DAGBLAD voor NOORD- en 7UID-H0LLAND.
BUITENLAaND.
Gemengde Buitenlandsche berichten
Gemengd Nieuws.
BINNENLAND.
Zaterdagavondpraatjes.
ICiiffidepiiiii&wesi 29»3l-339
ZATERDAG 20 NOV. 1909
34ste Jaargang No. 704T
Bureaux van Redactie en Administraties
l^t©rcosiimunaatl TelefoosnBiismmes" I486»
A.
Voor advertentiën en reclames buiten Haarlem en de agentschappen wende men zich uitsluitend tot RSCARDO's Advertentie-Bureau, N. Z. Voorburgwal 242, Amsterdam, Int. Telefoon 1020.
Alle betalende aboone» op dit blad, die In bet bezit eener verzekeringspolis zijn, eQu volgens de bepalingen op de polissen vermeid, tegen ongelukken verzekerd «zoo?-
De aitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij Ocean", Bijkantoor voor Haarlem de Nederlandsche Credietbank Nieuwe Qracht II.
Dit nummer bestaat uit
v ij f blade rij o». o. de Of-
ficiëele Kerk lijst en het
GeïilustreerdZondags-
blad in 16 bladzijden.
EERSTE BLAD.
De stemming.
ENGELAND.
MAROKKO.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ABOHftEttffENTSPRIJSi
Per 8 maanden voor Haarlem i 1,86
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1.85
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80
Afsonleriyke nummers 0,08
PRIJS OER ADVERTS*. £M:
Van 16 regels 60 cent (contant 50 cent).
Iedere regel meercent.
Buiten Haarlem en de Agentschappen 20 cent per regel. Reclames 'dubbel tarief
Dienstaanbiedingen 25 cent (6 regels), driemaal voor 50 cents (A contant).
GULDEN bij
levenslange onge
schiktheid tot
wsrken.
400
GULDEN bti
overhjden.
GULDEN bij
verlies van éen
hand of voet.
GULDEN bij
verlies "an
éen oog.
100
GULDEN bij
verlies van
éen duim.
01
GULDEN bij
verlies van
één
wijsvinger
15
GULDEN b#
verlies van
éen anderen
vinger.
vad lauwe Reditsdie maatton, Ka-
i th olie ken zoowel als. Christelijke en
A n tl -re v ol ut ionaire geestverwanten,,
nog1 te winnen, op. te wekken en
ter stembus te voeren zijn.
Onze Propagandaelubs. zullen in
ideze veertien dagen druk wierk heb
ben, en al hun krach-ten eraan moeten
gevein.... (doch als alles wordt inge
spannen, als niemanld achterblijft,
kajn (deze zetel in den Raad voor
Rechts behouden blijven
(Wat jig er gisteren slecht gestemd 1
Slechts 1898 stemmen, va,n ee,n kie
zerscorps in District III, dat
namen teit op de kiezerslijst!
Zeggen we iets te veel, als w;e on
der de wegbuijvietrif tal van mannen
der Rechterzijde vermoeden, aan wel
ker apathie en onverschilligheid het
resultaat van een herstemming, met
al 1de moeite en kwade kansen, daar
aan verbonden, nn te wijten is?
..Werden in 1907 bij de herstem
ming, idle den heer Gra.verstein in
dein Raad bracht, niet 1135 stemmern
op .hem uitgebracht bij een toen
minder groot aantal kiezers
En kreeg zelfs toen bij de eerste
stemming (diezelfde eandidaat niet
nog 60 (Stemmen meer dan nu blij
een toename van het kinzersgetal
op dein heer jVIpnnik zijn uttge-
flbracht
Te eonstateeren Valt dus eenerzijds
groote laksheid aan den kant der
Rec.litsche kiezers, eene laksheid die
alleen door verdubbelden ijlver en
buitengewone k. a^htsinspanning .bij
de herstemming zal 'zlijn goed ta ma
ken.
Van den anderen kant is evenwel
ook aan de zijde onzer tegenstanders
niet veel lust te bespeuren geweest.
Dat de radicale eandidaat B;re-
g'onje het in dit radicale district
,w!inne|n zou van den vrij! ombeken
den en onhandig aanbevolenen Dr.
Aidrian, liet zich wiel ©enigszins
aanzien.
Blijkbaar zijn verschillende so
cialisten indachtig1 dat tusscihen
radicaal en socialist het verschil zoo
heel groot niet is maar liever op
iBregonje gegaan, (dan op hun eeuwi
gen eandidaat Joosten, die ditmaal
precies 300 stemmejn minder kreeg
idan in 1907 fin ditzelfde district!
Of nu bij de herstemming de libe
rale kiezers, die vroeger herhaalde
lijk vóór Bjregolnje moesten stemmen,
en ditmaal tegen Bregonje moeten
kiezen, nu bij de herstemming al
weer vóór Bregomje zullen zijn over
te halen-"- 't moet worden afgewacht
of ze toet dit stuivertje-wisselen ge
noegen zullen 'nemen en.... of ze er
aan. zullen meedoen.
Onzerzijds is een lichtpunt, dat
er ontzaglijk meer kan worden ge
daan in District III, en dat er tal
GEEN TROUWPARTIJ?
Het schijnt, dat koning' Manuel
van Portugal géén Engelsche prinses
za.1 trouwen.
Een officieus telegram uit. Wind
sor verteld:
„Het weder opduiken valn niet van
gezaghebbende .zijde afkomstige be
richten over een voorgenomen huwe
lijk tusschen koning Manuel en een
Engelsche prinses, hebben hiejr nog
ontstemming gewekt. Aan Reuter
Werd speciaal medegedeeld, dat het
geheel onwaar is, dat er over dit
onderwerp, ©enige .bespreking gehou
den is."
Een goed verstaander heeft maar
een half woord noodig
Hieruit moet dus. worden opge
maakt, dat de voorgenomen ve;rloo-
ving óf is afgesprongen, ófwel dat
er een spaak in het wiel is gestoken.
W|e zuilen er nog wel meer van
hoeren.
DE POLITIEKE STRIJD.
De toestand in het Hoogerhuis,
geschapen door de bedreiging met
verwerping der begroeting, is nog
niet duidelijker geworden.
Ofschoon het Lagerhuis den 23en
[dezer .bijeenkomt, verwacht men
niet, dat er nota gelnomen zal worden
van het optraden dierr pairs, voor
dat Lord Lansdowhe's motie, inder
daad is aangenomen-
Men 'verwacht een groote volksbe-
toeging, te houiden in de nabijheid
.der parlementsgebouwen, op den
I avond van de verwerping der begroo-
ti'ng. Ook verluidt het, dat er een
vergadering der liberale partij' zal
worden belegd om den toestand te
overwegen.
Er is niets bep-aalds bekend om
trent de finatacieele gevolgen van
liet optreden van het Hoogerhuis,
noch cmtrent de stappen die de re
geering in verbalnd met de|n toer
stand overweegt.
partijen te bestaan: de eene wensebt
den vrede, de andere wil den oorlog
voortzetten.
De tusschen beids partijen gevoerde
discussies moeten zelfs zoo hoog ge-
loopen zijn, dat voor- en tegenstanders
van den oorlog met elkander slaags
geraakten en nabij Seloean een gevecht
leverden.
Op verzoek van bevriende stammen
heeft generaal Marina den wapenstil
stand verlengd.
Beter slagen de onhandelingen met
de stammen, die rondom de kolonie
Penon-de-la-Gomera gevestigd zijn. Zij
zullen waarschijnlijk spoedig tot re
sultaat leiden.
De Spaanscbe ministerraad besloot
een commissie in te stellen, die zal
onderzoek n, welke posities Spanje in
het R ff-gebied blijvend moet bezetten.
Aan het hoofd van deze commissie
zal de minister van Oorlog, generaal
Lugue naar Afrika vertrekken.
DE OORLOG IN HET MOORENLAND
't Schijnt op het eind t« loopen.
Onder de Monren schijnen twee
Aanslag op een priester.
In de gemeente Fayt, bij Manage,
in Henegouwen, heeft, naar het „Hbld.
van Antw." meldt, Woensdagnamiddag
een ergerlijk feit plaats gehad.
Een slechte kerel, een dronkaard,
die reeds meermalen veroordeeld
werd, heet een moordaanslag geleegd
op den Eerw. heer Va.lère Duray, pas
toor der parochie.
De Clève, zoo is de naam van den
dader, was voor vijf maanden ver
oordeeld voor verheling van gestolen
goed. Hij drong bij den pastoor aan,
opdat deze zou pogen, zijne straf te
doen opheffen, zooals hij reeds vroeger
had gedaan, maar wat de priester dit
maal weigerde.
I Woensdagnamiddag sprak hij den
pastoor andermaal op straat aan en
I vroeg, of hij voor hem eene genade-
vraag wilde teekenen. Da priester wei
gerde andermaal en ging heen in de
richting van Manage^ waar hij in het
weeshuis dienst te verrichten had.
De Clève volgde hem tot nabij de
woning van zijn schoonbroeder, ging
daar binnen en voorzag zich van een
hamer, met weiken hij den priester
afwachtte.
Toen deze nu uit het weeshuis te
rugkeerde, sprong de deugniet vooruit
en bracht hem op heit hoofd twee ha
merslagen toe.
De pastoor viel voorover ten gronde
en toen sloeg De Clève hem nog twee
maal, met den hamer in den nek. Daar
op liep de moordenaar weg en sprong
nabij zijn woning in een put, waar do
politie hem uithaalde. Hij had een
'wonde aan het voorhoofd, vermoedelijk
door den sprong veroorzaakt.
De toestand van dien priester is zeer
ernstig.
De moordpoging heeft in heel de
streek een pijnlijken indruk gemaakt.
Do orkaan in Duitschland.
De orkaan van deze week heeft in
Duitschland ontzettend huisgehouden.
De schippers herinneren zich niet, zulk
noodweer beleefd te hebben. De kus
ten der eilanden in de westelijke Oost
zee en het Kattegat, zijn met wrakken
en wrakhout bezaaid. Bij Skillingnas
werd een kotter zoo ver op hgt strand
geworpen en zoodanig met zeegras
overdekt, dat men het schip eerst na
48 uren vond. Zeer veel mensehen zijn
helaas verongelukt, en een aantal
schipbreukelingen verkeert nog in le
vensgevaar.
Een millionair zoek.
Onder de vrienden van den Ameri-
kaanschen millionair J. J. Asto-r,
heerscht groote ongerustheid, nu men
sedert den storm in West-Indië, waar
door Jamaica zoo ernstig werd geteis
terd, niets meer heeft gehoord van het
jacht „Ngurmahal",waarmee de heer
Astor in West-Indië reisde. Het jacht
bevond zich tijdens den orkaan in de
nabijheid van Jamaica. Het uitblijven
van eenig bericht sedert dien tijd geieft
dus wel reden tot ongerustheid. De
regeering heeft een kotter uitgezonden,
om het jacht op te sporen.
Een ander Amerika.ansch financier,
de heer Higgins, is eveneens ongeluk
kig geweest op zijn zeetocht. Bij Ma
deira is zijn jacht „Varuna" veronge
lukt. Het vaartuig liep op de rotsen
en moest door tie opvarenden, die allen
in veiligheid zijn, verlaten worden.
De eerste vrouwelijke advocaat
in Rusland.
In de zitting van de Strafkamer van
de arrondissementsrechtbank te St. Pe
tersburg, trad gisteren voor de eerste
maal een advocate op. De officier van
justitie protesteerde tegen de toelating
van een vrouw als verdedigster, maai
de rechtbank nam geen nota van het
protest. De officier verliet daarop de
zaal en de president sloot de zitting.
Kort en krachtig!
Naar verluidt zal de socialist van
Kol zich doen candideeren.
Sterke drank in de spoorwegstations.
De „Haagsche Courant" weet te
vermelden, dat „het voorneiSen moet
bestaan met 1 Mei 1910 den verkoop
van sterke drank in de spoorwegstations
te verbieden."
Dat voornemen, 't welk klaarblij
kelijk nu pas aan de „H. Crt." ter
oore kwam, is niet zeer nieuw meer,
daar art. 67 der Drankwet, welke
reeds onder het ministerie-Kuyper tot
stand kwam, bepaalt, dat op 1 Mei
1910 de vergunningen vervallen, die
verleend zijn voor den verkoop van
eterken drank in het klein in ten
dienste van het publiek bestemde
localiteiten van openbare middelen
van vervoer. En daaronder vallen toch
zeker ook wel op de eerste plaats de
spoorwegstations.
Oi zou misschien het blad bedoren,
dat het voornemen bestaat omniette
voldoen aan het verzoek vanpachters
dier vergunningen, om den termijn
van 1 Mei 1910 te verlengen?
Het Kamerdistrict Gulpen.
Naar aan „de Tijd" uit geachte en
zeer betrouwbare bron wordt mede
gedeeld, zal de heer Paul Meerssen,
bij de aanstaande verkiezing voor een
lid der Kamer in het district Gulpen,
geen candidatuur meer aanvaarden.
Mr. van Groenendaal heeft bedankt
voor de candidatuur.
Het hoofdbestuur der Centrale R. K.
Kiesvereeniging, district Gulpen zal
Dinsdagnamiddag te Gulpen eene ver
gadering houden. Daaruit zou men
mogen afleiden, dat Jhr. Ruy-s niet
bij enkele candidaatstelling zal gekozen
worden.
Een gevecht op de daken. Gis
ternaebt heeft de Amsterdamsche po
litie een goede vangst gedaan. Om
streeks 2 uur werd zij gewaarschuwd,
dat zich op een der daken van het
Busschenschutshof je in de Rapenbur
gerstraat, een drietal verdachte per
sonen bevonden, klaarblijkelijk met
het doel lood van de daken te stelen.
Een dor omwonenden kwam toevallig
omstreeks dien tijd gisternacht thuis,
spoedde zich zoo voorzichtig mogelijk
naar een buurman, wien hij van de
toedracht der zaak op de hoogte stelde
en verzocht een wakend oogje te hou
den, middelerwijl hijzelf de politie op
het bureau Jonas Daniel Meyerplein
ging waarschuwen. De inspecteur van
politie, de heer Van Gorkum, begaf
zich, vergezeld van een behoorlijk aan
tal agenteu, onmiddellijk naar de
aangewezen plaats en liet het hofje
aan alle zijden afzetten, zoodat ont
snappen zoo goed als onmogelijk was.
Hierop ging de inspecteur vergezeld
van eenige ageDten, een der woningen
binnen en bereikte langs dezen weg
de daken. Spoedig kwamen twee der
drie inbrekers in het gezicht en deed
de inspecteur pogingen hen te arres
teeren. Intusschen schenen de gesnapte
individuen voor hun vrijheid te willen
vechten, althans zij wierpen zich op
den inspecteur met geen ander doel
dan den politieman van het dak op
straat te werpen. Zij zouden ongetwij
feld in hun heilloos plan zijn geslaagd,
indien niet twee politieagenten, die
hun chef in zoo netelige positie za ten
verkeeren, waren toegesneld en zich
op de beide onverlaten hadden ge
worpen. Een worsteling op het dak
ontstood, doch de politieagenten,
welke inmiddels versterking kregen,
slaagden er ten slotte in de beide
mannen onschadelijk te maken, en
hen de handboeien aan te leggen.
Hierop werden zij onder Bterk geleide
naar den beganen grond getranspor
teerd en Daar het bureau Jonas Daniel
Meyerplein vervoerd. Zaowel de inspec
teur als twee der agenten, volgens bet
verhaal van een der ooggetuigen, had
den eenige schrammen en lichte ver
wondingen in het gevecht opgedaan.
Inmiddels werd nog gertonuen tijd de
jacht op den derden inbreker voort
gezet, doch zonder resultaat. Dat men
met gevaarlijke gasten te doen heeft
bleek bij onderzont op het politie
bureau, VA&r Dij fouilleeriDg eenige
scherpe messen op de aangehoudenen
werden bevonden. Een hoeveelüeid
lood, welke door de dieven reeds was
losgesneden, werd op bet dak gevon
den, doch vertegenwoordigde een zeer
geringe waarde. De aangehoudenen
zijn beruchte individuen en bekenden
der politie.
De Rotterdamsche kademuren. Er
zijn, schrijft de „N. R. Ct.", sedert
Woensdag teekenen van verzakking
van den kaaimuur aan de 1ste
Katendrechtsche haven Westzijde.
Met den meest mogelijken spoed zijn
maatregelen genomen om de gevolgen
van een mogelijke instorting van dezen
kaaimuur te beperken. Door het weg
graven van g-ond achter den muur
woidt de gronddruk verminderd,
waardoor de muur wordt ontlast.
Verder zijn de electrische kranen en
kabels zoo ver verplaatst, dat deze
geen gevaar kunnen loopen.
Een gevaarlijk zonderling. Te
Leiden wandelden in den vooravond
een drietal dames lanes de Breestraat,
toen een harer, de 19 jarige dochter
van prof. Carpentier Alting, plotseÜDg
werd aangegrepen en eenige sneden
kris en kras op den rug werden
aangebracht. De kleeren werden tot
aan het ljjf toe doorgesneden, doch
wonden werden haar niet toegebracht.
De dader koos blijkbaar spoedig het
hazenpad, althans toen de dames van
den eersten schrik bekomen waren en
naar hem zochten, zagen ze niemand.
Brand in den Rijperpolder. In
den afgeloopen nacht is afgebrand de
boerderij van Pieter Vink te Rijper
polder (N.-N Alles was laag (plaat
selijk verzekerd. Oorzaak onbekend.
Felle brand. Te Leersum ontstond
door onbekende oorzaak een felle
brand in het pand, bewoond door
den vrachrijder Van Verse veld en den
koopman Van Vliet, gelegen aan den
rijksstraatweg. Het dubbele huis
brandde geheel uit, terwijl van den
inboedel weinig kon gered worden.
Verzekering dekt de schade.
CXIV.
De puzzle en waarom, ik er
óók al last van heb. Van
een profeet, en hoe gemakke
lijk- zo 'n sinjeur zou wezen.
ïeder voor z'n eigen zaak, en
iets waarover ik me haast boos
zou -maken. Actief is rhaar
alles! 'n Dingetje met 'n luchtje
eraan.
Nieuwsgierig ben ik van nature niet,
al zeg ik het zelf. Maar dat 't me een
beetje dwars zit, die historie met dat
vraagteeken en die andere raadselach
tigheden, die er op volgen, en dat
ik met veel belangstelling uitkijk wat
of dat wel zal opleveren en waar dat
heen moet, dat kan ik toch wel met
de hand op m'n hart zeggen. Intus
schen zijn de vrouwmqnschen, en ik
reken er m'n eigen vrouw óók onder,
eenvoudig niet te houden. Ze hebben
er bij mij in de buurt lucht van ge
kregen dat ik ook zoo'n beetje aan de
krant annex ben, hoe of ze 't weten,
dat is me een raadsel, maar je weet al
niet wat de menschen op den duur
nasnuffelen. Nu, ik kan u verzekeren,
dat ik zoolang die vraagteeken-puzzle
duurt, aldoor gepijnigd wordt door de
nieuwsgierige aagjes, die van mij maar
toet geweid willen weten, wat 't be-
teekent. En al zeg je nu dat je er zoo
onschuldig aan bent als 'n lam, dan
gelooven ze je toch niet, zoodat ik
voor mij heit maar het beste heb ge
vonden om 'n gewichtig gezicht te zet
ten en precies te doen of ik 't naadje
dit de kous- weet. 't Is anders wel een
heele temptatie, om tegenover zooveel
nieuwsgierige vraagsters de rol van de
zwijgende onwetendheid te spelen, maar
ik zal zien dat ik een voorbeeld neem
aan meneer J. C. P. van een v;m de
andere kranten uit de stad, die on
langs óók al te voren wist wii 0f er
wethouder zou worden, en dje toch
blijkbaar aan geen sterveling Van te
voren zijn geheim heeft verklapt. Je
hebt meer van die profeten, die ach
teraf vertellen dat ze er alles van we
ten: 't zal me dan ook niet-s verwon
deren, als we spoedig zuilen hooren
dat diezelfde meneer ook d te voren
wist, wie er gisteren zou gekozen wor
den! 'n Uitkomst voor de kiesvereeni-
gi'ngan, zoo iemand! Want zonder
zoo'n profeet houd ik het. ervoor, dat
de luidjes van alle partijc'u ,0p de
rooien na, die toch nooil kans heb
ben toch hij elke vei kiezing nog
met spanning zitten te wachten op den
uitslag, vooral als hét zot, weinig uit
mekaar loopt als gisteren met de twee
liberale candidiaten. Jongenjongen, wat
n' meevallertje voor de radicalen, die,
wat hun eigen partijtje 1 ©treft, maar
een bedroefd beetje heb befa in te bren
gen, dat ze gisteren zoo duchtig door
allerlei vrinden van hocfg en laag zijn
gesteund! Of meneer KJeijnonberg, die
al zoo'n beetje in de li'berale kran
ten voor 't groote opperhoofd speelde
en zoo'n ergen mooi en' toost op dien
goeden dokter Adrian heeft geslagen,
ook leelijk op z'n neius g< keken zal heb
ben, toen hij gisteren dien klap kreeg!
Mr. Monnik scheelde 'n- goede honderd
stemmen of hij had ei; méér gehad dan
alle drie z'n tegencandidaten bij me
kaar: jammer! 't Za\ er nu om géén
bij de herstemming!- Enfin, als 't ooit
'n verdienste is, om 't meeste keeren
eandidaat geweest te zijn zonder suc
ces, dan wint meneer Bregonje het
bij de herstemming, want ik herinner
me zoowat geen enkele verkiezing in
den laatsten tijd, waarbij z'n naam niet
op het lijstje der.gevallenen stond!
'k Wil van den goeden man geen kwaad
spreken en ik heb ook nooit wat
kwaads van 'm gehoord, evenmin als
wat bijzonder goeds trouwens, maar
kwalijk zal hij het me wel niet ne
men, als ik van harte hoop, dat hij
bij de herstemming ditmaal de serie
nog maar mag voortzetten en weer ails-
gevallen eandidaat uit de bus mag ko
men! Ieder voor z'n eigen zaak, niet
waar? Zoo denken op het oogenblik,
wed ik, onze winkeliers er óók over.
't Is een lust om nu eens onze win
kelstraten door te wandelen en die
prachtige etalages en keurige uitstal
lingen te zien, die onze Haarlemsche
winkeliers voor den Sint Nicolaas nu
al gereed hebben. Wel, mevrouw, die
zoo geregeld aan uw vriendinnen en
aan uw man vertelt, dat je hier „in
dat Haarlem" toch absoluut niets krij
gen kunt, en dat je „in Amsterdam
moet wezen om wat smaakvols te
zien", ik zou u wel eens bescheiden-
lijk willen vragen of u er al eens een
middag aan gewaagd hebt, om onze
winkelstraten door te wandelen en de
étalages van onze voorname winkeliers
vooral eens goed op te nemen? Ik
wed van niet! Wiant neem me niet
kwalijk dat ik het zoo maar zeg: die
klaagsters die vertellen, dat er in Haar
lem geen keus is, kennen óf de winkels
van hun eigen stad niet, of el...
het is haar te doen om wat anders,
om een koopje, waarvoor ze zich
wat gek genoeg is in Haarlem-zelf
een beetje geneeren! En dan gaan ze
naar Amsterdam en komen met de
tram van half zes volbeladen met pak
ken en pakjes thuis! Hoor eens, d'r
zal geen sterveling ooit beweren van
toe, dat ik hatelijk en bitter ben in
m'n Zaterdag,avondgekeuvel, maar dét
kan ik toch niet goed hebben, en ik
slap dan ook gauw van dat onderweirp
af, anders zou ik me niaar hoos maken!
Voor één enkel artikel moet je naar
Amsterdam op het oogenblik, maar
voor alle andere artikelen hebben onze
Haarlemsche winkels, instellingen en
inrichtingen keuze in overvloed! Dat
eene artikel iseen of ander
wetenschappelijk of letterkundig boek,
als je het ten minste niet wilt koopen
bij een onzer Róomsche boekhande
laren,, maar wilt le,enen of huren. Want
'n bibliotheek voor meer-ontwikkelden
zijn we nog niet rijk, al hoor ik dat
er werk van wordt gemaakt. Intus
schen kunnen we daarvoor zóó goed,
en door bemiddeling van meneer Coe-
bergh, ook zóó gemakkelijk, terecht bij
de Bibliotheek van Geloof en Weten
schap, te- Amsterdam, dat we althans
voorloopig toch in dit opzicht gehol
pen zijn. Wie nu eens dc kat de bel
zal aanhangen, en zoo actief zal we
zen pm zoo'n gelegenheid voor Haar
lem-zelf hier te stichten? Op activiteit
komt het toch maar aan, dat zie je
nu weer aan die toch wel durf- en
energie-hebbende exploitanten van „De
Kroon", de heeren Alberts, die naar
ik in de krant Las zoo maar pardoes
naar Parijs zijn getrokken, om iu de
rechts-zaal zelf die befaamde juffrouw
Steinheil uit te bioscopeercn! Niet, dat
ik voor mij er zoo erg op gesteld ben
om dat vrouwmensch te zien, o neen!
't Walgt me waarlijk een beetje, al dat
geschrijf over zoo iemand, en al die
plaatjes en portretten van 'r, die je
in de meeste illustraties maar tegen
komt, of er niets anders is uit le toe
ken en dan zoo'n juffrouw, nieft 'n luchtje
er aan! Maar enfin, actief en bij de
hand zijn de heeren Alberts tóch,
om zoo'n gebeurtenis, waar de heele
wereld over gesproken heeft, dadelijk
te kieken. Intusschen zullen ze me
wel permilteeren te zeggen dat er nog
wel andere en betere kiekjes'zijn, voor
al voor de leergierige jeugd, dan deze
sensatie-kiekjes. Maar dat weet men
in do Smedestraat óók wel, en ik hen
overtuigd dat op de zoogenaamde
schoolvoorstellingen, waarmee men
daar begonnen is, en waarvan de kin
deren onzer Roomsche scholen deze
week al zoo echt prettig en heerlijk
hebben geprofiteerd, ziilke nummers
achterwege blijven. Och, jc hadt me
de gezichten van die kinderen bij die
voorstelling eens moeten zien! Daar
werd genoten, en daar werd ook be
vestigd wat ik vroeger al eens in dit
blad heb gelezen, dat zoo'n bioscoop
toch ook een groote opvoedende kracht
heeft, 't Is tegenwoordig immers, om
in schoolmeestersstijl te spreken, bij het
onderwijs toch alles berekend op aan
schouwen: de kinderen leeren lezcin
met letterblokjes in de hand, ze lee
ren tellen met voorwerpen, niet met
cijfers. Hoe prachtig kan dan, zou ik
met mijn domme niet-schoolmee,sters
verstand zeggen, daarbij aanpass-en de
bioscoop, die bijvoorbeeld aardrijks
kunde, geschiedenis, volkenkunde, ja
zelfs literatuur en natuurwetenschap op
aanschouwelijke wijze kan leeren! Ik
heb onlangs gelezen, dat in Amerika te
genwoordig bij de inrichting van een
nieuwe school een volledige kinemato
graaf behoort, 'k Wil het graag geloo
ven, en daarom zie ik met genoegen
dat de kinema ook aan het onderwijs
dienstbaar wordt gemaakt ten onzent.,
Wanneer er nu maar op gelet wordt
('kmag hier den zedepreeker wel eens
uithangen!) dat de scènes en voorstel
lingen ook door iedereen mogen ge
zien worden en van goed allooi zijn!
Want evenzeer als 'n bioscoop machtig
veel goeds kan leeren, eveaizoo kan ze
schrikkelijk veel kwaad doen door voor
stellingen waar 'n luchtje aan is! Maar
gelukkig mogen we zeggen dat
we daarvan in Haarlem geen last heb
ben, zooals elders wel eens helaas moet
worden geconstateerd. De heeren Al
berts kijken, naar ik hoor, op dit punt
goed toe, en oo)k de andere onderne
ming van dezen aard, die op de Groo
te Markt huist, wijdt ernslige zorg er
aan, dat geen aanstoot-gevende voor
stellingen gegeven worden. Bravo! Die
ondernemers zijn verstandiger dan de
heeren van een zoogenaamd neutraal
blad daar in de buurt, dat glundert als 't
een voor ons, Katholieken, beleedi-
gende annonce kan opnemen, 'k Zal
er maar niets meer van zeggen, een
goed verstaander heeft aan een half
woord genoeg! Alleen moet het van'
m'n hart, dat, wie op zulke vie,ze
zaakjes aast, zélf toch wel geen erg
fijn reukorgaan bezitten moet!
20 NOVEMBER'.
