DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
■"SX.T aim sx" .mn—-- imi inii
Kinderhuisvest 23-31-33, Haarlem
EERSTE BLAD.
STADSNIEUWS.
avond van den
Bloemendag.
AGENDA.
est*
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1911.
36ste Jaargang No 7416
P«r 8 maanden toot Haarlem
Voor de plaateen, waar een agent ie geveeügd (kom der gemeente)
Voor de orertge plaatsen in Nederland franco per poet
Afaondarljjke nummers
Bureaux wan Redactie en Administratie
Intercommunaal Telefoonnummer 1426.
ƒ1,88
1,85
1,80
ö,08
Van 1—6 regels 60 oent (oontant 50 cent) Iedere regel meer 10 cent
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 oent per regel. (Buitenland
80 oen*
Reclames dubbel tarief
Dienstaanbiedingen 25 oent (6 regels), driemaal voor 50 oent (8 oontant.)
Voor advertentiën en reclames buiten Haarlem en de agentschappen wende men zich tot RICARDQ's Advertentie-Bureau, N. Z. Voorburgwal 242, Amsterdam, Int. Telefoon 1020.
Alle betalende abonnéa op dit blad, die In bet bezit eener verzekeringspolis aljn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor?
gulden bü AAA ffcf&Éftb H u» flllT gulden ba
werken.
GULDEN bü 1 HovlB GULDEN bij 1011 GULDEN bfl
band of roet.
éen oog.
éen duim.
verlies ran
één
wijsvinger.
GULDEN bq
verlies van
één anderen
vinger.
De ultkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij Ocean" Bijkantoor voor Haarlem de Naderlardschs Credletbank Nieuwe Oracbt ll
Dit nummer
twee bladen.
bestaat uit
Kaarfamscha Aliedagjac No. 377.
Voor het Or. Ariënsfonds,
DE LEGERMANOEUVRES.
Men schrijft- ons:
Na het einde der manoeuvres, gisteren,
trad eene aangename rustpooze in:
Het le Bat. kwam in een tentenbivai nabij
Veenendaal. Het 3e Bat. werd ingekwar
tierd te '.Woudenberg. Het 4e Bat. Rag. Staf
en mitrailleurssectie 'werd ingekwartierd te
Amerongen.
Met bet eindigen der manoevres, is mede
een eind aan de herhalingsoefeningen voor
de oudere lichtingen, en aan de eerste oefe
ning voor 'de 4-maanders lichting ,1911 ge
komen. Zeer begrijpelijk heerscht een roei
opgewekte stemming in den troep, die da;
ook goed bleek tijdens het vervoer naar he
garnizoert uit het vroolijk gezang, wat men
den geheelen reis hoorde.
Te vier uur hedenmorgen werd reeds door
een hoornblazer in alle straten reveille ge
blazen. De mannetjes waren nog nimmer
zoo vlug op de apèlplaats geweest, als zij
hedenmorgen kwamen. Te 6.07 vertrok het
III© Bataillon van het station Wouden
bergScherpenzeel en kwam te 8.15 al
hier aan het vrachtgoederenstation aan de
L-eidsche Vaart, a.lhier, aan. De hoofd- en
subalterne officieren, 'die niet aan de ma
noeuvres hadden deelgenomen, en die hier
in garnizoen liggen, waren ter verwelkoming
'van den t'roep aanwezig. Opgewekt werd
gemarcheerd naar de kazerne, bagagewagens
i enz. kwamen achter en trokken heel wat
en de mitrailleurssectie en de muziek
Deze waren te Amerongen ingekwartierd
geweest. Muziek a,a.n het hoofd werd door'
de stad haar de kazerne gemarcheerd.
De stemming onder de troepen wa,s uit-
stekend. Vooral bij de groote stations bleek-
duidelijk de vroolijke stemming van de mi- -
litairen door hoerageschreeuw en gezang.
Morgen „zwaaien" de lichtnigen 1907 en
1908 af. 'Overmorgen de viermaanders.
(Zie Stadsnieuws verder od in dit Blad.)
v Een avond van kunstgenot was het liefdadig
heidsfeest voor het Dr. Ariënsfonds
De altoos imponeerende, weerga|0oS boeiende
Maseur Paler Borromaeus wist het élite publiek
dat de gezellige concertzaal van De Kroon vulde'
diep te doordringen van het „waarom" van een
B-K. Sanatorium voor Drankzuchtigen. Hij Weet
"dju geb- i ie snoeren aan zijn woord <>n
Ofi de u-a I
Sezegde, straks oen speelsche oratorische vraaa ^°^'C'CI1 mct haar mede dat
ABONNEMENTSPRIJS;
PRUS DER ADVERTENTlfiN:
1000
400
300
60
15
Donderdag, 28 September.
Gebouw „St. B a v o" L.-K. Volksbond
- Repetitie Rederijkers.
Groote Kerk - 2—3 uur Orgelbespe
ling door den heer W. Ezermann.
Kathedrale kerk 8 uur Cursus
in de Katholieke Gcloofs- en Zedeleer.
(Zie stadsnieuws.)
„D e Kroon" 8 uur Viool-rocital
Mischa Elman, Louis Schnitzler, Piano.
T e y 1 e r'a S t i c h t i n.g op de gewone
Museumtijden Buitengewond tentoonstelling
van kunstwerken, berustende in de verzame
ling van Teyler's Museum de gravures, van
Lucas van Leyden, geb. 1494 te Leidon, aldaar
overleden 1583.
Bisschoppelijk Museum (Jansstraat
79). Geopend eiken dag van 105 uur, tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda
gen, Zondagen en R.-K. Feestdagen.
SCHOTEN.
Gemeenteraadsvergadering 7 uur.
FLINKE PROPAGANDA.
Dat de R. K. Propagandaclub „Pius X" vol
ijverig is en steeds naar middelen zoekt om
haar schoon doel beter te bereiken, wjj weten
het allen en 't behoeft niet nog eens geconsta
teerd.
Zoo heeft zij ook thans weer een propagan-
da-middel bedacht om te trachten den cursus in
de Katholieke Geloofs- en Zedenleer door ka
pelaan Willenborg in de Kathedraal gegeven,
drukker bezocht te krijgen.
Tot dat doel heeft zij op de wanden van
haar magazijn, het oude patronaatsgebouw
der parochie van St. Bavo, eenige affiches ge
hecht, die waard zijn onder de oogen te komen
van meerderen dan degenen, die nu in de gele
genheid zijn ze te lezen.
Met volle instemming met hetgeen erin ge
zegd wordt, nemen wij de bedoelde opwekking
hier dan ook gaarne in haar geheel over:
KATHOLIEKEN!
Waaraan wordt de ellende toegeschreven
welke over Frankrijk gekomen is?
Deels aan de huiselijke opvoeding, deels aan
het onder wijs-systeem, deels aan de verwaar-
loozing der liturgische kennis, maar hoofdza
kelijk aan de godsdienstige onwetendheid.
Wil ons volk zijn godsdienst ernstig bele
ven, dan dienen wij ons te wapenen met de
kennis van den godsdienst.
Een zeer goede gelegenheid om die kennis te
verkrijgen, is de Cursus in de Katholieke Ge
loofs Ml Zedenleer, welke Dinsdags- en Don
derdagsavonds om 8 uur in de Kathedraal
wordt gegeven.
Toegankelijk voor katholieken en niet-ka-
tholieken boven 10 jaar.
Laat ook de oude gewoonte, om in den hui-
selijken kring degelijke, godsdienstige boeken
te lezen, wederom In zwang komen.
Het Bestuur van de
Propagandaclub Pius X.
We behoeven hier niets bij te voegen: het
stuk spreekt voldoende voor zich zelf!
Wèl mocht pater de Greeve zeggen, dat de
bloem van Haarlem gisterenavond in „De
Kroon" aanwezig was!
Reeds het aanrijden van de vele rijtuigen,
de keurige toiletjes waarbij er maar enkele
waren die al te zeer aan den tijdgeest offer
den, de kleurige bloempjes op jas of japon,
de versierde zaal, dat alles gaf een feeste
lijke stemming die zich (we mogen dit met volle
recht verklaren) den geheelen avond hand
haafde.
De gezellige Kroonzaal, door den heer IJzer-
draat, bloemist aan den Kleverparkweg, wel
willend opgesierd met hoog-opgaand groen
de heer Gielen Bos, bloemist aan den Zijlweg,_
had even welwillend gezorgd voor een feeste
lijke versiering der vestibule was bijna ge
heel gevuld, toen de heer Speller als voor
zitter van het Kruisverbond het podium be
trad, waar het blauwe vaandel met het zil
veren kruis fier de idéé van heel dezen avond
kenmerkte.
Met een kort welkomstwoord opende de heer
Speller den avond, bracht dank voor de offer
vaardigheid van Haarlem's ingezetenen op den
Bloemendag, en hoopte dat ook dit gedeelte
van het weldadigheidsfeest slagen zou.
Pater Borromaeus de Greeve sprak daarna
het inleidend woord.
In de monnikspij stond hij op het podium en
onder ademlooze stilte ging zijn machtig
woord de zaal in en miste zijn uitwerking op
het gehoor niet.
Ik heb zoo sprak hij ongeveer volgaarne
de uitnoodiging voor dezen avond aanvaard,
omdat ik voor de zaak der drankbestrijding
juist in Haarlem groote belangstelling koes
ter. Want vooreerst heb ik deel gehad aan de
oprichting alhier der Mariavereenïging, en
men ziet nog wel eens graag den boom, waar
toe men de spade in den grond heeft gezet om
het twijgje te planten! Dan: sinds het interna
tionaal congres te Scheveningen waar de
drankbestrijding zoo'n stap vooruit is gezet,
klopt mijn hart nog warmer voor deze edele
zaak. Maar vooral: het doel van dezen avond
trekt mij zoo aan! Zondag was het de Haar-
lemsche bloemendag, de Haarlemsche bloemen
tentoonstelling van Roomsche Charitas, de
blauwe Zondag der Katholieken! En deze
avond is het complement daarvan: nu is de
bloem van Haarlem hier bijeen, om, waar
kunst en aristocratie elkander ontmoeten, een
vorstelijke bijdrage te geven voor het sana
torium voor drankzuchtigen.
Het doel van wat ik u hier te zeggen heb
zoo ging de Eerw. spreker voort is dus
aangewezenik wil dan enkele gedachten over
dat Sanatorium u voorleggen om uwe vreug
de te vermeerderen, uw belangstelling te ver-
hoogen, als een aansporing om na de ontplooi
ing van zooveel liefde ook geheel consequent
nu te gaan geven de geldelijke aalmoes der ont
houding, door het lidmaatschap van Kruisver
bond of Mariavereeniging!
Het aantal drankzuchtigen is veel grooter
dan men denkt. En genezing of verbetering is
dikwijls onmogelijk, meest zeer moeilijk: een
aparte levenswijze is nog het beste middM en de
ondervinding heeft het geleerd, ook in Ne
derland, dat alleen door een Sanatorium deug
delijke verbetering is te geven. De Eerw. spre
ker zou hier geen statistieken geven of cijfer
reeksen, maar dit moest hij toch zeggen, dat
in de Sanatoria een derde van de patiënten
worden genezen, een derde worden verbeterd,
en helaas een derde treurig terugvalt. Met
zulke resultaten voor oogen, bij de tien- ja
honderdduizenden lijders, is het nut en de nood
zakelijkheid van Sanatoria onbetwistbaar.
Doch waarom nu een R o o m s c h Sanato
rium?
Dat zijn we verplicht, zegt spr., ten eerste
aan onze beginselen.
HF,T FRANSCHE OORLOGSSCHIP „LIBERTé",
zooals het zich in al zijn trotsche majesteit bij de vlootrevue te Toulon vertoonde, nog
slechts enkele dagen geleden. Nu is er niets meer van over dan een vormelooze halfgezon
ken ruine van stalen platen en vernielde stukken, bloederig van menschelijke overblijfselen.
0
De groote factor voor de genezing van
drankzuchtigen moeten wij, Katholieken, im
mers vinden in den godsdienst en in godsdien
stige middelen. Dat is natuurlijk: een zwakke
wil wordt nog het beste geregeerd door een
sterken godsdienstig^ invloed. En zoo wordt
niet alleen het lichaam verbeterd, maar bót/
de arme ziel gered, om zijn plichten te vervul-
len jegens den levenden God.
Maar het oprichten van een Roomseh Sa
natorium zijn we ook verplicht aan onze eer,
aan onzen goeden Katholieken naam. Men mo
ge zeggen wat men wil: men moge ons min
derwaardigen noemen op het gebied des gees
tes, omdat wij vastliggen aan de rots van Pe
trus,men moge beweren dat wij minderwaar
dig zouden zijn om betrekkingen te bekleeden,
ik laat dat voor wat het is en ga er niet op
in, maar in één zaak zijn wij toch zonder
tegenspraak altijd vooraan: in de ontplooi
ing van de ware, echte naastenliefde! Daar
staat dat heirleger van duizenden liefdezusters,
daar zijn onze beste zonen en edelste doch
ters, die wij gaarne afstaan in den dienst der
liefdadigheid, welnu, mogen wij dan het
moderne Samaritanenwerk vergeten, dat bestaat
in het Roomsche Sanatorium? Wij zijn ge
groeid: Ariëns heeft het te Scheveftingen zoo
juist gezegd, dat de andersdenkenden ons voor
gegaan waren doch dat wij ze hebben inge
haald. En nu ons leger zoo groot is, mogen we
nu in den ambulancedienst achterstaan? Dat
kan niet: onze eer is er mee gemoeid!
Spr. zou nog andere motieven voor de stich
ting van een Sanatorium kunnen opnoemen:
als daar is do preventieve werking ervan; en
na een roerende schets van een bezoek aan
Hooghullen, vraagt bij bij de schildering van
zooveel ellende: zou de Roomsche Charitas bij
zulk heerlijk werk dan achterblijven?....
Maar hij wil den weinigen tijd, die hem nog
is gegeven, besteden aan een zuiver practisch
woord
De beteekenis van een Roomseh Sanatorium
is afhankelijk van den bloei der drankbestrij
ding in het algemeen. Als de Katholieke drank-
weer niet blijft arbeiden, dan is een Sanato
rium tevergeefs; dan worden telkens duizen
den nieuwe zwakkelingen geboren, dan vallen
duizenden terugSteunt ge dus een Roomseh
Sanatorium, dan volgt daaruit onwrikbaar,
dat gij ook de beweging, de drankweer zelve,
moet steunen. En spr. wendt zich daarbij vooral
hoogere en
de Dieu, met den wil van God!
Een onbedaarlijk gejuich ging op na deze>
magistrale rede, die met recht „de stemming"
in goede banen had geleid.
En toen kwam de muziek aan het woord:
Willem Andriessen, en de heer en mevrouw
Vogel-Van Vladeraeken hadden welwillend hui
medewerking toegezegd, en ze voerden ge
drieën een prachtig programma uit, dat van
het begin tot "het einde de aanwezigen heeft
geboeid.
Een onzer medewerkers heeft aan het artis
tieke gedeelte van den avond een causerie ge
wijd, die wij in dit nummer brengen. De taak
van den verslaggever is dus bijna afgeloopen.
alléén, waar het ten slotte op aankomt is nog
niet gemeld: het finantiëel resultaat!
Daar hebben, behalve de concert ge vers, nog
tal van elegante en lieftallige jonge dames
door den verkoop van bloemen, programma's,
taartjes en chocolade, door het schenken van
thee en limonade en door de tombola (een reu-
zensuces, binnen drie minuten uitverkocht!)
aan bijgedragen.
En niet minder dan 705.5714 (bruto,buiten
de onvermijdelijke onkosten) heeft deze avond
opgebracht voor het Dr. Ariënsfonds, waarvan
de tombola en de ververschingen alleen niet
minder dan 173.07/4 opleverdeB.
Heeft Haarlem zich, met de ƒ1140.3654 van
den bloemenverkoop mede, niet kranig gehou
den voor de zaak der Roomsche drankzuchti
ge!}?
Wij meenen van wel! En degenen die het ons
Haarlemmers zoo gemakkelijk hebben gemaakt
om zóóveel te geven (,,'t is hier geen liefdadig
heid meer", zei er iemand terecht!) verdienen
den dank, niet alleen van degenen die het
Roomsche Sanatorium zullen bouwen, maar ook
den dank van heel kunstlievend Haarlem!
tot degenen die hier bijeen zijn
burgerstanden.
Ook in uwe standen zoo roept hij uit
komt het alcoholisme voor, wel niet zoo pu
bliek en opzichtig, maar niet minder ernstig.
Vraagt het eens, in hoeveel families „die stil-
verborgen akeligheid" voorkomt, die de plaag
is der moeders en echtgenooten? Vraagt eens
hoe hot gaat met de studenten, hoeveel echt
genooten er zijn die 's avonds met bittere tra
nen wachten, tot papa thuis zal komen, die
schrikken als er feestjes in aantocht zijn, zelfs
al is het een eerste Communiefeest?.... Daar
om: aan uw Christelijk solidariteitsgevoel zijt
gij het verplicht, mee te doen aan den strijd te
gen den alcohol. Maar ook zijt gij dat verplicht
aan uw eer wie aristocraat is van geld, dient
dan tocH ook aristocraat te zijn van geest en
ziel! en aan uw invloed! Daar kan zulk een
macht uitgaan van den overste, van den pa
troon ten goede, op de ondergeschikten! En
troon, ten goede op de ondergeschikten! En
ten laatstegij van hoogeren stand en uit den
godsdienst geeft uw zonen, uw dochters, die
aan de kerk priesters geeft en voor de kerk
uw goud, geeft ook en vooral en ten eerste
uwe medewerking! Moge deze kunstavond u
biengen tot de hoogste kunst: de kunst van
offeren
En nu, nu moet ik eindigen. Maar ik wil dat
niet doen zonder u een beeld mee te geven naar
huis, ter overdenking en behartiging. Ik heb
eens een spotplaat gezien: links de Czaar der
Russen, die op een troon stond waarvoor een
Rus in het stof lag, en daaronder stondpar
la volonté de Dieu. En rejhts weer dezelfde fi
guren, maar nu anders: de Rus hoog-op, die
den Czaar van de treden van den troon in
het stof schopt. En daaronder: par la volonté
du peupleIk gebruik dat idéé hoe on- v V"ks
waardig of de voorstelling ook is; maar kunnen Te 8.47 kwam aian hetzelfde station de
we ook de slechtste dingen niet gebruiken om Regiments Staf aan, het vierde Bataillon
de goede op te bouwen: is de Aya Sofia niet
gebouwd van steenen van heidensche tem
pels?.... En ik schilder u nu Koning Alco
hol, en daérvoor het volk, ons Nederland-
sche volk, in het stof geknield. Want helaas,
zóó is het, en ik zet daaronderpar la volonté
du peuple: door den wil des volks.
Maar dat kan anders, en dat zal anders: het
volk behoort op den troon, en de alcoholduivel
neergeworpen daarvóór, en daartoe roep ik
u allen op, want zóó zal t' zijn: par la volonté
iet wel
had wel de aantrekkelijkheid, die een succes
voorspellen moest; toch valt het diep-mensch-
kundiga in de keuze van dezen vorm niet te ont
kennen: van nature streeft de mensch naar het
hoogere, 's menschen ziel verloochent haar af
komst nooit; wie den menseh van zijn lagere
begeerten, waaronder toch ook de drankzucht
ressorteert, poogt af te trekken, doet goed hem
den rijkdom van zijn hoo-ger geestesleven te doen
gevoelen.
iu mancavi a tormentarmi
Ciudelissinia speranza
Mevrouw Vogel van Vladeraeken hield ons al
speelsche
et Is alles de breeduiigewerkte fantasie rond-
één Leitmotiv, Na zoo'n inleiding is, het
l'ditorium wel in slaat t-e genieten van. het
®arlijk hoogstaand program, dat het feestcomité
d ontworpen. Drankbestrijding in dezen, vorm
wij
worstelen der zie', die wreede, altoos wreede
hoop, die telkens ons doet lijden en telkens
v eer opnieuw door het zoet herinneren o-ns hart
verbittert; nog schrijnt de wonde, nog is het
lijdensvuur niet uitgedoofd de zangerige taal
van het Zuiden verhoogde de melancholie, die
stil in onze zielen sloo_pDe aria was goed
gekozen.
Tintelend en pinkelend, in dartele speling als
de golfjes doen van het „rauscliendes Bach-
lem zoo helder als de aanslag van. kristal, zoo
vielen in rijken overvloed de heerlijke tonen va|n
„Lrcbe-sbotschaft" om ons heen, als schudde een
sterke hand den rijk beladen boom in vollen
zomertijd. Zij tipte de woordjes maar even aan,
zooals de schilders tooveren met wat kleur en
lijnen on het heeft o"hs al verrukt, het getoo- jen boe:t en houdt gevangen, liet is een genot
ver van haar stem. Toen was wel de tijd voordo moeten meejui-chén, te moeien meejubelen op
zoete droomon daar, zachtkens voelden wij ze j den zangerigen cadens, zijner tonen, om straks'toen zeiden we heel spontaan: da's mooi en
dalen „durch der Menschen stille Brust" zachtbij het brommen zijner bassen en den hettigen J dachten niet aan henengaanHij was te snel!
zooals het inaanltcht dooi de vensters glijdt en aanslag méé te voelen de hartstocht zijner mu-
onzo ziel juichte mee op haai melodie. Ilolde ziek. Hij deel R-oomsch Haarlem eer aan, zooals
'i «""«to!het ook hem weet te vvaardeeren.
Thema con Variazoni, Menuet, het waren ver
rukkelijke vioolprestaties, meesterlijk van tech
niek, diep va.u gevoel en kleurige ontwikkeling,
het zacht melancholische vervloeide in. het blijde
zachtheid en schoonheid, het hemelsche en ide
ale, de oneindige teerheid en heerlijke schoon
heid, als in zoo weinig woorden vervat is, weet
weer te gaven is zeker geen schooner beloo-
nirig denkbaar, dan een ontvankelijk auditorium,
dat die praestalie begrijpt en waardeert. Wie
den naam van Willem Andriessen hoort, kent
ook de waarde van zijn werk. Het is een zeld
zaam genot den bescheiden jongeman in zijn
meesterlijk werk te hooren, het magistrale treft
en boeit en houdt
Triiume, kehret wieder.
„Ave Virgo," zong zij verder. S. B-cm.ardus
heeft in die woorden den grootsten rijkdom zij
ner heilige ziel neergelegd aan de voelen zijner
Hemelsche Moeder; waar zang en snarenspel,
waar een klaviervirtuoo-s zoo verrukkelijk de'gejo-edel om straks weer op te spatten in tin-
telende en dar'e'.eiWe tonen die klaterend neder-'
vielen in een mengeling van klanken^, zoo heer
lijk en zoo schoon, dat het woord geen diepte
heeft om naar waarde de volle schoonheid er
van weer te gevenZe waren lief, de kin
derliedjes van Mevrouw Vogel, lief van zegging,
verrukkelijk en tintelend van zonneschijn en
warm leven en zoo eenvoudigweg tooverde zij
bij ons allen die glimlach van stil vergenoegd
zijn. En toen het klokje tikte van gehoorzaam-!
heid, het klokje dat zoo heerlijk tikketakte vol
gezelligheid, dat we er den bedtijd oin vergaten,'
vervlogen, een avond vol hoog genot, entoen,!
zoo heel ondeugend Mevr. Vogel, als loon voor;
ons. warm applaudisseeren ,ons als loestukjel
alweer herinnerde aan het klokje van gehoor
zaamheid, toen zijn wij heengegaan, blii Je om waf'
we genoten hebben.
BERNARD VAN W,
