Gemengd Nieuws.
Sociale Berichten.
FLORA.
landbouw en Visscherij.
Wanneer het „Handelsblad" nu ook
wat verder had geïnformeerd, zou het
niet zulke voor dr. Kuyper en baron
Sweerts beideo uitermate krenkende
insinuaties hebben neergeschreven. Er
zou niet meer onderzoek, dan thans
noodig was, vereischt zijn geweest, om
te weten te komen dat baron Sweerts
(die als oud loge-man bij de r. k.
weinig gezien is) reeds in Arnhem den
antirevolutionairen niet onsympathiek
was o. m. wegens zijn houaing bij de
Aprilstaking en in den strijd tegen de
prostitutie.
Het „Handelsblad" zou voorts heb
ben kunnen vernemen, dat baron
Sweerts in 'sGravenbage reeds sedert
lang met a.-r. partijleiders omging,
o. a. met ds. Talma, met wien hij ook
te Arnhem reeds had omgegaan, toen
deze daar predikant was. Het „Han
delsblad" zou zich dan herinnerd heb
ben, hoe het juist ook deheerTalma
was, die het voor den Haagschen Bur
gemeester opnam tegen minister Rink,
toen deze naar het schijnt, had ge
poogd baron Sweerts (ten gerieve der
sociaal-democraten) te intimideeren.
Het „Handelsblad" had allicht ook
vernomen, dat het in verschillende
kringen, ook buiten Den Haag, reeds
lang voor de verkiezingen, en voor het
openvallen van het gouverneurschap
van Gelderland, bekend was, dat de
sympathieën van den heer Sweerts de
Landas aan de rechterzijde lagen.
Wanneer het „Handelsblad" zulk
een onderzoek had ingesteld, zou het
echter zijn lezers op een venijnigen
aanval op Kuyper hebben moeten laten
wachten, en daarom vooruit maar.
Nu hebben dan de lezers hun sma
kelijk anti-Kuyper-gerecht te genieten
gekregen maar het „Handelsblad"
heeft zich ook voor den zooveeisten
keer geblameerd.
„De „Zaanlandsche Courant" bevat
een correspondentie uit den Haag,
waarin we het onderstaande aantreden:
„Baron Sweerts is een man, die nooit
een geprononceerd politieke richting
heeft gevolgd, hij was ieder, die
hem zoowel in Indië als hier te lande
heeft gekend een man van breede,
maar beslist godsdienstige neigingen,
meer aan de zijde van ds rechtsche
dan linksche partijen.
Hij heeft voor zoover bekend,
zich nooit bij eenige staatkundige partij
of kiesvereeniging aangesloten; in de
liberalen trok hem de democratische
strooming aan; maar hij was te kerksch
om zich tegenover de clericale coalitie
te plaatsen. Hij was en is dat steeds
gebleven, een „wilde", een die,
zonder band of verplichting, zich zelf
poogde te zijn."
En verder
„Onze burgemeester is sedert jaren
intiem bevriend met dr. Kuyper, voor
wiens bekwaamheden hij onbegrens
den eerbied koestert en in wiens ti' -
telend vernuft hij, zelf man van speel
schen en schalkschen geest, een bron
van behagen vindt. Hij moge in poli-
tieken en kerkelijken zin, niet geheel
op het uiterste standpunt van dr.
Kuypen staan, er is in de richting van
den rechtschen leider veel en er
was vroeger nog veel meer wat den
Christel, democratischen baron Sweerts
aantrok. Is het dan te verwonderen
of te veroordeelen dat deze zijn vriend
als partijleider voor de bereiking van
zijn oogmerken, geldelijk ondersteun
de'? Ik vermag er niets onbehoorlijks
in te vinden. En evenmin komt 't mij
afkenrenswaaidig voor het karak
ter van vrienden voor, als deze voor
elkander op de bres springen, wanneer
de een begeerig is naar 't een of ander
ambt en de andere zijn invloed aan
wendt om den voor dat ambt zoo vol
komen berekenden vriend bij de Re
geering aan te bsvelen."
De Trappisten te Tilburg.
Wij hebben Donderdag, schrijft het
„D. v. N. Br.," den broeder-trappist
ontmoet, die het laatst de Konings
hoeve, het klooster nabij Tilburg,
verlaten heeft. Nu is de sleutel van
het klooster bij den burgemeester
van Berkel, de gemeente waarin de
Koningshoeve ligt, en marechaussée's
bewaken de poort.
Met hoevelen ze vertrokken
waren
Met z'n tienentwee paters,
zeven broeders en een novice.
Waarom ze nog veertien dagen
waren gebleven, informeerde we ver
der. Waren er dan geen bevelen uit
Rome verspreid in üet klooster, om
het gebouw te verlaten Of hadden
de laatste tien deze papieren niet
gelezen
Och mijnheer, zei de broeder, wij
zijn van den beginne af voor het lapje
gehouden. En dat is te begrijpen, als
ge bedenkt, dat wij altijd ons volle
vertrouwen in den ex-abt hebben ge
steld. De vermoedens, die in den
laatsten tijd zoo al rezen, werden
telkens weer opgelost door een of
ander verzinsel.
Maar de briefjes uit Rome, ge
stempeld door het Bisdom van Den
Bosch, lieten toch geen twijfel over
Dat is waar, en nu Zondag voor
14 dagen is de groote hoop dan ook
verdwenen. Wij zouden echter nog
een dag blijven om de loopende zaken
te regelen. Dien dag heeft de ex-abt
zich ten nutte gemaakt om te seinen
naar een abt in Frankrijk, tenminste
als zoodanig werd hij ons voorgesteld.
Deze riep ons Maandag voor 14 dagen
bijeen en verzekerde ons, dat wij ge
rust konden blijven. Dat we eigenlijk
verplicht waren om te blijven, daar
anders de heele boel in 't honderd zou
loopen. En wij moesten maar geen
vrees hebben, alles zou weldra in orde
komen. Reeds was een nieuwe abt
benoemd en uit verschillende kloosters
zou hulp komen. Hij zelf zou met den
ex abt ititusschen naar Rome reizen
om daar aan den Paus de kwestie
voor te leggen.
Daarop zijn we gebleven.
Maar er kwam geen nieuws abt en
evenmin daagde er hulp op.
Wel ia er een in 't Fransch gesteld
telegram aangekomen, dat de sub prior
ons heeft vertaald. We moesten blijven,
stor.d er in.
Eindelijk heeft pater Vincentius van
Boxtel aan de poort geklopt en heeft
hij aan den portier gezegd, dat wij
allen moesten heengaan. De portier
bracht ons de boodschap over en hij
verklaarde er bij, dat hij nu dadelijk
ging vertrekken.
Maar wij, die al zoovele tegenslrij-
dige berichten hadden ontvangen, ant
woordden dat we Pater Vincentius
liever persoonlijk zouden spreken.
Pater Vincentius is toen gekomen
en heeft ons formeel aangezegd het
klooster te verlaten. Dat hebben we
allen gedaan: de Koningshoeve is nu
geheel leeg. En de maréchauseée speelt
portier.
Jacht.
Onlangs is aan den Minister van
Landbouw door een 50 tal jagers en
grondeigenaars verzocht maatregelen
te willen nemen tegen vernietiging
van den wildstand, voornamelijk hazen,
door de strooperij met basterd-haze
windhonden.
Door den Minister is daarop geant
woord dat de jachtwet het nemen van
dergelijke maatregelen niet 'oeiaaten
dat voorloopig door de Regeering geen
voorstellen tot wijzigingen der betrek
kelijks wetsbepalingen zullen gedaan
worden, met het oog op eene spoedig
te verwachten herziening der jachtwet,
waarbij ook op deze zaak zai worden
gelet.
Staking?! Men schrijft uit Oss,
dat daar tot op heden de belasting
biljetten voor de personeele belasting
nog niet zijn bezorgd of uitgereikt.
Moest andere jaren de helft reeds be
taald zijn of worden, thans schijnt het
kohier nog niet eens vastgesteld. Iets
geheel nieuws op het gebied van „sta
ken" speelde zich dan ook in verband
hiermede nog kort geleden af. Toen
n.l. de inspecteur der belastingen, in
vergadering met het college van zetters
alhier, wilde overgaan tot de vaststel
ling van het kohier der personeele be
lasting, merkte een der heeren zetters,
mede namens de anderen op ,dat hij
zich niet verantwoord zou achten, in
dien hij medewerkte aan de totstandko
ming van dit kohier, aangezien de
schatting der perceelen, naar zijn oor
deel ongemotiveerd, door drie in plaats
van door twee plaats had gehad, en
deze dus onwettig was. Zij weiger
den om deze reden hunne medewer
king en verlieten de vergaderzaal. Men
is hier zeer benieuwd, hoe dit zaakje
zal afloopen en of de vaststelling toch,
buiten het college van zetters om, zal
geschieden. Is dit laatste het geval,
dan zullen verschillende personen wei
geren de belasting te betalen en hier
tegen protesteeren.
Het sucoea dvr Sociale Weken.
1 0 c Social ,YVIe e k te Breda
Het was zeker een bemoedigend
verschijnsel, dat. zoodra het plan
om een Sociale }Veek te hou
den bekend was gemaakt, onmiddel
lijk algemeen van instemming bleek.
Het Hoofdbestuur van dan Bond
van R K W e r k 1 ied e.n - ver een g n -
gen in het Aartsbisdom Utrecht stel
de f300 beschikbaar, om vereen igin-
g?n, die een lid naar de Sociale
.Week wilden zenden, fingntioel te
steunen
De Centrale Baad van den Ned
E; K Volkshond nam met over-
groote meerderheid een motie aan,
waarbij aan het Centraal Bestuur
werd opgedragen, er bij de afdee-
lings-besturen op aan te dringen,
een of meer afgevaardigden aan de
Sociale W.e e k te doen da:In j-
meni
De „Hanzebode" spoorde bij her
haling de leden van de ..Hanze"
aan. om toch van deze gelegenheid,
om sociaal onderwijs te ontvangen,
gebruik te maken
En zelfs het proxestantsch-christe-
lijk werklieden-orgaan „Patrimoni
um" schreef: „Zoo'n week van deug
delijk onderwijs, bijgewoond door een
vaste groep ernstige manna'! en
vrouwen, moet invloed hebban. Do
Katholiekn, lang als achterlijk ver
sleten, streven met deza organisatie
in eenmaal alle partijen voorbij",
Zoo- groote waardeering en instem
ming, van alle zijden ondervonden,
namen alle vrees, of onze Sociale
Week wel kans van slagen zou heb
ben. reeds bij voorbaat weg.
En die gunstige verwachting werd
méér dan verwezenlijktmet één
slag had onze Sociale Week haar
schoone positie veroverd; zij is ©en
blijvend instituut geworden ia de
Katholieke Socialebeweging in Ne
derland
De eerste Sociale Week had een
buitengewoon gunstige pers. De
vraag was: zou dit zoo blijven, ook
als 't nieuwe eraf was?
En waarlijk, het, worde dankbaar
erkend, het bleef zoo
„De Tijd bijv,, schreef na de
tweede Sociale Week t? Breda
„Al deed de Kat-h. Soc Actie
niets anders dan zulk een sociale
retraite organ iseeran. zij zou daar
mede den dank verdienen van allen,
die ons Katholieke volk wilden aan
gespoord hebben tot het vormen van
een rechtzinnig bezonken, oordeel in
zake de socale kwestie en wat daar
mee samenhangt Het is daarom
onze oprechte meaning-, dat, wat ook
verflauwen moge. de belangstelling
in deze rc-gatoir© Katholieke Aca
demie niet. mag en niet zal ver
minderen"
En na zeer waardéerende woord?!.!
voor onze Roomscbe sprekers, en
oen blij eonstateeran vala groot suc
ces, zeid-e „De Tijd" ten slotte:
„Brengen wij gaarne van dit suc
ces aan het Centraal Bureau der
Kath Sociale Actie opnieuw alle eer,
een woord van bewondering mogen
wij ti iet achterhouden voor den ij ver
en de volharding der deelnemer^
Wij hebben er zeer velen, onder
welke ook vrouwen, geregeld iedere
les zien bijwonen, met groote aan
dacht zien luisteren en met zorg
aanteekeningen maken, als waren
dag bladvers lagen hun voor herinlne-
ring nog niet. genoeg
„Het is te verwachten, dat wan
neer de llle Sociale Week in 1908
elders, in het noorden des laluds ge
houden wordt, eenzelfde belangstel
ling onder de. Katholieken haar deel
zal zijn; Bat deze groot geweest
is, bewijst, dat er niet alleen uit
België, maar ook uit Diuischland af
gevaardigden zijn gezonden door Ar-
beidsvereenigingen, .om te onderzoe
ken wat men hier in Nederland on
der Katholieken een Sociale Week
noemt Wij zijn er zeker van, dat
men deze Ne der 1 a n dseha uitvinding
wel geschikt zal oordeelen voor ex
port en imitatie Gelukkig staat de
Kath, Sociale Actie niet onder een
octrooiwet
Die voorspelling is schitterend uit
gekomen; in 1908 werd voor 't eerst
een Sociale Week in België georga
niseerd
De „Maasbode" begon haar laat
ste verslag over de Sociale Wieiek
te Breda aldus
Ons Kathol liek geloof noopt ons
na gedanen arbeid God te danken
voor Zijne Genade, en .voor Zijne
onmisbare hulp, in het slageln van
deze Sociale Week. waarbij echter
onze kinderlijke liefde tot Hem 'niet
ontbrak Een talrijke schare, hoofd
aan hoofd, vulde dan ook da Ka-
tb edaal, om te getuigen, dat onze
sociale actie begint en eindigt met
ons heerlijk B K Godsbegrip., dat
de alpha en omega is in ons streven
naar maatschappelijke verbete
ring"
Terwijl het slot van dit verslag
luidde
„De Sociale Week behoort weer
tot het verleden, maar duizendvou
dige vruchten aan de toekomst, dui
zendvoudig. omdat het zaad geval
len is in de goede aarde van ..Ka
tholiek willen" Zoo zij het, voor
dein snellen maar ook stevige'! groei
van de Kath, Sociale Actie."
„Het Huisgezin" schreef:
„In de eerste plaats de echt Ka
tholieke geest, die zijn stempel druk
te op het geheel, op al len en alles
Er zijn onmiskenbaar dader de Ka
tholieken in ons laid twee stroo-
mingen. De eene, die beschouwd
wordt als een weinig rood, omtrent
wier streven en den keil sommigen
niet zoo geheel gerust waren. Er
is een andere richting, die ook voor
uit wil. die zich evenwel als kal
mer en bezadigder aandiende ei die
zich zelf beschouwde als dé tem
peraar ster van te fel uitslaand jeug
dig vuur
„Wat leerde de Sociale Week
„Dat na iedere vergadering bleek,
steeds meer en duidelijker bleek,
tot aller aangename voldoening, dat
het verschil tusschen ons meer is
een kwestie van opvatting, dan wel
een wezenlijk meenilngsver,schil, Dat
de sociale misstanden, veroordeeld
door den een, den aider de ronde
verklaring ontlokten, dat hij het meit
die .veroordeeling volkomen eens
was
„Wij Katholieken zijn op de twee
de Sociale W;eek te Breda gebleken,
„een ©enig volk van broeders" Ho©
meer de Katholieke geloofsleer, da
Katholiek sociologie onder ons be
oefend en bestudeerd wordt, hoe
meer voor het licht der Waarheid
en de evidentie der feiten op sociaal
terrein onze opvattingen zich in de
juiste richting wijzigen, hoe meer
ook onze bezwaren slechts zullen'
blijken te bestaan in een onbestemde,
vrees voor hat „nieuwe",
„Als echter dit nieuwe telken jar!
door hooggeplaatste geestelijken en
leekeh. door mannen van naam en
erkende bevoegdheid wordt uiteen
gezet, als zich daaraan paart na elke
„Week" eigen studie, dan gaan we
ras vooruit ein zal blijken dat wij,
juist als Katholieken, op sociaal ter
rein zoo ontzaglijk veel kunnen pres-
toeren
„De Sociale Week, die zooveel
kennis omtrent de vragen van den
dag verspreidde, moge voortaan naar
wemsch van Prof van D:am vinden
„niet alleen open beurzen, maar
vooral open harten Dlaar komt het
op aanop de practische Katholieke
sociale daad"
En Ch, S. te Breda schreef in
„Het Centrum"
„Zij is. geëindigd, de tweede Ka
tholieke Sociale Week, geëindigd
onder een enthousiasme der aanwe
zigen, zooals ik nog zelden zag.
„Ik ben verjongd in mijn Katho
liek geloof, mijne democratische
ideeën zijn hernieuwd eü bekrach
tigd, ik voel mij sterker in mijn
Katholieke overtuiging en ik heb
kennis, kracht en moed berkregel.i
om pal te staan tegenover den
vijand van mijn geloof en om te
strijden voor de eepig ware oplos
sing der maatschappelijke noodem
door de Katholieke Sociale Actio
„Het licht dier sociale actie, dat
ik aan den horizon reeds vroeger
zag. zie ik nu beter, helder flikke
rende en het werpt zijn stralen om
mij heen met zulk een macht, dat
ik gemakkelijk dit licht zal kunnen
volgen.
„Vroeger heb ik vaak gedacht, dat
ook anderen en opandere wijze do
sociale moodeh zouden ku|a|nan laini
gen vroeger heb ik mij dikwijls af
gevraagd of meer doortastende mid
delen. dan wij Kathol iekeln pilegeln
te gebruiken, nitet meer nut haddein
om te. komen tot de oplossing der
sociale kwestie.
„Maar nu ben ik overtuigd, dat
alleen de sociale actie op cjhristo-
1 ijken grondslag ons de oplossing
brengen kaïn van het zoo moeilijke
vraagstuk, dat de geheel© wereld
en ook ons. land bezighoudt, eu dat
de verwezenlijking der democrati
sche idee onder de Katholieken
strekken zal tot algemeen welzijn
onzer maatschappij
Wie dit alles leest, z.al zeker z- ?g-
gen„Nu, daar moet ik eens bij
zijnIk ga van 't jaar naar de
Sociale Wteek tie Nijmegen (1522
Augustus)!"
Best, dat is ©en flink besluit
Maar wacht dan ook niet langer
met bij 't Centraal Bureau een
kaart te bestellen Gij. zendt ©ün
postwissel van f 2,50, als gij een
Weekkaart wilt hebben met ©an, be
sproken plaats aan de schrijftafels,
- of van f 1,.als gij, ©en Door
loop en de Avondkaart weinschtdeze
geeft toegang tot alle 7 avondver
gaderingen, benevens tot de slui
tingsvergadering op Zondagmiddag
9 2 Augustus,
Vergeet vooral niet een Program
ma-boek van 25 et® te bestellen- Ook
voor hen, die piet naar die Sociale
Week gaan, is dit- zeker ©en kwartje
waard, daar men er reeds uitvperig©
overzichten in vindt- vala alle voor
drachten, welke op de Sociale Week
gehouden zullen worden
W aardeering.
In „De Arbeid", het weekblad van
het anarchistisch Nationaal Arbeids
secretariaat, kwam den 12 Juni j.l.
een hoofdartikel voor, waaraan wij het
volgende ontleenen:
„Ook in den tegenwoordige!) tijd
bevinden zich onder de Katholieken
een groot aantal geleerden van den
eersten rang, meest priesters. Wat uit
het kerkelijk arsenaal komt, mag ge
zien worden en overtreft in haast elk
opzicht hetr werk van protestantscbe
geestelijken. Vandaar ook de ontzet
tende macht, die de Katholieke Kerk
kan uitoefenen. Hare dienaren zwerven
door alle streken der aarde. Men vindt
hen in China en in de zuidelijke lan
den van Amerika, in Rusland en Indië,
in Australië en in Afrika. Wanneer de
Katholieke Kerk wil, dan is zij in staat
en bij machte om een wereld woor
denboek uit te geven, doordat hare
dienaren en zendelingen alle talen der
wereld verstaan. Natuurlijk ieder in
zijn streek.
„Als een voorbeeld vau de weten
schappelijkheid der Katholieken kan
dienen, dat Monseigneur Nolens tot
profepsor is benoemd aan de Hooge-
scbooi te Amsterdam, dus wederom
een priester. Wat jonge Katholieke
Kamerleden ais van Nispen in hun
mars hebben, behoeft niet gezegd.
Ook Aalbe'se is in zijn soort een
kiaan. De Duitsche Jezuïeten geven
sinds jaren een wetenschappelijk
maandschrift uit „Stimmen aus Maria
Laach." Zij tellen reeds den 35en jaar-
gan en hebben dit tijdschrift op een
wetenschappelijke hoogte gebracht,
waarnaar andere geleerden vergeefs
snakken.
„Wanneer wij nagaan wat de Ka
tholieke Sociale Actie in ons land doet,
wat zij uitgeeft en met hoeveel be
kwaamheid hare boeken geschreven
zijn, dan ook moeten wij daarin eeD
vermaning zien om voorzichtig te zijn
met onze woordenkeus tegen de pries
ters of hun gelijken. Inderdaad wordt
daaraan te weinig aandacht geschon
ken. En toch bestrijdt men een zoo
machtige, maar vooral een weten
schappelijk zoo sterke instelling niet
met het woord „dompers" of met spot
Spot kan vaak treffen, maar wordt
bij herhaling vervelend en treft dan
den spotter. Spot troöwens bewijst
nooit iets.
Wat zegt men van dit getuigenis?
T Mag ook wel eens gelezen worden
door sommige Katholieken. Wear 't
van zoo onverdachte zijde komt slaat
het misschien in.
Middenstan dstentoonstell in g.
Door den heer H. S. Meuwsen, den
voorzitter van den Middenstandsbond
en van het Uitvoerend Comité der
Middenstandstentoonstelling teAmster
dam, werd dezer dagen te GeDt eene
voordracht gehouden over vakoplei
ding in Oostenrijk en over de Am
sterdamsche MiddoDstandstentoonstel
ling, op uitnoodiging van het bestuur
der 2de Internationale Tentoonstelling
van gereedschappen en ambachtswerk
tuigen, welke van 4 tot 25 Juli aldaar
gehouden wordt.
Naar aanleiding dezer voordracht
werd door het Uitvoerend Comité der
Middenstands tentoonstellng het vol
gende telegram ontvangen:
„Duizend middenstanders, vereenigd
Gent om voordracht Meuwsen te hoo
ren, juichen Koningin Wilhelminatoe
om blijk van sympathie Middenstand
(TAgeven door geëerd bezoek. Voorzitter
Van der Cruyssen."
Algemeen Nederlandsch Verbond.
Te Fiume is door de goede zorgen
van de heeren P. Koster en R. Venema
een zelfstandige afdeeling van het A.
N. V. opgericht. (Neerlandia).
Weer slechte tijden.
Men meldt aan de „N. R. Ct., dat
de Nederlandsche arbeiders, die in
Pruisen gaan werken, weer slechte
tijden beleven. In de grensplaats Bo-
cholt zetten verschillende fabrieken
esnige dagen in de week stop. Andere
fabrieken hebben wegens werkgebrek
een aantal arbeiders ontslagen. Daar
waar de arbeiders nog aan den gang
worden gehouden, zooari te Isselborg,
verdienen ze een derde minder dan
vroeger.
Vestig u te Breda!
De Vereeniging „Breda Vooruit"
heeft een beknopte handleiding den
vreemdeling aangeboden, waarin op
keurige wijze al hel echooDe wat Breda
en omstreken bevat, g' ëtaleerd wordt,
maar dat niet alleenin bet handig
boekje wordt besproken ligging en
verbindingen, het onderwijs, de levens
standaard, het garnizoen enz kortom
alle voordeden opgesomd van een
verblijf in de hoofdstad der Baroni
en dan is de conclusie waartoe het
komt: Vestig u te Breda! 'tls inder
daad een mooie en practische reclame,
die spoedig navolging zal vinden.
Ben venijnige plant
D'e plant die ik nu op liet oog
heb, o-nze gewone Brandnetel (Ur
tica diodca), die eigenlijk overal
voorkomt, wordt ondanks haar on
schuldig- voorkomen, door menigeen
geschuwd D;e dieren des velds zul
len er niet van éten; zij weten bij
ervaring' wellicht, dat de plant niet
met zich laat- spotten
En menige kwajongen, die anders
voor geen klein geruchtje vervaard
is, „brandt" zich liever niet aan de
bladeren van dat „venijnige ding"
Ook hij weet bij ervaring, dat de
aanraking er van ee;a brandende, ste
kelige pijn veroorzaakt
Hebt ge er wel eens over nage
dacht, l-ezer of lezeres, hoe dat eigen
lijk komt, dat men zich „brandt"
aan zoo'n gewone groene plant, Ik
wil wedden van niet. Gewoonlijk
denkt men over zaken, die oi-isi dage
lijks omringen, het minst laa.
Laten we- daarom eens nag a al ahoo
het- eigenlijk komt, dat men zich kan
branden aan een koude plant. Het
is zeker de moeite waard, dit te we
ten, waardoor men tevens- eeia blik
slaat in de huishouding der pla'ntiela
Wanneer ge onze gewone Brand
netel (Urtica dioica L of wel onze
eenjarige Kleine Brandnetel (Urtica
uren® L niet ie verwarren met
de Dpo veine tel (Labium album L
©en plant die vaak in de onmiddel
lijke nabijheid der brandnetels- staat
- eens aandachtig beschouwt, dan
za.l het u opvallen, dat de plant va'n
boven tot beneden op> d-e bladen l!
en stengels voorzien is van vel©
stijve haren. Dli-e op de stengels zijn
wat fo-rsc-her en steviger, dan die
op de bladeren
Inderdaad zijn dat dan ook heel
ander soort van haren. Aan den
eersten zult ge u niet branden, wiel
kunt ge er u, als ge een zeer teer©
huid hebt. ik zc«u haast zeggenmee
snijden. Maar overigens zij!.! deze
stijve haren niet zoo; erg gevaar
lijk. tenminste niet voor ons.
Maar daar op de bladeren staan
o,ok tal van haren (ge kunt ze met
het bloo-te oog duidelijk onderschei
den waarop wij minder gesteld zijn
en die ge waarschijnlijk niet gaarlne
zonder handschoenen zult willen
aanraken.
Beschouwen we deze haren onder
een sterk vergrootglas of onder een
microscoop, dan zouden w'e- kunlaeln
zien. dat iedere haar van onderen
breeder is, dan van hoven, waar het
spitser toeloopt, om in ©en knopje
te eindigep. Het geheel is- van bilr-
nen hol en in die hol té bevindt zich
een vocht.
Ondanks zijn betrekkelijke teer
heid is het haar tod! tamelijk sterk,
alleen van onderen kan het buigen,
va.n boven houdt het daar niet vart
dan liever breken. Vooral Inet ol.nder
het bovenste knopje is de wand zeer
dun en broos als glas, zoodat het
daar zeer gemakkelijk afbreekt, Ra
ken wij nu het haar aan. dab za,l
in de meeste gevallen, juist door
de broosheid, het bovenste knopje
er afbreken en vervolgens zal het
het haar mét dit schuin afgebroken
stuk gemakkelijk in onze huid drin
gen Dé wand van het, haar is n.l.
vrij hard en doordat het scherp is
afgebroken, dringt het zonder veel
moeite in onze huid.
Gebeurde er nu niets anders, dal!
was het. niet zoo erg; we zouden
alleen een prikje gevoelen o,p de
manier als van ©e;n speld ©in daar
mee was het uit Maar jawel, daar
mee is 't niet uit
Die holle brandhaar is n 1. gevuld
met een soort gif en zoodra is niet
het scherpe afgebroken gedeelte door
onze huid gedrongen, of het ver
giftigde vocht dringt naar binnen
en na de speldeprik van het haar
zelf, gevoelt ge een hevig jeukend©
pijn Spoedig daarna zwelt de plek
iets op en krijgt ge een witachtig©
blaar, die u pijn doet
Het is gemakkelijk te begrijpen,
dat deze brandharen bemevelns hun
inhoud een sofort van verdedigil.igs-
m id del van deze planten zij|.t Even
als de stijve haren laings den steiigiel
de planten beschutten voor dein. aan
val van slakken, zoo zijn da brand
haren beschuttingBmiddelten tegeln
de aanvallen van andere dieren, die
d© plant zouden willen ©te|n Maar
toch, ondanks hare brandharela, la
ven er in, 't geheel toch nog niet,
minder dan zeventig verschillende
soorten van dienen op deze oo-geln-
schijnlijk minder aanlokkende plant
Zij ia dus nog, ondanks hare brand
haren, een voedsierplant van vrij
wat wezens, ofschoon haar leven in
dan regel daardoor niet wordt be
dreigd
Meestal ziet men de planten vrij
ongeschonden prijken.
In deze tijd kan men ze zelfs ziein
bloeien Niet met fraaie, in. 't oog
loopende kleurige bloemen, maar
met, nietige, groene, op franje gelij
kende troepjes, die niemand op het
eerste gezicht voor bloemen zal hou
den En toch zijin deze nietige bloe
metjes, niettegenstaande har! klein
heid, uiterst merkwaardig Niet
waar, lezer of lezeres, alweer merken
w:e op. hoei de kleinste, nietigst? din
gen, soms nog bet merkwaardigst
blijken te zijn
Zocals haast iedereen weet, zijn
de voornaamste deelen van eer
bloem niet, de gekleurde, veel ver
toon i,ng makende bladeren, maar wel
de binnenin gelegen meeldraden en
stampers De stampers herbergen
immers de toekomstige za
den. terwijl deze, ,om rijp- te worden,
het stuifmeel der meeldraden (liefst
van een andere plaint) behoeven
Daardoor, door de zoogenaamde
kruisbestuiving, ontstaan er
krachtiger zaden, die beter kiem ver
mogen bezitten
Nu vindt men bij de Groote Brand
netel (Urtica dio-ica I, op deze han
gende trosjes, die voortgekomen zijn
uit. de oksels (d.w.z de hoek tus
schen stengel en blad) der blad-er?;!,
bij de ©ene plant niets anders dan
bloempjes met- meeldraden '?n bij ©en
ander weer niet- anders dal! bloem
pjes met stampers, wat op zichzelf
zeker al merkwaardig is, maar wat
toch bij verschillende planten wel
moer voorkomt.
Het is dus gemakkelijk te begrij
pen. dat het stuifmeel va.n de een©
plant overgebracht moet worden
naar de stampers ©ener andere Hier
voor zorgen in vele dergelijke ge
vallen de insectenhij einze Groote
Brandnetel is dat echter niet het
geval Hier moet de wind voor deze
gebeurtenis zorgen En daarmea
wordt geen stevige wind belast,
meen, de plant kiest- daravoior als
't ware een zacht morgenkoeltje uit
Willen we van dit merkwaardig
schouwspel genieten, (voor ©an waar
natuurliefhebber is het inderdaad
een groot genot) dan rnoet, me i niet
tot het gilde dei' langslapers behoo-
ren, maar dan diept men er reeds
bij zonsopgang hij te zijn Heeft
men. da:n een bran drie t1 groep j? ge
vonden. dat zich met. haar trosjes
van bloempjes hoeft getooid..en wel
met. mealdraadbloempjas, dan zal
men o-p een f raaien zomermorgen,
als alles buiten in zijin volle schoon
heid tooit, zich kunineln vergaste,!
•op een heerlijk schouwspel Telkens
e;n telkens weer zal m-eln het fijn©
sluifmeel op den adem van den
wind kunnar zien wegstuiven
De r ijpe meeldraadknopjes, ontlas
ten voor ein na hun levenwekkend!
inhoud, soms zelfs ©enigen tegelijk,
't Is net of er kanon,schotel! gelost
worden. Wordt het eindelijk wat
zonniger en warmer, dan wordt de
brandnetel al schaarscber en schaar-
scher met het verschieten van haar
kruid, en eindelijk houdt ze zelfs
geheel op. .Een volgenden morgen
begint het spel opnieuw; blijkbaar
is de plant er zuinig op ein wiil zij
niet behooren tot diegenen, die hun
kruit direct verschoten h-ebben.
Toch ka:n bet ook tegen den mid
dag nog wel ©e,n mooi gezicht geven.
Ik heb bet meermalen 's morgens, om
een uur of tien waargenomen
Het fijne, nauwelijks zichtbare
■stuifmeel zal voor ©en klein gedeelte,
door den wind naar de wacht??!da
stamperbloemren worden gebracht,
die haar gevederde stempels reeds
wijduit hebben staan, pm zooveel mo
gelijk op t© vangen, en dan is> vol
daan aan het levensdoel der plaat
De Kleine Brandnetel (Urtica
uren-s L heeft beide deelen meel
draden en stampers in een klein
bloemetje vereenigd. waardoor daar
ook zelfbe-stuiving mogelijk is
Vindt, ge het niet merkwaardig,
lezers ein lezeressen, dit, kijkje in
de huishouding van dezie „venijnig©
planten" E;n ik wil w'edde|a, dat
ge het sehoruwispie.1 zelve nog veel
merkwaardiger vindt. M,aar ge moet
niet ongeduldig wioirden, als net
schouw,s'pel niet direct- dein eersten'
den besten morgen, als gij het ver
kiest, zioh aan uwe, blikken vertoont
D'e natuur laat zich gelukkig
- niet kommaindeeren. Djus dan la
ter nog maar opnieuw ©en poging
gewaagd. Ejen natuurliefhebber
moet geduld hebben. Dat is meteen
een heerlijk tegengif hegfin al het
gejaagde, waarmee bet werk in onze
beschaafde maatschappij, tegenwoor
dig moet worden verricht
Zoo-'n morgen is daarom nog niet
verloren, want voor ©e|n wrnar na
tuurvriend is er altijd iets merk
waardigs in de natuur te aanschou
wen en het natuurgenot weegt tegen
geen ander genot o,p. Dlaarom naar
buiten, ©n pms hart, opgehaald aan
a-1 het schoon,e, dat moeder Natuur
cms aanbiedt.
Natuurgenot veredelt! Het maakt
ons leven heerlijker en diaper!
H J.. LIJCKLAMA
HOLLAND'S NOORDERKWARTIER,
21 Juli. Met bet dorschen vau de
karwij is hier een aanvang gemaakt.
De opbrem-st is ongeveer 4 pond per
roede (t qoq HA) De prijs van het
oude zaaa rs gedaald tot f 16 per 50
kilo.
LANGENDIJK, 22 Juli. Waarschijn
lijk teneevolge van het vele water,
vertoont zich een nieuwe ziekte
(sehm meiziekte vermoedelijk) in de
zilver uien. In de akkers, met dit gewas
bezet, komen nl. gehtele zwarte plek
ken. De daaropstaande planten sterven
af, zonder dat de bol zich ontwikkelt.
Neemt het kwaal grootere afmat nzen
aan, dan wordt aan veler veiwac-i,ting
ie üodero ingeslagen. Algemren wordt
naar droogte en warmte ve;lange.
een
tl,
