DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND
m
KindartsMtewa®* 234i»83i Hwirtam
Kort verslag Tweede
Kamer.
De Strandkwestie te
Noordwijk.
agenda.
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS
IS SEPTEIÜBEK 8911
Sbsie Jaargang No 7S27
Bureaus van KegSa©tI© en Administratie
Intercommunaal Te2efooBsnBammer S4ÜS»
Voor atSvertenfïë» 'en Teelanie» buiten Haarlems és agantoshappsn wende men zlsh tot MCAW» Advertentie-Bureau, H. Z. Voorburgwal 242, Amsterdam, Int. TelefoonJ02Q.
~&Üe betalende «bonnés op dit blad, die In bel todt eener ve zekerlngspolis volgens de bepalingenJ>P de^pollwen vermeld, tege^n^e.ukhe^verzeherd voor;
GULDEN bij m Pfl fl|l IÉ GULDEN tij llafl GULDEN
ultkewtag de», bedrag.,, worfll K«.,.edeerd door de MeetecbeppU „Oeeeo» Bllteotoor voor Haarlem de Neder.,„led,. Cr.dle.beoi, Mleuwe areebl II
Pit nummer
twee $»8aden<
bestaat uit
Ors Geftiustresrd Zondagsblad.
De ware schuldigen.
Haarlemsche AKeriagjes No. 361.
Het Sobrlëtas-blcempje.
Van onze fteciftbank
ABONNE»ËNT8f>RU8i
Par 3 maanden voor Haarlem
Voo* da plaatse», waar een agent ia gevestigd (kom der gemeente)
Voor de overige pi&atsee in Nederland franco per post
fmndarliike nummers
/],86
1.35
1,80
0,08
PRIJS OER ADVERTEtmEü:
Van 16 regels 60 cent (contant 50 cent) Iedere regel meer 10 oeni
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 cent per regel. (Buitenland 20 cent
Reclames dubbel tarief
Dienstaanbiedingen 25 oent (6 regels), driemaal voor 50 oeat (ft contant.)
levenslange <mg+ Pl||| «OLM» b* 1| S1 verlies van een ijffl verli.es van
•obiktheid tot ^|JU OT«rJ*1#"* tJUU hand of voet. ,z)
GULDEN bij
verlies van
écn duim.
60
vernes van
één
wij b vinger.
15
GULDEN fcg
veriias van
één anderen
vinger.
i
In verband met groot aantal aanvragen om
abonnementen op bet Kort verslag der be
raadslagingen van de Tweede Kamer, ïntor-
ïneeren wij onze abonne s, dat wij alsnog heb
ben besloten, tegen inzending van 50 cents
vóór J0 September a.s., den aanvragers een
abonnement op dit Verslag te bezorgen.
Die derhalve het kort verslag weuscht te
ontvangen zonde ons vóór Zaterdagavond
a.s. ZIJN VOLLEDIG ADRES MET BIJ
VOEGING VAM MEN BEDRAG VAN 50
CENTS.
Het Geïllustreerd Zondagsblad van deze week
bevat de volgende
PLATENKoninginneleest te Rotterdam i2 fo
to's). Koniiïginne'eest te Haarlem. Inwijding der
R.K. Bijz. .Schoot te .Wij loeroog (2 toto's). „Spar
ta" van Rotterdam te Blankenberghe. Vijftig jaar
getrouwd. Concours 11ippique te Haarlem (1 fo
to's). Der Trompeter von SSckingen. Prof. Dr.
H. Bavinck. Ontploffing in het kamp te Soester-
berg. Een reuzenhoorn der Alpen. De zieke
takshond. Koninginnefeesten le Haarlem (3 fo
to's). Hendrik Ritsman. Koninginneïeesten te Am
sterdam. Inwijding der R.K. Bijzondere schoot te
Oud-Beijcrkuid (2 foto's). Zwemfeest te Rotter
dam Itotterdamsche schietbaan in brand.
TEKST: Koningiruiefeest in den lande. De tiui-
tersbaas. De peetoom in huisarrest. De mummie
(slot) Allerlei. Voor onze Jongens en Meisjes.
Zaterdag, 9 September.
Gebouw „S t. B n v o" R. K. Volksbond
half 9 uur, Spaarkas „St. Antonius van
Padua", 8 uur zitting Hulpspaarbank (Scho
terkwartier), half 9 uur Spaarkas „St. Nico-
laas" (Winterprovisie).
V e r e e n i g i n g „Haerlem" Jaarlijksch
- uitstapje.
'Lejler's S t i c h t i n.g op de gewone
Museumtijden Buitengewone tentoonstelling
van kunstwerken, berustende in de verzame
ling van Teyler's Museum de gravures, van
Lucas van Leyden, geb. 1494 te Leiden, aldaar
overleden 1583,
Toen wij in de dagen der jongste staking
te Amsterdam schreven ,dat de ongelukkige
stakers-zelf niet de misdadigers zijn, maar
opgeruid werden door de „leiders",door de lui
die zeil' achterbaks blijven en aan de touw
tjes trekken, zette de socialistische pers. een
mond tegen ons op van belang!
Wij verwijzen die schreeuwers naar een
verslag van een rechtszaak je mishande
ling dat gisteren te Amsterdam werd be
recht, en waarbij de beklaagde een staker
w®f'd5e eeu werkwillige had afgerost.
ij nemen uit het „Handelsblad" het vol
gende over:
Op de viaag van den politieagent, die
beklaagde airesteerde, waarom hij den
mail mishandelde, antwoordde beklaagde-
„dat moeten wij doen namens het bestuur
van den Zeemansbond."
„Wij moeten de werkwilligen, die gene
gen zijn te werken, zooveel mogelijk hin
deren", zeide bekl. verder. n
„Dus je moet ze ook de kop inslaan?
vroeg de agent. „Ja", antwoordde bekt.
Ilct O. M. uir. Peereboom, vroeg aan
bekl. of de posters last hadden van het
bestuur van den Zeemansbond om de
werkwilligen lastig te vallen.
Bekl. antwoordde bevestigend.
Mr. Peereboom: DUs ie(]ere poster was
speciaal belast om werkwilligen te hin
deren?
Bekl.: Ju, voor zoover het zeelui betreft.
Ziedaar.
Duidelijker kan het niet gezegd worden,
wie de eigenlijke schuldigen zijn! Arme, op
geruide kerels, het hoofd vol met de onge
zonde opwindende praatjes van meeting-so
cialisten, komen met den rechter in aanra
king, de vrouwen en kindereu lijden hon
ger èn gedurende de staking-zelf èn daarna,
als vader „brommen" moet, en do heeren!
die al die ellende bewerkten, gaan vrij uit!
Is dat geen gevalletje om te leeren?
EEN TOON EELTJL UIT' DJÜJN D U Kki-EE VEJN SmDDRnuiiN-ur
STAND IN FRANKRIJK:
de manifestaties in Roord-Frankrijk vooral tegen de duurte der le
vensmiddelen, houden maar niet op. Tallooze regimenten zijn naar
de departementen van het Noorden gezonden en moeten er vaak
hardhandig tegen de woestelingen die winkels plunderen en slagers
afranselen, optreden. Onze foto, uit Douai, geeft een arrestatie weer
van een der oproermakers door de troepen.
Een korte nabetrachting op de Noordwijk-
sclie raadszitting van Dinsdag, waarin het
uitvoerig door. ons vermelde en besproken rap
port van prof. Struycken is behandeld, mag
hier niet achterwege blijven.
Immers, deze raadszitting kan vérstrekken
de gevolgen hebben.
Niet zoozeer wat betreft de strandkwestie-
zelve, want het komt ons voor dat deze door
het Rapport al vrijwel is uitgemaakt en nu
geen „kwestie" meer is.
Maar in verband met de rust en de over
eenstemming en de kalmte in deze gemeente,
in verband met de verschillende geschillen die
door of na het ontstaan der kwestie zijn gere
zen, komt het ons voor dat met een koel hoofd
en een kalmen blik de stand van zaken moet
worden overzien, en de gedragslijn der inge
zetenen, speciaal van de Katholieken, moet
worden bepaald.
Een feit staat vast, en het is door den heer
Dr. Kervel en vooral door den heer v. d. Meer
duidelijk en onweersproken gezegd, dat de bur
gemeester in deze heele kwestie een zéér on
verkwikkelijke rol heeft gespeeld.
In plaats van boven de partijen te staan,
heeft hij zich zeer partijdig getoond, heeft hij
één partij begunstigd zonder eenigen schijn
van recht, heeft hij zich blijkbaar laten bepra
ten door invloedrijke leden van die partij, en
zijn autoriteit in de schaal gelegd van het on
recht.
Dat is een zeer ernstig feit.
En de wethouder Van der Meer na zijn
vernietigend requisitoir tegen den burgemees
ter, wel smjdend-hard maar volkomen ad rem
die veelbeteekenen.de woorden: „Wat gij, bur
gemeester Van Panhuys, door uw houding hebt
verloren, dat behoef ik
u niet te zeggen, dat
voelt gij zélf wel!"
De burgemeester maakte daarop hqt inder
daad misselijke figuui, van te moeten zwijgen
op die rechtstreeksche beschuldigingen, van
geen woord te kunnen spreken te zijner ver
ontschuldiging.
Intusschen moet de houding van den burge
meester, en de vraag wat de Baad ten plotte zal
doen als Jhr. Van Panhuys niet den royalen
weg gaat zijn onrecht te bekennen, niet doen
vergeten dat het Noordwijksche vraagstuk
méér omvat dan deze burgemeesterskwestie.
En méér ook, dan de vraag hoe het staat
met den aigendom van het strand, welke
vraag wij na het Rapport-Struyeken wel zoo
- goed als opgelost meenen.
Want de hoofdzaak is, en moet ook zijn naar
onze bescheiden meening: hoe wordt de vrede,
de vriendschap, de sympathie hersteld in
Noordwijk tusschen de burgers derzelfde ge>
meente, hoe wordt een einde gemaakt aan
den onzaligen twist die tusschen Katholieken
en Protestanten is gerezen en die door de
strandkwestie is aangevuurd en opgelaaid.
Men moet immers niet vergeten, dat heel
deze strandkwestie maar een onderdeel is van
de groote oneenigheid, die langzamerhand tus
schen de dorpsgenooten is ontstaan. Zooals het
méér gaat, is ook nu door de twistende partijen,
hoe dan ook, een betrekkelijk geringe kwestie
aangegrepen en tot een strijdmiddel gemaakt
En daarom worde niet vergeten, dat wanneer
de eigendomskwestie van het strand, de maat
regelen door de gemeente te nemen, de verhou
ding tusschen den pachter Vink en de duin
eigenaars, kortom alles wat door het Rap-
port-Struyckon wordt beheerscht, is in orde
gekomen, de groote kwestie der oneenigheid
tusschen Katholieken en Protestanten, de be
treurenswaardige breuk tusschen burgers eener
zelfde gemeente, daarmede toch nog niet is ver
dwenen
Het is gebleken, dat de meerderheid van den
Noordwijkschen gemeenteraad, en het college
van wethouders tevens, onmachtig hebben ge
staan om hun wil naar recht en wet door te
drijven, doordat de burgemeester zich onwillig
toonde.
Dr. Kervel heeft zeer juist aangetoond, dat
de burgemeester verschillende raadsbesluiten
geweigerd heeft uit te voeren, met de .uit
vlucht, dat de Baad besloot over zaken die niet
tot 's Raads competentie behoorden. En scherp
verweet dit raadslid den voorzitter, dat deze in
zake de benoeming van een rechtskundig ad
viseur en diens voorlichting, toen het eindelijk
ondanks hem zoover was gekomen, een heel
rare rel lieoft gespeeld.
Maar achter deze vreemde houding, die zich
door zoo veel andere kleine en groote tekort
komingen, verzuimen en onrechtmatige hande
lingen van den burgemeester kenmerkt, schuilt
duidelijk iets anders.
Welke invloeden vroeg Dr. Kervel heb
ben den burgemeester tot zijn houding ge
noopt.?.
Het antwoord op deze vraag is dunkt ons
wel het belangrijkste wat de Noord wij kers
over deze geschiedenis konden te hooren krij
gen I
En daarmede is dan ook aangegeven de kern
van deze geheele zaak.
De burgemeester Van Panhuys is al evenzeer
de dupe van den godsdienst-strijd die Noordwijk
op dit oogenblik in tweespalt houdt-, als de
Protcstantsche raadsleden zich helaas!
daardoor laten beïnvloeden. Anders is het een
voudig niet te verklaren, waarom door de Pro-
testantsehe raadsleden, unaniem gestemd werd
tegen de motie om, overeenkomstig het advies
van prof. Struycken, dadelijk de verordening
op het strand te handhaven 1
Het doet er weinig toe, meenen wij, of de
heer Van Panhuys ditmaal aan dit raadsvotum
vrijwillig gevolg zal geven, of dat hij er toe zal
worden gedwongen, zijn rol in Noordwijk is
tóch uitgespeeld.
Maar daarom juist moet de actie der Katho
lieken in Noordwijk geen actie zijn of worden
tegen den persoon van den burgemeester, doch
gericht zijn op het herstellen der eendracht on
der de dorpsgenooten.
Wij hebben vroeger al eens gezegd, dat géén
middel haast daarvoor te kras, geen offer haast
daarvoor te zwaar moeten zijn. De Katholieke
partij in Noordwijk moet er, volgens onze mee
ning, op werken om do vroegere eensgezind
heid in dat dorp te herstellen, om de „zeer groo
te verbittering tusschen de dorpsgenooten''
waarvan de wethouder Van der Meer sprak,
weg te nemen. Zij lieeft nu de voldoening, dat
in deze strandkwestie het recht duidelijk aan
haar zijde is, zij heeft de meer dan treurige
houding van den burgemeester nu openlijk en
CHR. KRANKZINNIGENVERPLEGING.
De jaarvergadering van de vereeniging tot
Christelijke verzorging van krankzinnigen in
Nederland wordt gehouden op 28 September
te dezer stede, onder presidium van prof. Lin
deboom te Kampen.
Aan den vooravond wordt een bidstond ge
houden onder leiding van Ds. Muller van
Veldwijk.
„MET BEKWAMEN SPOED".
De O. H. Crt. neemt ons stukje over de on
begrijpelijke langzaamheid van de verleden
jaar benoemde raadscommissie in zake het
wethouderspensien, die nog haje eerste
vergadering moet houden, over, en_ voegt er
een paar andere staaltjes van dezelfde kracht
bij:
Op 22 Juni 1910 werd een raadscommissie
benoemd, die zou adviseeren over de aan
vrage tot oprichting eener overdekte zwem
en badinrichting.
En nu weten wij wel, dat sedert de om
standigheden zijn gewijzigd, dat b.v. de heer
Sprengers zijn aanvrage heeft ingetrokken,
maar dat neemt niet weg, dat thans, ruim
eeu jaar later, die commissie althans iets van
zich had kunnen laten hooren.
AI even weinig wordt vernomen van de
nieuwe regeling, die de gemeente zal trach
ten te treffen met de Maatschappij tot exploi-
winnaresse is in den strijd om het recht, nu
moge zij het eerste de vriendschapshand toerei
ken en pogen, den godsdienstigen twist te be
slechten.
De hoofdmannen der Katholieke partij in
Noordwijk zullen zeker het beste weten, hoe
dit op dit oogenblik is te doen!
gestreng aan de kaak gesteld; nu zij over- tatie van Staalwaterbronnen en toch is door
M H ri B. en W. een zoodanige nieuwe regeling
reeds 9 Maart 1910 toegezegd.
Nog opmerkelijker is een andere quaestie.
In de vergadering van 26 October 1910 wer
den B. en W. geïnterpelleerd over het euvel
van het ophalen door particulieren van aard
appelschillen enz. bij de ingezetenen, niette
genstaande toch de politie-verordening dit
verbiedt
Waarom, werd gevraagd, worden bij over
tredingen dier verordening geen vervolgin
gen inge»i,eju
B. en W. zeiden toen de vraag, „ten spoe
digste" te zullen brengen in de commissie
voor de strafverordeningen.
Maar: het is nu 7 September 1911 en tot
nu toe is het antwoord op die vraag niet ge
komen, hoewel het toch bekend kan zijn, dat
bet O. M. van het kantongerecht die over
treding niet strafbaar acht, wijl het betreft
het vrijwillig weggeven van wat ieder als
zijn particulier eigendom kan beschouwen.
OORLOGSGEVAAR?
Nu niet in het Buitenlandsche Overzicht,
maar in die onschuldige reeks van „Alledag-
jes" dat leelijke woord „oorlogsgevaar".....
Is er dan wat aan de hand?
Moeten we allemaal naar het fort aan de
Lie, of ons verschuilen in de stelling Am
sterdam?
Och, dat zijn maar grapjes, doch er is toch
wel wat aan de hand, en het woord „oorlogs
gevaar" is in deze dagen op veler lippen.
Zooals we gisteren hebben gemeld, is den
miliciens, die voor herhalingsoefeningen on
der de wapens zijn, aangezegd dat ze niet
naar huis mogen, maar dat ze in dienst moe
ten blijven
Het vaderland heeft ze noodig! Is er dan
gevaar?
Als men onze buitenlandsche berichten ge
regeld volgt, zal men weten, dat het gevaar
voor een gewapende hotsing, voor den alge-
meenen Enropeesehen oorlog die_ gevreesd
werd, in de laatste dagen juist schijnt gewe
ken te zijn.
Maar dat neemt niet weg, dat de Eegee-
ring, die de neutraliteit van ons land moet
verdedigen, voorzorgsmaatregelen te nemen
heeft, a 1 s er eens wat gebeurde.
Dat' doen alle Europeesche mogendheden.
En Nederland heeft zoolang mogelijk zich
gehouden buiten ongewone, opvallende maat
regelen, het in dienst houden van twee
lichtingen is de eerste maatregel van dien
aard en kan nu zonder, ophef gemakkelijk
geschieden. Daarom behoeft er dus geen zorg
te bestaan, dat het op vechten zal aankomen,
cn wat ons betreft, wij gelooven niet aan
„oorlogsgevaar". Doch dat men moet zorgen
gereed te zijn, als ongelukkig een conflict
uitbrak, wie twijfelt daaraan?
PERSONALIA.
Tot adjunct-commies 2e klasse is hij het
Provinciaal Bestuur alhier benoemd mr. B.
H. Baron de Vos van Steenwijk, doctorandus
in de staatswetenschappen.
Aan den heer G. Petri, commies-chef der
Algemeene Secretarie is tegen 1 Januari op
zijn verzoek eervol ontslag verleend.
De heer J. J. Bosse, alhier, is bestemd
voor onderwijzer in Ned.-Indië.
Met veel genoegen vernemen w«, dat de
Burgemeester van Haarlem verlof heeft ge
geven om op Zondag 24 September a.s. het
Sobriëtas-bloempje ten bate van het Dr.
Ariënsfonds voor een R.-K. Gesticht voor
drankzuchtigen, op de publieke straat te ver-
koopen.
De dag is dus nu definitief voor Haarlem
vastgesteld.
Naar wij vernemen werken de dames, die
zich voorbereiden tot den verkoop, al zéér
hard, en zal de verkoop op den 24sten dezer
met volle kracht worden aangepakt'
BEDANKT.
De heer E. N. Rap, kapelmeester van het
10de Regiment Infanterie, alhier, heeft sinds
eenigen tijd bedankt als directeur van het
fanfarekorps van het personeel der E.S.M.
KERKCONCERT.
Naar wij vernemen zal Donderdag a.s. in
de Groote Kerk een uitvoering plaats vinden
te geven door de dames A. NoordewierRed-
dingius, sopraan en P. de Haan—Manifarges,
alt, en den heer Anton B. H. Verhey, orga
nist.
VOLKSWEERBAARHEID.
Tot het houden van eene avondoefening zul
len op Zaterdag a.s. te half 9 uur aan het sta
tion Overveen verzamelen de afdeeling Haar
lem en Bloemendaal Commando. De oefening,
waarbij van losse patronen gebruik zal wor
den gemaakt, heeft plaats nabij Woestduin en
Vinkebaan.
DE AMBTSWONING VAN DEN COM
MISSARIS DER KONINGIN.
Door den Hoofd-ingsnieur der provinciale
waterstaat is aan de firma K. Hoesbergen
alhier opgedragen in de ambtswoning van
den Commissaris dar Koningin electrisehe
leiding aan te brengen en voor electrisehe
verlichting he installeeren. Zooals men weet
wordt het woonhuis aan de Nieuwe Gracht
geheel verbouwd en opnieuw voor Mr. van
Leeuwen ingericht. De verbouwing zal ech
ter niet op 15 September, den dag waarop
Mr. van Leeuwen zijne functie van Commis
saris der Koningin in de provincie Noord-
Holland, aanvaardt, gereed zijn.
SA DE STAKING,
De justitie alhier, opende gisteren intruc-
tie tegen D. G. en andere Amsterdammers,
die op 4 Juli geweid gebruikten om vrouwen
in de Haarlemmermeer te bewegen, mannen
in Amsterdam als onderkruipers werkend,
over tc halen he/t werk neer te leggen.
STAALBAD.
De Drinkhal der staalwaterbronnen werd
gisteren bezocht door 70 personen.
POGING TOT DOODSLAG.
Met gesloten deuren werd gisteren na
de pauze nog behandeld de zaak
van Fr. H., oud 17 jaar, te Oostzaan, beschul
digd van op 6 Juni 1911, met het voornemen
zijn vader te dooden, drie schoten te hebben ge
lost uit een met scherpe patronen geladen re
volver. Zijn doel bereikte hij niet doordat de
verwonding door omstandigheden van zijn wil
onafhankelijk, niet doodelijk was. Een vijftal
getuigen en drie deskundigen werden gehoord.
Wegens poging tot doodslag eisckte de Offi-
.er van Justitie een gevangenisstraf van één
jaar en C maanden onder aftrek van voorarrest.
(Zie Stadsnieuws verder op in dit B'ad.1
