DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
Kinder>itui®vs8i 29"3l-33f Haarlem
Middenstands-erediet
BUITENLAND.
Gemengde BuifeRlandsche berichten
BINNENLAND.
WOENSDAG 6 OCT. 1909.
34ste Jaargang Ne, 7009
Bureaux van Redactie en Administratie:
Intercommunaal Telefoonnummer 1426.
Vosr advertentiën en reclames buiten Haarlem en de agentschappen wende men zich uitsluitend tot RICARDO's Advertentie-Bureau, N. Z. Voorburgwal 242, Amsterdam, Int. Telefoon 1020.
E5E4
Esumsmes1
bestaat
uit 4w?ee blaelea.
EERSTE BLflP-
Breukelen.
Herinrserifig aan feet
rekensommetje.
irfaa.
ENGELAND.
SPANJE
CHINA.
NIEUWE HLEMSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS!
Per 8 maasden voor Haarlemf 1>85
Voor de plaatsen, waar een agent ia gevestigd (kom der gemeente) 1.85
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80
Afzonderlijke nummers 0.03
PRU8 DER ADVERTEN. ÉN:
Van 18 regels80 eest (contant 50 eent).
Iedere regel meer 10 «ent.
Buiten Haarlem en de Agentschappen 30 cent per regel. Reclames dubbel tarief.
Dienstaanbiedingen 25 cent (6 regels), driemaal voor 50 oents (4 contant).
IQOO
Alle betalende abonnés op dit blad, die In bet bezit eener verzekeringspolls zQn, z|n volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor:
GULDEN bg
verlies van
één
wijsvinger.
GULDEN bl
levenslange onge
schiktheid tot
werken.
400
GULDEN bg
overlijden.
uc£i( ccucr
300
GULDEN bij
verlies van éen
hand of voet.
EQu VOsj
150
GULDEN bl
verlies »aa
éen oeg.
Op UE poll
100
GULDEN bl
verlies van
éen duim.
61
15
GULDEN bl
verlies van
éen anderen
vinger.
Pp »;?ttc*erinv woM» peprrnndeerrt door de Alffstschappïj Ocean' Gilkaotoo? "oer Haarlem de Nederlandsche Credietbank Nieuwe Gracht II.
een Ka-tholiek ca.n'lidaat ralt,
18 1 tijd. een reden tot (droefenis vootr
Katholieken.
Sn nog te meer, wanneer de Ka-
olie ken relatief zoo sterk zijn, als
4,1 het district Breukelen.
ïfetreuren twiij dus de nlet-verkie-
*lrb? van den Katholieken csanddéUatt
kreukelen, toch is de afloop van
*e«e stemming' een nuttigle en te-pas-
teogediende, zij het ook haride les.
Ben les voor diegenen onder ons,
Jfe meenen dat de Christelijke poli-
J**- in het aantal schuilt, en dat het
om de knikkers moet gaan dan
net recht van het spel.
-L>aa<r rijn er onder onze Katholieke
porkers, en vooral onder de ijverig-
propagandisten, ook in onze om-
ïovirig, die telkens en telkens mop-fte-
ren als ze zich moeten inspannen,
^ooir een cianjdidaat Ider verbonden
tju-ietelijke .partijen, Z'oo deze niet
ten Katholiek is.
D&i mopperen is begrijpelijk, zulk
*®n gevoeligheid is menschelijk.
Doch de nitslag van Breukelen
teert, hoe onverstandig toch eigenlijk
*©z© gevoeligheid is. iWij, Katholie-
lT'; die de nuchtere werkelijkheid
/joben te aanvaarden bij verkietzin-
'waarbij elke stem telt, mogen
jjteenken dat (de éénheid van de. coa-
J40 tueschen de Christelijke pa,r-
w®1* hooger telt dan de vraag, aan
ten nu volgens een rekenkunstige
rekening eigenlijk idecte of gene
toekomt.
wij kunnen miet kalmte het
dat een hinder der verbonden
l^d^heri de vertegenwoordiging
J^gt van een distrii-t waar wijzelf
g^drte'hste zij n, omdat onze getal-
dan *^e Kamer 0011 soiled fun-
ent vormt, waaraan een zes en
lid al of niet, niets af-
«an**."KeVLen ooming door den
v., Vl Kr aad van Velsen, gis-
p'u:l<ldag van (den heer E.
tot K p?. endcrwijzar te Haarlem,
RSe4+ her school te Velseroord,
•ntr .^h18taande hij door (de school-
o», teten als No. 1 was geplaatst
dan f ^owdracht, kan niet anders
riabif1- herinnering brengen het be-
i tn °i rekensommetje, waarbij
teheri n* ?1 Wl6:rh getrokken tus-
Se^, t. inkomen van H. M. onze
loon >lehiëhe Koningin en hit wleek-
d(il. 'te een eenvoudigen 1 and ar bei-
*teetsTj ^arvan gezegd wierd dat ge-
l)r heer de vader Was.
te geschiedenis werd te Velsen
der C^dggende dorpen in de dagen
I Wh woeling, in 1903, druk
«chill 511 611 het oproepen van ver-
I VrerP<1,e Beverwij kers als getuigen,
h5 te>g na.
I de teoge toen gelukt zijn, den beer
1 digih°e'r huiten staat van beschul-
öieeei^ stellen, omdat de Burge-
I Oreer *Cr Beverwijk, zich niets
■•hörjTT;m he toedracht der zaali kon
ho ,rM.Herei1". daartegenover houden
verklaringen van de
^P'inie i i'tenefeld, voor de publieke
h.o iisi. hn kracht, evenals tegenover
te A>~ jbraak van het GUerechtsholf
lyten.
b«H i ,®t is het-, dat de herinnering
FAak -K tekensomnietj© thans oor-
jde ÏW hat niet de lieer E.
^tei, diIt|la,a,r h® hieer IWj. H. Hou-
v'terkiv'i op he voordracht
elserrd?" .Kd Hoofd der school te
liet
roord
is benoemd.
e Hu Voor hen heer de Boer,
P.
--U. mjaa^Tf 'in z|ijn vlegel-
oermat't^teans als vrijzinnig-de-
Ketscher),
aanffftii'u meer bij de S. D. A
l^ren. 'Ta' hen, gelijk
^jles.bch&tert (model
r'll':,'tejK,j:ti e„aangenaam zijn dat ae
*°g in fcj+ aa(n 1903 er bij velen
J amnaer' v
Aaadsledej) 0,0r hem, dat de Velser
-iteiitiiHïrin v<>T1als anderen, hun
vcriore». vtemogen" niet hiebbela
J. hij later nog wel eten»
in BswwjjW
De Diocesane Bond van R- K. Jdid-
denstandevereepigingen i)a het Bis
dom Haarlem gaat een. Diocesane
•Middenstanjdscrediethank oprichten,!
In een vergadering, op Dinsdag
19 dezer te houiclen, zal de „Centrale"
van den diocesanen Bond de statu
ten van deze bank definitief vast
stellen, althans de ontwerp statuten
bespreken, di© door een© daartoe be
noemde Commissie zijn voorbereid.
Ter voorlichting van de plaatse
lijke veneenigingen, ter aanbeveling
van het ernstige en jprijzens'Waardige
sociale wierken dezer voortreffelijke
organisatie, (ter bekendmaking ook
in breeder kring van de wijzte waar
op de Diocesane Katholieke Midden
standsbond op,treedt voor zijne leden
en dier belangen, moge hier van de
plannen een en alader worden over
verteld.
De Haarleimjsche Middenstands-
bank zal heetenCoöperatieve Cen
trale Middenstands-crejdiethank in
het Bisdom Haarlem.
.Voorgesteld wordt, de bank te ves
tigen te Delft. Vrij voor ons zou
den deze kleine stad als vestigings
plaats voor een financieel© instelling
als dezte, liever zien vervangen door
een grooter© stad of wel een meer
centraal gelegen punt: Haarlem of
Rotterdam of 's-Gravenhage Zouden
o.i. beter in aanmerking kunnen ko
men.
Evenwel, dit is een ondergeschikt
punt, ofschoon men toch ook niet
inoet vergeten dat 't in 't belang van
den Diocesanen Middenstandsbond
zelf is, wanneer al haar centrale on
derdeden (Zooveel mogelijk bij el
kaar. althans niet her en der ver
spreid, gevestigd zijn!
Als leden van de Coöperatieve
Bank kunnen Worden toegelaten le
den >yan den Diocesanen Boud ©n
rechtspersoonlijkheid-hehbende ver-
eenigingen (mits natuurlijk aan ze
kere eischen voldoende).
iWjj missen echter in d© concept-
statuten een nadere, omschrijving
van die vereenigingen. Het komt ons
voor, dat daarin toch niet mag ge
mist worden de zinsnede, dat deze
vereenigingen ten minste Middela-
standsvereenigingen (moeten zijla
Het Zal toch wel niet in de bedoe
ling JLiggen, vereenigingen van an
dere sociale samenstelling medezeg
genschap te geven in ide Credietbank
en ervan te laten profitoeren
In hoeverre deze vereenigingen
moeten staan op den grondslag die
ook door den R.-K. Diocesanen Mid
denstandsbond iwordt erkend, kan
eveneens nog een punt vafi bespre
king uitmaken.
De leden nemen een aandeel vin
f150, dat in vijftien jaarlijksche ter
mijnen kan worden gestort.
Omtrent het in werking treden
der Bank bepaalt een der artikelen,
dat deze met hare werkzaamheden
aanvangt, wanneer 10.000 is ge
stort. Hieruit volgt, dat een kleine
duizend lelden moeten zijn toegetre
den, voor en aleer de werkzaamhe
den der Bank kunnen beginnen, want
aangenomen mag worden, dat verre
weg' de meeste leden gebruik zullen
maken van hun bevoegdheid, het
aandeel in termijnen van f10 vol
te storten.
Dezte bepaling zal meenen wij
- alsnog wel veranderd worden. De
lijdensgeschiedenis van de 'Noord-
Brabantsche Hanzebanlc, die niet aan
kapitaal kon komen en zoolang in
staat van worden heeft verkeerd,
kan ten volle leeren hoe moordend
ten slotte voor een instelling als
deze langdurig uitstel van werk
zaamheid is, en hoeveel krachtsin
spanning er dan weer noodig zou
zijn om de belangstelling voor, en de
liefhebberij in de ziaak bij de Mid
denstanders levendig te krijgen!
[Wij zullen onze lezers niet ver
moeien door uitvoerig de Ontwerp
statuten der voorgestelde Crediet
bank na te gaan. Als bloemlezing
daaruit kan worden medegedeeld, dat
het bestuur bestaat uit. It.-K. per
sonen, die wat eenigszins vreemd
lijkt niet eens lid der vereen i ging
(credietbank) behoeven te zijn!,ft).
(art. 13 alinea, 4).
Voorts wordt de eigenlijke b'ank-
fliraetia geroerd Idoor een admini
strateur, en houdt een uit vijf leden
of niet-leden bestaande Raad van
Toezicht een wakend oog op den
gang van Zaken. Een geestelijk ad
viseur, die tevens de boeken en de
kas kan nazien, evenajls de leden
van den diaad van Toezicht, zal aan
de Coöperatie worden toegevoegd.
Intusschen is de geheel© Bank nog
onderworpen aan de controleering'
van het bestuur van den Diocesanen
Boud, dat het recht heeft ten allen
tijde in te grijpen, Waar de belangen
van ide veneeniging (bedoeld zal zijn,
in art. 36, de Bank) worden geschaad
of haar bestaan in gevaar wordt ge
bracht.
[Wij hebben hiermede het karakter
en de inrichting van de ontworpen
Diocesane (Middenstandsbank in zieer
globale trekken weergegeven.
Het spreekt van Zelf, dat over de
voorgestelde statuten nog meer op
merkingen ziijn te maken als die wte
hierboven aanstipten. Doch da,t be-
peuteren van kleinigheden was ons
doel niet. Ons doel riet het schrijven
van dit artikel was te doen zlien, hoe
de Katholieke Middenstand van gï-
lipel ons Dioeiees eendrachtig de han
den ineenslaat tot stoffelijke verbe
tering.
Ons doel was, te doen zien, hoe
er gewerkt wordt 6p sociaal gebied
door onze Idoomsche Middenstanders.
Dat dit speciaal op dit gehietd nu
weer uitkomt, doet ons te meer genoe
gen, omdat Wij reeds lang in edit blijd
op het tot stand komen van een dio-
sane crediet-organisatie hebben aan
gedrongen.
jWlanneer bet huishoudelijk Regle
ment evenwel Zal zijn samengesteld,
zal het zaak wezen te onderzoeken,
in hoeverre ook de plaatselijk© or
ganisaties jbf hunne gedelegeerden
iets znllcn hebben mee te" zeggen
in de ,Biank en in de Creidietverlee-
ring. Het is ons beslist oordeel, en
een oordeel dat wie nooit onder stoe
len of banken hebben gestoken, da,t
aan de plaatselijke Middenstandsor
ganisaties op eenige wijzte medezeg
genschap moet worden toe-gekend in
een Diocesane eiredietinstelling. Van
dit medezeggenschap blijkt niet uit
de statuten.
In de reglementen evenwel 'zdl dit
kunnen worden opgenomenb.v. door
verplicht advies van het plaatselijk
bestuur eener Middenstandsvereeni-
ging .bij eredietaanvragen, door in
formaties, idoor plaatselijke agent
schappen of op andere Wijzte.
Intusschen, (dit alles is van later
orde.
Nu zij onze vreugde uitgesproken
over het feit, dat riet zOoveiel ©rn-
stigen wil de regeling van 't actieve
Middenstandscrediet in onze Room-
sche organisaties is aangepakt. Zeer
veel nut- kan hiermee worden be
reikt, en de Katholieke Diocesane
Middenstandsbond toont er mede, op
den Weg van goed© sociale werk
zaamheid steeds vooruit te gaan.
Hoogerliuis en regearing.
Het schijnt dat koning Edward
ztelf wil ingrijpen, en iets doen om
het conflict tusschen het Hoogerhuis
en', (de heg tering af tel Wenden, althans
om een oplossing te Zoeken.
Naar een Reutertelegram uit Lon
den meldt, is de eerste minister As-
quith is gisteravond plotseling uit
Londen (vertrokken naar Balmoral,
waarheen jhb dooi' den koning tele-
grapthisch W'as ontboden.
De minister verliet het Lagerhuis
midden in een belangrijk Idebat oyer
eenige artikelen der begrooting.
Men acht nu te Londen het bezteek
van Asquit-h van buitengewoon ge
wicht, temeer daar het onmiddellijk
volgt op dat van Earl Cawdor, een
der invloedrijkste leden van het Hoo
gerhuis.
In liberale kringen is men vap
toeening, dat er van hoogerhand in
vloed zal wterden uitgeoefend ten
einde een ernstig constitutioneel con
flict af te- wenden.
De oorlog in hot WoOrenlawl.
Tn de SpaaDseke «rillingen is volgens
telegrammen uit MelilJa albs rustig
De vijand beproefde een aanval op
den Goeroegoeberg, maar moest zich
tengevolge van het krachtige verzet
der Spanjaarden terugtrekken. De
Spanjaarden leden geen verliezen.
De stammen in de omgeving van
Seloean en Moelaja laten hun familie
en kudden vee dieper naar het zuiden
trekken, terwijl de weerbare mannen
terugblijven.
De inboorlingen beweren, dat overal
de heilige oorlog tegen de Spanjaar
den wordt gepredikt.
Kaid Mkalsi, die de ziel van de
beweging is, moeten hebben verklaard,
dat de voornaamste stammen aan
zienlijke versterking zullen zenden
aan de tegen Spanje strijdende Moo-
renecharen.
Wsjang-ts j i-toeng.
Een telegram uit Peking- meldt,
dat Tsjarig- Teji Toeng, het bekende
lid van den Groot-en Ha ad, gestor
ven is.
Met Tejang „Tsji Toeng is een
ander van d© groot© Ohineescihte
staatslieden heengegaan, die don
nieuwen koers in Cjhina hebben voor
bereid-
Nadat zijn groote mededinger,
Joeam Sji Kaj, door een besluit van
den Prins Rogent uit de regeering
was verwijderd, was de overledene
de man, van wien men verwachtte,
dat hij met forsche hand het Chi-
neesehe schip van stapt in den koers
der hervormingen zou wteten te stu
ren.
Maar Tsjang Tsji Toeng was reeds
oud, hem ontbrak de energie van
een Joe an ,Sji Kai, die nog in de
kracht zijns levens tot niets doen
werd veroordeeld,
In den laatsten tijd luidden de
berichten omtrent den gezondheids
toestand van Tsjang Tsji Töeng min
der gunstig, zoodat Idiens dood niet
onverwacht komt.
Hij was ©en der weinige Ohinee-
zjen, onder de vele Mantsjoes, (die
de Prins Regent met regeeringsge-
zag' bekleedde. De mogelijkheid be
staat dus, dat het Mnntsjoe-, d-b het
conservatieve element, zich nu nog
krachtiger zal doen gevoelen, maar
ziekerheid bestaat hieromtrent even
min ads ten aanzien van zooveel
het land van raadselen, dat (China
heet.
Een verzinsel.
De „Nieuwe Rolt. Ct." wist te ver
tellen: „dat de Paus diep is getroffen
door den tragischen dood. van zijn nicht
Annetta Sarto, die volgens de bladen
to Rome, 'te Milaan zelfmoord heeft
gepleegd in een viaag van godsdienst
waanzin".
Dan volgt het verhaal van den zelf
moord. Mej. Sarto overgoot zich met
petroleum, en stak zich in brand.
De correspondent der „Daily Mail
te Rome, heeft een onderzoek naar dit
verhaal ingesteld en seint nu aan zijn
blad, dat het jonge mejisje van den
naam Sarto, dat zich onlangs in Lom-
bardije g«elfinoord heeft, geenszins een
nicht van den Paus is en dat zij in goon
enkel opzicht met den Paus verwant is.
Er is hier alleen een eenvoudige gelijk
namigheid in het spel.
„Dat de Paus diep getroffen is dooi
den tragischen dood van zijn nibht
is dus louter brutale fantasie van libe
rale dagbladcorrespondenten
Een mijn-ontploffing.
Volgens een bericht uit Roslyn, in
den Amerikaanschen staat Washington,
is in een kolenmijn van de North-Wes
tern Improvement Company, een ont
ploffing van injjngas geweest, waar
door acht mannen zijn gedood en drie
gevaarlijk gewond. De vlammen, die
hoog uit de schacht sloegen, verteer
den de gebouwen daaromheen. Bij het
afzenden van het telegram stond do
mijn nog hevig te branden.
Hij leende!
Een paar agenten bespeurden op een
der Parijsche boulevards een jongen
man, die bij alle voorbijgangers om
geld bedelde. De jonge man werd ge
arresteerd en naar een politiebureau ge
bracht, waar de commissaris hem on
dervroeg.-
„Uw naam?"
„Verquand, doctor in de rechten."
„Wal? Doctor in de rechten?"
„Ja, sinds 2 jaar."
De jong» man tiel als btwijs zij»
bul zi»»
„En bedelt u ru?!'
„Ik bedel niet."
Bedelt u niet? Men heeft toch ge
zien, dat u de voorbijgangers aanhield
en hun geld vroeg?"
„Jawel, dat is zoo. Maar ik bedelde
niet.... ik leende alleen. Men heeft me
wel geld gegeven, maar dat zal ik terug
geven, zoodra ik in mijn goede dagen
kom."
Desniettegenstaande werd de zeerge
leerde in het klabakarium geïnterneerd.
Praetisch Amerikaansck.
Engelsche bladen melden uit New-
York:
Men seint uit Washington dat een uit
gave van 500.000 dollars voor militaire
vliegtoestellen uit de begroeting van
oorlog is geschrapt.
De militaire overheid is van meening,
dat de vooruitgang in luchtvaartzaken,
zoo snel zal gaan, dat, wat men heden
aankoopt, reeds het volgende jaar niet
de minste waarde meer zal hebben.
De reehters te slim.
Een dagbladverkoop er in een der
voorsteden van Londen, is de vorige
week de rechters te slim af geweest.
Een onverbiddelijke rechter had hem
veroordeeld lot 10 shillings boete, om
dat hij ss Zondags zijn winkel had ge
opend. De veroordeelde betaalde
aanstonds in farthings (een geldstukje
als ons halfcontje). Het hof weigerde
dit geld te ontvangen en gaf hem 24
uren tijd om in goud of zilver te be
talen.
Maar de dagbladman kende ook de
Engelsche wet. Hij verscheen weer
voor het hof en met de wet in diei
hand bewees hij, dat de kopermunt
moet aangenomen worden tot een be
loop van eenige ponden sterling.
Waarop het hof, zijn dwaling erken
nend, zich bereid verklaarde de tien
shillings in farthings te ontvangen.
Maar nu had het zonder den waard
gerekend. Met de eene hand stak de
man zijn geld weer in den zak en met
de andere hand toonde hij aan het
hof een anderen tekst van de wet,
zeggende, dat het hof het recht niet
meer heeft het beloop eener boete te
eischen wanneer het eens geweigerd
heeft ze aan te nemen.
Men oordeele over het gelach der
aanwezigen bij de slimme poets van
den dagbladman. Alleen het hof lachte
niet.
De Kamerverkioaing te Breukelen.
De uilslag der gisteren plaat» gehad
hebbende herstemming in het district
Breukelen ter verkiezing van een lid
van de Tweede Kanoer, in de vacature
J. H. de Waal Mulefijt, is als volgt:
Uitgebracht 6675 geldige stemmen.
Hiervan verkregen de heeren mr. F.
H. de Monte ver Loren (anti rev.)
3514 en jhr. mr. J. B. L. G. C. de
Wykerslooth de Weerdesteyn (kath
3161 stemmen, zoodat gekozen is de
heer De Mode ver Loren.
Bij de verkiezing op 22 September
jl. verkregen de heeren De Monté
1772, de Wykerslooth 2625, baron
Van Tuyll van Serooskerken (lib.)
1070 en mr. Doude van Troostwijk
(chr.-hist 953 stemmen. Er werden
toen uitgebracht 6420 stemmen.
Do Hoogleeraal' dr. Nolens.
Maandag 11 October, des nam. te
3 uur, zal dr. Wl H. Nol ens, benoemd
tot buitengewoon hoogleeraar in de ar
beidswetgeving als onderdeel van het
administratieve recht en van de staat
huishoudkunde aan de Amsterdamsche
Universiteit, dit ambt openlijk aanvaar
den door het uitspreken eener redevoe
ring in de aula.
De lieer Lovink en de Minister.
Het Ilaagsche correspondentie bureau
meldt:
Na van bevoegde zijde de tegenspraak
te hebben vernomen van het bestaan
eener minder goede verstandhouding
tusschen den Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel en den directeur-
geiieraal van Landbouw, den heer Lo
vink, kregen wij bovendien zekerheid
van do bevestiging daarvan door den
directeur-generaal zelf.
Het ontwerpweiboek van burgerlijke
reoiitsvordering.
Naar de „Tel." verneemt, is de com
missie uit de Nederlandsche Juriaten-
vereeniging, belast met de aameritel-
liug van een ontwerp voor een Wet
boek v n burgerlijke rfchtsvor iering,
nrienopg met haar arbeid gereed. Het
ontwerp zal slechts een paar honderd
artikelen bevatten en de publicatie
mag in den aanvang van bet volgende
jaar reeds worden verwacht
Generaal Van Daalen.
Luitenant-generaal G. C. E. van
Daalen vertrok gisteren (Dinsdag 5
October) met den D.-trein van 11.30
met zijn gezin uit Arnhem naar Wies-
baden, om van daar naar Genua t«
gaan, teneinde zich in te schepen op
de „Qrotius" van de Maatschappij
Nederland, die 14 October as. van
Genua naar Indië vertrekt.
Het huldeblijk Lovink.
Naar het „N. v. d. D. verneemt,
zullen de gezamenlijke tuinbouwver-
eenigiügen den heer Lovink een af
zonderlijke souvenir bij zijn vertrek
aanbieden.
De ridderordenxaak.
De Tijd* vertrouwt, dat dr. Kuyper
zich niet zal onttrekken aan de nood
zakelijke opheldering en verdediging.
Daardoor zal een parlementaire en
quête:, als waarover Mr. Troelstiw
schreef, overbodig worden. Maar eerst
irfoet een volledige pubiicoering va*
het materiaal der aanklacht hebbe*
plaats gehad. Aan de beschuldiging
derhalve eerst het woord, daarna aa*
dr. Kuyper.
Hieraan voegt „De Tijd" nog het vol
gende toe:
„Geven de aanklagers aan de uitnoo-
diging tot het indienen van hun gehee-
>e aanklacht geen gehoor, dan behoort
o.i. dr. Kuyper toch niet te zwijgen.
Er zijn feiten, door hem als waar er
kend, die noodzakelijk opheldering ver-
aischen. Doch dan ook zal hij ziek
niets verder hebben aan te trekke*
van later, nadat hij gesproken heeft,
tegen hem uitgebrachte beschuldigingen.
Immers het zou dan overduidelijk aa*
het licht zijn gekomen, dat niet het
rein houden van ons publiek en staat
kundig leven, maar het „afmaken"1 .va*
een machtigen staatkundigen tegenstan
der de ware oorzaak is geweest va*
het geheele kabaal.
De rechterzijde met haar in beide Ka
mers oppermachtige meerderheid heeft
in deze onaangename zaak een wellicht
moeilijken, doch emstigen en heilige*
plicht te vervullen; zij heeft eenerzijds
er tegen te waken, dat niet een groot
politiek man door intrigues en door las
ter van de hem toekomende plaats op
het staatslooneel worde verdrongen,
doch van den anderen kant, te toonen,'
dat de strijd voor zedelijkheid, ook ia
het staatsbestuur, bij haar geen ijdel»
leuze is en dat bij haar, volstrekt e*
onvoorwaardelijk, beginselen hooger em
meer gelden dan personen."
De wereldtaal Espera*t«.
In de laatste weken gaat de Espe
ranto-!) eweging ook in ons land merk
baar yooruit. To Rozendaal is thans
opgericht de Esperantisten-vereeniging
„La Limpioniroj", welke een afdeeiing
is geworden van de Nederlandsche Es-
perantistenvereeniging, zijnde dit reeds
de 8e afdeeiing van die vereeniging.
To Blaricum is Zondag als resul
taat van eene causerie over Esperanto,
toegelicht met lichtbeelden, een en an
der gegeven door den heer H. Blok, uit
Amsterdam, opgericht de „Gooische Es-
perantislenclub". Als leidster dier club
zal voorloopig optreden Mevr. E. Ham
burger—Cordes, Blaricum.
In navolging van Amsterdam, zulle*
thans ook te 's-Gravenhage een aantal
politie-agenten cursussen in Esperanto
volgen.
Het Gemeentebestuur van Amsterdam
heeft aan de afd, Amsterdam der Ne
derlandsche Esporantistenvereeniging
vergunning gegeven tot gebruik van ee
nige schoollokalen tot het geven va*
Esperanto-cursussen door die afdeeiing.
Bij eene inschrijving van deToynbee-
vereeniging te Haarlem, hebben zich
de vorige week meer leerlingen opgege
ven voor het volgen van een Esperanto-
cursus, dan voor eene in de Duitsch»
taal, zoodat besloten is de .laatsle cur
sus te doen vervallen en die in het
Esperanto te doen plaats vinden. Als
leidster daarvan zal optreden Mevr. J.
H. C. Habermehl—Sevenhuysen. D»
heer Habermehl geeft reeds sedert en
kele weken onderricht in Esperanto
aan alle 34 leerlingen van zijne klasse,
de resultaten moeten reeds zeer be
vredigend zijn. Bij Ministerieel Besluit
was aan de afd. Haarlem t. z. t. toege
staan gebrlfc te maken van de lokale*
der Rijkskweekschool, voor het houden
van Esperanto-cursussen. Op 13 Octo
ber a.s .zal aldaar, daartoe uitgenoo-
digd door de Handels- en Kanloorbe-
éi»nd«nv»r»«nigin| „Maronrius*. éoor
