DERDE BLAD
J
BUITENLAND.
binnenland.
Vragenbus.
Sport ert wedstrijden.
Over Muziek en Solisten.
ZATERDAG I APRIL 1911.
Wel noodig! De Parijsche gemeenteraad
heeft 10.000 fr. gevoteerd voor de aansehaf-
'lng van dienstrevolvers voor de inspecteurs van
poiitie en recherche. Deze waren tot nu toe
Piet van gemeentewege van vuurwapenen voor
pen. De meesten echter droegen eigen revoi-
Prs, waarvan de kwaliteit maar al te vaak te
V'cnschen overliet. I
De grooüde spoorka,art der wereld. De
«Scientific American" deelt mee, dat de Missou-
11 Pacific Bail road een spoorwegkaart heeft
Jyigegieven, die 10.66 M. breed en 13.71 M.
h°og is, en die dus wel gelden mag als de
gfoolste landkaart ter wereld. Men vindt er 't
Noord-Amerikaansch spoorwegnet van Canada
'°t Panama op. De schaal is 1:512000 en
hierdoor kunnen tal van détails op de kaart
worden weergegeven; zoo zijn b.v. de hoofdstra-
straten uit New-York ook duidelijk te her
kennen.
Grootheidswaanzin. Sedert eenige dagen tel
de een ho'.el der Brabantstraat, te Brussel, onder
djn logeergasten een dame, die zich barones
k an Leeuwe noemde. Zij had aan den hotel
houder bekend, dat zij tijdelijk zonder geld was,
hoch dat hij niet ongerust behoefde te zijn,
daar 2ij geld verwachtte van haar rentmeester,
die wat last had met zekere pachters. De ho
telhouder boog eerbiedig en verklaarde dat de
e<lele dame over zijn hotel kon beschikken,
'ij liet zich d it geen tweemaal zeggen en
®a.akte allerlei groote verteringen.
Zondag j.l. Het zij een automobiel komen om
2'ch naar het vliegveld van Kiewit te doen
Vervoeren.
's Avonds presenteerde de chauffeur zijn reke
ning, die 107 frs. bedroeg en die de barones
hem natuurlijk niet betalen kon. Dank zij de
'usschenkomst van den hotelhouder, die den
chauffeur een goede fooi beloofde, wilde deze
eenigc dagen wachten, 's Anderdaags reed zij
opnieuw naar Kiewit, en bij den terugkeer was
't weer lie zelfde spel. Doch de chauffeur ver
telde nu zijn wedervaren aan zijn patroon, die
hac'elijk de politie met het geval in kennis
stelde. Een agent ging naar 't hotel en ver
acht de dame hem te volgen, hetgeen ze ook
deed. Op het bureau gekomen, had men geen
teoeite om vast te stellen dat de jonge vrouw
SCenszins barones was, maar mej. M. van
Leeuwe heeile, 26 jaar oud en wonende te Fra-
IQeries. Zij bleek te lijden aan grootheidswaan-
Zin en werd naar het krankzinnigengesticht over
gebracht.
Een lijk© gasbron ontdekt. Een bron van
ha uur ijk gas is ontdekt te Kissarmas in Tran-
s)lvanië (Oostenrijk); zij geeft dagelijks 860.000
k-m. gas. 't Is de belangrijkste bron. van dien
dard, &tot nu toe ontdekt. Het gas komt uit
den grond met een drukking van 30 atmosphe-
ren en. met een gedruiseh dat men verscheiden
kilometers in het rond hoort. Wegens de he
iige drukking is het onmogclij i den put, die
een rij ;dom voor de streek zal worden, te nade
ren. unmidde'lijk is de prijs der gronden te
Lissamaras en in de omstreken opgeslagen. De
l-i 1.0 van de Ii.A. die 100 kronen was, is ver-
tieudubbeld. Kissamaras, gisteren nog een klein
Onbekend dorpje, belooft een belang.ijke nijver-
heidsslad te worden. Het natuurlijk gas is on-
derzzocht en men heeft vastgesteld dat het niet
cl teen voor de nijverheid maar ook vooi de
Verlichting gebruikt kan worden. De bron geeft
*°o.eel gas dat de ingenieurs meenen dat het
Voldoende is om ai de steden en dorpen van
Lransyhanië te verlichten en daarenboven nog
het overige langs buizen naar Boedapest te lei
den
DE GEHUWDE VROUW.
Bij hel jongste debat over de Arbeidswet kwam
ook het vraagstuk van dé gehuwde vrouw aan
de orde. Niet in dien zin, alsof alle arbeid
huilen het gezin haar moest worden ontzegd,
draar of zze geregeld toelaatbaar was bij dien
arbeid, dien deze wet regelt.
Nu is liet idee vanzelf sprekend, dat er op
nroet worden aangestuurd, om haar buiten dezen
drbeid te houden. De gehuwde vrouw, hoort
Tiet op de fabriek of in de werkplaats, maar
in huis. En in zooverre is het te betreuren, dat
dit denkbeeld vooralsnog geen algemeene uitbrei
ding in de wet heeft kunnen vinden. De man
is het hoofd van het gezin, en hij moet voor
het onderhoud van zijn gezin zorgen. Dat is
zijn roeping van Godswege. Eene roeping, die
hem in het formulier van onze kerken bij de
huwelijksinzegening ten overvloede nogmaals
zeer ernstig op het hart wordt gebonden.
Een geheel andere geest, gelijk die thans rond
waart, wil daarentegen de gehuwde vrouw zoo
spoedig mogelijk van den kinderlast ontdoen,
na dien door het Neo-Malthusianisme zoo klein
mogelijk gemaakt te hebben. De twee kinderen,
die er dan toch komen moeten, zendt men
dan echter zoo jong mogelijk naar de bewaar
school. Liefst reeds met het 3e of 4e jaar.
Moeder is dan vrij. Moeder kan dan naar de
fabriek. En de man. neemt er het zijne van.
Natuurlijk kan de regel, dat de gehuwde vrouw,
uit fabriek en werkplaats te weren is, niet abso
luut worden doorgevoerd. Althans niet aan
stonds. Dit zou menige arme vrouw naar de
Armenzorg jagen. Is de man buiten staat om
te verdienen, door ziekte of anderszins, of ook
kan hij ia dag;M var, werkloosheid geen werk
vinden, da nov «zonderiny geboden zijn
Die uilzonderingen zal •v-.n altoos mogelijk moe
ten maken. Maar om die uitzonderingen mag
men den regJ niet rusten laten. Die regel zou
onze wet gesier 1 hebben. En al gelukte het
nu nog niet, vroeg of laat komt deze regel toch
in de wei in.
i „Standaard."
VER. VAN NEE): GEMEENTEN.
Dc;-e: de Commissie tot voorbereiding 'der
opri v.ting eener Vereeniging van Nederland-
sche Gemeenten is tot de Gemiaentenaren
van gemeenten met meer dan 10,000 inwo
ners ,het verzoek gericht, de gemeente te
doen medewerken tot- de oprichting eener
Vereeniging van Nederlandsche Gemeenten
door als lid tot die Vereeniging toe te treden
en indien de Gemeente besluit tot inwilliging
van dit verzoek een lid van het college van
B. en (W|, of van den Raad uit te noodigen
en te machtigen, om de vergadering tot op
richting der Vereeniging bij te wonen en
daarbij de Gemeenv-; te vertegenwoordigen en
tevens om alsdan a,l die wijzigingen in de
statuten goed te c-mren, welke door die ver
gadering of ter verkrijging der Koninklijke
goedkeuring in h r. ontwerp der statu «-n, be-
hoorende bij dit adres mochten worden noo
dig geacht.
BAAS BOVEN BAAS.
Wij lezen in „Het Hsgn.":
Naast dr. Gunning, die halve dagen school
vraagt, hebben we thans dr. Schuyten uit
Antwerpen, die in Den Haag is komen plei
ten voor geen school.
Het is haast niet te gelooven, wat een el
lende de school aanricht.
De kinderen, die niet ziek worden, worden
minderwaardig.
Het op school gaan belemmert den groei,
veroorzaakt vermoedelijk nog heel wat an
dere jammeren ze staan, gelukkig, nog niet
wetenschappelijk vast! en maakt de kinde
ren bijziend.
De kinderlijke geest wordt gedrukt hee-
lemaal terecht komt dat nooit meer, verze
kert dr. Schuyten en de geestelijke ver
moeidheid is ook al een gevolg van dat ramp
zalige schoolgaan.
Schitterende leerlingen zijn er haast niet
meer, en de enkelen die er nog zijn, vindt
men in de laagste klassen. Komen ze ver
der, dan zijn liet „lauwelingen, ezels, verve
lende botterikken" geworden. Anders niet!
Het beste, het eenig afdoende was natuur
lijk dat er in 't geheel geen scholen heston
den. Dan was al de ellende uit de werld.
Maar ook dr. Schuyten bschouwt ze voor-
loopig nog als een noodzakelijk kwaad.
Doch clan weg met het klassikaal onderwijs:
mdividueele behandeling wordt verlangd.
Weg met de vakken, waarvan de kinderen
een afkeer hebben.
Weg met de verdeeling tusschen hoofd- en
bijvakken: wat heeft een aanstaand musicus
aan rekenen?
Het allernuttigste is zich vrij ontwikkelen
en spelen.
't Program van dr. Schuyten is wel een
voudig en voor de kinderen stellig aanlokke
lijk,maar in de practijk is het onuitvoer
baar.
Dit niet alleen, er is ook geen enkele re
den om het te willen uitvoeren.
Overlading is verkeerd, en er zal allicht
hier of daar nog te verbeteren vallen: men
streeft er immers voortdurend naar.
Maar zóó benauwd als dr. Schuyten behoeft
men toch voor de kinderen waarlijk niet te wa
zen. Is het tegenwoordige geslacht dan zoo
ongelukkig en ellendig geworden van de 21)
uren lager onderwijs per week die het gehatt
heeft?
Och kom.
Als geleerde mannen jarenlang weten
schappelijke studie over deze materie maken,
zooals dr. Schuyten moet gedaan hebben, dan
kunnen de resultaten van die studies het ou
derwijs ten goede komen. Maar als zij met ex
centriciteiten vor den dag komen, dan laat
wie met het mogelijke en bereikbare heeft te
rekenen ze liggen en gaat over tot de orde
van den dag.
De vveeshiiiskwestie te Bergen-op-Zoom.
Men schrijft uit Bergen-op-ZoomDe wees-
hu iskw,es tie, waarover we vroeger reeds een en
ander meldden, zal waarschijnlijk op deze wijze
opgei st worden, dat uit de bezittingen van het
voormalig Stads Wees- en Armkinderhuis een
vierde aan het Pro'.estanlsch en drie vierde aan
het Roomsch-Katholieke Weeshuis jaarlijks van
nu af wordt uitgekeerd. Dit is natuurlijk voor
het Pro'.estanlsch Weeshuis een financieel na
deel, daar het tot nog toe een derde uit (die
inkomsten genoot, maar toch is daartegen niets
in te brengen, als men bedenkt dat de Pro
testanten hier slechts een vijfde deel der be
volking uitmaken en dus eigenlijk nog meer
krijgen dan waarop ze recht hebben, 't Is en
blijft echter de groote vraag of de Katholieken
wel evenveel recht hebben op die inkomsten
als de Protestanten, waar toch uit de geschie
denis van het Weeshuis duidelijk blijkt dat de
fondsen tot onderhoud van het oorspronke lijke
Weeshuis bijeengebracht hoofdzakelijk uit Pro-
testantsche beurzen afkomstig zijn. Verder is
eigenlijk ook nog niet goed uitgemaakt of de
Gemeenteraad recht heeft gehad om een an
der i verdeeling dan die, welke indertijd door
Protestanten en Roomsch-Kalholieken wasgoed-
gekeurd en waarbij ieder de helft dier inkom
sten kreeg, vast te stellen; terwijl het eindelijk,
als nu weer deze nieuwe verdeeling wordt aan
genomen, te betreuren blijft dat ook deze niet
een definitieve is, maar telkens de regenten
van het voormalig Stads Wees- en Armkinder
huis weer een andere verdeeling der inkomsten
kunnen voorstellen en de Gemeenteraad deze
aannemen kan. Zoo blijft men altijd in het on
zekere en moet er telkens opnieuw ontstem
ming ontstaan tusschen Protestanten ea Katho
lieken.
Verpletterd. Donderdagmiddag is op de
steenfabriek „De Kleelsche Waard" hij Arnhem
de 21-jarige arbeider J. G. Sprenkel op nood
lottige wijze omgekomen. Hij brak een met klei
gevoegden ovenmuur af, toen deze plotseling
ging overhellen. Andere arbeiders waarschuw
den hem en hij vluchtte, docli struikelde onge
lukkigerwijze. Op hetzelfde oogenblik werd hij
door de neerstortende steenmassa verpletterd;
hij was terstond dood.
Door e&n adder geheten. Te Kloosterveen
bij Assen speelde het zoontje van Ten Have
met een vriendje huiten, toen het knaapje plot
seling door een adder werd gebeten. Het liep
onmiddellijk naar huis, alwaar de geneesheer
constateerde, dat zijn toestand zeer bedenkelijk
is De. geneesheer achtte den toestand te ver
gevorderd om nog door het uitsnijden van de
beet, de schadelijke gevolgen te keeren.
Vrijdenkers. Te Delft hebben 94 leden van
„De Dageraad" hun lidmaatschap van de kerk,
waartoe zij behoorden, hij deurwaardersexploit
opgezegd.
Voortvluchtig. Burgemeester Hosang van
Blaricum, die zich Woensdag in hechtenis moest
begeven, is sedert Maandagmiddag voortvluchtig.
Vraag: Zoudt u tmjj ook kunnen inlich
ten of de secretaris van den Minister van Jus
titie, de heer Jacobson, R.-K. is.
Antw.: De secretaris-generaal van Justi
tie ies mr. A. D. W. de Vries.
Vr.: Mag een winkelier wiens eigenlijke
voornaam is C. nu eens J. P., dan weer C. en
dan weer C. P. schrijven.
A n t w.: In den regel moet men het kind bij
zijn naam noemen. Heeft die bewuste winke
lier reden, om zoo kameleon-achtig te zijn
met zijn naam?
V Waar moet ik mij vervoegen of aan
welk adres schrijven om te solliciteeren naai
de betrekking aan de Post, hij de Politie, de
Gr A-en te tram of de Hollandsche Spoor, en
wat is daarvoor noodig?
Antw.: Wanneer u ons opgeeft, welke van
al deze betrekkingen u eigenlijk ambieert,
dan zullen wij pogen u te antwoorden.
Vr.: Mijn meisje is twee jaar en vier
maanden in betrekking geweest. Nu beeft zij
baar meesteres veertien dagen vooruit ge
waarschuwd, dat zij baar betrekking wilde
verlateu en is zij verleden Zaterdag tehuis
gekomen. Nu weigert de patrones een getuig
schrift te geven. Wat moet ik doen?
Antw.: De Arbeidscontract-wet verplicht
de meesteresse een getuigschrift af te geven.
Zeg baar dat, en geef te kennen dat u anders
wettelijke maatregelen zult uemeu.
Vr: Ik beb in bet jaar 1906 een winkel
huis gehuurd met bovenwoning. Dit boven
huis beeft van buiten en van binnen een op
gang. Ik heb bet geheele huis gebuurd, mam
ik beb oen gedeelte van dat bovenhuis weer
verhuurd. Nu heeft de opzichter mij 25 Maart
aangezegd dat hij de binnendeur over 14 da-
gaat verhuren. Ik ben daar zeer
tegen, daar ik 10 kinderen heb en
daarmede niet met vrouw en man in cén
huiskamer kan slapen. Heeft de verbuurder
daar recht op?
Antw.: Uit uw mededeeling blijkt dat de
eigenaar bet bovenhuis apart wenscht te ver
huren. Wanneer hij dit met inachtneming van
den opzeggingstermijn doet, is daar niet veel
aan te doen.
V r.: Ik ben weduwe en beb een zoon, die
meerderjarig is. Deze doet mij veel verdriet,
aan. Nu beb ik gezegd, dat bij over veertien
dagen uit mijn buis moet vertrekken. Dat
wil hij niet.
Antw.: Het eenigste wat er opzit als uw
zoon halsstarrig blijft, en u van uw voorne
men niet afgaat, is dat u de politie er by
haalt.
V' r.: Ik ben vergunninghoudster sinds 1883.
Al die jaren beeft mijn zuster met mij teza
men gewoond. Kan nu bij mijn overlijden
de vergunning op mijn zuster overgaan?
Antw.: Neen, dat gaat niet.
Vr.: Zoudt u mij ook kunnen zeggen waar
bier te Haarlem de agent of de hoofdagent
woont der Levensverzekeringmaatschappij
„Prudentia"?
Antw.: Ons onbekend.
V r.: Moet de lichting 1905 van bet 10de
Regiment Infanterie dit jaar voor herha
lingsoefeningen onder de wapenen komen'?
Zoo ja, wanneer?
Antw.: Tot nu toe is hiervan niets be
kend.
V r.: 1. Wanneer een dienstbode voor dag en
nacht, baar dienst tegen 1 Mei heeft opge
zegd, heeft mevrouw dan bet recht baar de
gelegenheid te weigeren naar een andere be
trekking te gaan, om zich te verburen. Des
Woensdagsavonds heeft zij geen gelegenheid
om half negen, daar de meeste diensten tus
schen 7 en 8 uur te bespreken zijn. Ook niet
Zondags om de veertien dagen op haar uit
gaansdag.
2e. Heeft mevrouw 't recht als zij soms een
paar minuten later beneden komt dan haar
tijd is, baar op straat te zetten als dienstwei
geraarster zonder betaling van baar loon.
3c. Iloe kan men op de beste manier steen
uit ketels of pannen verwijderen?
A n t w.: Ie. Mevrouw behoort daartoe gele
genheid te geven.
2e. Neen!
3e. Door uitbikken.
Aan ben die ons loten toezonden om te zien
of deze zijn uitgeloot, zij medegedeeld dat dit
niet bet geval is, tenzij wij ben per brief
daarvan hebben in kennis gesteld.
V r.: Wanneer hebben er weder trekkingen
plaats van Witte Kruis-loten, loten Paleis v.
Volksvlijt of 's Lands Weerbaarheid?
Antw.: Het trekkingsplan staat vermeld
op de origineele loten. i
BELGIË—NEDERLAND.
De Engelsche scheidsrechter, J. P. Camp
bell, die te Antwerpen den wedstrijd tus
schen België en Nederland geleid beeft,
schrijft in een Engelsck sportblad het vol
gende:
„Jammer genoeg hpeft België niet baar
beste elftal in 't veld kunnen brengen, en de
51 was welverdiend. Desniettemin was
het spel forscb en vlug en er werd krachtig
met den schouder geduwd, zonder dat de
spelers daarover boos werden, zooals bier
te lande dikwijls gebeurd.
De groote fout is het te veel gubruLk ma
ken van den elleboog, Aat enkele spelers
zich tot een kwade gewoonte gemaakt heb
ben, terwijl de scheidsrechters in die landen
zulks niet schijnen te straffen. Er waren ech
ter een groot aantal scheidsrechters bij den
wedstrijd als toeschouwers aanwezig, die
overeenkwamen het in 't vervolg te straffen.
Het terrein v. de Beerschot Club gelijkt meer
op een cricket- dan op een voetbalveld, maar
is daardoor goed geschikt voor een vlug,
doortastend spel. De Belgen verlangen niets
anders dan Engeland te slaan, maar zij ga
ven zelf toe, dat Holland wel do eerste zou
zijn om een zege op ons te behalen. De Hol
landers spelen al veel beter ons samenspel,
hebben zeer vlugge vleugelspelers en een
rotsvaste verdediging; bovendien zijn en
kele spelers meer dan ges voet groot.
De HollandBelgiëwedstrijd en do opkoopers
Door het bondssecre'ariaat van den N.V.B.
wordt ons plaatsing verzocht voor het onder-
slaande, aan welk verzoek wij gaarne gevolg
geven.
Evenals bij vorige wedstrijden van het Ne-
derlandsch elftal hebben de opkoopers kans ge
zien, zich op listige wijze ia het bezit te stel
len van een groolen voorraad entréebewijzen.
Niettegenstaande zooveel mogelijk het opkoo
pen wordt tegengegaan, staat de N.V.B. er mach
teloos tegenover, zoolang er depothouders zijn
die zich blijkbaar er toe leenen de kaarten voor
opkoopers beschikbaar te stellen.
Wanneer men er in geslaagd was, alle kaar
ten op le koopen, zou liet publiek de dupe van
deze manoeuvre zijn geworden.
Dit is- in Dordrecht echter gelukkig niet noo
dig, daar er van de verschillende rangen nog
voldoende kaarten voorradig zijn, zoodat men
niet in handen van de opkoopers beho-eft te
vatten.
De eenige maa'regel, die tegenover de opkoo
pers genomen kan worden, kan van het pu
blek utgfaan, en dat is, vooral geen kaarten
van die personen te nemen, doch zich gewoon
aan de loketten voor het terrein te vervoegen.
Daar deze mededeeling in het belang van het
publiek zelf is, wordt er niet aan getwijfeld,
dat van een en ander goede nota zal worden,
genomen.
De toegangen, tot het terrein zuilen Zondag
om 12 uur worden bpengetseid.
Wrights oordeel.
Willbur Wright die op het oogenblik in
Frankrijk vertoeft van wege een proces
zeide de volgende meening over de vlieg
tuigen.
Het vliegtoestel van de toekomst zal de
tweedekker zijn. De eendekker zal meer en
meer in onbruik raken, omdat de fabrikan
ten zullen inzien, hoe veel sterker de twee
dekker is. Het is duidelijk gebleken, dat deze,
hoewel zwaarder, zoo gebouw*d kan worden,
dat hij een even groote snelheid bereikt al?
de snelste eendekker.
De vliegtuigbouwers moeten vooral aan
sturen op stevigheid en betrouwbaarheid.
Snelheid is bijzaak. Wij zouden zelfs nu reeds
een vliegtuig kunnen bouwen, dat een snel
heid van 200 K.M. per uur kan halen, maar
het zou te gevaarlijk blijken te zijn voor den
bestuurder, in verband met de moeilijkheid
van opvliegen en landen bij een dergelijk
snelheid.
Wright zeide voor zichzelf de voorkeur te
geven aan een goed, stevig vliegtoestel, dat 40
mijlen per uur aflegt en dat bij elke weers
gesteldheid gebruikt kan worden.
,Es hat gefallen" oder ,es bat
nicht gefallen" sagen die
Leute. Als ob er nicht Hö-
heres giibe als den Leuten
zu gefallen."
ROBERT SCHUMANN.
Ei' wordt .wel eens geklaagd dat we zoo
°verladen worden met solistenconcerten, met
zangers eu zangeressen, met pianisten en
i oli sten en dat we zooveel hoor en, dat we
erward raken in een kring van beroemdhe
den, die niet te overzien ismaar dat is
niet waar, we zijn niet overladen; al waren
or nog tienmaal meer grootheden, die ons van
over de grenzen bezoeken, 't was dan nog niet
e veel, als we in 't algemeen maar wat meer
He ooren spitsten, het goede, het werkelijk-
maar °,'ls Varaan hielden, als we
u aar eerlijk, zonder reelame-sclirik rustig
bewonderden, wat waarde heeft, en niets an
ders; wanneer we ons maar niet bedrfeaenn
lieten door alles wat buiten de kunst staat
zóó dat we inderdaad dan verward raken in
een zonderlingen chaos van wereld-beroemde
namen, groot door impressario- en reclame-
S(*liitteriugen.
Ziet als we dan zoo de rij van solisten eens
Ingaan, die we hier in Haarlem alleen al zoo
'oorden in dit seizoen: behalve Flesch cn
jmitgen, o.m.: Miseha Elman, Percy Grain-
Pablo Casals, Joska Szigetti, enz., dan
dat alles veel stof tot denken over cri-
Uul i*°V over beroemdheid, over waarde voor;
op-den .°n voor de Lunst. Eén van de meest
;vint.rr^o°r6r°nd tredende solisten, die dezen j
riaarlern^p, °°L bet vorige seizoen) voor het j
violist Mis0v Publiek zijn opgetredeu, is de j
'J'isschien np® Elman. En dan zult gij me]
!'at Elman belmf ?oven' als ik durf beweren!
;p!!(!n, die oiigclukVot die schitter-beroemd-
Hem61 "tadspnhlie? &*Ze \n ftaat zijn
I... ^at werkelijk móo Tr te brengen om-
i maar ,i,.n „nu wat niet mooi
rinvl- hU!Ïuu,j nader inzien toch!
Ö1P,•, dat S E en "de ^stej
1113 Liman en „de grootste
uit te staan! Want dat is het: dagen te vo
ren ziet ge groote bilj eten met in groote
zwarte letters een Russischen naam, en met
de verzekering erbij „de grootste violist der
wereld" en dan gaat gij luisteren, ge ziet een
klein druk-doend mannetjemaar laat ik
niet vooruitloopen, ge durft bij al zijn doen
en laten niet van zijn wereld-titel af stap
pen. Waarom moet er een zijn, die tot de
„grootste" der violisten wordt uitgeroepen,
waarom moet er één zijn, die alle anderen in
alles overtreft, die het onmogelijke heeft be
reikt? Wie toch op de geheele aarde kan zoo
maar één uitroepen tot de grootste, want 't
merkwaardige hiervan is, dat men niet bijv.
eenige beroemdheden in ernstige vergelij
king neemt en dan tot een of andere conclusie
komt, o neen, heelemaal niet: deze ééne, die
Rus, die doet zóó gek., ik bedoel: geweldig,
deze is, is de grootste vau de wereld, afge-
loopen! Men denkt, men luistert, verder niet.
En ik begrijp niet, hoe 'n publiek als het
onze, dat Carl Flesch hoort ieder seizoen, zoo
maar meeknikt met de reclame, ja, dat is
de grootste, zóó is er geen tweede! Maar een
verstandig kunstbewonderaar weet toch van
geen opschroeverij, en stoort zich niet aan re
clame. Zal t dan noodig zijn, dat we hier wij-
zon op de eigenschappen van Carl Flesch IJ
kunstenaar? Wanneer ge Carl Flesch
hoort, denkt ge niet aan een buitengewoon
viool-virtuoos, die de ontzettendste techniek-
toeren niet alleen aandurft, maar ook schit
terend volvoert, zit ge niet met open mond te
verdwazen door de gruwelijkheid vau hek
sentoeren neen absoluut niet, hij Flesch
niets van dit alles? en •waarom? Omdat hii
een waar kunstenaar is, omdat hij weet wat
kunst op de allereerste plaats is en moet zijn*
niet dat, wat men aanleert door studie, maar
dat yvat men gekregen heeft in zijn natuur,
in zijn ziel, het aangeborene, dat wat niet te'
noemen is, dat waardoor zijn ziel haakt naar
schoonheid, uaar zaligheid, naar uitbeelding,
naar verrukkende expressie van emoties, naar
't uitzingen van 't inwendige leven, dat tege-
1) Ik neem Flesch als voorbeeld van 't ware
en goede, niet om een vergelijking Flesch—
Elman te maken-
lijkertijd zacht zingt van teerhewogenheid, eu
brandt van passie dat is de kunstenaar, de
dichteren daarom zult ge van Flesch al
tijd Bach en Beethoven hooren op de aller
eerste plaats. Een heimelijke, soms natuurlij k-
schijiiende overeenkomst in artisticiteit tus
schen de heerlijke sensitiviteit der klassie
ken en zichzelf, blijkt mij dikwijls bij Flesch
de eerste oorzaak te zijn van zijn wonderbare
voordracht dier componisten! En dan heeft
Flesch beheersching! Heel dat verrukkende
van Elesch's voorname, zonnige kunst wordt
glanzend verfijnd tot een zeldzame stemming
van toon en stijl door zijn machtige beheer
sching. En dit verraadt 't geweldige, 't boven-
menschelijke van zijn kunstenaarsziel. En
waar wildet ge deze eigenschappen anders
zoeken dan hij een artist, die een persoon
lijkheid is, die zelf een kunst in zich heeft,
een vast-gevormde, natuurlijke opvatting van
alle muziekklassiek en modern? Want hij de
vertolking van eiken componist stelt Flesch
zijn individualiteit, zijn wijze van uitbeelden,
die even overweldigend als ontroerend is van
schoonheid. Herinnert ge u Beethoven's
„Kreutser-Sonate" of Baeh's „Suite" door hem
gespeeld? Herinnert ge u den stijl, de stem-
ming, de schoonheid van zijn voordracht? i
Behoorden ze niet tot het hoogste, dat een]
kunstenaarsziel eigen kan zijn?
En nu Elman. Toen deze Mischa Elman
uit Rusland hier kwam 't vorige seizoen, heb
ik ernstig geluisterd, al mijn zinnen gericht
op dien man, wat die dan wel zou te hooreu
geven. En waarlijk: ik heb me eerst laten
overweldigen door zijn reuzentechniek, door
de kracht, het uitgelatene van zijn spel, dat
koelbloedige, onverschrokkene er-maar-op-
losstrijkeu, wel altijd zuiver, glashelder, maar
heel hard en schreeuwend-scherp," evenwel
zonder ruw te zijn. Dat kundige, of kunstige
zooals ge wilt, dat klaar-afgestudeerde,
die volmaakt-afgescherpte techniek, aldus
die bereikte perfectie van afgewerkte studi-
verdiensteu, al dat brutaal-schitterende heeft
me wèl doen verstomd staan. Verstomd,
verbaasd was ik, tot vermoeiens toe, maar In
wendig voldoening?niet lang duurde het
of: wèg-gevallen was 't verblindend-scherpe
gordijn van zijn techniek: ik voelde niets meer
van bewondering, neen, daar was geen poë
zie, daar leefden geen gevoelsbewegingen,
daar zong geen temperament, daar trilde
geen hartstocht:... Leeg was het, geen
fijnheid van sentiment, geen ontroering door
zielvolle warmte, geen intuitie, alleen maar
dat koud-scherpe, altijd-vliegende van zijii
vingerteehniek, zonder gevoel. De keuze vau
zijn programma's wijst dan ook op zijn wei
nig of liever gezegd heelemaal niet ontwik
kelden smaak: Paganini, Fartini, Sarasate
in hoofdzaak. Dat concert was zonder voldoe
ning. Bij zijn tweede optreden (dit seizoen)
heette hij plots „de grootste violist der we
reld!" Dat was een kwelling, want Flesch
was vóór hem reeds hier geweest en had
weer Beethoven en Bach gespeeld en toen
hèm, Elman, hooren, en onszelf wijsmaken,
dat hij de grootste violist der wereld was?...
Maar waarom dan toch? Waarin ligt dan die
grootheid? In zijn techniek, dat onbereik
baar-handige van zijn vingers?
Kunnen we dat dan niet in nog grooter
mate bekijken in ieder circus en specialitei-
tengezelsehap? Dat heeft toch niets met de
kunst uit te staan? En toch reuzensucces, en
geweldige toejuichingen, nietwaar: hij was
immers zoo zegt de reclame de grootste
van de wereld? 't Spreekt vanzelf dat deze
keer zijn optreden en spel de overtuiging
slechts opnieuw kon bevestigen. En waarom
zou ik dan niet durven voorspellen, dat ou-
danks al die schittering, de roem van Mischa
Elman niet van langen duur zal zijn! Alleen
met technische volmaking bereikt men geen
werkelijke beroemdheid als kunstenaar. Tech-
niek-op-zich-zelf is van weinig waarde, en
Robert Schtimann had wel gelijk, toen hij
zeide: „Nur wo die Fertigkeit Imkeren Zwe-
cken dient, hat sie Wert". En hij Elman staat
de techniek alleen en op zichezelf. Eu Carl
Reinecke heeft niet minder juist gezegd:
„Schwer ist es, eine eminente Fertigkeit zu
erlangen, schwerer noch, sie alsdann aus-
scklieszlich im Dienste wahrer kunst zu
verwerten". En dit heeft de „grootste violist
der wereld" nog niet bereikt.
Van meer belang dan Elman is Joska Szl-
geti gebleken te zijn, hoewel ook hij deze het
overweldigen door techniekschittering som
wijlen hoofdzaak scheen te zijn. Maar Szigeti
heeft meer ziel, meer temperament, en waar
maar een sprank van kunstenaarschap is,
daar hebben we van zelf belangstelling.
Een voortreffelijke persoonlijkheid in de
groote-solistenwereld is de cellist Pablo Cas-
sals. Wat een zalige verrukking en enthousi
asme wekt altijd zijn optreden. Wat vuur eu
warmte trilt er in ziju spel, dat ook zoo wee
moedig en eigenaardig droefgeestig van stem
ming kan zijn. Casals is een artist van buiten
gewone diepte en gevoelsrijkdom en ook bij
hem is beheersching een zijner voornaamste
eigenschappen. Daarom, omdat hij Casals al
les waarheid, alles schoonheid is, daarom is
de indruk dien hij maakt altijd zoo groot. En
waarom zouden we, wanneer we met manneu
als Elescli en Casals worden verwend, niet
heel scherp letten op artistieke eigenaardig
heden als Elman? Men kan nu eenmaal geen
hoog-genoege eisclien stellen aan kunste
naars. Een heel bijzondere verschijning
dozen winter als instrumentaal solist was de
pianist Percy Grainger. Iets heel sympa
thieks wes er in 't jong-vroolvjke, warm-op-
gewekte dat sprak uit zijn oogen, uit zijn ge-
heele figuur, en met hoeveel verblijding heb-
hen we naar zijn spelen geluisterd! 't Hoogte
punt van zijn voordracht was de vertolking
van Baeh: Choralfantasieën. Prachtig vau
uitbeelding! Grainger streeft hierin van lie-
1 gin tot eind naar 't idealege hoort de
volle klank van Baeh's orgelmuziek: donke
re pedaalstemmen, en afwisselend-kleurige,
mauuaalstemmen, zoo rein, zoo zuiver van
schakeering, zoo heerlijk-recht van lijn, zoo
zeldzaam aangrijpend van stemming, zoo glan
zend van majestueuze grootheid en eenheid.,
dan tintelden zijn oogen, dan gloeide zijn
blonden kop van verheven passiedan was
hij muziek voor zich-zelf, dat was heerlijk,
bovenaardsch van zaligheid! O, laat dan
iedereen zeggen dat we zoo overladen wor
den met artisten.... nog eens: 'tis niet waar,
Wat werkelijk mooi is, wordt veel te weinig
bewonderd en gewaardeerd en men schenkt
te veel verbazing aan heksentoeren, en vir-
tuozenwerk, dat oppervlakkig en zonder ceni-
g artistieke waarde is.
n. F. ANDREESSEN
