DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. •Sar 4ÉÖ 3ii SS 150 lil e" Kort Verslag van de Tweede Kamer, zitting 1909-10. De Middenstands beweging. BUITENLAND. Gemengde Buitenlandsche berichten Een koning wan ICïstdesplt&siswesif 29»3l-33f HaaH&m DONDERDAG 5 AUG. 180S. 34>t® .Jaargang No «956 Per 8 maanden voor Haarlem Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Afioae< rljjke nummer.: f 1,88 1-36 m 1-80 0,08 Bureaux van Redactie en Administratie Intercommunaal TdefeennymmetP 1426. Van 16 regels60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer10 cent. Buiten Haarlem en de Agentschappen 20 cent per regel. Reclames dubbel tarief. Dienstaanbiedingen £5 cent (6 regels), driemaal voor 50 cents (tl contant). Voor advertentiën en reclames buiten Haarlem en de agentschappen wende men zich uitsluitend tot RiCARDO's Advertentie-Bureau, N. Z. Voorburgwal 242, Amsterdam, Int. Telefoon 1020. Alle betalende abonnèa op dit blad, die in het bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor één wijsvinger. GULD&N bi) verlies van éen anderer vinger De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij Ocean". Bitkantoor voor Haarlem. Nieuwe Gracht II. K. De administratie zal bij voldoende deelname weder gelegenheid geven, het Kort Verslag van de zittingen der Tweede Kamer S, f 0,50 (gewone prijs f 1,te ontvangen. Zij, die door onze bemiddeling zich willen abonneeren, gelieven vóór 12 Augustus, Naam, Voornaam en Woonplaats nauwkeurig op te geven. Later zal een bericht worden op genomen, tot wanneer de abonne mentskosten gestort kunnen worden. Degenen, die den vorigen jaargang door onze bemiddeling ontvingen, moe ten, voor voortzetting van 't abonne ment zich opnieuw daarvoor op geven. i. Tom, een jaar of zes geleden, de Middenstanders in ons land begon nen zich te organiseeren, was er me nigeen, die met een sceptisch lachje de schouders ophaalde. iWat zou 't geven En anderen waren er, die 'n grap je verkochten over „die verdrukte (Maddenstanders", en over hun con gressen dat feestjes waren, en hun viereenigingen die door gebrek aan belangstelling wel zouden afsterven. Het zou eigenaardig zijn, wanneer men degenen die zoo oordeelden, of ben die ongeloovig waren aan een toekomst voor de Maddenis,tandsbe- wieging, nü eens hun woorden va® toen letterlijk kon voorhouden .VVant ier is nu wel niemand meer, die om de Middenstandsactie de schouders ophaalt, of die haar on vruchtbaar of noodeloos noemen zoude feiten spreken hier voor zich en rechtvaardigen de mannen die tot de Middenstandsbeweging in ons vaderland den stoot gaven, ten volle. (Niet ter rechtvaardiging dus dier beweging behoeven we hier wat te zeggen, maar om aan te toonen wel ke richting de actie van den Midden stand ten onzent uitga at, en wa,t ze in de toekomst beoogt, hebben we iets in het midden te brengen. En daaraan wensdhen we een en ander vast te knoopen ter verdedi ging van de herhaaldelijk door ons geponeerde stelling, dat de Katho lieke Middenstanders in Katho lieke vereenigingen zich moeten aan eensluiten, niet alléén omdat onze Kerkelijke Overheid dat wil, maar óók in het. belang der Middenstands beweging-zelve. Dje Middenstandsbeweging in ons land is niet een oopie van dezulke elders. Al wordt, vaak door de leiders op toestonden in andere landen, op voor beelden uit België, Duiisehland en O os te mij k gewezen, toch is: de ver gelijking met die ansdere landen niet eene, die g-eheel opgaat, en de Neder lands the Middenstandsactie heeft haar eigen, aan onzen landaard en onze eigen toestanden ontleende re denen en oorzaken. De kapitaalsconcentratie eener zij ds, de steeds groeiende reglemen teering van overheidswege ander zijds, de deloyale mededinging en de verschillende andere innerlijke gebreken, dat alles zijn redenen die zoowel hier te lande als in het buitenland den Middenstand ten slotte genoopt hebben tot. aaneen sluiting en actie. Maar die redenen hadden hier te lande ieder voor zich een eigen, van andere landen verschillend karakter. Onze Nedèrlandsche Middenstand is veel meer dan de buitenlandsche een buiten alle politiek, buiten alle sociale beweging, buiten alle open baar leven staande klasse. .Waaraan dat ligt, zou een pro bleem op zich zelf waardig te on derzoeken zijn. Dlat zoo vele Mid dens! andsfamilies van oorspronke lijk vreemde nationaliteit zich ten onzent hebben gevestigd (heel an ders dan in het buitenland!) zal daaraan wellicht niet vreemd zijn. Hoe dit ook zijonze Nederland- sche Middenstandsbeweging is in haar oorsprong en wezen en oorzaak zuiver nationaal geweest, en levenzoo in hare ontwikkeling. Van staatsdwang wil onze Mid denstand zoo weinig als maar mo gelijk is, wieten. In Duitschland bij voorbeeld steunt de beweging bijna geheel op wettelijke maatregelen ten onzent haalt men nog voortdu rend en bij elke gelegenheid met voorliefde het woord aan, dat dr. Kuyper sprak op het Rot-terdamsche Congres van 1903: de Middenstand moet zélf handelen, zélf de handen uit de mouwen slaan, zélf mi.ddelen ter eigen verbetering aanwenden, len als ze dat gedaan heeft, dan zal de regeering wel een handje mee helpen Rcgeeringshulp en -steun zijn bij ons secundair, elders vaak primair. Ook de Belgische (Middenstands - beweging kan niet. goed met de onze vergeleken wordenBelgië is een land van industrie vooral, en de détailhandel draagt daardoor een an der karakter in dat land dan hier. Wijlen Professor Pyfferoen de betreurde Katholieke hoog- Leeraar van Gent, schreef in zijn rapport over „la petite bour geoisie aux Pays-Bas" aan de Bel gische regeering (1902) dat de Neder- landsohe Middenstand wat vakken nis en welvaart en beschaving be treft, hooger staat dan de Belgische. In Nederland zoo toekende Pyffe roen ongeveer zeer karakteristiek den Middenstand is het zijn van Middenstander een „stand", terwijl in België de vlottende massa zon der kennis of voorbereiding zich on der de Middenstands-banier schaart. Is de opzet en oorzaak der Mid denstands,beweging ten onzent ka- rakteristiek-Nederlandsch, ook de richting wielke zij uitgaat is. geheel eigenaardig en in overeenstemming- met onzen landaard. Hierboven zeiden we al, dat- eigen initiatief en zèlf-handelen bij ons nummer één is. Zieker, op de Congressen der Mid denstanders werd wel eens het. te gendeel betoogd. Zoo goed als er om een politieke Middenstandspartij is geroepen. Maar het is de grootste verdienste van hen, die de Nederlandsiahe Mid den standsbewiegihg leidden en die nog yóóraan staan (en mét name doelen wij hier op de ziel der vader land schc beweging, den heer Mouw- sten te Amsterdam) dat zij zoowel de politieke actie als de neiging tot staatssocialisme verre hebben gehou den van onze Middenstandsbewe ging. Zóó ver, dat er geen enkele maat regel ten onzent is aan te w'ijzen, waarbij de Staat voor den Midden stand .eigenlijk het werk doet. Dóór bet werk der Middenstandei's ztelf is de Staat ertoe gebracht steu nend en helpend hier en daar op te treden, doch die rol van de Staat is zeer beseheiden geweest en zal dat blijvien. De enquête naar den toe stand der Middenstanders zal plaat selijk- of groepsgewijze bestaande leemten aan het licht brengen, maar het is niet de verwachten, dat het k arak tier der Staatshulp., totnog toe steeds secundair, zal veranderen. ..Wanneer we op een werk, dat het karakter onzer Middenstandsbewe ging tien volle typeert moeten wijzen, dan herinneren we nog eens aan de uiterst-belangrijke tentoonstelling, die dezer dagen in het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam wordt ge houden, en die geheel door eigen kracht en eigen hulp van de Midden standers, zonder eenige subsidie of garantie of steun van overheidswe ge is georganiseerd. Die expositie geeft het karakter der Middenstandsbeweging in ons land gelukkig weer. Te méér gelukkigomdat de tentoonstelling zóó buitengewoon slaagt Ook in dit opzicht is zij het voor beeld en type der beweging-zelve. Zóó is het heden, en het karakter der Middenstandsbeweging. Wat wil ze voor de toekomst en in welke verhouding staan daarin de Katholieke Middenstanders? D;at bespreken we in een volgend artikel. Algemeen overzicht. De buitenlandsche politieke toe stand bestaat uit„kwesties". De eene is nog niet goed en wel opgelost, of de andere komt weer op de proppen. En zielfs zitten we soms met drie of vier van die „kwesties" tegelijk opgescheept. Daarenboven zijn er een aantal „kwiesties", die periodiek terug kee pen, net als de anderdaagsche koorts. Die Marokkaansche „kwestie" is daarvan leene, en die heeft nu in de Spaansch-Marokkaansche verwikke lingen niet alleen, maar ook in wat reeds daaraan vast hangt, een zeer onaangenaam staartje gekregen. Ook de Grieksch-Turksche, beter gezegd de Kretenzische kwes tie is een van die telkens weder- keerende moeilijkheden. Ben poosje heeft die Kretenzische kwtestie weer gerust, toen de mo gendheden beloofd hadden, dat ze nog eens nader zouden overleggen. Maar dit talmen schijnt de Turk: sche regeering, die door de Jong- Turken rusteloos wordt voorgedre- ven, te vervelen, en het heet nu uit Konstantinopel, dat de Porte de zaak van Kreta, maar terstond en afdoende regelen wil. Dat onheilspellende bericht uit ■Konstantinopel vindt een opmerke lijke toelichting in de tijding, dat men den Engelschen admiraal Ga|m- ble Pasja met vacantie heeft uitge stuurd, zoodat thans het opperbevel over het voor Beiroet liggende eska der in handen is van een Turk, Rus- tem Pasja. Zouden de vredelievende pogingen der mogendheden toch vruchteloos blijven Aan het Jong-Turksche comité is de regeering nog niet eens doortas tend genoeg. In den nacht; op Dinsdag hield het een opgewonden zitting, waar de houding der regeering sterk afge keurd en verklaard werd, dat, zoo zij na de, tegen Zaterdag belegde, grootte protestvergadering nog geen bevredigend resultaat ka(n toonen, de vorming van een nationaial leger zal worden besproken om naar Grie kenland te trekken. Hierbij kan nog een en ander ge zegd worden In teen brief dd. 28 Juli uit Salo- niki aan de „Voss. Ztg." wordt ge zegd dat terzake van dte Kretenzi sche kwestie dje stemming, zoo op gewonden was geworden, dat het gevaar voor een botsing: tusschen de Grieken in Macedonië en de an dere nationaliteiten, en vooral de Mobamedanen, bijzonder groot was. D(e schrijver verwijt den Turk- schen Grieken een maar al te ge willig oor te leenen aan de leiders der Helleensche propaganda, die over geheel Macedonië en Albanië him agitatie voeren en de veree- niging der Macedonische Grieken met him broeders in het koninkrijk prediken. Mat het optreden der Turken te gen de Macedonische Grieken be treft, merkt de berichtgever tevens op, dat in vele gevallen dit optreden te ruw en te streng was. Huiszoekingen en gevangenpe- mingien geschiedden volgens de oude methode, zonder bepaalde feitelijke redenen en de klacht door den Pa triarch te Konstantinopel (hierover tot de Turksche regeering gericht is gerechtvaardigd. Gf het nu anders zal worden? Voorloopig is alleen bekend, dat ds autoriteiten last kregen, zeer waakzaam te zijn en ingeval van verdenking krachtig op te treden. Dat zou dus beteekenen dat de ge volgde methoden gehandhaafd zou den blijven. Ook te Saloniki is de politie zeer ijverig en moesten op haar last zelfs da witblauwe naamboiden der Griek- sche kooplieden verwijderd worden. Verboden werd Grieksche vlaggen uit; te steken. Men ziet het: met al deze plage rijen en oneenigheden wordi de „kwestie" warm gehouden. Tot ze op een goed of liever: op een slecht oogenblik tot op het kookpunt raakt, en de vonk in bet kruit vliegt DE SPAANSCH-MAROKKAANSCHE KWESTIE is de tweede die nog steeds aandacht blijft vragen, en die de vredesge zinde gemoederen verontrust. Er is we zeiden dat gisteren reeds ontspanning, gekomen in Noord-Afrika. Maar dat beteekent nog niet dat er vrede is. Het schijnt intusschen wel, dat mi nister Maura's optimistische opvat tingen omtrent den toestand in het Kif-gebied zich zullen verwezenlij ken. Vooreerst krijgen wij helderder in zicht in de min of meer troebele kwestie der vooruitgeschoven posten van generaal Marinas' leger buiten Mel illa, waarvan we gisteren spra ken. Van vele kanten zijn er zware ver wijten opgegaan tegen deze krijgs tactiek van den bevelvoerenden ge neraal, maar volgens den op het oorlogsveld verkeerenden correspon dent van de „Times" zijn deze af keurende critieken ongegrond ge weest. „Ik vergezelde, zoo schrijft de .,Times"-man dato 1 Augustus uit Melilla, „hedenmiddag een convooi, bestaande uit muilezels en een afdee- ling van allerlei wapenen, daar de vooruitgeschoven posten aan de spoorweglijn. Bij onze terugkomst werd de trein zwaar beschoten op een afstand van 800 meter. Een ka pitein werd gedood en twee man va» da Barcelonische Cazadores werden door kogels gewond. „De bezetting en het onderhoud der vooruitgeschoven posten bren gen eenig gevaar mede. maar die be zetting is allernoodzakelijkst om de vernieling van den spoorweg en het daardoor totale verlies van prestige te voorkomen." Daarenboven verdwijnt het gevaar dat aan die vooruitgeschoven posten verbonden is hoe langer hoe meer. Het zal geheel wegvallen als ge neraal Marinas offensief begint op te treden. En dat oogenblik is nabij. De laatste berichten uit Melilla va® 3 Augustus melden, dat de aange voerde versterkingen het leger wel dra op 35.000 man zal brengen. Dan zal men aanvallenderwijze te gen de Mooren optreden, op de eer ste plaats tegen hun stellingen i» het Gurugugebergte. De vereering der gelukzalige Jeanne d'Arc. De „Semaine religieuse" van Laval verneemt uit goede bron dat men zich te Rome bezighoudt met het samenstel len van een eigen officie en Misgebeden voor de gelukzalige Jeanne d'Arc. Bei de zullen zeer waarschijnlijk worden toegestaan voor alle diocesen van Frankrijk. Naar de Pool per ballon. Graaf Zeppelin krijgt een mededinger voor zijn pooltocht. De Danziger pro fessor Schütte wil eveneens met een door hem gebouwd luchtschip een Noordpool-expeditie ondernemen. Sinds April reeds maakt hij dit plan, hetwelk hij aan Keizer Wilhelm voorlegde. Het luchtschip heeft een houten geraamte, waarvoor de Berlijnsche ingenieur Hu- ber patent genomen heeft. Uit Perzië. De Perzische regeering kan in zake de onderhandelingen met den ex-sjah, over de kroonjuweelen en andere gel delijke aangelegenheden maar niet tot een resultaat komen, dat voor beide partijen bevredigend mag heeten. In diplomatieke kringen is men van mee ning, dat de regeering vrij wat ver standiger deed, wanneer zij ten koste van eenige financieele offers de zaak maar spoedig tot een einde bracht, daar de Sjah eerst dan het land zal verla ten, en diens blijven de onrust in het rijk slechts vergroot. Lucifers met twee koppen. Dit zal in Duitsdhland de nieuwste verschijning in den handel zijn, als een gevolg van de nieuwe lucifersbelasting. Door deze belasting werd de prijs voor een pakje van 6 doosjes tot 30 Pfg. verhoogd. Daar de belasting wordt geheven naar het aantal lucifers en niet naar het aantal koppen, zoo zullen deze FEUILLETON. Naar het Engebsclij 26) Hij was uit. zijn slaap ontwaakt. Ik wist, wat ik moiest aanvangen. Ik di»ed, alsof ik iets in de kamer ver gieten had, trad weder binnen en keek naar onzen prooi. Hij was bijna blauw in zijn gezicht. (Five hield hem secuur vast en (had hem de knie op de borst gezet. Verrader, moordenaar! siste hij, toen bij mij zag. Schurk! Ik zal je bij de politie aanklagen Dadelijk bij het woord politie kreeg ik een ingeving; ik wist nu duidelijk wat ik doen moest. Ik nam de houding van iemand, die zCer verontwaardigd is:, aan, ging weder uit de kamer en liet den eigenaar van de inrichting roepen. Die stem van den prins zorgvuldig nabootsende zei ik Daar is een man in die ka,- mer, die een bedrieger is. Hij be schuldigt mij, die bedrieger te zijn, doch zooals gij ziet ben ik de prins. Ja, mijnheer, dat zie ik, zei de eigenaar. Als gij naar binnen wilt gaa®, dan zult gij zien, dat er een merk waardige gelijkenis tusschen ons is, en nu dreigt deze man, dat hij mijn naam zal bezoedelen, als ik hem niet een groote som gelds betaal. Wat moet ik doen Ik ben hier niet in mijn eigen land, waar ik hem doodgeschoten zou hebben. De politie, opperde de eige naar, ietwat schoorvoetend. Die zou wel zorgen, dat men u niet lastig valt. Dat was juist mijn idee. Het zou een mooie grap zijn, een prins in de gevangenis te brengen op de be schuldiging zich voor een ander, dat is hier voor zichzelf, te willen la ten doorgaan, en dat zou hem ook prachtig uit dien Weg ruimen. Dlaar- om vroeg ik dan ook een vertegen woordiger van de wet te doen komen, en toen deze, een dikke agent, gear riveerd was, vertelde ik hem mijn zaak. Ik zal hem arresteeren, Hoog heid, zei de man. Ik begrijp natuur lijk alles. Dpt spelletje is meer ge speeld, maar een maand of wat in de gevangenis zal hem dat wel af- leeren. - Tot mijn spijt kan ik heden avond niet bij het eerste verhoor zijn. Ik heb een zaak van het groot ste gewicht te behandelen, begrijpt ge. Die politieman begreep het en hij nam ook gaarne het Brit sche goud tfan, dat ik hem toereikte. Daarop trad hij de kamer binnen, verloste Five van zijn last, schudde den prins wat ruw heen en weer, en deed hem de handboeien aan. Ik denk, dat hij niet goed bij het hoofd is, zei ik, toen de echte prins te voorschijn kwam. Hij be weert dat hij de prins von Schertz Hoffman is, maar krankzinnig heid is een vreemde zaak. Ge moet hem niet te hard behandelen, de armie kerel. De prins raasde geweldig, stak zijn vuist uit naar mijn gezicht en wierp mij een uitgezocht stelletje scheldwoorden naar het hoofd. Maar ik bleef kalm, voornaam kalm; zoo als dat aan een prins van konink lijken bloede onder zulke omstandig heden betaamt en had de voldoe ning hem onder nauwlettende bewa king te zien wegvoeren. Een poosje later kwam het rijtuig van den prins voor. Ik ging het binnen, gaf het adres van het huis, waar de avond partij wierd gehouden, en werd zon der eenige moeilijkheid te ondervin den op mijn bestemming gebracht. Die hertogin ontving mij zeer ge nadiglijk. Bond haar ietwat dikken hals droieg zij den halsketting van Onschatbare Waarde, en mijn vingers jeukten van verlangen om mij er van ia het bezit te stellen, toen ik de glinsterende facetten zag. Maar ik stond hier als het ware op den drem- i pel van mijn avontuur, zoodat het mij een gebiedende eisoh was, op mijn hoede te zijn en oogen en ooren te gebruiken, ik boog mij over haar hand en kuste die galant, de eer van een dans vragende. Daar ik feite lijk de laatste van het gezelschap was; die was binnengetreden, Was de muziek in de groote danszaal be neden reeds begonnen, en de hertogin vertelde mij onder het heengaan vertrouwelijk, dat zij den openings- wals voor mij behouden had. Het ivas een vreemd gevoel voor mij, veroordeeld misdadiger als ik was, mij nogmaals; te bewegen onder de kl asse van lieden, waarmede ik vroe ger had verkeerd. Meer dan eens schrok ik terug, als een of ander persoon, die ik voorheen in mijn vaders huis had ontmoet, vlak imor- bij mij liep. Een paar oogenblikken lang A^ergat ik zelfs, dat ik als prins Herbert von Schertz-Hoffman was vermomd, en verbeeldde mij dat ik wieder de student Hallam Montague was. Maar de eerbied van de dames '.en de buigingen der heeren vertel den mij dat ik ver boven die onbe langrijke persoonlijkheid verheven was. Ik danste zeer vaak, zooals prins Herbert ongetwijfeld ook zou heb ben gedaan. In mijn aangenomen rol maakte ik haar aangename compli mentjes e» fluisterde ik allerlei nietszeggende dingen in lie-ve schelp- vormigie ooren. Maar voortdurend had ik, terwijl ik een lieve danse res aan mijn arm had hangen of militaire vraagstukken van Duitsch land met aanzienlijke staatslieden besprak, mijn oogen gericht op het glinsterend kleinood, dat mijn rai- son d'etre" op deze partij was." Ten laatste besloot ik, dat het gunstig oogenblik nu gekomen was. Ik had in mijn balboekje den laat- sten wals voor het souper met de hertogin ingeschreven, en na mij met een paar glazen champagne voor de daad gesterkt te hebben, naderde ik Hare Hoogheid. Ik had mij nog maar weinig bemoeid met een van hare ongehuwde dochters, doch ik had stellig een harer reden gegeven om te gelooven, dat ik haar niet on genegen was. En klaarblijkelijk had het meisje het hare moeder ingefluis terd, want de hertogin was heel lief ten opzichte A'an mij. Da muziek begon weder, ik rilde van opwinding, en toendraaiden Ave vroolijk de kamer rond. want in spijt van hare gezetheid danste de hertogin zoo licht als een veer. Ondanks haar gevorderden leeftijd hield de hertogin A-an een compli mentje, en toen ik dat merkte ging compliment na compliment, in har de Eintsch-geaceenteerde keeltonen van mijn lippen, wat haar zulk een genoegen deed dat zij blozend aan mijn zijde hing. Ik hasd mij ervan oA'ertuigd, dat-het duplicaat van den halsketting in mijn mouw gereed was, met mijn zakdoek er boven op. Neem mij niet kAValijk, herto gin, zei ik beleefd, maar gij verliest een der kammen uit uw haar." En ik stak mijn hand uit naar haar ach terhoofd. Het Averd uitmuntend ge daan. Terwijl mijn A'ingers de kam aanraakten en wat dieper neerdruk ten, greep mijn geborduurde man che tte, die zoo stijf als staal was, een van de haakjes van hei halssieraad en wrong die ter zijde. Neder viel de halst ooi als een regen van licht langs de rijke plooien van haar kleed, langs haar oeinture tot hij op den gladden vloer neerkwam. Zij tracht te nog het sieraad te grijpen \-óór hei op den grond viel, docih ik hield vastbesloten haar hand in de mijne, om dat voornemen te verijdelen. (Wjelk eqp domme onhandigheid, riep ik. Veroorloof mij. En ik bukte mij, terwijl we beiden hieven staan. Rondom ons, vormde zich een kleine groep, maar ik zorgde voor hen te blijven. Ik stak mijn hand uit om dien gevallen halsketting te grijpen, de zakdoek viel uit mijn mouw en bedekte hem, de nagemaakte ketting gleed gemakkelijk naar beneden, en toen ik mijn rug Aveder recht had, zou niet een der aanw zigen den ruil hebben kunnen verte'len. Het was merkwaardig handig gebeurdals ik een goochelaar was geWeest, zou ik het niet beter afgebracht kunnen hebben. Wordt vervoiydj). NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS! PRIJS OER ADVERTENTIÊN: KWESTIES!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1909 | | pagina 1