DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
It
üiniiae*lttgfli®we»i 29-31-33, Haarlem
Een Roomsche Leeszaal
en Bibliotheek?
BUITENLAND.
Gemengde Buitenlandsche berichten
BINNENLAND
WOENSOüHQ IO NOV. 1909.
34ste Jaargang No, 7038
Bureaux van Redactie en Administratie:
Intercommiisiaal Teiefoonnummer 1426.
B.
Voor advertentiën en reclames buiten Haarlem en de agentschappen wende men zich uitsluitend tot RICARDO's Advertentie-Bureau, N. Z. Voorburgwal 242, Amsterdam, Int. Telefoon 1020.
Dit nummer bestaat
uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
FRANKRIJK.
ENGELAND.
GRIEKENLAND.
in
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ASONNEIMERTSPRMSi
ï*or maanden voor Haarlemf 1.86
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.85
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80
AfsorwDrlytte nummerr 0,08
PRIJS DER ADVERTEftu ÉH:
Van 16 regels 60 cent (contant 50 cent).
Iedere regel meer10 cent.
Buiten Haarlem en de Agentschappen SO cent per regel. Reclames dubbel tarief.
Dienstaanbiedingen 25 cent (6 regels), driemaal voor 50 cents (4 contant).
Alle betalende abocnés op dit blad, die In bet bedt eener verzekeringspolis tjjo, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor
GULDEN bij
verlies van
GULDEN bil
levenslange onge
schiktheid tot
werken.
400
.GULDEN t.S
overlijden.
GULDEN bij
verlies van éen
band of voet
isi
GULDEN bij
verlies "an
éen oog.
100
GULDEN bij
verbes van
éen duim
Si
één
wijsvinger.
15
GULDEN bi;
verlies van
éen anderen
vinger
De uitkerrlng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij Ocean", Bijkantoor voor Haarlem de Nederfandsche Credietbank Nieuwe Gracht II.
Het onderwerp is in Katholieke
leringen, zoowel te Haarlem, als el
ders, niet nieuw.
Hier ter stede vooral is liet her
haaldelijk besproken, met name in 't
Qomité der ivatii. Sociale Actie, en
naar aanleiding vap 'in dat Comité
Qenomen besluiten en igeuite wen-
mdlien zijn in de richting' die men
naar algemeene opinie knoet inslaan,
reeds stappen gedaan.
•jWiaarom we dan ditmaal erop te
rugkamen
Omdat gisteravond in fle verga
dering van het Plaatselijk Comité
der K. S A de zaak nogmaals (ter
sprake kwam, en Idoor een der aan
wezigen een indrukmak>ejnde pleit
rede voor zulk ieen Leeszaal en Bi-
fcüiotheek gehouden werdomdat
voorts het hoofdpunt van deze pleit
rede: de nooizakelijkheid van een
dergelijke instelling, 'in truimer kring
dan in het .„onder-onsje" van het
Plaatselijk Comité bekend moet wor
den gemaakt; ten slotte nog, om
dat dit alles voor ons een welkome
en gaarne aangegrepen taanleiding is
otp deze zaak .terug te komen.
Merkwaardig iis wel, dat tot dus
verre de pogingen om te komen tot
een Katholieke Bibliotheek met
Leeszaal, althans van lie soort en
uitgebreidheid als de jomstandighe-
den van dezen 'tijd vereist-hen en wiep-
schelijk maken, nergens'nog geslaagd
zijn te noemen.
Terwijl de zoogenaamd ineutrale
Leesza en op v rs h d end.: plaatsen
bloeien en druk (bezocht worden, kun
nen Boomsche leeszalen (niet tot
stand komen of (althans het hoofd
niet boven water hóuden-
Dat ligt (de conclusie mag zoo
stellig jworden gemaakt, omdat ze
»co voor de hand ligt - eenvoudig
jhieraan, dat de Katholieken o ver het
Algemeen de noodzakelijkheid 7an
een Boomsche Leeszaal te weinig
inzien, of liever, niet- genoog aan
dacht hebben geschonken laan die
noodzakelijkheid.
Alles kan ook niet in eeins komen
De volstrekte onmisbaarheid
idea* Katholieke pers, do onbfwijs-
baarheid van haar bestaan en bloei
in het Boomsche leven, wordt pas in
de laatste jaren meer-algemeen be
grepen. Het is een feit dat bij het
scherper meeleven van'publieke actie
door onze Katholieken, ook denood-
xakelijkheid van eigen lep beter voor
lichting', afscheiding ook van de een
zijdige en partijdige voorstellingen
die de niet Christelijke on op haar
voetspoor de neutrale 'pers geeft,
meer en meer (wordt ingezien.
Leefde vroeger de iRoomselhe pers
hij de gratie van weinigen, die zich
groote offers getroostten fin het alge
meen belang1 der Katholieken,
dank zij voortdurende propaganda,
voorlichting en betere kennis, en
(we mogen het ook zeggen) eigen ver-
Üeteripg; groeit en breidt zich uit
in steeds breeder* lagen van het volk
de overtuiging, dat dader Katholiek,
rijk of arm, naar brachten, voor eigen
belang de Boomsche'kranten heeft te
steunen, zooals men (steunt dien bond
genoot en den vriend.
Doch. de Pers [beheerscht nog' maar
een deel van dat groote gebied „lec
tuur", dat ook 'al door den enorm en
vooruitgang* der technische 'Weten
schappen, door de pO'pulaTisatie van
kennis, door het steeds-levendiger-
medeleven van Jan Lm alleman met
de vraagstukken van den dag, met
literatuur en kunst en socialen ar
beid, ook voor een ieder wijd de 'gren
zen moet uitbreiden.
'Naast de krant (staat de Illustra
tie, staat de koman- en ontspannings
lectuur, stean de (sociale volksboeken
en periodieke ge ehriften.
En al mag en moet gewaardeerd
Worden wat in deze richting' is en
Wendt gedaan, toch ïkan men niet
ontkennen dat bet bewustzijn bij
ons Boomscihë volk, ld at o ok deze
Onderdeden der „lectuur" in h,et alge
meen, noodzakelijk de Katholieke
kleur* moeten dragen, nog niet zóó
overal is doorgedrongen als ver
wacht kon worden pa alles wat reeds
over en voor dit onderwerp is ge
sproken en besloten.
Aan dit verzuim twant een ver
zuim ,is het kan niet op eenmaal
worden te gemoet gekomen. ,Wie al
les tegelijk onderhanden wil nemen,
voleindigt niets.
Doch als we nu plaatselijke toe
standen onder de nogen zien, dan
mag toch gevraagd of de tijd niet
daar* is, door onophoudelijk de be
langstelling op te wekken en op 'dit
stuk te blij ven hameren, een po
ging te doen ons Boomsche publiek
warm te maken ivoor een zoo nut
tige en nootzakelijke izaak als de
Katholieke Leeszaal en Bibliotheek
toch onweersproken is.
Dit artikel zij onzerzijds daartoe
een bijdrage.
Onze Katholieke veneenig inge,n
en we denken daarbij vooral aan da
K S A|, nan „Geloof en Weten
schap", aan den Kiaih. Volksbond
en andere -zullen het eigenlijk©
werk moeten aanpakken
Wij kunnen slechts ,aan bevelen, de
belangstelling" wakker maken, |i©
zaak voor de balie der publieke opi
nie brengen.
Maai* het dunkt óns tijd, daarmee
aan te vangen, en zóó iets. te doen
naar de mate tvan onze krachten, om
het ideaal: een Boomsche Leeszaal
met Bibliotheek voor Haarlem (en
zoo mogelijk ooklde omstreken) bin
nen niet al ,te langen tijd verwezen
lijkt te zien.
Wanneer die ineen ing door anderen
wordt gedeeld, dan is het ten slotte
neg maar een 'kwestie van goede
en gezonde samenwerking; om tot
zulk een stichting te komen
We hebben in een paar artikelen,
voor eenigen tijd hier geplaatst, lof
toegezwaaid aan de 'beide Bibliothe
ken die óp idit gebied reeds doen
wat ze kunnen om uitspannings-
lectuur onder deugdelijke Katholieke
controle te verspieiden
Doch dat fe nog maar een begin
Er moet méér (worden gedaan, en
er kan nog heel' wat worden ige-
werkt in dit opzicht
Doch dan zal |het toch wel moe
ten komen tot een samenwerking van
allen, tot een opofferen misschien
van eigen inzicht of van historische
rechten aan de algemeene actie.
Intusschen is dit geen bezwiaar, en
zal zelfs blijinoedigdaaraan voldaan
werden, wanneer maar (algemeen on
der de Katholieken |db meen i ng vast
staan zal en 'ingeworteld zal weze|n,
dat de eischenlvan onzen tijd 'jen Smo-
dem-inger.iicih.te, goedvoorziene uit
leenbibliotheek voor de Katholieken
met zoo mogelijk een Leeszaal daar
aan verbonden, gebiedend void ren
WSj wenschen voor heden alleen
dit laatste bij onze lezers in te scher
pen Wanneer in idezisn gieest dan
door particulieren of Vereenig'ingep
voorstellen worden gedaan of maat
regelen genomen, dan zullen die
I maatregelen en voorstellen in goed-
voorbereide harten vallen, zoo van
nu-af ieder Katholiek van eenige
ontwikkeling en sociaal medevoelen
bij zichzelf maar 'wil overwegen,
dat het toch eigenlijk noodzakelijk is
in Haarlem voor tons, Bioomschen,
een Leeszaal en Bibliotheek te heb
ben, die op {de hoogte is van (dezen
tijd en mede 'groeit da arme ie
DE BRIEF DER BISSCHOPPEN EN
DE BÖOZE SCHOOLMEESTERS.
Opmerkenswaardig in den „strijd
om het kind" zooals we dien g'steren
uitv. erig hebben uiteeng°zpt, is een
a tikel in den liberalen „Figaro," van
den even liberalen Julien de Narfon,
die tegen den gemeenschappelijker
brief der bisschoppen niet het minste
bezwaar heeft gehad.
Narfon vraagt zu ad rem, welke
mbada deze brief aan de onderwijzers
kan hebben berokkend
De onderwijzers beweren, dat het
stuk van de bisschoppen een reefed
aantijgingen bevat van algemeener
aid, als daar zijn, d t zij voor de kin
leren een moreel gevaar zijn, dat zii
de moraal zelf niet nakomen, dat zij
een onderwijs verstrekken dat niet
strookt met de goede zeden en met
het maatschappelijk belang, dat zij
een der voornaamste oorzaken zijn
van het kwaad, dat tegelijkertijd het
gezin, de moraal en het vaderlandsch
gevoel treft, dat zij leugen en laster
in de hand werken door de school
boekjes, dat zij bet geloot en de deugd
van de kinderen bedreigen. Deze aan
tijgingen, beweren de onderwijzers, be-
nadeelen het onderwijzerskorps in
materieel en moreel opzicht. In mate
rieel opzicht, daar de handelwijze van
de bisschoppen kan leiden tot ontvol
king van do openbare school, in mo
reel opzicht, daar zij het gezag schaadt
dat voor elk onderwijzer onmisbaar
is tegenover de kinderen die bun wor
den toevertrouwd.
Julien de Narfon meent, dat mate
rieel nadeel pas geleden zou zijn door
den bisschoppelijken brief, wanneer er
een aantal onderwijzers werd ontsla
gen in verband met de feitelijke ont
volking van de school, die het gevolg
zou zijn van den brief der bisschop
pen. Zijn de onderwijzers daar soms
ongerust over?
Wat het moreel nadeel betreft, meent
de Narfon, daar zijn de bisschoppen
niet aansprakelijk voor, maar de on
derwijzers zelfl -
Debisschoppen doen niet anders
dan het kwaad aanwijzen.
Zij zouden het niet hebben kunnen
aanwijzen als het niet bestond! Tot
de kleine minderheid van onderwijzers
die hun taak slecht begrijpen moet
het onderwijzerskorps zich richten,
Diet met een proces, maar met goeden
raad.
Julien de Narfon is voorts van mee
ning, dat de bisschoppen niet tegen
het heele onderwijzerekorps waarechu
wen, maar dat zij enkel de slechte
onderwijzers bedoelen, en hij zegt, dat
de radicalen en radicaal socialisten de
onderwijzers hebben opgezet, om den
kerkdijken strijd weer op den voor
grond te brengen, wat bun voor de
aanstaande verkiezingen goed zou uit
komen.
Dat oordeel van een man die het
weten kan, geeft alweer een aardig
tintje aan de berichten van wat in een
lam als Frankrijk gebeurt 1
HET PROCES-STEINHEIL.
We meldden gisteren, dat door ver
schillende bladen bij net proces
SteiDheil een geheimzinnige afspraak
wordt verondersteld tusscben de be
klaagde en den president, om de
zaak-Felix Faure, die zeer nauw in
betrekking zou staan tot den moord,
niet aan te roeren. Als de beklaagde
dat houdt, dan zou ze vrijgesproken
worden, want de regeering wil geen
schandaal verwekken.
Aldus is de voorstelling van zaken,
door de anti-regeerings gezinde pers.
de „Action Frangaise" voorop, gege
ven.
Nu is bet merkwaardig, dat ook de
liberale bladen ten ohzent tot nog
toe zwegen als moffen over deze ver-
ondefStellingeD.
Maar nóg merkwaardiger is, dat den
Parijechen correspondent der „N. Rott.
Ct." gisteren blijkbaar dit alles te
machtig is geweest.
Hij licht dan ook een tipje op van
deu sluier, die over dit proces ligt,
door het volgende merkwaardige te
legram
„De advocaten die vooraan zitten,
zeggen met volstrekte zekerheid ge-
noord te hebben, dat in het be in der
zitting, toen de president scherp was,
mevrouw Steinheil zenuwachtig drei
gende gezegd heeft: mijnheer de pre
sident, neb medelijden. U weet dit
ik van een diepe discretie ben; ik
verdedig mij omdat het moet, maar
heb medelijden anders De president
liet haar Diet verder gaan, ging snel
met ondervragen van een getuige door
Voor het eerst fluisterde de advokaat
mevrouw Steinheil iets in het oor."
Wij commentariëeren niet.
Doch dat hier wat achter zit is
duidelijk I
EEN BEDE VAN ASQUITH.
[Minister Asquitih (heeft gisteren
in de Guildhall, bij het jaarbanket
van den nieuwen Lord Mayor, een
groote politieke rede gehouden.
Hij sprak vooral over 'ie buiten-
landsdhe aangelegenheden.
De aard onzer betrekkingen met
de overige mogendheden, zeide hij,
is in de geheel© wereld bekend. De
bezorgdheid, die het afgieloopen jaar
de internationale politiek inboezem
de, is gelukkig verdwenen. Engeland
had in het Oosten geen zelfzuchtig
doel. Zijn eenig doel was toen de.
vrede te bewaren en er voor zorg te
dragen, dat de uit de verdragen
voortvloeiende regelingen aan de
algemeen© goedkeuring werden on
derworpen.
Dit doel is in beginsel bereikt
Nu de groote mogendheden toonen
dat zij zich weten te beperken, kan
het niet onmogelijk zijn voor de ge
meenschappelijke pogingen van ©en
diplomatie, die den vrede wenscht,
de moeielijkheden te verzachten en
te regelen. Onze overeenkomsten en
enze vriendschapsbanden met ande
re mogendheden dragen geenszins
een aanvallend of uitsluitend karak
ter. Er is niets tusscben Engeland
en Duitschlani, dat een volledig©
en vriendschappelijke overeenkomst,
waarmede de verstandigste staats
lieden in de twee landen zich bezig-
hcuden, in den weg' staat.
Over den Congo sprekende zeide
Asquith:
De voorwaarden gesteld aan de
schepping' van den Copgostaat zijn
voortdurend geschonden. Het land
is voor den handel gesloten, de in
woners moeten gedwongen arbeid
verrichten en hun toestand wordt
steeds erger.
Het is ons onmogelijk geworden
voor de Engelsche onderdanen een
andere jurisdictie dan ide onze te
erkennen.
België heeft thans een politieke
verklaring' afgelegd, die Asquith van
groot gewicht toescheen, ofschoon de
Engelsche regeering nog niet den
tijld heeft gehad die verklaring
nauwkeurig' na te gaan- Asquith be
groette dit stuk als grootere ver
wachtingen aanbiedende dan eenig
ander. De Ctongokwestie zal haar
definitieve oplossing krijgen zoodra
Engeland een naasting door België,
op de gemeenschappelijk© rechten der
menschelijkheid gegrond, zal kunnen
erkennen.
Als wij onze beslissing ten aanzien
van onze toestemming tot de (naas
ting1 opschorten aldus verder As
quith dan geschiedt Kt, omdat
wij" het oude stelsel niet kunnen goed
keuren. Als België de door ons ge-
wensdhte volledige verandering aan
brengt, zullen wij ons haasten lie
naasting te erkennen.
VREEMDE INMENGING?
Dat het ernstig Wordt in Athene
blijkt wel uit eene, veel opzien ba-
remde vergadering, Idi© door alle ge
zanten van groote mogendheden bij
den Italiaanschen gezant is gehou
den
Op die vergadering móet Idle ha
chelijke toestand en de kwestie van
vreemde inmenging ter sprake geko
men zijn
De gezanten hebben hun Engel-
schen collega Elliot opgedragen, de
Kamervergaderingen bij te wonen,
cm Idocr eigen aanschouwing de par
lementaire toestanden beter te leerep
kennen.
Do sterke ontstemming, die tegen
Engeland bestaat, wordt nog aan
gewakkerd door het veelbesproken
feit, dat de bevelhebber van de En
gelsche vloot te Phaleron tijdens de
muiterij' van T'ipaldos aan de regee
ring' gevraagd heeft, of zij de mui
tende schepen als zeerooversschtepen
beschouwde, in welk geval hij' togen
die schepen zou optreden.
DE KRETENZISCHE KWESTIE.
Volgens de „Neue Prei© Ppesse"
hebben de Kreta b©sthu*m©nde mo
gendheden op de laatste Turksche
nota geantwoord, dat het huidige
oogenblik niet gunstig_ is om de
Kretenzer lowest definitief te rege
len en ld at de status quo op Kreta
moest worden gehandhaafd.
De korkveirvol<riiig in| Frajukrijk.
Met 42 tegen 17 stemmen heeft de
Parijsche gemeenteraad een voorstel
aangenomen, waardoor aan de onder
wijzers en onderwijzeressen een crodiet
van 5000 francs wordt verleend, om
zich voor het gerecht tegen de aanval
lers der leekonschool te kunnen verde
digen.
Een aanslag?
Aan het station van Hondaye, dat de
koning van Portugal voorbij komt om
zich naar Cherbourg to begeven, is ze
kere Garce gevat, toen hij met den
sneltrein uit Madrid aankwam. Hij is
een man, die vele veroordeedingeai ach
ter den rug heeft en reeds zesmaal
uit het tuchthuis ontsnapt is.
De Mairokkaansclio veldtocht geëindigd.
Uit Meliah komt bericht, dat de
krijgsverrichtingen als geëindigd be
schouwd worden.
De afgezanten van Moelai Hafid
hebben de Beni Sikar opnieuw ver
maand, zich naar de wenschen van
de Spanjaards te gedragen.
Negus iMenfolik.
De nieuwste berichten in de buiten
landsche bladen, voor zoover zij be
trekking hebben op den Negus van
Abcssynië, behelzen dat de vorst zijn
aanval van beroerte te boven is geko
men en voor het oogenblik buiten ge
vaar is.
Een diefstal met e«n staartje.
Men herinnert zich welk een sensae
tie indertijd in Engeland gewekt werd
door het bericht, dat de Iersche kroon-
juweelen, die een groote waarde ver
tegenwoordigden, uit de schatkamer van
Dublin Castle ontvreemd waren. Een
diepe geheimzinnigheid heeft altijd de
zen diefstal omgeven en nooit is men
iets omtrent de dieven te weten kun
nen komen. Alleen de toenmalige schat
bewaarder, sir Arthur Vicars, onder
vond de gevolgen van liet feit, dat
hoofdzakelijk aan zijn onbedachtzaam
heid geweten werd.
Nu heeft sir Vicars nooit berust bij
de blaam, die daardoor op zijn naam
geworpen werd. Altijd protesteerde hij
tegen hetgeen hem werd ten laste ge
legd.
In het jongste nummer van de „Ti
mes" laat hij nu weer in een brief
aan den „editor" een nieuw protest hoe
ren
„De regeering weet, zoo schrijft hij
o.a., wie de dief is. Ook Scotland Yard
weet het en toch heeft de politie te
Dublin nog niets gedaan, ofschoon zij
toch verantwoordelijk moet worden ge
steld voor de bewaking van de schat
kamer op Dublin Castle, buiten de
diensturen, en zooals zij zelf erkent,
moet de diefstal ook niet in de dienst
uren gebeurd zijn.
„Ik verwonder mij er over, dat het
Britsche publiek zoo lang maar goed
moedig berusten blijft bij die groote
bedriegerij der justitie en niet aan
dringt op het bekend worden der
waarheid."
Vroeger, toen sir Vicars dezelfde be
schuldiging in meer bedekten vorm en
met meer voorzichtiger woorden had
uitgesproken, heeft de onderkoning van
Ierland Birrell in. het Lagerhuis allen
grond aan zijn beweringen ontzegd. Men
mag nu wel met eenige spanning te
gemoet zien, welk antwoord de Engel
sche regeering op deze besliste en open
lijke aantijgingen van den oud-schat
bewaarder geven zal.
Een auto-ongeluk in Amerika.
Naar een „Central News"-telegram uit
Chicago, meldt, heeft in de buurt van
die stajd gisteren een auto-ongeluk plaats
gehad, dat aan zes menschen het leven
heeft gekost.
In volle vaart reed de auto naar
de Plaines-rivier, op de plaats waar een
draaibrug de beide oevers verbindt. Te
laiat bemerkte de chauffeur echter, dat
de brug opengedraaid was. Hij wilde
nog stoppen, maar de auto had te groo
te vaart. Ilij schoof van den hoogen
oever het water in, viel.onderste boven
en maakte zoo de redding van de in
zittenden onmogelijk.
Uit de Staatscourant.
De gewone audiënties van de minis
ters van Koloniën en van Marine
zullen op Vrijdag 12 November niet
plaats hebben.
Kapitein Christoffel.
Aan het diner, dat Zaterdag dei
Kapitein Christoffel in het DoeleD
Hotel te Amsterdam aar geboden zxl
worden, nadat hem 's middags d-
E»resabel is uitgereikt, zullen ongeveer
60 officieren aanzitten.
Wijziging der Kinderwetten.
De „N. R. Ct." meldt, dat het in
bet voornemen lig tebevorderen.dat
de wet. tot wijziging der civiele kin
derwetten op 1 December as. in
werking trede.
Het Nederlandseb eskader in Japan.
Uit Tokio werd d.d. 21 October j.l.
aan Reuter geschreven:
Nederlandsche oorlogsschepen zijn
sedert 15 jaar niet in een der Japan-
eche havens binnengevallen, waarom
het bezoek van de pantserschepen „De
Ruyter", „Koningin Regentes" en
„Maarten Harpensz. Tromp" een feit
van groot belang werd geacht en aan
de Japansche autoriteiten gelegenheid
schonk, om blijk te geven van haar
goede gezindheid ten aanzien van het
Nederlandsche volk.
De kapitein ter zee G. F.Tydeman,
die het bevel voert over het eskader,
benevens zijn officieren waren de
gasten van den admiraal der Japan
sche marine, graaf Okoema, van den
minister van Buitenlandsche Zaken
en andere voorname Japanners en
natuurlijk ook van den Nederland-
schen gezant, Van Royen, in het ge
zantschapsgebouw, terwijl dezebo.en-
dien ter hunner eere een feest op veel
grootere schaal aanrichtte in het
voornaamste hotel te Tokio, dat door
alle leden van het corps oiplomatique
en de Japansche marine-autoriteiten
benevens tal van officieren werd bijge
woond.
Een museum „Oud-Sohiedarc
Door de goede zorgen van den beer
G. Viseer Bz., oud wethouder dier
gemeente, werd indertijd wat Schiedam
bezat aan oadhedenj zorgvuldig bij
eengebracht en geborgen in een der
bovenlokalen van den St. Joris Doele.
Die verzameling is langzamerhand
door aaDkoop enz. zóó uitgebreid, dat
zii den naam van Stedelijk Museum,
dien haar gegeven is, iret eere kan
dragen.
Dinsdagnamiddag is dat Musenm
door den burgemet-ster, in tegenwoor
digheid van de gemeenteraadsleden,
voor geopend verklaard.
De Minister van Koloniën en de
Indiscke Missiën.
In ons Tweede Blad van hedetni
hebben we een en ander gezegd over
den ongunstigen indruk, die de Me
morie van Antwoord van Minister de
.Waal [MaJeiiji heeft gewiekt bij ver
schillenden.
De Minister deed zich, in het ré
sumé dat het Coi respondentieburcau
gaf van de Memorie, voor als een die
zich liefst neutraal hield, tegenover
de zending.
Dat is toch allerminst, wat een
Christelijk Minister doen moet,
meende men.
INu blijkt echter dat het résumé
van het Correspondentiebureau (niet
juist was!.
Het cfficüeele stuk. nu verschenen,
geeft door enkele zinsneden die in
het résumé zijn weggelaten, een heel
anderen indruk.
Ziehier wat in het officieel© stuk
de Minister zeide:
„Ten opzichte van de zending
komt zijn standpunt daarop peer,
dat hare zegenrijke werking door
hem dankbaar wordt erkend en dat
hij haar waardeert als een zedelijk
goed, waarvan de beteeken is voor
ontwikkeling van Intiii op den weg
naaa* hpogere cultuur van groote be-
teekenis is. Moet deze opvatting er
toe leiden de beletselen weg te ne
men, die aan de verkondiging van
het Evangelie in den weg staan; de
zending te steunen en te - bevorde
ren om hare weikzaamiheid als zoo
danig ligt daarentegen niet op den
weg' der Bcgeering. Slechts daar
waar zij zicih op sociaal terrein be
weegt en deelneemt aan de taak,
welke anders in Indië de overheid
op hare schouders zou moeten nemen,
bijv. met betrekking tot onderwijs,'
zerg- voor 'zieken, verwaarloosden en
weezen, heeft zij recht op tegemoet
koming, op dezelfde wijze als elk
ander initiatief, dat zich met maat
schappelijke werkzaamheid wil be
lasten.
„Ten opzichte van den Islam
brengt deze overtuiging mede, dat,
hoe gaarne door den onder.geteeken-
de ook een kerslentog van Indië zou
werden gez'en, nochtans d? vrijheid
van geweten ook voor de belijders
van den Mohamrnedaanschen gods
dienst stipt moet worden geëerbie
digd, en van het aannemen va,n een
meer of tuin agressieve houding door
de Begeering geen sprake mag of
kan zijn.
„In verband met het voorafgaan-,
de meent de ondiergeteck©nde de Cou
rantenberichten. waarop in het Voor-
loopig Verslag de aandacht is geves-