoo zal het wel lang duren eer alle
kisten uitgepakt en de voorwerpen ten
toongesteld worden. Intusschen gaan
die voorwerpen echter door het vocht
te gronde. Men kan natuurlijk niet
verlangen, dat thans Turksche officie
ren zich bekwamen tot specialisten in
Europeesche middeleeuwsche wapens,
'en daarom geloof ik dat de Turksche
regeering er niets op tegen zou heb
ben. als eenige Europeesche deskundi
gen haar behulpzaam waren in het or
denen en catalogiseeren van de verza
meling. Wat er al bij zulk een arbeid
aan 't licht zou komen, is niet te over
zien er liggen daar stellig schatten
voor de Europeesche wapenkunde.
Wellicht zou men op grond van dit
nieuwe materiaal de geschiedenis van
de Gothische wapenkunde opnieuw
moeten schrijven. Konstantinopel zou
wellicht de merkwaardigste wapenver-
meling der wereld krijgen.
Zijn matras in brand.
Een krankzinnige' in het krankzinni
gengesticht te Montredou bij Le Puy,
wist zich van lucifers meester te ma
ken. Hij stak zijn matras in brand en
is levend verbrand. De vlammen be
reikten de naburige cellen, waar zij
twee slachtoffers maakten. Het onge
luk gebeurde te 2 uur in den morgen
en werd door het bestuur eerst te 4
uur ontdekt. Men vermoedt dat een
gerechtelijk onderzoek zal worden inge
steld.
Hofberichten.
Naar wij vernemen zal H. M. de
KoDingiD-Moeder op 2 Augustus a.s.
niet op Soestdijk vertoeven,maar haar
verjaardag op Het Loo gaan vieren.
De Prins.
Men meldt ons uit Amsterdam dat
Z. K. H. Prins Hendrik heden (Don
derdag) een bezoek bracht aan de
hoofdstad.
Nog een Kamerverkiezing in Ede.
Zooals men weet, werd de heer jhr.
G. J. A. Schimmelpenninck bij de
jongste verkiezingen voor de Tweede
Kamer der Stiten-generaal in het kies
district Ede gekozen. Deze pfgevaar
digde zal als zoodanig dus eerst der
derden Dinsdag van September in de
Kamer zitting nemen.
Intusschen is door de benoeming
tot Commissaris der Koningin vac
Gelderland van den heer jhr. van
Citters, tot het einde van het tegen
woordige zittingjaar lid der Tweede
Kamer, een nieuwe verkiezing voor
het district Ede noodzakelijk. Ter voor
ziecing in deze tueschentijdsche vaca
ture zal, naar wij vernemen, alleen
jbr. G. J. A. Schimmelpenninck can-
didaat worden gesteld, zoodat een
stemming'achterwege zal blijven.
Jhr. mr. J. Eoëll.
De Haagsche correspondent van „De
Tel." schrijft:
De bekende staatsman en voorzitter
der Tweede Kamer, jhr. mr. J. Rösll,
was gisteren, Woensdag, 65 jaar. Hier
van is bij 32 jaar lang zoo goed als
onafgebroken lid van de voiksverte
genwoordiging geweest. Gedurende
diie jaren (1894—1897) was hij lit)
van het door hem gevormde ministerie.
Zijn schitterende staatsmaDsloopbaan
is trouwens genoegzaam bekend.
Mr. Th. H. de Meeat' r.
Tot ons genoegen kunnen wij me
dedeelen, dat de gunstige wending in
den gezondheidstoestand van den oud-
Minister mr. De Meester, blijft aan
houden en alle gevaar nu als geweken
beschouwd mag worden, al blijft groote
voorzichtigheid nog steeds geboden.
De heer De Meester ie nog wel
steeds bedlegerig, maar de geneesheer
verklaarde zich zeer tevredeD.
(„Vad.")
Uit de Staatscourant.
Bij Kon. besluit is benoemd tot
Hoofddirecteur der Rijkswerkinrich
tingen Veenhuizen; Jhr. F. M. van
Bpengler, thans tijdelijk als zoodanig
werkzaam.
Prof. van Hamel.
Prof. van Hamei heeft tegen het
einde van den loopenden cursus ont
slag aangevraagd.
De Friesland in Kopenhagen.
Reuter seint uit Kopenhagen dd.
21 Juli: In den voormiddag is hier
het Nederlandsche pantserdekschip
Friesland aangekomen op weg van
Southampton naar Bergen. Het blijft
hier 8 dagen.
Parlemementaire Jubilarissen.
Wanneer in September de nieuwe
Kamer bijeenkomt, zullen er aan de
rechterzijde twee jubilarissen zijn,
twee parlementaire veteranen, die zich
de achting van vriend en tegenstander
hebben gewonnen.
De heeren jbr. mr. A. F. de Savornin
Lohman en A. Baron van Dedem
hopen dan namelijk den dag te her
denken, waarop zij vóór 30 jaren hue
intrede deden in h6t parlement. Beide
afgevaardigden, in 1879 tot lid dei
Tweede Kamer gekozen, hebben sinds
dat jaar altijd onafgebroken hetzelf le
district vertegenwoordigd: de heer
Lohman Goes, de heer Van Dedem,
Zwolle. Zooals men weet, is echter de
heer Lohman eenige jaren minister
en lid van de Eerste Kamer geweest
Ook voor den heer mr. A. P. R. C
baron van der Borch van Verwolde
is het een jubileumsjaar: bij werd 25
jaar geleden tot Kamerlid voor Zeven
bergen gekozen, later voor Schiedam
en voor Ridderkerk. Van 1894 tot
1897 bleef hij echter buiten het par
lement. („Tel.")
Wijz'ging personeole belasting.
Ingediend is een wetsontwerp tot
wijziging der wet van 16 April 1896
tot regeling der personeele belasting,
laatstelijk gewijzigd bij de wet van
3 April 1909.
Het wetsontwerp strekt om den
vrijdom van personeele belasting uit
te strekken tot de motorrijtuigen die
kennelijk ingericht zijn tot het ver
voer van zieken en uitsluitend ot
hoofdzakelijk zulks met het oog
op het vervoer der verpleegsters of
dokters daarvoor gebruikt wordsr.
Om alle onbillijkheid te voorkomen,
wordt voorgesteld aan deze regeling
terugwerkende kracht te verleener,
tot op het tijdstip waarop de heffing
der personeele belasting wegens mo
torrijtuigen, een aanvarg heeft geno
men (1 Januari 1909).
Do bestrijding der Zedeloosheid.
In een artikel van de „Standaard
over het ontwerp vap minister Ne-
lissen tot bestrijding der zedeloos
heid, lezen wij
't Spreekt van zelf, door hare wet
ten zal de Overheid de zedeloosheid
niet geheel kunjiea keereji, de zeden
niet kunnen verbeteren Dis hoofd
zaak tot bestrijding der zedeloos
heid komt voor rekening van Kerk,
School en Pers, Maar voor zoover
d& zedeloosheid in 't openbaar durft
optreden, heeft toch ook de Over
heid op dit gebied een gewichtigs
roeping te vervullen Zij kan de
aanleidingen tot het plegen van
zedeloosheid beteugel®, de openbare
bronnen van zedenbederf door wet
telijk verbod stoppen.
Dit, en niet anders, beoogt dan
ook het ontwerp-Nelissen tot bestrij
ding der zedeloosheid In dit ont
werp wordt een partieel© wijziging
van het wetboek van strafrecht,
meer bepaald van de artt 240 tot
257, handelende over „de misdrijven
tegen de zeden" aan de orde gesteld,
Met nam© wordt voorgesteld; la
beteugeling der zedeloosheid, in be
perkten- in geslaehtelijken zin, de
pornographic of vuilschrijverij, de
verleiding van minderjarigen en de
koppelarij2o strenge strafbaar
stelling van den abortus provoca-
tus; 3a breideling der speelzucht;
4c* uitbreiding van de bevoegdheden,
van justitie en politie op heel dit
gebied
Het is buiten kijf dat ons straf
recht, behalve op vele andere, voor
al op deze punten groote wijziging
en verbetering behoeft Ook op dit
gebied is het buitenland ons weer
ver vooruit, Volmondig wordt dit
erkend in de Memorie van Toelich
ting op 't wetsontwerp „In alle na
burige Staten", zoo schrijft de Mi
nister, „zonder uitzonderingen vindt
de openbare onzedelijkheid een
krachtiger strafrechtelijke vervol
ging dan hier t© landa
Als een gevolg van slappe wetge
ving- ten onzeint verplaatsen zich
allerlei exploitatie-vormen van on
zedelijke neigingen, ais speelholen,
wedkantoren, poroographisöhe on
dernemingen, naar Nederland en het
gevaar dat dit land zich de reputatie
zou verwerven van' het land der
pornographic men denke aan de
articles d'Amsterdam zal naar de
meening van dein cm de r ge toe kende
zelfs den sterksten voorstander van
het stelsel van staatsonthouding
moeten nepen, aan het ten spoedigste
tot stand komen van meer ingrij
pende maatregelen ten deze zijn
steun te verleenen
Maar niet alleen de vuilliandcl en
het spelen woekeren ten Onzent we
lig voort; ook de abortus provo-
eatus wordt hier steeds meer staf
fel oos gepleegd Volgens deskundi
gen gaat er geen dag voorbij, dat
het afschuwelijk misdrijf niet wordt
gepleegd En toch gaan er jaren
heen, waarin dit misdrijf niet een
maal of slechts een enkele maal
wordt gestraft Dit komt voort uit
een gezochte interpretatie van het
desbetreffend strafwetartikel, dat
spreekt van „vrucht", wat door onze
jurisprudentie wordt opgevat, in den
zin van „levende vrucht')
't Misdrijf wordt ten oprechte op
gevat als „een misdrijf tegen het
leven"; niet als „een misdrijf tegel a
de zeden" Door nauwkeuriger re
dactie moet zoodanige verkeerd}
wetsuit legging worden voorkomen
opdat niet langer zoo hemeltergend
kwaad straffeloos in ons land kaï
worden bedreven;
Van harte vereenigan wij ops dan
ork met den wensch van den Mi
nister, dat de docr hem voorgestelde
maatregelen ten spoedigste mogm
tot stand komen, 't .Wordt meer dan
tijd! Zoo zelfs, dat de gemeente
Amsterdam is voorgegaan, en bij de
wijziging van de politieverordening
in 1908 en '09 op dit gebied maat
regelen nam, die volgens sommigen
tot de competentie van dep Rijks-
wetgever beboorenj
W e kunnen dit geschil veilig lateln
rusten, Alleen willen we coPstatee-
ren, dat de noodzakelijkheid vap
ee,n krachtig optredep vap der Rijks-
wetgever dopr dit voorgaan van de
gemeente Amsterdam slechts te dui
delijker blijkt- Ei- is dan ook inder
daad een periculum in mora Met
haar staatsonthouding heeft de vrij
zinnigheid ook op dit gebied ons
land bij andere landen ten achter
gebracht.
Op de rechterzijde rust thans de
dure verplichting dezen achterstand
in te halen, Elijve dit wetsontwerp
nu eens niet jaren en jaren liggen
op den parlementairen disch! Het
is nu reeds de derde maal, dat dit
ontwerp, telkens gewijzigd, wordt
ingediend Moge 't gedurende de
komende parlementaire period? af
gehandeld worden, en i'n het „Staats
blad" verschijnen
Dat 's maar gekheidOp het
Plein in Den Haag heeft zich dezer da
gen het volgende tooneellje afge
speeld.
Een Amerikaansch jongmensch, zoo
pas van overzee in het Haagje aange
komen, was aan 't fietsen in gezel
schap van een Hollandschen vriend.
De Amerikaan, van geen verordening
wetende, rijdt over het Plein, dwars
over en langs de verboden paden. Een
agent loopt op hem toe, spreekt hem
aan en haalt zijn boekje te voorschijn
om zijn naam en adres op te schrij
ven. De jonge man geeft teekenen, dat
hij hem niet verstaat. Herhaalde vraag
van den agent, hetzelfde antwoord. In
middels is de Hollandsche vriend er
bij gekomen, die het geval doorziet en
den agent zegt, dat hij te doen heeft
met een vreemdeling, die geen Hol-
landseh kent.
„Dat is maar gekheid," zegt de agent,
en wijzende naar het bord waar het
verbod op staat geschilderd: „hij heeft
het toch kunnen lezen!"
De Hollander stond paf.
Een roodstaartje. In een wag
gon 2e klasse aan het station te Dinx-
perlo is een roodstaartje bezig vijf eitjes
uit te broeien.
Toch nog netjes(l) Te Bergen op
Zoom is een dienstbode in hechtenis
genomen, die niet bij de familie, waar
ze diende, maar bij de vlak daarnaast
wonende eenige malen geld heeft weg
genomen
Verstoring eener Godsdienstoefe
ning. Een viertal wielrijders, die te
Montfoort zich gedurende de Hoogmis
schuldig maakten aan verstoring der
Godsdienstoefening, zijn, nadat de poli
tie er aan t e pas was gekomen en
nadat er bij de verwijdering der liee-
ren heel wat klappen waren ge-
gevallen, geverbaliseerd.
Een rattenbeet. Te Uithoorn is
een kindje, een dochtertje van G. V„
dat eenige weken geleden door een
rat werd gebeten, aan de gevolgen over
leden.
Overreden. Door de stoomtram
der S.S., komende van Scheveningen,
werd gisterenavond ter hoogte van de
Waaldorperweg, een man aangereden.
Ernstig verwond werd hij door de po
litie naar het Ziekenhuis vervoerd.
Onder een balk. De landbouwer
W. Bos, te Erm, geraakte dezer dagen
bij het bouwen eener schuur onder een
vallenden balk en bekwam daardoor
inwendige verwondingen, waarvan hij
thans overleden is. De heer Bos had in
de besturen van vele vereenigingen zit-
ting.
Een groote brand. Gisterennacht
is te Borne de machinefabriek „Hol
land", voorheen Ledeboer, afgebrand.
Zij was op beurspolis verzekerd.
Omtrent deze brand wordt nog het
volgende gemeld
De brand is 's nachts te ruim één
uur ontslaan. Toen de nachtwacht de
éénuur-ronde deed, bespeurde hij nog
niets. Een poos later sloegen de vlam
men uit de modelmakerij, waar de
brand is ontstaan. De modelmakerij
sluit de fabriek van drie zijden in
bevatte een enorm en voorraad model
len van jaren her. Daar had de vlam
dus voedsel in overvloed. Aan blus-
schen was dan ook niet te denken,
ook al beschikte Borne over betere
bluschmiddelen dan thans het geval is.
Van de modelmakerij deelde het vuur
zich mede aan het overige deel der
fabriek. Tegen den morgen was alles
afgeloopen. Een deel der muren is
alleen blijven staan, waartusschen de
zwartgebrande machines, raderen en
werktuigen.
De gieterij, die apart stond, is blij
ven staan.
De pl.m. 80 werklieden der fabriek
zijn natuurlijk voor langen tijd werk
loos.
ZANDVOORT.
Aangekomen vreemdelingen: D. Orn-
stein, Utrecht, Pension Jacobus, 3 p.;
Spanjaard, id., id., 2 p.; B. Sedee, id.,
id., 2 p.; H. H. Zeggelt, Enschedé, id.,
4 p.; Jongeh. H. Roland Holst, Hil
versum, Heerenstraat 1, lp.; Mej. E.
Barends, id., id., lp.; G. R. H. Pel,
Leeuwarden, Kostverlorensfr.w. 8, 6 p.
W. de Bruijn, Amsterdam, Zeestraat
2024, lp.; E. Hacker, Leipzig, id.,
5 p.; Mevr. Netschert, Würzburg, id.,
2 p.; E. Kiiper, Heldingen, id„ 4 p.;
Thümmler, Gharlottenburg, id., 1 p.;
Vis, Keulen, Huize Frederika, 2 p.;
Hamburger, A'dam, id., 3 p.; Heutink,
tink, id., id., 2 p.; Kuijff, id., id., 6 p.;
Hagen, id., id., 1 p.; Van der Laan,
id., id., 2 p.; Siebels, id., id., 1 p.; v.
Beem, id., id., 3 p.; Fam. Bergendalt,
id., Pension Zorgvliet, 4 p.; Fam. Wil-
lemse, id., id., 3 p.; Boas, id., id., 4
p.; Menkenhoff, id., id., 2 p.; Bendien,
id., id., 3 p.; W. en W. Mulder, id.,
Kleine Krocht 2, 2 p.; Pool, id., Zee
straat 44, 4 p.; Mej. Boekman, id., id.,
1 p.; Bos, id., id., 3 p.; v. Kampen,
id.. Stationsweg 9, 5 p.; Mevr. wed.
L. BosGraanboon, id., Pension Mia
Casa, 5 p.; A. J. Hoogenkamp, id.,
id., Kerkstraat 10, 5 p.; G. Meijer, id.,
Gasthuisplein 1, 7 p.;
Mevr. Derks, Ruinerwold, 1 p.; Mevr.
Caspers, Kampen, 4 p.; H. Bolt, Gro
ningen, 2 p.F. Deelstra, id., 1 p.
Mevr. Petrie, A'dam, alien Hotel Bel
védère.
II. Gröning, Bremen, Hotel Groot
Badhuis, 7 p.
E. Boeien, Antwerpen, 1 p.; G. von
Olzewski, Berlijn, 2 p.; K. van Geijl,
Hilversum, lp.; C. J. Klercq, id., 2
p.; Frau M. Siehoff, Hamburg, 1 p.
M. A. Engels, A'dam, 1 p.; alien Pen
sion Hoogveld.
Jongenh. P. Kranenburg, A'dam, 1 p.;
jongenh. E. G. Tielenius Kruijthoff,
Delft, 1 p.; jongenh. F. Kroon, Hil
versum, 1 p.; Id. Stumphler, id., 1 p.
alles Villa Groot Kijkduin.
E. Otwalt, Hilversum, 6 p.; L. Bal-
lin, Munster, 5 p.; M. Meijersohn, Pe
tersburg, 2 p.; C. Brauer, Berlijn, 1 p.;
W. Schutter, Groningen, 2 p.; allen Ho
tel d'Orange.
J. en H. Berends, Arnhem, 2 p.;
jongeh. E. Engelberts, id., 1 p.; jong.
O. Faber, Hnversum, 1 p.; jongeh. J.
Goethe, id:, 1 p.; J. Venijn Stuart, id.
1 p.; allen Kerkstraat 32.
VHLSEN.
Gemeentesplitsing.
In onderscheidene bladen kwamen
berichten voor omtrent de actie voor
gemeentesplitsing van Velsen. Eerst
dachten we hier te doen te hebben
met een kiesmanoeuvre die bij de
herstemming dienst zou moeten doen,
doch uit een nader door ons ingesteld
onderzoek bleek ons dat dit toch niet
het geval was. De geschiedenis nu is
als volgt:
Indertijd was te IJmuiden eene
beweging gaande voor gemeentesplit
sing. Men meende daar dat de belangen
van IJmuiden dit vorderden en dat
ook IJmuiden er finantieel zeer mede
zou gebaat worden. Eene commissie
uit de burgerij stelde een onderzoek
in, bracht rapport uit en riep een
vergadering saam om dit laatste te
bespreken. Belangrijke cijfers kwamen
daar ter tafel, doordat de gemeente
raad een onderzoek had doen instellen
naar de fioantieele bijdagen en lasten
der verschillende gemeentedeelen.
Voornamelijk door den heer Ver
meulen werd dit rapport scherp onder
handen genomen en ook van de
vrijzinnige raadsleden van IJmuiden
kwamen zeer ontnuchterende woorden
en waarschuwingen om toch vooral
voorzichtig te werk te gaan.
Gevolg daarvan was dal slechts een
betrekkelijk klein deel der opgekomen
burgerij het adres aan Gedeputeerde
Staten leekende, waarbij verzocht werd
in de richting van gemeentesplitsing
te willen werken. Toen echter uit de
openbaar gemaakte rapporten bleek
dat met de andere gemeeDtedeelen
profiteerden van IJmuiden, doch in
tegendeel de afdeelingen Velseroord
en IJmuiden profiteerden van de
landelijke deelen, kwam er ook in 't
zuidelijk de 1 eene beweging die zich
hetzelfde doel voorstelde. Ook te
Santpoort, Jan Gijzenvaart en Velsen
werd een adres geteekend waarbij
Gedep. Staten verz icht werden maat
regelen te nemen om de gemeente
Velsen in verschillende gemeenten op
te lossen.
Deze adressen nu zijn door Gedep.
Staten gesteld om bericht en advies
inhanden van B. en W. van Velsen.
Inmiddels werd de heer Netscher
gekozen tot raadslid en wethouder
van Velsen en kon deze dus ook zijn
invloed doen celden op het te geven
advies. Nu was het een publiek ge
heim dat in de Burgemeester en
wethouder Uijtendaal, ïonder nu nog
rechtstreeks die voorstanders van
splitsing te weren, toch wel iets
daarvoor voeldeD.
De beer Netscher is echter een
gloeiend tegenstander daarvan. Het
college heeft daardoor blijkbaar nog
niet kunnen komen tot het geven
van een advies dat de meening van
het geheele college van B. en W.
weergaf. Eu zoo rust de zaak aldoor
nog in de archieven van B. en W.
en wachten gedeputeerden vruchteloos
op antwoord.
In het zuiden der gemeente wijt
men deze toestand geheel aan de
invloed van den heer Netscher en
heeft men thans gemeend eens te
moeten aandringen op voortgang in
deze zaak.
Merkwaardig is het zeker dat de
heeren Vermeulen en Netscher beide
zulke sterke tegenstanders der split
sing zijD.
Of ze het op de dezelfde gronden
zijn? Dat zal ts bezien staan. 1
Toch zij men voorzichtig.
Dit is in geen geval een quaestie
die bij deze raadsverkiezing aan de
orde mag worden gesteld.
Wij waarschuwen derhave de kiezers
ten zeerste om wanneer eventueel ver-
kiezings-propagandisten of bladen dit
thema gaan uitspinnen, althans nu
zich daardoor niet te laten inpikken.
De eenige zorg is thans dat alle
man van christeiijken huize absoluut
alleen zijn stem uitbrengt op alle
drie de rechtsche aftredende leden.
HEEMSTEDE.
Gashouder. Het maken van een
nieuwen gashouder met bijbehoorende
werken is door de gemeente gegund
aan de firma Carl Francke te Bremen.
Heden is men met de werkzaamheden
aangevangen.
Loting. De loting voor de Militie
zal voor dez" gemeente gehouden
worden te Haarlem op den Doelen op
Dinsdag 24 Augustus a. s. des voor
middags half 10 uur.
De Mariavereeniging. Dinsdag
20 dezer hield de Mariavereeniging
haar driemaandelij ksche vergadering.
De leden waren goed opgekomen.
De presidente opende de vergadering
met gebed en zang. In een kort gebed
werd herdacht een overleden lid der
vereenigiDg, voor wier zielerust a.s.
Vrijdag in de parochiekerk een H. Mis
zal worden opgedragen, waarbij de
presidente allen uitnoodigde, zoo mo
gelijk tegenwoordig te zijn. Na voor
lezing der notulen werd een nieuw lid
geïnstalleerd.
Mededeeling werd gedaan, dat de
Mariavereeniging zich heeft aange
sloten bij het Algemeen Drank weer-
Comité.
Voortaan zullen de vier, zich ge
vestigde vereenigingen te Heemstede,
n.l. Kruisverbond, Mariavereeniging,
Christelijke Geheeloothouderbond en
Volksbond tegen drankmisbruik sa
menwerken, om de bestaande mis
bruiken van het alcoholisme tegen te
gaan. De Mariavereeniging is in het
comité vertegenwoordigd door mej.
C. Bob en A. Eldering.
Vervolgens werd op verzoek van
eenige leden, door den Eerw. adviseur
het voorstel gedaan, om io 't vervolg
de jaarfeesten der vereeniging ook
voor de niet dames leden toegankelijk
te doen zijn, verheugd waren allen
over d&t besluit, vooral de jonge leden.
Na afhandeling dezer punten, hield
de Eerw adviseur een lezing over de
drankzucht eu hare gevolgen, en
noemde de groote getallen zelfmoor
den en misdaden daardoor ontstaan.
Na een korte pauze werden drie
aardige stukjes voorgedragen, waarna
de presidente de vergadering sloot,
na allen hartelijk bedankt te hebben
voor de moeite en zorgen om dezen
avond weer zoo nuttig en gezellig te
doen zijn.
LISSE.
Een botsing. Gistermorgen kwam
de vrachtrijder Schrama met zijn wagen
op vrij onzachte manier in botsing
met de kar van v. Tol, beladen met
vaatwerk. De materieele schade aan
deze breekbare waar aanlaatstgenoemde
toegebracht en is voor hem niet gering
en zou volgens schatting minstens f 10
bedragen.
Bloembollencultuur. Met de
electro cultuurproef bij byacbinten zijn
nog geen zichtbare resultaten verkre
gen. Thans zal de uitkomst doen zien
of deze bollen met het broeien nog
betere resultaten zullen opleveren.
Personalia.
Te Utrecht slaagde onze stadgenoote
mej. Jac. J. Waage voor het examen
in solozang van de Maatschappij tot
bevordering van Toonkunst.
In plaats van den heer De Jong,
die eervol ontslag heeft aangevraagd,
is tot portier van het administratie
gebouw van de Centrale Werkpl. der
HIJ.S.M. benoemd de heer Deen,
voorheen werkzaam in de afdeeling
ketelmakerij van genoemde werk
plaats.
De schilderijen van
Frans Hals.
De commissie van toezicht op het
Stedelijk Museum heeft een uitvoerig
rapport aan den Raad gezondeD, waarin
mededeelingen worden gedaan over de
reeds meermalen besproken en be
schreven handelingen met enkele
schilderstukken van Frans Hals.
Eerst wordt uiteengezet, dat de
stukken in de Frans Halszaal in een
onverwarmd vertrek stonden, tusschen
twee wél-verwarmde lokalen. De water
damp uit de atmospheer in die zalen
condenseerde zich gaandeweg op de
koudere muren der Frans Halszaal
en op eenige zich daar bevindende
schilderijen. Dit gebeurde, in de eerste
dagen van dit jaar, bij scherpe koude
en hevigen oostenwind. Enkele wer
ken van Hals begonnen blind'e wor
den, d.w z. de vernis werd ondoor
schijnend wit. Ofschoon andere stukken
er niet vrij van bleven, werd het doek
met de afbeeldingen der Regenten van
't Oude Mannenhuis het ergst aange
tast.
Voor de commissie had het ver
schijnsel niets verontrustends, omdat
men de oorzaken kende en wist op
welke eenvoudige wijze het euvel kon
worden weggenomen, wat dan ook
binnen weinige dagen geschiedde.
In Februari is in de Halszaal een
kachel geplaatst, maar (omdat de
vochtigheid niet in eens was opgelosl)
dit heeft niet verhinderd, dat bij een
volgende strenge vorstperiode hetzelfde
geval van uitschietend vernis, hoewel
in mindere mate dan eerst, zich voor
deed bij twee schilderijen. De nood
uitgang, waaruit nogal koude lucht
kwam, is toen met een dik schuifgor
dijn afgesloten.
Om de aangetaste werken weer in
een behoorlijken toestand te brengen,
heeft de commissie den restaurateur,
den heer Vos, opgedragen, de vernis
te herstellen, dat is, de bestaande
vernis weer doorzichtig te maken, dorr
haar bloot te stellen aan alcoholdamp,
niet haar weg te nemen en te ver
vangen door een versch vernis.
De commissie had vertrouwen in
den heer Vos. die 20 jaar met de
restauratie belast is, en in't algemeen
tot tevredenheid der commissie zich
van zijn "tiak gekweten heeft, meer
malen zelfs van groote handigheid en
ervarii g olijk heeft gegeven.
Dan vervolgt het rapport: „Met
volle vertrouwen werd hem dus op
gedragen, de vernis van de drie schil
derijen te herstellen, maar de deskun
dige leden onzer commissie hadden
daarvan iets anders verwacht, dan iei
geschied. De h9er Vos heeft van rege-
nereeren gesproken, en er is gebleken,,
dat hij daaronder iets anders verstaat
dan de heeren Bredius en Six be
doelden.
En omdat niet is gevolgd de weg,,
welken zij hadden gemeend en aan
gewezen, is op de schilderijen gebracht;
(hier meer, daar minder) eene korst
copalve balsem, grijsachtig van kleur,
welke oorzaak is, dat de stukken er
niet aangenaam uitzien".
Zoo was de t oestand omstreeks half
Juli 1909. De commissie heeft toen 't
oordeel van twee andere ervaren res
taurateurs van schilderijen gevraagd, i
n.l. van de heeren II. Heijdenrijk te
Amsterdam en C. F. L. de Wildt te l
's-Gravenhage.
De heer Heijdenrijk was spoedig met
een rapport klaar. Hem was reeds s
vroeger door de commissie de restau
ratie van „De werken van Barmhar
tigheid" van Pieter Grebber opgedra
gen, wat hij tot tevredenheid volbracht.
Nu werd hem opgedragen de stukken-
119, 121 en 122 te „zuiveren van de
daarop gebrachte insmeringen en ze
verder te behandelen in voege als door
ons van den beginne at was bedoeld'
en gewenscht en gelijk hierboven dui
delijk is uiteengezet."
De heer De Wildt heelt gezegd, dat
niet kwaad is, wat de heer Heijdenrijk
nu wilde doen, en dat men later, wan
neer het zal zijn verricht, kan zien,
of het volstaat, of, dat er nog eenel
meer afdoende behandeling zal moeten
volgen. De heer De Wildt, zal nader
een schriftelijk verslag van zijne be
vindingen inzenden.
De commissie verheugt zich „de ge
ruststellende verzekering te kunnen
geven, dat het schilderwerk der stuk
ken niet is aangeraakt en dat er niels
aan is bedorven. Alles bepaalt zich
tot eene behandeling, om de vernis
doorschijnend te maken, die tot ri-
tiek aanleiding heeft gegeven en de
aanstoot, die daardoor is gegeven, zal,
dit vertrouwen wij zeker, zonder be
zwaar weder weg te nemen."
Hierna bespreekt de commissie ge
verschillende critieken in persorganen,
die meermalen op zulk een onheu-
schen en schamperen toon zijn geuit,
dat wederspraak volgens de commissie
niet voegzaam was.
„Sommigen stelden het voor, alsof
de schilderijen door nalatigheid ver
woest en voor altijd verloren waren.
Men hoorde ook van gewaagde proef
nemingen. Noodeloos zijn de gemoe
deren verontrust dooor schromelijke
overdrijving van personen, die, naar
wij reden hebben te veronderstellen,
volstrekt niet bekend zijn met restau-
reeren van schilderijen en evenmin met
de groole daaraan verbonden moeilijk
heden".
Hierna leest men:
Veel bezadigder, gelijk te verwachten
stond, spraken de heeren dr. Jan Veth,
H. van der Polj, C. G. 't Hooit en(
G. W. Dijsselhoff, in het „Algemeent
Handelsblad" van 10 April 1909 hunne
mcening uit. Zij gaven er hunne af
keuring over te kennen, dat de schil
derijen herhaaldelijk met copaïvebal-
sem zijn ingesmeerd, en roerden, de
opknapping aan, van het portret des
burgemeesters Van der Meer, omdat
daardoor ergerlijke overschilderingen
in de lichtpartij van den witten kraag,
misschien vroeger er reeds op aange
bracht, meer aan den dag zijn gekomen.
Wij moeten dat toestemmen en geven
hier een verslag van hetgeen is ge
schied. In 1907 zou de heer Vos, als
gewoon onderhoud eene kleine her
stelling verrichten aan de portretten
van mr. Nicolaas van der Meer en
zijne vrouw Cornelia Vooght 'nos. 124
en 125). Hij heeft toen, buiten iemands
order, de vernis vrijwel geheel ver-
vdijerd, waardoor de stukken de eigen
aardige wanne kleur van, oude schil
derijen geheel hebben verloren. Dit
trok onmiddellijk onze aandacht, toen
wij ze terugzagen en kon maar weinig
onze instemming verwerven. Het euvel
is niet groot cn wordt langzamerhand
door den tijd wel weer verholpen, zou
zelfs door een licht gekleurd vernisje
spoedig kunnen worden weggenomen.
Het verschil in kleur zou minder
in het oog vallen, minder de aandacht
trekken, minder hinderlijk wezen, wan
neer deze stukken niet hingen tusschen
drie schilderijen, welke nog met een
groote laag donker vernis bedekt zijn.
Wel is waar zijn er overschilderingen
in den kraag, maar die zijn in de plaats j
gekomen van oude overschilderingen.
Prof. C. L. Dake, die in „De Tele
graaf" schreef, geeft volgens de com
missie de feiten niet in alle opzichten;
juist weer en hij was verkeerd inge-
licht. Zijn wensch om een stamboek
aan te leggen van alle schilderijen,
waarin staat opgeteekend en wordt bij
geschreven, wat met elk stuk ter zake
van onderhoud is voorgevallen en nog!
geschiedt, was al voor eenige maanden
vervuld.
Ten slotte wordt met zekerheid door
de Commissie verklaard
le. Dat aan het schilderwerk der
stukken van Frans Hals ni6t is geraakt
en ook niet is bedorven.
2e. Dat zonder bezwaar de vernis
weder doorschijnend kan worden ge
maakt, waarmede alles in den ouden
staat zal zijn- teruggebracht.
3e. Dat de tegenwoordige Frans
Halszael niet vochtiger ie, dan de beide
ter zijden aangrenzende zalen.
