DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
jsrr inn _b# Qflfl^m IKA avLrm fill fin
-sr- fUÜ dUUt:;:- 1311 Idll DU
«AARLEMSCHE ALLEOAGJES
Indrukken van de
Sociale Week.
Naar de Retraite!
BUITENLAND.
Kindertiuisvest 29-31-13, Haarlem
WOENSDAG 17 AUG 1910.
35ste Jaargang No. 7268
Per 3 maanden voor Haarlem f 1,36
]j Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemeente) 1,35
Voor de overige plaatsen in Nederland franco pef post 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Bureaux van Redactie en Administratie
Intercommunaal Telefoonnummer 1426.
Van 16 regels 60 cent (contant 50 cent) Iedere regel meer 10 oent
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 cent per regel. (Buitenland 20 cent
Reclames dubbel tarief
Dienstaanbiedingen 25 cent (6 regels), driemaal voor 50 cent (A contant).
Voor advertentiën en reclames buiten Haarlem en de agentschappen wende men zich tot RICARDO's Advertentie-Bureau, N. Z. Voorburgwal 242, Amsterdam, Int. Telefoon 1020.
Alle betalende abonnés op dit blad, die in het bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor -
w ww wij e ving er.
De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean" Bijkantoor voor Haarlem de Nederlandsche Credietbank Nieuwe Gracht II
GULDEN bü
verlies van
één anderen
vinger.
Dit nummer bestaat
uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
No. 48
Esperanto bij de politie.
Er is in Haarlem, vooral in den
zomer wanneer de vreemdelingen bij
drommen toestroomien, ©en leemte
merkbaar die met groot gemak kan
worden aangevuld.
Ieder Haarlemmer haast weet- het,
hoe de vreemdelingen, die met auto
of op eigen minder luxueuze wijze
in onze stad komen, vaak hulpeloos
staan rond te staren voor zie' een wel
willend© talenkenner ontmoeten, die
in soms - afschuwelijk geradbraakt
Engel.sob of Duitsch de reizigers im-
iioht.
De kellners in de groot© café's zijn
veler hulpe, maar op gtraat is de
politieman in den regel Je« eerste die
wordt aangeklampt.
En die,. meestal de schouders
moet optrekken, en de bekende .bewe
ging motet makenja, van al dat ko©1-
'terwaalsch. versta ik geen syllabe,
Nu is het gelukkig dat het Hal-
sen-museum nog op de Markt is.
„Want- meestal is de agent met een
verwijzing daarheen eraf. En de
Markt is gemakkelijk te vinden.
Maar hoe; als onze Hals en eens
dn de achterbuurt van 't Heiligland
.zijn weggestopt
Wpfrdt het geen 'tijd, zoo .wensohen
we te vragen, om ook hier te Haar
lem te doen wat men elders in plaat
sen met veel vreemdelingenverkeer
dóetde politic-agenten te oefenen
in Esperanto, opdat zij door dei in
ternationale hulptaal in staat zul
len zijn, vreemdelingen voor te lich
ten
Het valt op, dat er onder de vreem
delingen-reizigers zoo velen zijn, die
de groene ster aan jaslapel of op de
japon dragen. Let er maar eens op
En na hier zoowel een algemeens
Esperantisten-veireieïiiging als een
Katholieke Esperantistenclub be
staat, die beide cursussen geven, kan
.het geen moeielijkheid opleveren
voor de poli tae-autoriteiten, des
noods een paar agenten hij zulk een
cursus te détacheeren, opdat wij in
den volgenden ?omer „agent-tolken-
EspePantisten" zullen hebben.
Wij vestigen op deze zaak de aan
dacht van het gemeentebestuur.
■ara gnRRsnaauBBaasaBnuBB
ii.
Hei is zoo mooi, dat ,de. aanspo
ringen tot socialen arbeid, die in de
Amsterdamsche Sociale Week wor
den gegeven - a,an alle standen, ko
men uit den mond va,n hen, die zich
zelf tot Socialen arbeid hebben ge
zet op a,lle,rlei gebied.
De les va,n Nijmegen, dat geen'
jonge broekjes als onderwijzers kun
nen optreden, heeft geholpen. Wie
hier spreken zijn, voor zoover we zie
'kennen, werkers va,n de bovenste
plank. Ze sporen aan tot socialen ar
beid. doch zelf steken ze de handen
allang uit de mouwen.
Op allerlei gebied, zeiden we
Er zijn stille werkers en mensichen
■va,n bet openbare leven bij. vereeni-
(ginigsautoriteiten en bescheiden, ach-
fterafblijvende, eenvoudige leien,
mannein van den practischen arbeid
en mannen van het woord Maar zoo
goed a,ls allen zijn het, bekende wer-
ikers. die ieder op hun' gebied a,l wat,
igepnaesteerd hebben, en deshalve
aneit te mëer autoriteit optreden'
Daar zijn bijvoorbeeld de spre-
Ivors de,r avondvergaderingen
De organisatoren dezer Sociale
Week hebben terecht begrepen, da,t
van dc avondvergaderingen, die na-
ftuurlijk in een stad als Amsterdam
velen trekken, die de ochtend- en
middaglessen niet kunnen bijwoneni,
een' buitengewone giroote propagan
distische, kra,cjht kan .uitgaan.
En daarom zijn ook van dei .bonte
rij der afwisselende onderwerpen die
te samen' de practische sociale actie
vormen, de mees'trpopulajre, de
meest-ia,antrekke«lijke als wie 't zoo
noemen ..mogen, bewaard voor -ile
avondlessen.
Pater Borromaeus de Gre-eve was
de eerstei, die zulk een a,vomd-lesl
gaf, en' zijn machtig woord, puntig
en pittig, meesleepend en pakkend,
heef t dien eersten avond van opwek
king tot socia,leri arbeid voor ons tot
een onvergetelijke gemaakt.
Dei moeilijke ta,ak, om de meer-
gegoeden, de meer ontwikkelden, de
i,,bistere sta,tad" op te wekken tot so
cialen arbeid, was hem toegedeeld,
en „wte begrijpen het best, da,t hij
tegen die taak, die een strafpredika
tie voior een deel wezen moest, opzag
Palter de;';Groeve, de redenaar blij
Gods grafie, de altijd meesleepende
orafieur, die door zijn schilderingen,
zijn mooi© taal, zijn krachtige beel
den, zijn vernuftige speel,schheid va,n
woordkeus en periodenbouw het, ge-
'hoior ailtij'd verbaast en als over
stelpt, pater de Groeve moest
data nu een droge les geven, een les
over den plicht om tei werken....
Maar wat heeft hij niet van die
les gemaakt
Het heerlijkst van alles was, dat
uit zijn welsprekend woord de lief
de Va» den spreker-zelf voor de min
derbedeelden zoo voortdurend te
voorschijn kwam
En danonder dat koele legwoord;
koel door logisoh'en bouw en indee
ling en strenge bewijsvoering, gloei
de en kookte nau w- ver borgen het
brandlend:e enthousiasme van dezen
redenaar bij' Gods genade, die het
zélf vo'eildj© hoe hij zoo gaarne, de
stem, zou „willen verheffen, en die
armen uitslaan, en 'in de hem! eigen
o verheersfihen de, meesleepende rede
naarstaal, lyrisch en braedschildu-
rend met forsehe trekken, wou zeg
gen wat hem naar aanleiding van
zijn onderwerp zoo nauw lag op het
hart.
Soms laaide het'even uit, en Jan
verdrong de Missieprediker den les
gever.
Hij had het- We zeiden het al
over den plicht der méérgegoeden,
so,cd alen .arbeid ook hunnerzijds te
doen. En die plicht, ©an dure plicht,
wordt opgelegd door de sociale recht
vaardigheid. door de liefde, door de
kerkelijke .wet, door de neiging; tot
zelfbehoud zoo beredeneerde de
lesgever klaar en koel het geval. Hij
legde uit, wat te verstaan was, door
sociale rechtvaardigheid, gaf defi
nities en argumentaties ad primum
ad secundum en zoo voor ts, ;en streng-
beidwongen ging z'n reden aar sta lent
schuil onder dg logische deducties,
die volgden uit de duidelijk opge
zette; nuchtere stellingen van dit
betoog. Totdat soms z'n onderwerp
hem miediesleepte, 't leek wel des
oogenMiks ondanks,
En dan zette hij even die sociale
arbiedd uit liefde tegenover de Room-
sabe Chariitas, die eveneens uit lief
de; arbeidt En z'n oratorisch talent
paktede ..tegenstelling aan. en be
lichaamde! haar in een voorstelling
van twee huizen, twee gebouwen:
hier het K.oomseh Ziekenhuis, waar
d;e liefdezuster waakt aan de sponde,
de smarten lenigt en de pijman stilt,
de kuaSems opschudt en het lijden
verzacht, en daar het Roomsche
volkshuis, waar sociaal werk wordt
gedaanwaar de oorzaken vata zoo
veel lijden worden weggenomen waar
d,e oorzaken van lichamelijke en
geestelijke ziekten worden onder
zocht, waar nieit- de smart alleen
wordt gelenigd, maar de oorzaak der
smart, wordt uitgesneden....
En die tegenstelling' schilderde 1de
redenaar met z'n hneeden blik en
wijde zegge,nsknacht, en .hij zette ze
voor ons, die twee gebouwen» en hij
wees het aan, dat 'de nood der tijden
naast opofferingen voor .de Room-
scihe ('haritus toch allereerst, en al
lernoodzakelijkst placht wegneming:
van den socialen nood door socialen
aribieiid, en dat warme vuur van des
sprekers eigen geestdrift ging 'als
©en eleotrische vonk door z'n hoor
ders «en jammer ms 'het, dat daar
niet zaten die groots 'fabrikanten,
die rijk© geldverteerders, die weelde
rig© millioenenbazitters, welke in
tegenstelling met vele anderen zich
om socialen aribieid niet bekommeren
.Tm, dat werd méér dan een les.
Dat werd eiein geestdriftige opwek
king, waarbij het vershand de lo
gisch© deductie maakte der nood
zakelijkheid van socialen arbeid,
dodhl tevens' heit gevoel in edelmoe- j
dig© geesitdrift "t besluit nam, zélf i
mee „te Werken waar men kan en1
gedegenheid hebben zal, van nu_ af
En dat alles te meer, omdat we
voedden dat hij die sprak, aan socia
len arbeid van allerlei slag' méér gaf
dan wie ook van ons gaven jioniTd"
mets hij gaf en. geeft zichzelf, zijn
rijk© talenten, zijn machtig rede
naars woord, ten hate van ontwikke
ling en socialen strijd, 'waar men hem
maar vraagt!,,...
Inderdaad: waar verstandelijke
overtuiging en dei pintroering des ge
moeids zóó samengaan als deze spre
ker het vermocht uit te lokken, d,a,ar
zal 'hef resultaat van zulke lessen
groot zijn bovenmate.
D© eerste avondles noemden wij
'gisteren a;l ©en groot succeshet bo
venstaande, eten algemeenen indruk
gevend© van pater de Greeve's mach
tig woord dat hart en; hoofd .over
won, zij een bewijs voor de waarheid
dier bewering
U zegt?
In dit mooie zomerweer, nu we va-
cantie hebben, nu we zoo graag buiten
wandelen «en vrij willen zijn, naar een
retraite
Naar een afzondering, in een saaie
kloostercel?
Prcdkcn bij tientallen, en bidden dat
je het einde er niet van ziet?
Ja zeker: tóch zeggen we: naar
de Retraite!
En we willen er bijvoegen, waarom
en hoe.
Over het Retrailenhuis in Nooadwij-
kerhout schreven we al meermalen.
En over den hoogen indruk, die een
Retraite daar maakt, over het prettige
vlotte leven daar in het huis met z'n
zonnigen tuin, z'n mooie waranda, z'n
gezellige lees- en eetzalen, schreef een
inzender in ons blad een heel opmer
kenswaardig artikel.
Zoodat we moeten aannemen, dat het
schrikbeeld van saaie afzondering en
bidden zonder «eind toch eigenlijk niet
zóó bedoeld is. Want de algemeene
roep van degenen die er eene retraite
van drie, vier dagen hebben meege
maakt, is precies het tegenovergestel
de. Niet alleen verfrischt en verjongd
naar de ziel, maar ook opgewekt en
opgefleurd naar het lichaam komt men
van Noordwijkerhout terug, en 'het is
een geestelijke vaeantie met een prettig
uitstapje, in ééne moeite vereenigd,
zoo'n retraite.
En nu hebben we een oproep te
doen, voor een vasten datum.
Van 1 hot 4 September a.s. heeft na
melijk in het Noordwijkerhoutsehe St.
Clemenshuis een retraite plaats voor
jongelieden uit den Middenstand, ein.
heeren handels- en kantoorbedienden.
Ook tot de Haarlemsche jongelieden
van deze categorie, en tot hen vooral,
gaat nuiionze oproep.
Er is nog plaats voor deze retraite.
En het is mi de mooiste, de bestie
tijd! In den Middenstand zoowel als
op de kantoren is het nu wat men
noemt „de slappe tijd", en géén pa
troon zal zeker den jongen man, die
om een paar dagen vaeantie komt te
dezer intentie, weerhouden en dat ver
lof weigeren!
Die data van 1 lol 4 September knoo-
pe men zich in het oor.
En men neme vandaag nog maatre
gelen, om dan toch zoo'n retraite (al
is 't maar eens een keertje op proef!)
mee te maken. De ZeerEerw. Pater
Philip'pona, St. Clemens Maria-huis te
Noordwijkerhoui, wacht op uw brieven
van deelname.
Moge de Haarlemsche Katholieke jon
gelui uil den Middenstand begin Sep
tember in grooten getale opgaan naar
het huis van zegeningen in Noordwij
kerhout!
De brand op de Brusselsche
tentoonstelling.
Kunnen we er wel genoeg van yier-
teillen om d© nieu wsgi er ig'heijd onzer
lezers te bevredigen. v:an «die schrik
kelijke ramp, die de „kermis der
ijdielheiid", de moderne wonderstad
van Brussel, in één uur tijds in een
puinhoop verkeerd heeft?
In oins tweede blad hebben we een
verhaal van ©en ooggetuige, die bet
uitbreken van dein brand meemaakte,
hieronder yolgefn nog ©enige bij
zonderheden, die vanzelf belangstel
ling zullen wekken.
Allereerst iets oiver
de oorzaak
Van de verschrikkelijk© rampeen
©em; oiorzaiak die« belaas wel altijd in
hef duister a,l blijven.
He t heette in den beginne dadelijk,
dajt er kortsluiting Is geweest
in de electrisehje leidingen, maar nu
spreekt men oioik van andere moge
lijke; oorzaken :van'n begin van brand
«ontstaan in ©en der keukens .van
de Bieilgis.ehe: afdeeling, ja zelfs van
de brandende sigaar, die er bij eiken
brand bijgehaald wordt!
Maar wat vooral domineert in dei
bladen is „de: bewering' dat bij den
bouw niet" die maatregelen getrof-
ïien, of die: voorschriften in acht ge
nomen z;jn welke- met de grootst
mogelijke veiligheid .vereenigbaar
waren.
Zoo wijst b'ijv. ©en Duitsch blad
erop, dalt bij een mogelijk «door
hef blad ook wens,chelijk geacht
onderzoek, men zich bepaaldelijk zal
moeiten bezighouden met de vraag
off het nu wel zoo verstandig was,
lokalen waarin gekookt en geroos
terd wordt in t«e« bouwen in een ten-
toions-tellingsgebouw.
Hief, blad vindt hef meer dan erg,
da,t. dit ongehoorde feit hier is ge
schied en begrijpt niet dat de ver-
verziekeringsmaïatschappijen daarop
geien aanmerkingen hebben gemaakt,
Ook de verouderde bouwwijze
wordt door hetzelfde blad gelaakt.
Maar buitendien had men ook oor
zaken voor het grijpen.
Vlaik naast het Engelsehe hoofd
gebouw, immers joelde, en feestte el-
ken avond een o«pgewonden «en niet
overvoorzichtige menschenmenigte
in Oud-Brussel, terwijl 1 a, s t n o t
least nu „en dan .voor het hoofd
gebouw „e©n reuzenvuurwerk werd
afgestoken.
En als ,men zich herinnert de
ib'rand «dia ,in Juni op dezelfde ten
toonstel ling .het restaurant, Wiele-
ma.ns geheel vernielde en aan andere
branden elders bijv. de tentoon
stelling voor de gezondheidsleer Je
,B|erlij«n en de groot© kermis te Chicar
go komt we«l duidelijk uit- welk
een groot gevaar er gelegen is in het
plaatsen van restaurants in tentoon
stel 1 i ngsgeboiuwen
Doch met dit ail blijft de oorzaak
in het duister.... en dat zal wel zoo
blijven. We kijken da,n o;ok liever
naia;r
de gevolgen.
Het blijkt wel, dat de eerste be
richten der schade overdreven zijn.
Zoo blijkt pit latere- berichten, dat
in het Fransehe gedeelte de diaman
ten en gobelins zijn gered. Men
hoopt deze- afdeeling die minder ge
leden beeft, dan men eerst dacht,
binnen veertien dagen w:eer gereed
te hebben. De meest kostbare voor
werpen „zijn althans ongeschonden
Men jteeft in het geheel in de
•Fransehe afdeeling voior 7 millioen
juweelen gered.
Blij de Belgische- afdeeling van
kleïnodieën is men minder gelukkig
geweest, hier is een groot gedeelte
der vlammen ten oiff-er gevallen,
maiar het voornaamste stuk, het
stadhuis van Brussel in diamant, is
gelukkig „.ongeschonden. Dit was
merkwaardigerwijze voor dezen
avond juist in een brandkast onder-
gebraöht,
De Italiaanse,he afdeeling leed al
leen waterschade.
Volgens de- laatste beschikkingen
van hef tentoionstellingseomité zal
er geien sprake van zijn bet verbran
de gedeelte weder pp te bouwen.
Men zal, zoo als we gisteren zeiden,
eenvoudig een .gewei maken om de
puinboopen aan het oog te onttrek
ken.
Voor wie w-ebï hoe vlug zoo'n
werk in de tentoonstelling ka«n uit
gevoerd worden, lijdt het geen twij
fel of binnen weinige dalgen zal niets
zicht baars nog aan de« ramp herinne
ren
iWialt van hef, tentoongestelde kon
worden gered, zal trouwens niet ge
heel verloren zijn voor bet publiek.
Het zal gedeeltelijk .onder Jak wor
den gebracht in andere paviljoenen.
Zoo zal hef Paleis der Stad Brus
sel de Belgische goudsmederij ber
bergen.
„Gelukkig heeft men in den brand
geen mensphenlevens te betreuren,
al worden een paar bedienden tot
nogtoe vermist. Zij zijn waarschijn
lijk op de .vlucht gegaan, hun spoor
heeft men niet 'teruggevonden.
Onder de talrijke gekneusde» en
gekwetsten vermeldt men slechts
één gevaarlijk geval.
De verzekering der schade
is e,en ander onderwerp dat belang
stelling en nieuwsgierigheid wekt.
Voor veie groot©, vooral Engelsehe
verzekeringsmaatsichappijen is de 1
brand een reuzenstrop. Brussel-Ker
mis werd door ae Engelsehe ven
nootschap verzekerd.
Goede zaken zullen die maat
schappijen dus aan de Brusselsche
expositie niet maken, hetgeen niet
beieit, dat er de meeste tentoonstel-
ters toch wel het slechtst aan toe
zijn.
Heel veel exposanten, zij vooral,
die geene zeer belangrijke stands
hebben en deze, di«a hunne produkten
a,an de bezoekers verkoopan, hadden
verwaarloosd eene assurantie aan te
gaan. Anderen hadden hunne wa
ren slechts voior de helft der waarde
laken verzekeren, zoodat de brand
duizenden en «duizenden inslikken
za;l. vooral van de mindere tentoon-
stellers, die hoopten in de expositie
wa,t geld te .verdienen «en daarvoor
©ene duurbetaalde standplaats had
den gehuurd. i
Dei grootte: tentoonstellers komen
er befer af. Geld zullen zij niet
vierliezen, alleen vaak zeldzame of
uniek© stukken, die moeilijk te ver
vangen zijn.
De brand van Brussel-kermis,
heit gedeelte naast d«en grooten in
gang, waar de groot© amusementen
waren, is nog het meest dramatische
geweest van heel den reuzenbrand
Eerst dacht men het te.zullen red
den De« wind was gunstig en de
brandweierlieden stonden op hun post
om heit kleine oude stadje te bescher
men. Maar, helaas, dezelfde wind,
die he«t vuur in de huizen der Sol-
böstehlaan joeig, was ook noodlottig
voor de kermis. :Ook datar greep- het
vuur met verbijsterende snelheid om
zich heen. en a,an blussehen yiel ni«et
t© denken. Een paniek ontstond .on
der de bewoners der oude huisjes
Velen gingen haastig «op de vlucht,
terwijl anderen de fel-hrandende ge
bouwen binnen drongen om tenmin
ste n og iets te redden Veel was het
niet.:..
Eien ander gevaar dreigde. Het
vuur was de; daar opgestelde groote
menagerie van Bostock genaderd.
Elk oogenblik konden de wilde die-
rein uitbreken en wie w-aet- hoeveel
slachtoffers make«n. De- autoriteiten
dit gevaar inziende, gaven dadelijk
hevel om de beesten in hun hokken
dood te;schieten, want te midden
van die verwarring viel er natuur
lijk niet aan te« denken _o«m de dieren
te; .vervoeren.
Op hetzelfde oogenblik stond de
menagerie in brand. Een honderdtal
gendarmen plaatsten zich rond de
tent, met hun ma,users gereed, om
elk dier neer te schieten. De com
mandant beval alleen .in geval van
uitersten nood te schieten, want bin-1
nen in de- halfbrandende tent was het
personeel va,n .Bostock bezig om nog
enkele ossen, zebra's, oliphanten,
ezels en anderen te redden. Alleen
de gevaarlijke dieren moesten zij aan
hun lot overlaten.
Het vuur werd nu ondragelijk.
Van alle; kanten sloegen de vlam
men uit en het personeel vluchtte in
allerijl uit het gebouw. Een gewel
dig ontzettend gebrul steeg te mid
den van de vlammen op. Het waren
de;wildedieren, die nog in hun
kooien ?aten opgesloten.
Hun doodsgebrul was niet om aan
te hooren en het laatste gereutel ver
hoogde den droeven indruk van de
ontzettende ramp. Maar de verstik-1
king deed haar werk. Langzamsr-
ha.nd hoorde men h©t gereutel der
leeuwen, tijgers en panters wegster
ven.... de tent stortte inéén en daar
mee was 't gedaan....
Het verhaal van een Hollander.
Aa.n een der correspondenten ver
telde eien der bewakers «der Holland-
schei afdeeling, een ..artillerist, het
volgende
Even negen uur ging ik uit de
kazerne, naar de tentoonstelling en
in de verte ongewoon veel en hoog,
licht ziende, dacht ikze zijn er van
avond vroeg hij met vuurwerk. Maar
a.l heel gauw bemerkte ik mijn ver
gissing, en vliegensvlug begaf ik mij
naar het terrain van de ramp. In
©en café bij de Belgische afdeeling
was het viol van mensehen, die een
goed he-enkomen zochten, en met
mijn sabel heb ik in de omheining
gaten geslagen om het publiek ge
legenheid .te geven, weg te komen.
De caféhouder, die zijn heele zaak
in de vlammen zag opgaan, schatte
het verlies, alléén van niet--betaalde
consumptie door de vluchtende gas
ten op ©enige duizenden francs
Toen ik hier geholpen had trok
ik naar ons paviljoen, waar op dat
oogenblik nog piet veel gevaar
dreigde Toch begonnen wij voor
alle zekerheid den gevel maar te
.bespuiten, doch a«l heel gauw kwam
een van de hooge heeren ons vragen,
daarmee op te houden, want hoewel
"wij slechts een straaltje water kra
gen van pen paar meter, was de
druk zóó gering, dat zij op een ander
punk waar het water méér noodig
was op dat oogenblik, aanstonds
merkten, dat er meer stralen op de
Waterleiding werkten
Waren er dan zulke slechte
maatregelen tegen het brandgevaar
■genomen
J®«>. dat wil zeggen in jla ge
bouwen is alles in orde. Overal zijn
daar slangen en brandkranen en ex-
tancteurs. Alen heeft uitstekend ge
zorgd voor hluschmiddelen in de« vier-
schillende gebouwen,maar blijkbaar
met gerakend op een geweldig uit-
siaanden brand, t Was gewoon jam
merlijk om te 'zien, met wat voor
waterstralen 'de pompiers moesten
werken M at gaf al hun inspan
ning? Hun béste wapen was niet
in orde, En dan ook, er was geen or
de. De politie; de brandweer, de
iieeren van de tentoonstelling, ieder
had het hoogste woord.
Ja; maar nu vergeet u toch wel
een beetje de paniek.
Dat is wet waar, de ontstelte
nis was groot, en de brand greep
zoo wonderlijk snel om zich heen.
Ik was -b.v. in het Fransehe pavil
joen gegaan, om mee ta helpen de
vitrines uit ,te dragen met kostbare
voorwerpen, schatten van zilver en
dergelijke. Tot tweemaal ben ik er
in geweest, maar toen ik de derde
maal, na eenige minuten terug wilde
komen, toen was de zaal, waar ik
net zoo in geweest was, één vuur-
zee. t Was onbegrijpelijk zóó snel
als de vlammen om zich heengrepen,
ik «„denk, da«t de vele doeken, die
langs de wanden hingen, dat natuur
lijk bevorderd hebben.
Maar wat er gesto«len is H«at w^s
was verschrikkelijk om te zien. Ter-
wijl ik met anderen onze best d«eden
om kostbare voorwerpen in veilig
heid te brengen zag ik anderen, die
zilveren bekers en .beelden-quasi lie
ten vallen, er o«p trapten en de stuk-
ke«n m hun zakken staken f En dat
de-den niet alleen menschen uit het
publiek, maar .ook soldaten. Toen
er een beetje prde kwam in den cha
os en de gendarmerie op het apped
verscheen, werden de soldaten, die
zich te: buiten waren gegaan ge
boeid heengeleid.
De brand in het Fransehe pavil
joen vestigde echter weer onze volle
aandacht op het gevaar, dat'ons
eigen gebouw liep. Dat ligt. er wel
een 50 meter va,n af, maar de voor-
gevel van de^ Franschen was ui et
minder dan 15 Meter hoog, en dan
ligt tusschen beiden het houten huis
van „Groot-Nederland", dat- een lieel
ieeiijk Jrait-d'union geworden zou
zijn, wanneer de voorgevel naar gui
ten wasuitgestook .Trouwens, de
hitte was zóó erg, dat toen we een
houten gebouw bespoten, ,dat een 20
meter van het Fransehe paviljoen
verwijderd was, de damp van het
hout afsloeg, zóó verhit was dat,
zelfs op dien afstand geworden.
Wé begonnen dan pok maar weer,
op eigen gezag, onzen Oud-Holland-
sehen gevel te bespuiten, nadat
teerst door de wacht, onder behoor
lijke controle de kostbaarheden uit
onze; vitrines waren opgeborgen in
de brandkast, maar gelukkig weck
de voorgevel van het Fransehe pavil-
joen naar achteren uit, en daarmee
was voor ons het gevaar voorbij. Wij
hebben alleen wat waterschade ge
kregen.
E COMMIT
ABONNEMENTSPRIJS:
PRIJS DER ADVERTENT1ÊN:
1000
