DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND,
Se dubbele moordaanslag.
Kinderhuisvest 29-31-33, Haarlem
STADSNIEUWS.
Dr. K, Krogh-Tonning. f
4HN5SUM* 20 FEBR. 1811.
Bureaux van Redactie en Administratie
Intercommunaal Telefoonnummer 1428.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
AGENDA.
Haarlemsche Alledagjes No. 209.
v'00st» Jaargang Bo. 7477
1 Pet 8 maanden voor Haarlem
1 Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd {kom der gemeente)
j Voor ae overige plaatsen in Nederland franco per post
1 Afzonderlijke nummers
Van 1—8 regels 60 cent (contant 50 oent) ledora regel meer 10 cent
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 cent per regel. (Buitenland £0 cent
Beolames dubbel tarief
Dienstaanbiedingen 25 cent (6 regels), driemaal voor 60 cent (1 contant.)
VooTadvertentifin en reclames buiten Haarlem en da agentschappen wende men zieh tot RfCARDO's Advertentie-Bureau, H. Z. Voorburgwal 242, Amsterdam, int. Telefoon 1020.
Alle betalende tbonaês op dit blad, die in het bedt eener verzekeringspolis z|in, z(jn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor:
GULDEN ba H flU flfiit GULDEN til ÏCÜ! GULDEN bij lllil GULDEN b,
levenslange onge- f| 8111 GULDEN b 113 verlies van een I 11 verlies van I g5 RB verlies van
schiktneid tot 1^5 U overlijden. hand of voet. 1 éénoog, 9'W^M éen duim.
één
wijsvinger.
GULDEN hg
verlies van
één anderen
vinger.
Oe uitfeeerlng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Ocean" Bijkantoor voor Haarlem de Nederlandscha Credletbank Nieuwe Gracht 11
Woensdag, 1 Maart.
G e b o u w „S t. B a v o" B. K. Volksbond
half 9 uur. afd. Spoor- en Tram „St. Au-
gustinus". half 8 uur. Kalk- en Steenbewer
kers, half 9 uur „Eerbied in Gods Huis", half
9 uur bestuur Communiefonds, half 9 uur
Ontwikkelingsclub „St. Thomas van Aquino
K r u i s s t r a a t 45 Koken op gas.
Toyier's Stichting op de gewone
Museumtijden Buitengewone tentoonstel
ling van teekeningen en schetsen: Holland-
scho school 16de eeuw. Goltzius cn anderen;
Fransche school 17e cn 18c eeuw, Watteau,
Boucher, enz.
Bisschoppelijk Museum (Jansstraat
79). Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda
gen, Zondagen on R.-K. Feestdagen.
de moordaanslag.
'I Was geen wonder dat gisterenmiddag
en -avond de halve stad in opschudding was
door den verfoeilijken moordaanslag, waar
van we gisteren in onze stads-cditie vertelden
en die onze lezers in dit blad uitvoering vin
don medegedeeld.
Inderdaad: hot wordt har!
Een patroon ontslaat een knecht, en deze
trekt uit wraak met voorbedachten rade het
mes, en wacht het gunstig oogenblik af oni
zichte wreken 1
Men vraagt zich af, of de wereld nu niet
op het hoofd komt te staan!
Dat beet nu zelfs in de couranten! niet
meer een laffe, ongemotiveerde, ellendige
moord, maar het heeteen wraakneming!
Alsof hier iets te wreken viel!
Dat we onbewust en onbedoeld al spreken
rm van een „wraakneming" toont hoe zelfs
in den volksmond al is overgegaan die ellen
dige idéé, alsof de arbeid niet meer is een
praestatie van vrijen wil w e d e i' z ij d s, maar
alsof de patroon de verplichting zou hebben
om den arbeider of ondergeschikte ook le
gen zijn wil en belang te houden.... niets
dan rechten aan den arbeiderskant, niets dan
plichten aan patroonszijde!
Ja, wij weten wel, dat formuleert men zóó
niet aan den kant dergenen die toch nooit
anders dan van de r och ten des arbeiders
spereken, maar het komt er op neer!
En z e d e 1 y k verantwoordelijk voor daden
als deze zijn ten slotte héél vaak de verderfe
lijke volksmenners, die de plichten der onder
geschikten tegenover het gezag en de gezag-
Uebbenden stilletjes verzwijgen, cn alléén rep
pen van rechten.... waartegen niet anders
zou staan dan tekortkoming anderzijds!
De Halsen.
Prof. Dr. Six heeft den wenk van den
gemeenteraad, in zijn jongste zitting ge
geven toen men Dr. v. d. Berg's hulde woorden
aan den heer Middelkoop algemeen toe
juichte, begrepen, on is heengegaan uit
de Commissie van Toezicht op ons Stedelijk
Museum. 1
Het bericht van liet Haarl. Dagblad, als
zouden de leden der commissie een verweer
brochure uitgeven tegen den heer Middel
koop, wprdt intuKïchcn weer tegengesproken.
VOLKSBOND TEGEN DRANKMISBRUIK.
In het gebouw „De Nijverheid" hield de Haar
lemsche afdeeüng van dezen bond gisteravond
een ledenvergadering.
Nadat de no'.ulen van de vorige vergadering
door de vergadering waren goedgekeurd cn ge
arresteerd werd cn het periodiek aftredende be
stuurslid de heer A. van der Voort Az. bij ac
clamatie heihenoemd.
De rekening van den penningmeester sloot met
een batig s.a'do van f 133.55'/j. De ontvangsten
bedroegen aan contributies f 555.95 en saldo 1909
f 99.09, de uitgaven waren f 552.48i/g. De heeren
Stolp en van Bobben bevonden de rekening ac
eoord en brachten hulde aan den penningmees
ter voor het gehouden beheer.
Alsnu las dc secretaris voor liet verslag over
den toestand gedurende 1910.
Waar het Bestuur der afd. Haarlem van
den Volksbond tegen Drankmisbruik gewoon
lijk veel werk verricht, waarvan bet groote
publiek weinig bemerkt, mocht het toch in "t
aïgeloopen jaar weder mogelijk zijn, de nl-
gemeene aandacht op het nuttig werk van
den Volkshond te vestigen, o. a. door het
vele, dat in 1910 op het gebied van huisvlijt
is verricht.
In de eerste plaats willen wij wijzen op de
welgeslaagde huïsvlijt-tentoonstelling', in de
maand Februari gehouden. Duidelijk bleek,
dat sedert de 3 jaren geleden gebonden ten
toonstelling het gehalte der tentoongestelde
voorwerpen, aanmerkelijk was .vooruitge
gaan.
In het begin van het jaar werden reeds po
gingen aangewend, om ook in de Kazerne de
Huisvlijt ingang te doen vinden, welke po
gingen ertoe aanleiding gaven, dat in No
vember de heer Blees, uit Zaandam, op ver
zoek der afdeeüng, in de cantine der Infan-
terie-kazerne een lezing over Huisvlijt hield,
die met groote belangstelling door officieren,
onderofficieren, korporaals en soldaten werd
aangehoord, en die tengevolge had, dat de
kolonel-commandant van het 10de Regiment
Infanterie besloten heeft, Huisvlijt-onderwijs
in de kazerne te doen geven.
Een 65-tal militairen meldden zich tot deel
neming aan.
Ten slotte richtte de Volksbond in 't laatst
van bet jaar samen met do vereeniging ter
bevordering van liet onderwijs in Handen
arbeid in de Toynbee-vereeniging, gesteund
door bijdragen van particulieren, een cursus
in Handenarbeid voor jongens op.
Zooals wij elk jaar gewoon zijn, stelden wij
weder een zestal meisjes der O. L. Scholen
in de gelegenheid, een Kinderkookcursus aan
de Huishoud- en Industrieschool te volgen.
De heer O. L. F. Sarlet, die jaren lang het
Secretariaat had waargenomen, was wegens
drukko werkzaamheden genoodzaakt, deze
functie neder te leggen. Iu zijn plaats werd
benoemd de heer M. vau der Boon.
Het ledental breidde zich cenigszins uit,
terwijl de fmantiëele toestand niet ongunstig
mag worden genoemd.
De lieer C. L. F. Sarlet kou daaraan nog
toevoegen, dat dc huisvlijt in dc kazerne voor
al bij de onderofficieren veel suoecs had, doch
dat binnenkort deze cursus zou eindgien, waar
om hij den aandacht van het bas tuur erop wilde
vestigen, dat zij bij het onder de wapenen ko
men van de nieuwe liehtiiigen steppen doen voor
het hervatten van dien nuttigen cursus.
De afd. Haarlem heeft geen voorstelten le doen
voor de Algem. Vergadering cn bcveell de perio
diek aftredende leden van het Hoofdbestuur de
heeren Mr. H. Goeman Borgesius cn Prof. Dr.
G. A. Pekelharing weder als candidafcn aan.
De voorzitter, de heer A. v. d. Voort sloot
daarna met ecu dankwoord dc vergadering.
Zeer in hét kort konden wij gisteren' nog
in een groot gedeelte onzer oplage den moord
aanslag melden, gepleegd door den knecht
[W'. Talsma, wonende, aan den Melkboeren-
steeg bij de Houtmarkt, op zijn patroon, den
jalouzieënmaker J. F. Senft en diens negen
tienjarigen zoon. Ter wille van de tijdige
bezorging .van ons blad moesten wij echter
zeer beknopt zijn. Èenige nadere bijzonder
heden mogen hier volgen..
Sinds .achfc jaar is
TALSMA1
bij den lieer Senft in dieast als schilder.
Niet steeds schijnt de verhouding tusschen
knecht en patroon echter even hartelijk ge
weest- te zijn.
De lieer Senft wals meer timmerman. Tals-
inai was schilder. Aiiioht gebeurde het dat
dc patroon zich eene aanmerking liet ontval
len op het werk van zijn knecht, die fceer
kort aangebonden - dit niet bijster ver
zetten kon en af gauw een antwoord gereed
had. Zoodoende ontstond er, zooals begrij
pelijk is. een zeer gespannen verhouding tus
schen hen. Nochtans greep de patroon niet
krachtiger in, maar duldde hem lang in zijne
werkplaats.
Reeds geruimen tijd geleden echter heeft
ile heer Senft Talsma aangezegd naar ander
uit te zien. De knecht antwoordde, met
bedreigingen aan het- adres van zijn patroon
en maakte verder geen haast om heen te
gaan. Zaterdagavond j l. barstte de boni en
deed de heer Senft aanzegging aan Talsma
van zijn ontsalg na twee weken.
Heviger dan ooit viel hij uit in' yerwijtin-
gen en
bedreigingen
tegen zijn patroon, „Hij zpu de. heeren, wel
yiuden."
Dezelfde bedreigingen herhaalde hij in te
genwoordigheid der knechts cn andere per
sonen. En zelfs moet hij, mogen wij de geruch
ten gelooven in een cafe in de omgeving .van
de Naseaulaan een volledig plan van wraak
neming .op zijn patroons hebben uiteengezet.
Ook zou hij Zondag ;Mjn vrouw, de man
is gehuwd en heeft één kind hebben aan
geraden naar Amerika te galan, clan zou hij
wel volgen. Doch de toehoorders hechtten
zooveel waarde niet aan zijne bedreigingen.
(Wamt al was de man opvliegend van aard,
men achtte hem toch niet tot zulk een wan
daad in staat. Niet beter is de man te. ty
peeren, dan door het gezegde uit den volks
mond: Groot en niet wijs. Naar men zegt
moet hij a,l eens gevangenisstraf wegens mis
handeling hebben ondergaan.
Den gekeelen Zondag schijnt het in liet-
brein van den misdadiger gespookt fc hebben
en Maandagmorgen kwam hij met
b o o 7. e p 1 a n n e n
naar de werkplaats'.
De heer Senft bezit ter uitoefening van
zijn bloeiend bedrijf a,an de Nassaulaan nar
bij zijn woning een werkplaats, de eigenlijke
jalouzieën- cn m ar qui se n m ak er i jBovendien
heeft hij in de li Margarethastraa.t een pak
huis om jalouzieën enz. op te bergen. Op de
eerste verdieping is tevens de schilders
werkplaats, waar Talsma werkzaam was met
een anderen knecht.
Den geheelen Maandagmorgen luchtte
'Talsma op luidruchtige wijze zijn over kropt
gemoed tegen zijn kameraad en zag .uit of
zjjn haas niet kwam. Deze echter kwam niet,
da,ar hij zijn bezigheden had in de werkplaats
aan de Nassaulaan.
Des middags vóór half twee stond Talsma
wederom op den uitkijk, ditmaal heneden
aan de trap, die naar de schilderswerkplaats
voert. Toen senft nog op zich liet -wach
ten. ging Talsma naar boven. Tegen kwart
vóór'twee kwamen Senft. en gijn zoon de
.werkplaats binnen en had
d_e misdna(1
Na eenigen tijd kwam de heer
Senft Jr., met een 15-jarigen jongen,
naar de eerste verdieping, om gereedge
maakt werk door do raamdeuren naar be
neden te laten. Toen hij daarmede bozig was,
sprong Talsma, zonder iets te zeggen of voor
at" ruzie te maken, plotseling op den jongen
Senft cn bracht hem van achteren met een
vlijmscherp Zweedsch dolkmes, dot hij sinds
een viertal weken, in een lederen scheede be
waarde in de lade van zijn werkbank, drie
steken toe, een door den linker-bovenarm, één
aan den schouder, en één boven de lies. De
jongen stormde dc trap af en de straal op,
waar hij door toegesnelde buren en voorbij
gangers naar het Militair hospitaal werd ge
leid. Daar werd hü voorloopig door den ijlings
ontboden geneesheer P. Ozinga, verbonden.
De wonden waren niet levensgevaarlijk.
Toen de jonge Senft, geheel bebloed de
straat opliep, begaf de oude heer, die met
een knecht beneden aan liet werk was, zicli
naar boven. Nauwelijks verscheen hü boven
OP de trap of de misdadiger viel op Senft
aan en gaf hem een steek iu den buik. Senft
valt daarna op een loodwitbus neer cn stoot
met het achterhoofd do ruit door van een
glazen deur. Toen begon nog een worsteling
tusschen Talsma en Senft. Van de gelegen
heid maakte Talsma gebruik den heer Senft
verscheidene steken toe te brengen, waaron
der een steek boven de lies met darmverwon-
ding. De knechts, die mede aanwezig waren,
waren van schrik als verlamd, cn konden
zich niet verroeren.
Senft strompelde na de steekpartij naar
beneden en werd, ondersteund door drie
knechts, naar ziju woning gebracht aan de
Nassaulaan, waar hij verbonden werd door
den arts Veen, van den Kinderhuisvest. Met
een brancard werd de ongelukkige later naar
het St. Elisabeth's Gasthuis vervoerd. Al
leen was redding mogeüjk, indien de getrof
fene dadelijk geopereerd word.
De dader ging, na zijn misdaad 1e hebben
volvoerd, zelf naar het politiebureau om zijn
wandaad bekend te maken. In de werkplaat»
veegde hij het mes aau ziju mouw af en vroeg
of hij ze goed had geraakt. Op straat vroeg
hij brutaal: „Zqu zij nog niet kapot?" Op het
politiebureau meende men aanvankelijk met
een waanzinnige te doen te hebben, doch wel
dra ging dc dader, vergezeld door een agent
en den hoofd inspecteur, den heer J. A. 3.
Nollhenius, die hot oudedzoek ook verder ge
leid heeft in deze zaak, naar de woning vau
den verslagcue, voordat zieh erger gevolgen
mochten voordoen. Daarna werd Talsma naai
de plaats van den misdaad gebracht om zelf
het verhaal te doen van zijn missdag. Toen bij
'door de straat werd geleid, lachte hij cy
nisch tot de menigte. Thans is hij ter beschik
king van dc justitie gestold.
Talsma is zeer driftig. Op de politie-aulo-
riteilcn maakte hij een tegenovergesteldeu
indruk dan zijn omgeving van hem heeft.
De politie meent dat het iemand is, die nier
veel om een menschenleven geeft, dit moet
echter, waarschijnlijk toegeschreven worden
aan den overspannen toestand, waarin de da
der gisteren verkeerde. Reeds meerdere malen
heelt hü ook andere personen met doodslag
bedreigd. Zoo wilde hij verleden jaar de chef-
naaister van de jaloczieëumakerij te lijf met
een schaar.
Het lemmet van het mes, waarmede het
misdrijf werd gepleegd, is ongeveer één de-
cimter lang. Talsma beweert dat hij het noo-
dig bad en gebruikte om glas te pikken. -
Dc heer Senft Jr., maakt het naar otei-
êla udigheden redelijk goed.
lOver den heer Senft Sr., luidden de be
richten' gisterenavond zeer ongunstig. Dni
negen uur ontvingen wij nog de mededeeling
dat de .toestand hoogst zorgelijk was. pe
heer Senft is 46 jaar en voor dc. tweede maal
gehuwd.
Hedenmorgen was cle toestand zeer gunstig
en wij kunnen mededeelcn dat er 1\ o o p o p
genezing hestaai.
{Wlelk een slag deze' Moordaanslagyoor 'de
zaak yan den lieer Senft beteekent," kan toen
nagaan, als men weefc dab de drukke tijd
nu voor de .deur staat met liet voorjaar.
Ilct is te hopen, dat de zaak er niet onder
lijden zaj.
De dader is, zooals gezegd, eveneens ge
huwd, .43 jaar oud, en vader van één kind.
De droefheid van de vrouw is onbeschrijf
lijk, Dc meesten v,an hen, die Talsma ken
nen, hadden hem niet in staat geacht zulk
een daad te stellen. Zij meenen dan ook,
dat hij over zijn misdaad voor den rechter
waarschijnlijk veel spijt zal. toonen en bit
tere tranen storten'.
Jfct g'cbeurde veroorzaakte begr ij perl ijker-
wijze op de plaatsen van de misdaad vee]
opschudding- en een grooten oploop van
volk. Dc politie zorgde echter voor .de orde
cn hot geregelde v.erkcer.
(Zie Stadsnieuws verder op in dit Blad.)
Te Christiania is Zondag 19 Februari plot
seling ceri van Noorwegen's grootste theologen
overleden, Dr. K. Krogh-Tonnrng; de dood over
viel hem, terwijl hij op weg was naar de kerk
tot het bijwonen der Hoogmis.
Waarom dc liberate couranten zoo weinig van
dien man te zeggen hadden och wie de appre
ciatie der Linksche pers meer van nabij ging
weet wel dat er een onfeilbaar middel is om
van een geleerde niet breed oiifwikkekle talen
ten te worden een botterik die wetenschappelijk
heeft afgedaan. Dr. K. wer,d Katholiek ongoed
Katholiek: ziedaar het geheim van het onver
klaarbaar zwijgen opgelost. En bij zijn doo|d
hoeft dc correspondent van de N. Fb C. niet
op te houden m'ct zijn besebrij vingen, van dc
Parijsche boulevards en kan liet Handelsblad
beet ongestoord zijn zedelijkheidsbeschouwingeir
tc luchten hangen.
Geboren in het Fjordcnsiadje Stalh'clle, 31 Dcc.
1812 als zoon van den reeder Maetliè Tonning
sleet hij zijn jonge jaren ver vau hel gewoel
cn rumoer eener GroszsLaJt. „Iu de Stille, zei-
de Gootlie, komml d c rechte Geistesoffenba-
rung", cn ziju hoog begaafde, innig vrome moe
der heeft die stilte gebruikt om dc groote ,tj
tenten tot heerlijken bloei tc brengen.
In zijn boek „Erinncrungen cines Konvcrtitcn"
teckent hij ous met veel liefde en groote zorgvul
digheid liet poriret zijner moeder. Zeer ontwik
keld cn belezen kende zij de populaire philoso
phic dier dagen., maar was, als streng Luthersclic,
niet minder thuis in haar bijbel.
Zij \\aechter Vol vooroordeelen tegen liet ka
tholicisme, iets waaraan 'liaar lieve! ings-schrij-
vers grooleiijks schuld hadden. En tiet leek ent
haar eoa juist als zij bij énkele hesphuidigin-
tegen het katholicisme in Dr. Grant's „Sym
boliek," aan den rand der bladzijde schrijft:
God erbarmc zich over dc katholieke kerk.
Toch, zegt ons baar zoon, staat liet bij mij
vast, dat zij onbewust, meer katholiek was dan
luthersch. De kernspreuk van alle Christendom
was voor haar, dat het geloof werkzaam zijn
moet in dc goede werken, voor alles in dc
Liefde, die zij zeif zoo rijkelijk beoefende en aan
hare kinderen inprentte.
I-Iet gymnasium ran Skiën bracht hem buiten
moeder's invloed en in een sfeer van schrikke
lijke kerkelijke verdeeldheid. Met don Bijbel in
de band moest iedci' zich zeif helpen. Is het
wonder dat de jongeling vol geloofstwijfels, hij
gemis aan vaste leiding verzucht: Ilad ik maar
ecu biechtvader gehad'? Wet zocht hiji in de Pen
sees van BI. Pascal cn Tlioma-s a Kempiis een
tegengift voor zijn twijfelzucht, maar de uan-
vcchtingen hieven. Evenwel in die studiejaren
was hij nog verre van katholiek. 1 j
Ziju doel was Lutherscli geestelijke te worden
door schitterend succes kenmerkten zich zijn stu
diejaren aan de universiteit. Ongewoon boeide
hem door, den religeuzen gloed zijner persoon
lijkheid, Gilse Johnson, een Lutheraan van ft
reinste water en leerling van Schleiniacher.
Teckencnd voor dien tijd is de aanteekening
uit zijn dagboek: „Uit nieuwsgier,ighetld een ka
tholieke kerk bezocht en in dc bus 8 schilling
gegeven," dc noodige uitroepteekens icn vraag-
teekens vormden hierbij een vreemd escorte cn
deden hem liet opvallende en moreel onverant
woordelijke van deze daad scherp in 't oog hou
den voor hel vervolg. t i
In 1867 werd hij hoofd der kweekschool ivoor
onderwijzers (e Balestrand cn inel zijn jonge
vrouw Emma Hagérup heeft hij daar zes werk
zame javen gesleten. Van dien lijd daleeren zjju
ears te geschriften die hem langzamerhand voeren
zouden naar de oude Moederkerk. Zijn yerhan--
.deling'oyer de Pensèes ,vaii Pascal en.-Christe
lijke Geloofsbelijdenis Kracht hem' een eind
weegs op katholiek terrein en bezorgde hem dan
ook niet weinig twistgeschrijf.
In 1S73 pastor in Aardal benoemd, in het
sombere bergsladje met zijn donkere luchten en.
koude, triestige wintermaanden kreeg zijn werk
zaamheid grooter omvang cn verinnigde zich zijn
theologische studie, waarop, hij zieh geducht toe
legde. Een reis stipendium was hem echter om
zijn geschriften zoo juist ten deel gevallen; nu
zag hij dc orthodoxe luthcrsche kerk zooals ze
in Duilschtand leeft cn achtereenvolgens bezocht
hij Leipzig, Dresden en vooral Erlangen, be
roemd om zijn orshodoxie. Münohen gaf hem
na de schoonheid barer musea's en pinacotheken,
\oor het eerst de volte praclitsonlvouwkig der
Roomscho liturgie le zien. Zwitserland gaf hem
een blik in het moderne liberaliseefend protes
tantisme, door België en Holland keerde hij terug.
Doch Aardal zou niet tang zijn werkzaamheid
genieten; op medisch advies begaf hij zich spoe
dig naar Christiania. Als medewerker aan liet
„Lutherisch' Wochenschrift" leerde hij de kerk
vaders heler kennen en de Ignatiaausche brie
ven zoowel als Cyprianus waren van onbere-
kenbaien invloed op. zijn kalholiceerende neigin
gen. Reeds op dc universiteit had hij zich op
de ascesse geworpen, nu begon hij ook, als lu
thersch pastor, te vasten, en nauwgezet liield hij
zijn vastendagen, en gebruikten alteen des Zon
dags vleesch. Reeds lang voor zijn overgang had
hij het Weesgegroet, liet Brevier, beschouwde
hij als liet ideaal der gebedenboeken en sinds
den dood zijner moeder had, h(j dagelijks ,voor
de (afgeslor.venen. Maar het.hoofd was nog niet
katholiek, al was het hart reeds daar. Eerst
Möhler's symboliek', hét nooit, volprezen mees
tersluk van apologie, 2o;u. hooftt 'en hart jn over
censfcmniiiig brengen. f V j i
Als hospitaalpriester in Giiristiahla promoveer
de hij tot Doctor iheologiae op proefschrift r dc
oudste kerkelijke apologie, een nieuwe stap; .vor
der! naar de Moederkerk'. In 1883 werd zijn
weienschajï gotterd d<H?r fdjjn hwiöenijjtig Jg( Ud
vau het Wetenschappelijk Genootschap in Chris
tiania. Deus habet horas suas, schreef hij in
zijn dagboek, God heeft ziju uur, katholiek was
hij nog niet. Zijn groote cn langdurige reizen
door Duitschland cn België gaven echter een
grooten stoot. Nu leerde hij echter door eigen
aanschouwing liet katholiek leven kjenuen, ka
tholieke instellingen werden met veel belangstel-
stelling bezocht, relaties met hoogstaande kerke
lijke persoonlijkheden aangeknoopt. Beuron cn
zijn abt Maurus Wolter, Dusseidorf cn zijn Do-
minikan ark loos ter, Bicijenbcek en dc Paters
Pcsch' Keulen en zijn Dom. liet ware zoovele
sporten van den Jacobs ladder, die hein tuiar
den hemel van 't katholicisme voeren zou.
Eeu machtige indruk maakte op hem de Sa-
cramcnlspi-occssie in Ems en loeit dc brcede
schare van biddende getoovigen met banen en
vaandels voorttrok werd bij .onrustig, cn met
afgunst volgden zijne oogen, die velen vol blijde
zekerheid over luin geloot. Onder de baldakijn
ging hel Allerheiligste door den priester gedra
gen hem' voorbij, „toen werd hel mij te machtig,
zegt hij in zjjn Erinncnmgea, ik viel ,op mijn
knieën en een Laus tibi Christe, U. zij lol, o
Christus, ontschoot mijn mond, to.l groote er
gernis van een Lutherscliea reisgezel.'-- Kcvelacr
met zijn grootsche Mariaproccssies hield hem
verschillende dagen geboeid. „Wat moeten zulke
processies dc eenheid der gcloovigen verster
ken,"' zeide hij toen hij van uit zijn hotelraam
de talrijke scharen naoogde. i
Breede, diepgaande studies volgden, de lezing
van Luthers Wérken deed alras dc beeltenis van
Luther uit het studeervertrek verdwijnen, Me-
lanchlon volgde dra. De strijd in zijn bin
nenste was groot 'en .deed zich ook naar buiten
kennen, want zijn daden volgden zijn" denken
en zijn al Ie katholiek' denken bezorgde den
Lutheï'aanschen pastor meiiigen, twiststrijd. Het
viel hem steeds inociélijkcr, een dienaar leblij
ven jley Staatskerk'; nog was hij' niét katholiek,
maaf zooveel jmnlén scheidden Jfem reeds va»
dc Staatskerk dat hij in 1899 in den zomer
zijn ontslag indiende. Veel heeft hem die eer-,
ste stap gekost, zijne, kinderen waren alle on
verzorgd, liet uitzicht onder deze omstandig
heden op pensioen, was zeer gering. Ziju vrouw
was ziekelijk en haar zwakheid vroeg maatre
gelen cn voorzorgen, die moesten genomen wór
den, maar nu niet altijd zouden te nemen zijn!
Geen passende woning meer, en de kalboiieko
kerk had hem geen posten, geen geld, geen. on
dersteuning in weikeu vorm in uitzicht gesteld.!
't Was een zware slap, maar eenmaal ge
zet verheugde hij er zich teil zeerste over.
Langen tiid trok hij z'cli terug in het SL
Andreascoliegc op den Ordrupshoi bij Kopenha
gen, vaar hij vroeger reeds den Jezuïl j.oil
man ha,d ieeren kennen.
Een zware tijd van sliijiie en slil geïnd
volgde, ïiiaar het was hem zoo goed iu het
gastvrije huis; de moeilijkheden vielen weg. do
een na den ander. Een ziekte overviel hem ten
belemmerde zijn sludics. Toen kwam de ges
nadc na het lange worstelen. En als dan op een
morgen zijn vriend Paler l.ohmau S. J. in zijp
kamer, komt, grijpt hij diens baud en zegt hij:
Paler, ik mag niet langer wachten. Ik inoef
Katholiek voidcn. Een glimlach verhelderde hei
geziefit van den Paler, en hij zeide: Ik had het
wel gedacht. i I 1
Den 12 Juni 10Q0 deed hij zijn Generale Biecb.l
en was gelukkig. Den 13 Juni deed hij zij t
plechtige Geloofsbelijdenis. Den 11 Juni zijn eer-,
ste II. Communie.
Roerend is hel in zijn dagboek le iezm van
zijn groot geluk Cn treffend zijn woord: voor
taan mag ik Zondags en .Woensdags ter II. Ta
fel gaan. vvat heb' ik in .deze nog veel in to
halen! i I d
Moge' Gpd dén armen strijder genadig zij»
geweest, 'die' rijn groote gaven ook voor zijii
moederkerk zoo JU'eeGiik heeft gebruikt. I
BERNARD VAN W.
Ir sX
ABOKKEMCNTtPRMS:
1,86
1,85
1,80
0.08
PRIJS OER ADVERTENTIE.*:
1000
60
15
I
MVT-"
