Kerknieuws,
Letteren en Kunst.
Sport en Wedstrijden.
Arrondlssements-Rechtbank vao Haarlem
VAN ELDERS.
Wetenswaardig Allerlei.
Uit onze Oost.
Rechtszaken.
Uitlotingen
Bisschoppelijke censuur over het
blad „De Volkswil".
Z. D. H. Mgr. Leijten, heeft in alle
herken van den dekenaat Hulst, het vol
gende herderlijke schrijven gericht tegen
het blad van notaris Van Dalsum „De
Volkswil", van den kansel laten voor
lezen.
PETRUS LEIJTEN, door de genade
Gods en de gunst van den Apostoli
sche® Stoel, Bisschop van Breda,
Huisprelaat van Zijne Heiligheid en
Assistent-Bisschop bij den Pauselij
ken troon,
Aan allen, die dezen hoor en lezen,
Zaligheid in den Heer.
Beminde Geloovige®,
In den Vastenbrief, dien wij kort ge
leden tot U richtten, hebben wij met
nadruk gewezen op het dreigend ge
vaar der slechte lectuur en hebben U
met name gewaarschuwd tegen het le
zen van Socialistische bladen, niet
slechts van die, welke strijden met
open vizier, maar ook van die andere
welke onder voorgeven van trouw aan
de Katholieke beginselen, ja, niet zel
den met een beroep op Kerkelijke en
Pauselijke uitspraken en onder betui
ging van eerbied voor en onderwerping
aan de kerkelijke overheid, dezelfde
verderfelijke leer verspreidenen die,
wel verre van misbruiken uit te roeien,
misstanden te verbeteren en den min
deren stand op te heffen, daarentegen
niets doen, dan ontevredenheid zaaien,
den een tegen den ander in het harnas
jagen, den eerbied voor de Geestelijke
Overheid en alle gezag ondermijnen.
Wij koesteren de zoete hoop, dat,
na deze ernstige waarschuwing, waar
toe wij ons als Herder uwer zielen
streng verplicht achtten, aan de redac
tie van zeker blad, hetwelk in uwe
streken verspreid wordt, de oogen zou
den zijn opengegaan, en dat zij van
den ingeslagen weg in eerbiedige onder
werping aan de Kerkelijke Overheid
zou zijn teruggekomen. Doch met diepe
droefheid in het hart moeten wij onder
vinden, dat onze herderlijke vermaning
in den wind wordt geslagen.
Daarom moeten wij thans opnieuw
een vaderlijk woord tot u .spreken om
ons van een treurige®, maar dringenden
plicht te kwijten ên U komen waarschu
we® tegen, het lezen en steunen van
het blad, dat wij, op het oog hebben,
nJL „De Volkswil", welke te Hulst
wordt uitgegeven. In dat blad, B. G.,
wordt uwe Geestelijkheid door het slijk
gesleurd; blijkbaar wordt er naar ge
streefd dien eerbied voor uwe priesters
te ondermijnen, U aan hunne leiding
te onttrekken. U tegen hen op te zet
ten. Ja, zelfs werd niet geschrpomd
uw Bisschpp van plichtsverzaking te be
tichten em openlijk aan te kondigen, dat
naar zijn waarschuwende stem niet zal
geluisterd worde®.
Wij zouden aan onzen Herderlijke®
plicht te kort schieten, indien wij U niet
met allen ernst kwamen toeroepen;
„De Volkswil" moogt gij niet meer le
zen. steunen of verspreiden; ontzegt
aan dat blad den toegang in uwe huis
gezinnen; laat u niet langer misleiden,
u niet meer vervreemden van uwe
priesters,1 uwe® Bisschop, en de H.
Kerk. Blijft trouwe kinderen der Ka
tholieke Kerk, gelijk gij tot hiertoe ge
weest zijt, in eerbiedige gehoorzaamheid
en onverhijeekbare trouw onderworpen
aan uwe priesters en uw Bisschop.
Duldt niet langer, dat in uw streek
onrust wordt gestookt, dat uwe geeste
lijke herders worden verguisd tot on
berekenbaar nadeel van den godsdienst
en van de eendrachtige samenleving.
Moge dit ons herdelijk woord, dat
een heilige plicht ons deed spreken,
ernstig ter harte genomen en getrouw
opgevolgd' worden.
PETRUS LEIJTEN,
Bisschop van Breda.
mieuw gevonden symphonic van
van Beethoven?
Prof. Fritz Stein voerde op een der
laatste academische concerten Ie Jena
een onbekende symphoniie in C-dur uit
het einde der 18e eeuw uit, die ver
moedelijk door Van Beethoven in zijn
jeugd gecomponeerd is. In het „Zeit-
schrift der Internationalen Musikgesell-
sohaft schrijft hij over deze door hem
gedane vondst het volgende:
„In het archief van het „Akadami-
sche Konzert" te Jesui, dat onlslojwl
uit het oude akademische „Collegium
musdcum" en in 1769 gesticht werd
vond ondergeteekende verloden zomer
onder een stapel oude werken van
Graun, Benda, Richter, Toiischi, Kirn-
berger e.a., de geschreven stemboeken
van deze symphonic, en wel het ge»
heele strijkquintet, fluiten, 2 hobo's, 2
fagotten, 2 hoorns, 2 trompetten en
pauken. Het was direct zeer opmer
kelijk, dat bij de tweede vioolstem, de
aanteekening stond „Louis van Beetho
ven" en bij de viotonceLstem het op
schrift: „Symphonie Van Beethoven7
(sic) en wel geschreven door dezelfde
hand, die ook de noten gecopieerd had.
Na deze gebrekkige en onjuiste stem
men tot een partituur vereenigd te heb
ben, Week, dat wij hier niet alleen te
doen hadden met een buitengewoon in
teressant werk van hooge muzikale
schoonheid, maar dat de modulatie, de
melodische en rythmische vorming der
afzonderlijke thema's, hare muzikale
ontwikkeling, en in de eerste plaats de
samenstelling en de muziektaal van het
Adagio treffend herinneren aan de wer
ken uit de eerste scheppingsperiode van
Van Beethoven. Daar deze stemboe
ken, te oordeeleni naar het schrift en
hei gebruikte papier, afkomstig zijn. uit
het einde der 18de eeuw, daar deze
.symphonie niet op het thematische lijst
van de voorgangers van Van Beethoven
te vinden is, en om redenen van inweu-
digen aard ook van niemjand van ben
kan zijn, daar verder het genoemde op
schrift op de twee stamboeken, door
dat ze op Van Beethoven wijzen, van
groot belang is, ligt de veronderstel
ling voor de hand, dat wij hier te doen
hebben met een onbekende symphonie
uit de jeugd van Van Beethoven. Dat
Van Beethoven vóór zijn bekende „eer
ste' 'symphoniie zich reeds bezig hield
met symphonösche werken, blijkt uit
verschillende gedeelten, zijner brieven;
ook zijn thema's voor zulk een jeugd-
symphonie bewaard gebleven. Dat de
bedoelde symphonie zeer waarschijn
lijk uit zijn jeugd afkomstig is, bewijst
naast oneffenheden in harmonie en in
den vorm, in de eerste plaats de in
strumentatie, die soms in hel oog loo
pend gebrekkig is. Een sterken invloed
schijnt Haydn op de muziektaal de
zer symphonie geoefend te hebben,
vooral in het Menuet en. in het slotge
deelte; ook de invloed van Mozart doet
zich gelden. Op den Van Beethoven in
zijn eersten tijd wijzen vooral de in
leiding, het trio, en zeer opvallend de
heerlijke aan het Adagio (in variatie-
vorm) toegevoegde Coda, die ook den
leek op muzikaal gebied als typisch
van Van Beethoven is, dat zal uit ver
dere navorsching moeten blijken. Hetzij
dat Van Beethoven, of een andere on
bekende meester er de auteur van is,
in alle geval is hier een werk, dat na
honderd-vijf-en-twintig jaar in een ar
chiefkast geslapen te hebben, met volle
recht weer te voorschijn wordt ge
bracht.
T. N.
De eerste HoUandsche vliegmachine
Naar wij vernemen is thans de
vliegmachine, vervaardigd door de
Gebr. Hamers te Watergraafsmeer,
waarvan we indertijd een uitvoerige
beschrijving er. in ons Geïil. Zondags
blad een aardige foto hebben gegeven,
geheel vliegklaar. De terreinen verkee-
ren echter in buitengewoon slechten
toestand.
Wanneer wind en zon krachtig
medewerken zullen proeven reeds over
eenige dagen kunnen worden genomen.
Materiaal voor den bouw eener tweede
machine is reeds aangeschaft.
Wanneer na eenigen tijd van be
proeven en oefenen de uitkomsten
gunstig zijo, zullen de vervaardigers
kunnen voldoen, roe vernemen we,
aan prachtige aanbiedingen, hun reeds
gedaan, terwijl de oprichting der eerste
Nederlandsche fabriek voor den bouw
vaa vlieg- en zweeftoestellen naar het
systeem Gebr. Hamers de Roos reeds
verzekerd is.
Weer een nieuw soort aeroplane.
Naar de EDgelscbe bladen melden,
heeft de beroemde 60jarigeEngeleche
uitvinder Sir Hiram Maxim een
aëroplan gebouwd, die,naar hij hoopt,
werkelijk het vraagstuk der luchtvaa t
zou oplossen De machine wordt zeer
om naar elegance geroemd. De ma
chine verschilt geheel eD al met de
bestaande biplans, en op de verschil
lende onderdeelen zonden wel een
12 tal octrooien kunnen worden ge
nomen.
Sir Heram Maxim heeft jaren laDg
gezocht en proeven genomen. De
machine wordt gedreven door een 4
cylinder motor van 80 PK. en is zeer
licht. Toch acht de uitvinder het
maximum van lichtheid zijner ma
chine nog niet bereikt. Zs is groo-
tendeels van zeer sterk en elastisch
staal vervaardigd. De carburator is
een uitvinding van Sir Hiram. Hij is
van oordeel, dat de onzekerheid in
het loopen, een nadeel van alle pe-
troleum-motoren, kan worden wegge
nomen en het ioopen van den motor
even zeker en betrouwbaar kan wor
den als van een gasmachine, indien
de carburator een hoeveelheid gas
leverde van juist dezelfde dichthei.d
Zijn carburator liep bij het beproeven
even gestadig als een stoommachine.
Machine, petroleum-reservoir en motor
(alle zware deelen) liggen dicht bij
elkander, zoolang als nog bij geen
vliegmachine voorkwam.
De aëroplan kan drie personen
vervoeren en is voorzien van drie
schroeven, een kleine en twee grootere.
De ecbroefoladen zijn van hout ver
vaardigd.
De machine is gereed om te worden
beproefd.
Na drie zaken met gesloten deuren
weaxlen de navolgende zaken behan
deld
Een slag! met een parapluie.
Bekl. G. B., die niet versche
nen was, heeft in den avond van 25
December twee jongelui mishandeld
met een parapluie en wel zoodanig
dat dit regenscherm tot in gruizele
menten overging. De getuigen O
Kammcijer en Buurma bevonden zich.
toen in den comestibleswinkel van de
firma Itoeraade alhier en daar in de
nabijheid [heeft dan dat nachtelijk
tafereeltje zich afgespeeld. De subt
Off. v Justitie mrHoijer eischte
wegens opzettelijke mishandeling en
zonder eenige reden gezochte ruzie
tegen bekl. G. B. een gevangenis
straf van een week.
Een taschje ontvreemd.
Tijdens een tooneeluitv ocring in
het café „Concordia" te Heemstede
heeft l>ekl. Petrus O. een le
deren taschje van achter de coulis
sen mee naar huis genomen Het
taschje was het eigendom Van me
juffrouw E Gouer en dezie had het
op Vrijdag1 10 Dec. 11. aan een zeke
ren M» J. TibboeL dilettant
ter leen gegeven en deze vermiste
het voorwierp van achter het tooneel.
Echter 14 dagen later werd de eige
naresse het pas gewaar- Mr. Hoij'er,
Off. van Justitie!, requixeerde een
gevangenisstraf van een maand. Uit
spraak. dezer zaak op 3 Maart 1910.
Mestrf aecaliën gestolen.
De knecht Hendrik VV[. van
den heer A. Guldemond, eige
naar van een bloementuin uit Lisse,
heeft de aanwezig zijnde mest f aeca
liën uit (den tuin van den patroon
gehaald en deze daarop in een schuit
weggevoerd. Deze diefstal had plaats
op Maandag 27 Dee. en Bekl. ver
kocht deze (meststoffen voor f 7.50
aan get. A v Aalst.
De heer jA, Guldemond vertelde,
dat er ongeveer voor f 50 waarde
aanwezig was en dat voor f 25 ont
vreemd was. De Off v. Justitie
eischte wegens strooperij ten nadeele
van den landbouw een gev.straf van
3 weken.
Mishandeling van een paard.
Op Zaterdag 1 Januari 1.1 bevond
de voerman A. E. zich op den
rijksstraatweg met zijn wagen
waarvoor' een hit gespannen was-
Deze hit, (die wd als er een ander
paard mee liep vooruit wilde, doch
er alleen geen zin in heeft» wilde de
zen keer ook weer niet trekken.
Daarom .werd de voerman zoo boos
en sloeg- het beest onbarmhartig op
den kop en tussehen de voorpooten.
Het slaan .baatte den man niets en
het beest bleef koppig, en toen men
weer naar huis terugkeerde liep het
paard zelfs zeer hard in de richting
der stal. De twee getuigen, de veld
wachters D. Veen en Klaas v d
JV.al hadden den voerman zeer wreed
zien doen tegen het paard en had
den daarom proces-verbaal tegen
hem opgemaakt, volgens henwegens
mishandeling- De Off v Justitie
vond dat- de voerman te jkwaadaardigi
han delde en eischte een gev straf van
5 dagen of f 5 boete
Mishandeling v an een
knaap.
De 21-jarige landbouwer A. G
Pr. uit de Haarlemmermeer stond
heden ter-echt dat hij- op .Woens
dag 27 Oct 1.1. den 16-jarigen G.
Pech.t met een stok tot bloedens toe
op het hoofd en handen heeft gesla
gen. Een en ander geschiedde om 6
uur bij de aanlegplaats der stoom
boot uit ide .Oude Wetering waar
bekl. bezig was de koeien uit te sche
pen. Daarbij zou de jongen den man
gehinderd hebben in zijn werk, door
o.a de koeien bij de staart- te trek
ken en heeft hem daarop zoo woe
dend gemaakt dat hij tot de mis
handeling overging. De jongen viel
bewusteloos op den grond en is daar
na door den dokter verbonden. Ze
ven achtereenvolgende getuigen wer
den gehoord en mr. Monnik hield
een uitvoerig! pleidooi. De Off. van
Justitie eischte (wegens opzettelijke
mishandeling en terwijl 5 getuigen
a décharge dit feit ook gezien had
den een gevangenisstraf va® een
week of ongeveer f 50 of f 60 boete.
De ingewikkelde arbeidswet.
Ter inlichting van anderen kan
het volgende zaakje dienen, dat deze
Weck vjoor een kantongerecht te Am
sterdam, is behandeld.
Een sigarenmakersbaasje aan 't
Wateiiooplein werkt met een jon
getje beneden de 16 jaar in een lo
kaaltje dat voor werklokaal alles
behalve geschikt is.
Het ligt achter het winkeltje en
heeft weinig- ruimte, althans niet
de door de wet vereischte en krijgt
geen licht. Het licht wordt door de
etalage, etc. van 't winkeltje onder
schept, zoodat altijd bij kunstlicht
moet wordengewerkt.
In dit opzicht werd dus overtre
ding van de arbeidswet gepleegd»,
terwijl bovendien op de arbeidskaart
de naam van den jongen niet ver
meld was.
Het sigarenmakers baasje moest
zich voor den kantonrechter van het
eerste kanton, mr. I. A Höfelt, ver
antwoorden. Hij erkende de feiten
en ook, dat hij door de arbeidsinspec
tie gewaarschuwd was, dat hij in
zijn werklokaal geen jongens hene
den de 16 ja,ar arbeid mocht doen
verrichten
Familieomstandigheden waren de
oorzaak» zei bekldat hij de overtre
ding pleegde
Uit een gedaehtenwisseling tus
sehen den kantonrechter en den als
getuige gehoorden inspecteur van
den arbeid bleek, dat in het onder
havige geval de Wet hijzonder on
duidelijk is
Art 21 tocb bepaalt o.a.; „Het is
verboden, in een fabriek of werk
plaats een persoon beneden 16 jaren
of een vrouw arbeid te doen verrich
ten, als genoemd in categorie Bi van
art 19 tenzij de volgende voorschrif
ten -worden in acht genomen
Volgen dan verschillende voor
schriften, omtrent afmetingen van
de lokaliteit, maatregelen voör de
hygiëne» etc.
Ziet men nu categorie B. van art.
19, dan vindt men niets, wat op het
sigarenmakers-bedrijf betrekking
heeft, iwel over het [bronzen jn een
lettetr- of steendrukkerij!, liet aanmen
gen van vergiftige verf, gevaar van
cyaan-verbindingen en glas-polijsten.
Slaat men echter art. 27 op, dan
vindt (men daar: »,Het is verlxiden
in een [fabriek of werkplaats een
persoon beneden 16 jaren of een
vrouw arbeid te doen verrichten als
genoemd in categorie H. van art 19,
tenzij de voorschriften van art. 21
sub 1 en 2, Jmet uitzondering van
het eerste lid, 6, 8, 9 en 10, worden
in acht genomen."
En zoekt men uu «veer in categorie
H. van art 19, dan vindt men einde
lijk, dat deze omvat „arbeid inwerk-
lokalen, waar tabak in drogen toe
stand (wordt bewerkt."
Is het wonder, dat de kanton
rechter van de gtroote onduidelijk
heid sprak?
En is het wonder» dat werkgevers
er heelemaal niet uit (wijs kunnen
worden
Enfin, m ieder geval was het si
garenmakersbaasje, dien we door al
dezen juridieken poespas bijna zou
den vergeten» gewaarschuwd.
De ambtenaar van het 0, M- eisch
te voor, het eerste feit dat van
de arbeidskaart f3 boete of 5
dagen hechtenis en voorts tweemaal
f 25 boete of 2 maal 10 dagen hech
tenis.
Failliet verklaard:
18 Fehr. J. Oskam, zonder beroep,
te Utrecht.
21 Febr. N. Hooyberg, zadelmaker
en koopman, A'dam.
H- B. Blum er, ledcrliandelaar, Am
sterdam.
C. J. Frank, varkensslager, Ai»
sterdam.
22 Febi\ J. Hoek, te Selieveningen.
handelende onder den naam Maison
Blom.
Geëindigd door het verbindend
worden der uitdeelingslijst de faillisse
menten E. Fresco, koopman te 's-Gra
venhage; P. Vdtrop, timmerman en
aannemer, wonende destijds te Leimui-
den; VY, v. Rijswijk, aannemer te Den
Haag; P. Straasheym, te Roosendaal en
J. Penning de Vries, te 's-Gravenhage.
Opgeheven de faillissementen P.
L .van Heyzen en H. A. Minderman,
beiden te 's-Gravenhage.
,,Ben vreemd lichaam iu hot oog."
Zoo heet de dokterstemi in 't alge
meen voor allerlei vuiltjes, die een
menschelijk oog wel eens treffen; lo
comotiefsintel, splinters van gloeiend
smeedijzer en t. q. Maar stellig is er
nog nooit een geneesheer geweest, die
een zoo geweldig „vreemd lichaam" in
het oog heeft moeten, verwijderen als
een onzier ch.irargijn.em dezer dagen tot
taak word gesteld.
Hij wierd *s nachts uit zijn bed geroe
pen „tot verwijdering van een vreemd
lichaam uit het oog van een inlander",
zooals hem door de telefoon werd ge
meld. Den chirurg bevreemdde het, 'dat
daar zoo n 'haast bij was, maar kwam
toch direct. En wat zag hij?
Een inlander, die door een geweer
loop keek, inet dien verstande, dat die
loop met het achtereind 12 centimeter
in de oogholte zat Ln schuinschie rich
ting naar beneden, ^Zonder dat dus de
hersens geraakt waren. De ongelukkige
had een vooriaadgieweer, of liever, al
leen dien loop er van, geladen, en de
lading met een lucifertje bij het zund
gat ontstoken. De linkerhand, Waarmee
hij den loop voor Zijn rechteroog richt
te ,kon den terugstoot niet bedwingen,
en de loop, het oog verbrijzelend, drong
in het hoofd door.
De tam,dieted en van den domrnen
schutter trachtten dien loop uit dm
wond te halen, draaiden en keerden het
ding, totflat de haken, waarmee het oud
roest vroeger aan de kolf had gezeten,
net dwars achter de verbrijzelde been
deren kwamen en toen was 't uit.
De arme kierd liep met den loop in
zijn oog, en deze steunende in de hand,
naar Soerabaja mar 't stadsverband.
Een taaie, dat moet gezegd!
De operateur zaagde met veel moei-
fe het „vreemde lichaam" uit, dat een
belangwekkend toevoegsel is geworden
van zijn chirurgische verzameling. Aldus
het „Soerab. NwsbJ.".
LOTEN OOSTENR1JKSCH BODEN-
GREDIET 3 pet.
4 Kr. 100 van 1880.
Trekking 15Febr. Betaalbaar 1 Juni.
Serie 3384 No. 62 Kr. 90,000Serie
3646 No. 6 Kr. 4000Serie 1049 No.
72. Serie 2697 No. 57 elk Kr. 2000.
De volgende serieën elk Kr. 200.
251 575 595 600 633 653 1196
1266 1354 1375 2073 2165 2404 2414
2432 2489 2955 3218 3300 3475 3714
LOTEN BELGISCH GEMEENTE-
CREDIET 3 pet.
:l fr. 100 van 1868.
Trekkinz 1 Febr Betaalbaar 1 April.
No. 132630 fr. 10 000; No. 142087 fr.
1500; Nop. 108518 en 143353 elk fr.
500Nos. 11161 106173119558130655
135629 en 148146 elk fr. 225.
LOTEN VAN DEN CONGOSTAAT
1888 5 fr. 100.
Trekking 20 Februari.
Betaalbaar 15 April.
Serieën.
232 7881 8196 14865 19874 20840
22623 24990 25713 28767 30049 31146
33051 35496 44747 45519 4787450440
54300 54430 58428.
Serie 14865 no. I fr, 50,000serie
30049 no. 5 lr. 1500serie 44747 no.
16, serie 14865 no. 15, serie 47874
no. 18 elk fr. 750.
De volgende elk fr. 400.
serie 14865 no.'24; serie 20840 no. 11;
aerie 24990 no. 25, eerie 28767 no. 14
serie 28767 no. 25 serie 30049 no. 8
serie 33051 no. 9; serie 35496 no. 17
serie 44747 no. 8; serie 44747 no. 11
serie 45519 no. 15; serie 47874 no. 8;
serie 54300 no. oserie 54430 no. 10
serie 54430 no. 22serie 58428 no, 17
serie 58428 no. 19.
De overige Nos.vervat in boven
staande serieën, elk fr. 210.
EEN. NIEUWE TURFBAG-
GERMACHINE.
In ail. 2 van het „Tijdschrift der
Ned. Heide-Mijl." (wordt door den
heer H. Lindeman te Utrecht mede-
deeling gedaan van de uitvinding
eener; nieuwe turf baggerm ach ine
door dr. Wielandt te Etisnbetgi'etui
in Oldenburg, welke uitvinding wel
licht ook voor ons land van beteeke-
nis kan wprden, in ieder geval be
langrijk genoeg is, om, er hier een
korte bespreking aan te wijden.
Tot nu toe zijn reeds verschillende
turfbaggermachines in de veenderij
en in gebruik en vele lezers zullen
één dier machines wel eens aan het
werk hebben gezien. Dr. iWielandt's
machine verschilt van de bestaande
hierin, dat al het Werk door haar
automatisch verricht wordt. Door
middel van een schuinstaande bag-
gerinrichting wordt de op tUrf te
verwerken veenspecie naar boven ge
voerd deze baggerinrichting is niet
enkel transporteur, maar baggert in
Werkelijkheid de specie zelf los, welk
werk t-ot heden door mannen werd
verricht Vervolgens wordt de specie
boven in de pers gestort, evenals bij
andere machines, maar wordt niet
als bij deze, wanner ze uit de ope
ning als „turfworst" te voorschijn
schijn komt, op een plankje opge
vangen, doch op een riem. zonder
eind zijdelings van de machine op
het veld afgelegd. Vroeger had dr.
(W ielandt nog een man noodig om de
turf op verlangde lengte af te snij
den, thans wordt ook dit werk door
een automatische inrichting verricht,
zoodat, nu voor de geheele bediening
der machine slechts één persoon, de
bestuurder, of zoo men wil, chauf
feur, noodig is, en deze heeft met
toezicht op .motor en machine nog
niet ononderbroken bezigheid. Gedu.
rende den arbeid beweegt zich de ge
heel e tnachine 1 angza-am voorwaarts.
Behalve ihet baggeren en persen,
enz., doet ze nog meer. Door een een
voudige inrichting een ploegvor-
mig lichaam, voorzien van een paar
zagen bonkt ze het hoogveen en
elke gewenschte dikte af en werpt
bonkaarde achter de machine op den
uitgebaggerde® dalgrond terug. De
diepgang van deze inrichting kan
evenals van de geheele machine
geregeld worden en daarmee ook
de dikte der bonklaag.
Op het terrein in Oldenburg,
waarop de machine in den zomer
van 1909 werkte, werd bijv. een laag
van 75 oM. door dit apparaat afge-
bonkt. De honker kan zoowel vóór
als achter het bag'gergestel geplaatst
worden in het eerste geval voert Lij
de bonkaarde om dit gestel heen en
werpt het eveneens aan de achter
zijde naar beneden.
De inrichting van het gestel is
zoodanig, dat het al naar de omstan
digheden dit noodig maken, iu een
hoek van 6075 graden schuin ge
steld kan. worden. Dit schuin afste
ken moet. het voordeel [hebben, dat
de veenmassa niet zoo licht afbrok
kelt en afstort. Vooral bij vochtig
Weer wordt dit een groot voordeel
geacht.
Een merkwaardigheid bij dr. (Wie-
lardt's machine is nog, dat de uit
geperste „turfworst", niet als bij:
vroegere turf persen, vierkant of bij
kans vierkant is, doch 'vijfhoekig,
t Voordeel van dezen vijfhoekigen
vorm is duidelijk: bij het opstapelen
van de op het veld voorgiedroogie
turf ligt deze in de onderste rij
steeds met .een scherpen kant naar
boven, ,zoodat de opvolgende lagen
telkens veel geringer aanrakings-
ylak met de voorafgaande lagen heb
ben, dan dat zulks bij1 vierkante tur
ven bet geval is. Daardoor zal deze
o-kante turf sneller drogen, vooral
ook, omdat opvallend regenwater
van de dakvormige oppervlakte der
turven direct afvloeit.
Het baggergestel kan voorts naar
verkiezing binnen zekere grenzen in
een anderen stand ten opzichte der
machine gebracht worden, door een
zljdelingsche of voorwaartsche be
weging- Deze inrichting maakt het
mogelijk, binnen zekere grenzen, de
ruimte (tusscihën de opvolgende zo-
denrijen en tussehen de naast liggen
de turven "bij! het afsteken te ver-
grooten of te verkleinen. EVeneens
kan de lengte van de aflegbandgroo-
ter of kleiner gemaakt Wordenge-
noemd^ wordt- 820 meter lengte van
het afleggende deel van den riem
zorder eind. 'De snelheid, waarmee
de machine zich voortbeweegt, was
volgens een waarnemer, 10 Ml per
uur. in dien tijd voerde ée 20 kubie
ke Ml turf op, leverde pl m. 3000
K.G turf. De uitvinder stelt echter
de snelheid jn tamelijk goed hoog
veen op pl m 45 M. en de uurcapaci
teit op 3500—4000 K.G droge turf.
De kosten voor smeerolie en benzine
zijn gering: de eerste worden aange
geven op 0.6 cent dér ton droge turf;
de laatste van 1 Liter per ton. De
beweging der machine kan ook door
een electromotor geschieden, welke
dan gemakkelijk met den baggermo-
Wagen verbonden zou kunnen Wor
den Het totaal gewicht van bagger-
met electromotor zou dan slechts
2700 K.G bedragen
HOE HET "WEER ONS LE VEN
BEÏNVLOEDT.
Er is nauwelijks een verandering-
in de natuur, welke niet onmiddel
lijk haar inwerking heeft op de han
delingen der menschen, hetzij' ten
goede of ten kwade.
Zoo brengen bijv. (Westenwinden,
gelijk prof. Denter van de univer
siteit te (Illinois in zijn boek over
„weerinvloeden" aanvoert, een ver
meerdering va® misdaden. Het aaf
taj (zelfmoorden, beweert deze
leerde, groeit met de hevigheid va>
deD wind, droog weer kweekt ze?
moordgedach ten
Kinderen bevinden zioh Let bed
bij koud weer en jongens zijn ov<*
het algemeen meer ontvankelijk wd
weerwisselingen dan meisjes.
P!rof. Denter heeft aan meer M
12.759 schoolkinderen (zijn aandak
gewijd om vast te stellenop welke «i
ze hetweer hun gedragingen en date
beïnvloedt. Het bleek ten duidelijk
sfe, dat beide zich Let beste bevit
den bfj helder en koud weer, b
slechtste bij bewolkt, nat, stormaJ
tig en winderig weer. Ook de hid
heeft grooten invloed, gewelddadig
heden Lebben Let meest bij waf
weer weer plaats.
A an Januari. a.f, de koudste maaf
groeit het getal misdaden bij
mannen aan tot de maand Juli
dan weer langzaam af te nemen. W
veel snellere toeneming van gewei"
dadigheden toont zich bij de vro"
wen, zij bereikt in Augustus liaf
hoogtepunt en neemt dan eerst wte
af.
Gedurende den Londenschen nd?
en op dagen waarop het weer
zonder drukkend is, worden bij
Bank van Engeland bepaalde
ken weggesloten, daar een fout i'
deze boeken noodlottige gevolg®1'
kan hebben, en daarom worden
beambten dan met minder zwaf'
en minder gewichtigen arbeid bezit
gehouden. De ervaring Leeft geleer
meent de professor, dat het percer
tage van fouten onder dergelijke k?
matische omstandigheden zeer stel'
toeneemt en dat men dus daarnf
rekening .moet houden. De noodf
Lelijkheid hiervan wordt tegen woof
dig aan de groote Bank institute
van New-York en van de andte
oostelijke steden der Unie algeme®'
erkend, een voortdurende afwist
ling van werk naar gelang van h®
weer wordt daar zeer streng b
tracht.
Er zal een tijd komen, meent
professor, waarin men uit de ins tr
ine® ten van het meteorologisch sti
tion gewichtige sociologische invte?
kingen kan lezen op het behagen f"
onbehagen der menschen.
Men zal zich dan afvragen of G'
wellicht van groo ter beteekenis F
voor de maatschappij, dat de No<J
den wind vorst brengt of wel dat M
een epidemie van moorden, zelf mot»,
den en gewelddadigheden voor zi®
wegveegt
HOF MEESTERSTUKKEN TOT
STAND KWAMEN.
Het Ls interessant te welen, op well»®
wijze groote mannen hun. meesterstuk
ken hebben samengesteld en. onF'
welke invloeden hun genie het hoogt®
punt bereikte.
Wanneer Socrates een of andere g®
«lachte voor den. geest zweefde; d»'
kon hij uren lang onbeweeglijk blijV*
staan, totdat zijn machtig verstand te
denkbeeld geheel meester was.
In een onderaartisch vertrek in
diepste stilte oefende Demosthenes /F*
in zijn redevoeringen, die hij tot te
Atheensche volk wilde houden.
Caesar daarentegen schreef zijn coT'
menfaren overal; zoowel te voet a'*
te paard schreef hij of dicteerde l>'
aan zijn secretarissen.
De Homerus van de Latijnscbe poete
Enndus dronk een. flink glas wijn, ;,t'
vorens hij zich aan bet werk zed®
een gewoonte, die ook Horatius b>
hem gemeen had-
Keizer Augustus benutte den lijd, F'
hij baadde om zich op de dichlkub'
toe te leggen, en gedurende zijn bate
maakte hij twee boekdeeltjes met v«r'
zen.
Seneca, de groote wijsgeer, was te
mager en zwak, dat hij dikwijls in zif
bed werkte in zijn dekens gehuld.
Een der schitterendste rechtsgelte'
den,, de buitengewone bekwame Guj»-'
had de eigenaardige gewoonte om larf
uit op zijn buik op een tapijt gel eg1*
te werken, begraven tussehen pyrarf'
den van boeken, waaruit hij de do®"
menten putte voor zijn groot werk.
waardoor hij zijn vermaardheid vrf
wierf.
De twee Gorneilte's woonden sante
in een huis te Rouen. Pierre wooite
boven en wanneer hij een ver.s irf
kon voltooien, riep hij tot zijn broed1?
Thomas, die beneden woonde: „Th®
mas, een rijmwoord". Deze wist ahir
het juiste rijmwoord te geven, en
deirom terug op zij® kamer, ging
door met aan zijn vrouw verzen
tiicteetna*
DF COURANT ALS
BOSSCHEN VERSLIN DER.
Een van de belangrijkste verscbij0'
seten van deze tijd is zeker wel
enorme, steeds stijgende product®
van houtpapier. Het gthruik van hoO1
voor de papierbereiding deed de prij
zen van het papier voor da couraf'
en het goedkoop» hpek terugloopt"
tot ongeveer een derde van de prijze"'
welke een kwart eeuw ge eden werd«"
betaald.
Drie vierde van het in Amerika e"
in Europa gefabriceerde papier is bo"1
geweest. Of er echter steeds gen oei
grondstof zal wezen
Er bestaan ongeveer 30,000 dfllf
bladen, welke gezamenlijk mitlioens"
exemplaren afdrukken Alléén in d1
Ver. Staten werd in 1908 het cijf"'
van 10,500 000.000 nummers bei eik''
nummers van minstens 8 bladzijde"'
De wereldpers verslindt dagèlijl®
ongeveer 1 millioen K G. houtprf'
Wijders verschijnen er eiken dago"'
geveer 200 boeken. Al die literatu"'
tezamen vraagt circa 400,000 to"
boutpap per jaar, ongerekend
het schrijfpapier, bet pakpapier, 4'
prospectussen, het karton en de d0r
zenden uit papier maché vervaardigd'
voorwerpeD
