DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
KomeinscNe Kroniek.
STADSNIEUWS.
Kindephuisveti 29-3f-33v Haarlem
EERSTE BLAD,
A B tNDA.
St. Nicolaas-avond»
DINSDAG 5 DECEMBER 1911.
36ste Jaargang no* /88ü
Bureaux van Redaotie en Administratie
Intercommunaal Telefoonnummer 1426e
Alle betalende aboanéa op dK bind, die io bel beslt eeoer ve zokeringapoHe dia, sQn volgens de bepelingen op de pollweo vermeld, tege^ngelukken^verzekerd voort
OULDBN bij dl All QA29 HULDJHS Irg tf Cf! QÜLD1W b0 GÜLDKH b8 CO vsrUes ran
levenslange eng» Jj HULDEN b| *C!881 verlies van een I *111 verüee van 11811 ^erUes van fill tén
■ohiktbeid tel
werke
overladen.
hand of voet
den oog.
éen daim.
wijsvinger.
De nitfceerlng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de MaataehappQ .>Oc«an" Bijkantoor voor Haarlem de
rtdsche Crediefbank Nieuwe Draefat
Dit nummer bestaat uit|
twee bladen.
Haariemeche Ailedagjes No 435.
HMRLEMSCHE COOBUT
ABONNBMENTORgit
Pa 8 maanden TOOT HsarUa
Vow de plMtaen, waar een agent u gevestigd (kom der
Voor de overige plaatse» in Nederland franco per port
Afronderiyke nummers
1,86
V«0
0,08
PRIJS OER ADVERTENTIE
Van 1—8 regels 60 cent (contant 60 cent) Ieders regel meer 10 oen»
Buiten Haarlem en de Agentsohappen 15 cent per regel. (Buitenland £0 cent
Beolamea dubbel tarief
Dienstaanbiedingen 25 cent (6 regels), dnenaal TOOT 60 oent (i oonUnt.)
1000
300
150
15
HULDEN bü
verlies van
één anderen
vinger.
Woensdag 6 December.
Gebouw „St. Bavo" R. K. Volksbond
Sociale cursus. Vergadering Metselaars.
Kruisstraat 45—47 Teekencollege
„Kunst zij ons Doel" tentoonstelling Mo
derne Kunstwerken.
Statenzaal (Prinsenhof) VA uur
Gemeenteraadsvergadering.
Bisschoppelijk Musenm (Jansstraat
"9). Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda
gen en R. K. feestdagen.
Teyler's Stichting op de gewone
Museumtijdeu Buitengewone tentoonstel
ling van kunstwerken, berustende in de ver
zameling van Teyler's Museum: de gravures
van Lucas van Leydeu, geb. 1494 te Leiden,
aldaar overleden 1533.
Museum „Vau Stolk" (Jansstraat 48—
50). Geopend 's Maandags en Dinsdags van
9A— VA uur tegen betaling van 1.—. Ove
rige dagen kosteloos op aanvrage.
Rome, 2 Dec. 1911.
(V ervol g.)
Dadelijk na afloop der plechtigheid in de
Opnsistoriezaal vertrokken de daartoe bestemde
heeren in paren, een prelaat en een burger
naar Weenea en Madrid, om aan de niet in
Rome aanwezige Kardinalen.het kapje te gaan
brengen, waarop hen door den Keizer van Oos-
tenreik en door den Koning van Spanje de ba-
ret en de mozetta overgereikt zal worden hij een
pleehtigen dienst in de Kerk.
Donderdag 29 November riep ons reeds.vroeg
naar het Vaticaan. Wel is waar was de uitnoo-
diging voor 9.15, maar plechtigheden in het Va
ticaan en in Sint Pieter zijn de eenige waar
men tijdig bij is. Tóen ik om half negen aan
kwam, was het gedrang öp den eersten trap
reeds ontzettend en kwam men slechts voetje
voor voetje vooruit. Daar slechts weinigen te
gelijk doorgelaten werden, ging het vervolg
beter. Hoe vroeg ook, waren de beste plaatsen
in de groote zaal der Zaligverklaringen reeds
bezet. Zwitsers, paleiswacht, edelgarde, allen
waren in groot tenue. De artistieke zin van den
Paus heeft zich ook hier doen kennen. Aan de
Zwitsers is voor daagsch den lagen kastoren
hoed van antiek model teruggeven, die iets lijkt
op dién der beefeaters in den Londenschen To
wer, en voor gala den oorspronkelijiken helm in
geoxydeerd metaal, voor de officieren met wit
te, voor de manschappen met roode pluimen. De
kamerheeren zijn in hun schilderachtig Spaansch
kostuum, zwart fluweel en satijn met manteltje,
glooten gouden ketting, plooikraag, kanten ja
bots en mouwopslagen, fluweelen baret met
struisveer en diamanten agraaf in die hand, den
degen op zijde; velen met allerlei orden en
grootkruisen.
De nieuwe Kardinalen hadden zich om 9.15
naar de Paulijnsche Kapel begeven om daar ten
aanhoore van de daartoe aangestelde oudereKar-
dinalen den eed af te leggen. De andere Kardi
nalen wachtten den Paus in een der zalen op,
waar Z. H. in het plechtgewaad gekleed werd,
waarna de stoet zich vormde. In de hertogelijke
zaal, stampvol met personen, die alleen een
kaart daarvoor hadden, nam de Paus, die ter
gelegenheid van het feest van den H. Andreas,
de roode pluviaal droeg, op de Sedia gestatoria
plaats, en werd, zegenend rechts en links, de zaal
door, tot aan den troon gedragen, voorafge
gaan, omstuwd,, gevolgd door de commandan
ten der verschillende corpsen, prelaten van al
lerlei soort, bisschoppen, abten, advokaten in
hun nieuw door Pius ingevoerd kostuum van
zwart fluweelen toga met kanten jabot, Maltihe-
zer ridders, ridders van het H. Graf, resp. met
witten en zwarten mantel, de oude Kardinalen
enz. enz.
Zoodra de Paus de zaal binnenkwam, hief het
koor, onder leiding van den Maestro Perosi, het
u es Petrus aan; de geheele plechtigheid
door werden verschillende toepasselijke motet
ten op meesterlijke wijze ten gehoore gebracht.
Nadat de Paus op den troon had plaats geno
men, werd Hem door alle Kardinalen hulde ge
bracht, en eenigen van hen gingen de nieuw-
gekozenen halen om hen tot den troon te doen
naderen. Zij gaven den Paus voet- en handkus,
worden door Z. H. omhelsd, wisselden d aarop 1
eene omhelzing met hun oudere collega's en na- j
men op de voor hen bestemde zetels plaats. On-
der de hand hield de Consistoriale Advokaat
verschillende redevoeringen, eene Zalig- en1
Heiligverklaring betreffend.
Nu knielden de nieuw gepurperden beurt om
beurt voor den Paus, het hoofd met de O a p p a
bediekt en ontvingen uit Zijne hand den rooden
hoed.
Met het zingen van den Apostolischen Zegen
was de plechtigheid af.geloopen en de prachtige,
kleurige stoet bewoog zich weder door het
gangpad, de Paus hoog op de Sedia, door de
struiswaaiers omwuifd, zegenend links en
rechts. Arme heilige Vader, wat zag Hij er ver
moeid uit en 't is nog hetzelfde als de eerste
maal de afkeer voor dien ..draagzetel is nog
niet overwonnen en evenmin het onaangenaam
gevoel, dat dit gedragen worden Ilem doet on
dervinden. Hoe oud Leo XIII ook was ik zag
Z. H. in Maart, vijf maanden voor Zijn dood
toch stond Hij bijna voortdurend, zich nu en
dan .alleen even neerzettend om uit te rusten.
Ja, 't is in deze Zaal der Zaligverklaringen
dat ik op 22 Febr. 1903 den eersten indruk ont
ving v,an iets buitengewoons in de Kerk en
vooral in Haar Opperherder. Minder het
machtsvertoon dan wel een zeker geheimzinnig
iets, dat van dien diaphanen witten grijsaard
met de sterren-oogen uitstraalde, dat allen ont
roerde en velen zelfs priesters weenen
deed
De Kardinalen bega ven zich nu allen naar de
Sixtijnsche Kapel - door het zangkoor voor
afgegaan. Langzaam schreden ze Toort en onze
Eminentie stond een paar minuten stil, juist op
de hoogte van mijn zitplaats, zoodat ik Hem
duidelijk de aandoening, biddende aandoening,
van het gelaat lezen kon. In <je Sixtina werd
het Te Deum gezongen, terwijl de nieuw gepur
perden op kussens neergebogen lagen, het hoofd
met de Cappa bedekt. Daarna sprak de Kardi
naal Vice-Deken het gebed: Super creates Car-
dinales uit. Opnieuw werd eene omhelzing tu-s-
schen oudereu en jongeren gewisseld, waarop
zich allen gezamenlijk naar.de Coijslstoriezaal
beg.aven, voor een ander geheim Consistorie. De
eerste handeling vah Z. H. was de nieuw-geko-
zenèn den mond te sluiten eene symbolische
handeling, om uit te drukken, dat wat in den
Raad behandeld en besloten wordt, geheim moet
gehouden worden. M eder werden eenige kerken
van Bisschoppen voorzien en die zetels gepro
clameerd, waar sinds het vorig Consistorie
vier jaar ongeveer geleden -nieuwe Bisschop
pen waren aangesteld; nu 160, Woensdag 120.
Die lijst lezend, naruen van zetels bevattend van
alle oorden der wereld, voelt men het overwel
digende der algeineene °f wel Katho
lieke Kerk.
Na het voorlezen dezer lijst opende de Paus
door eene symbolieke handbeweging de monden
weder en nu werd het pallium een soort sto
la, vervaardigd uit de wol der lammeren, die op
het feest der H. Agne® den Paus worden ge
bracht en die eenige maanden bewaard worden
in een kist boven het graf yan ,]en petrus
voor de daarop rechthebbende Aartsbisschoppen
en Bisschoppen gevraagd. Ten slotte reikte Z.
H. aan elk der nieuw-gepurperden den ring uit
en wees hen hunne titelkerken aan. Voor Kardi
naal van Rossum is dit die van den H. Cesareus
(in het begin van den Appischen weg).
Hiermede was het^ 'on s isto r ie afgeloopen.
5 Per brief kregen de Kardinalen hunne aanstel-
j ling bij de verschillende Congregaties. Voor den
Hollandschen Eminentie i8 dit die der Religieu-
sen en van den Index.
Ik schat de menschenmassa die op het Vati-
i caan aanwezig was op een 5000-tal, er waren er
I zoovelen als de zalen bij mogelijkheid bergen
konden. En al moet nu alles zich tot het Va-
't ticaan bepalen, al viert de stad geen feest zooals
bij Consistories vóór 1870, toch blijkt ten dui
delijkste bij zulk eene gelegenheid, dat de Kerk
eene macht is eu de heerschappij van den Paus
zij het dan ook alleen over de zielen uni
verseel, want alle naties en tongen waren daar
om den Opperherder verzameld.
Ik was verwittigd dat Kardinaal van Ros
sum 's avonds de Hollanders, èn die naar Rome
waren gekomen om Z. E. te huldigen, èn die
wélke in de eeuwige stad wonen, hij zich wilde
ontvangen. Er was een heele schare tecenwom-.
dig en met verbazing zag ik, hoeveel Neder-
landsche paters van verschillende orden zich
hier bevonden. En zelfs waren allen nieit aan
wezig. Er zijn hier drie of vier Dominikanen,
deze schitterden door afwezigheid, waarschijn
lijk niet in tijds gewaarschuwd. De Benediktijn
dié hiér was, is sinds eenige jaren overleden, de
Jezuiet was naar Holland verplaatst.
Wat mij opviel was de waardige houding van
onze Eminentie, men zou nooit gezegd heb
ben dat Hij voor 't eerst in 't purper gekleed
was. Mijn kapelaan de secretaris van Kardi
naal Gasparrï maakte dazen morgen dezelfde
opmerking.
De eerste, die heit woord voerde, was Mgr.
de Bie, Generaal Abt der Oisterciensers, die in
warme woorden de tolk was der gevoelens van
blijdschap van het ^Katholieke Nederland voor
de verheffing tot zoo hooge waardigheid van
een zijner zonen, dde niet minder het purper
eert door zijne uitnemende hoedanigheden, als
hij door het purper geëerd wordt.
Daarop sprak Mgr. Schkepman, die uit naam
van het Comité tot huldebetoon een kostbaar
borstkruis met gouden keten aanbood; vervol
gens de Deken,,van Zwolle, als oud vriend en als
vertegenwoordiger van beider vaderstadbij
bood een gouden kelk aan alles in effigië
toen sprak iemand uit Leuven, daarna de Hol-
landsche provinciaal der Redemptoristen.
Met warme woorden en diep gevoel bedankte
de Kardinaal voor geschenken, gelukwenschen
en huldebetoon. Zeide hoe Hij den Paus beloofd
had de Kerk en den Heiligen Stoel te dienen
met Hollandsehe houw en trouw, indien het
noodiig mocht zijn, tot zijn laatsten druppel
bloeds, beval zich in aller gebeden aan, en nood
de ons ten slotte uit den volgenden morgen de
H. Mis bij te wonen, diie Z. Em. voor de Hollan
ders zou opdragen.
Daarna deed Z. Em. de ronde, ieder toestaand
hem den ring te kussen, met een vriendelijk
woord en een liartelijken handdruk voor allen.
's Morgens na het H. Misoffer verzamelde
Z. Em. allen om zich heen voor een eenvoudig
ontbij.t. Aan de eeretafel alle geestelijken, aan
de andere de aanwezige dames en heeren. De
sleepdrager, Dr. Smit, liet ons den Kardinaals
hoed zien en met bewonrenswaardige, bemin-
nelijken eenvoud gaf Z. Em. aan onzen wensch
gehoor den hoed op te zetten. Deze heeft het
aloud model, is een groote, ronde schijf met na"
genoeg geen bol, die met een lintje moet vast
gebonden worden men ziet ze zoo wel op
oude schilderijen, den H. Ambrosius, Augusti-
nus, Paulinus, Hieronymus enz. voorstellend.
Een snoer met zijden kwasten wordt over den
hoed heengelegd en hangt aan beide zijden neer.
Het is met deze kwasten als met de parels der
adellijke kronen: het aantal duidt den rang aan.
Voor deze vriendelijke tegemoetkoming werd Z.
Eminentie met een echt Hollandsch„Lang zal
Hij levengedankt.
Vervolgens verhaalde Z. Em. hoe hij door tus-
schenkomst van den particulieren sekretaris
van H. M. de Koningin de voldoening vernomen
had der Hooge Vrouwe voor Zijne verheffing
tot de Kardinaalswaardigheid. Na het oordeel
van den Kardinaal-Staatssekretaris daarom
trent ingewonnen te hebben, had Hij aan de Ko
ningin een brief geschreven om Haar te danken
voor Hare welwillendheid en de Hollandsehe
Katholieken in Hare gunst aanbevelend. Deze
mededeeling werd met een „Wien Neêrlands
bloed" en een „Wilhelmus" begroet, en even
eens met voldoening vernomen, dat de Kath.
Ministers en de Kath. leden der Eerste en
Tweede Kamer Z. Em. een telegram van geluk-
.wenschir.g gezonden hadden. Daarna deed ie
Kardinaal nogmaals de ronde, door allen op de
gebruikelijke wijze begroet. En daarmede be
hoorde dit huiselijke Hollandsch feestje wede*
tot de geschiedenis.
In den vroegen morgen was 't echt koud- ge
weest, maar nu om half elf buiten komend, wer
den we begroet door prachtigen zonnesch
stralend in een wolkenloos blauwe hemel.
Nu wacht ons nog de inbezitname der dl erse
tit-" >rke i door de verschillende Kardinalen,
Zondag maakt Z. Em. Bisleti daarmede een aan
vang.
Men zal hem missen, de altijd bereidvaardige
om zooveel mogelijk ieder te bevredigen om tot
den H. Vader te genaken! Dat de Hollanders
zijne vriendelijke tegemoetkoming aan hunne
wenschen op prijs stellen, blijkt uit het borst
kruis met ketting dat onze landgenooten aan
Z. Em. eveneens nog slechts in beeld ver
eerd hebben. Moge zijn opvolger hem evenaren.
De naam van den nieuwen Maestro di
Camera isMgr. Victor Amedeus Ranuzzi
d'i Bianchi, tit, aartsbisschop van Tyrus.
Mijne persoonlijke opinie omtrent een der
redenen - de voornaamste is en blijft natuur
lijk zijne uitnemende gaven en verdiensten die
de Paus hem als een vriend deden beschouwen
en behandelen van Pater van Rossum's ver
heffing tot Kardinaal der Curie is dat deze een
ballon d'essai is om te zien hoe de benoe
ming van een Hollander tot Prins der Kerk in
den lande zou opgenomen worden, alvorens
over te gaan tot het benoemen van een in Ne
derland resideerenden Kardinaal, want reeds
vóór een paar jaren bestond het plan onzen
Primaat tot die waardigheid te verheffen,
althans werd in welingelichte kringen in dien
geest gesproken en gezegd, dat om te zien op
welke wijze eene Eminentie ontvangen zou
worden, aan Kardinaal Fiseher verzocht was
Nederland te bezoeken. De correspondent van
een paar groote New-Yorksche bladen deed mi;
in de consistoriezaal een vraag daaromtrent, be
wijzend dat ook bij iets van dien aard verno
men had.
Ad mul tos A n n o s, Emineutissime va A
Rossum, moge uwe verheffing tot iu het
Vorstelijk purper gekleed-en raadsman des
Pausen, den bloei van 't Katholicisme in Neder
land bevorderen, en een stoot geven tot meer
dere ontplooiing van krachtig leven.
De President der Vereenigde Staten heeft
een nieuw bewijs zijner vrijzinnigheid en recht
schapen gevoelens gegeven door aan de Araeri-
kaansche Kardinalen een telegram van geluk-
wensching te zenden, onder bijvoeging dat de
regeering der Ver. Staten het initiatief wenschl
te nemen voor eene kondgeving van sympathie
en ingenomenheid bij hunne terugkeer iD
Amerika.
Dit is nu eens liberalisme in den echten zin
Zoo handelt een loyaal niet-katholiek gouver
nement; welk een schimplicht werpt het daar
door niet op de sèctarische gouvernementen in
Europa, wier eerste grondwetsartikel toch
luidt; De Godsdienst van Staat is de R. Ka
tholieke godsdienst. God beter het'
B. T. P. WASZKLEWICZ
VAN SCHILFGAARDE,
EEN ONPRACTISCHE VERORDENING.
Morgen za! ia de gemeenteraadszitting in be
handeling komen de verordening omirenl het in
voorraad hebben, de bewaring en het vervoer
van petroleum, benzine, naphta, aether of an
dere soortgelijke licht ontvlam- of ontplofbare
stoffen.
In de laatste raadszitting werd de behandeling
van deze 'verordening op verzoek der heeren
Dr. Kruseman en v. d. Kamp aangehouden,
opdat de belanghebbenden gelegenheid zouden
hebben hunne bezwaren tegen de verordening
in te brengen. Dit blijkt eene gelukkige gedachte
te zijn geweest, want inderdaad zijn nu tal van
bezwaren voor den dag gekomen, waardoor ge
bleken is dat de ontwerp-verordening onprac-
tisch is te noemen.
Waarom de rechtsgeleerde commissie, alvorens
de ontwerp-verordening ter bekrachtiging aan te
bieden, niet eerst haar licht heeft opgestoken
bij deskundigen is ons niet' recht duidelijk, daar
het hier toch eene ingrijpende wijziging gold in
eenen bestaanden toestand, en zelfs deskundigen
in deze materie lid zijn van den gemeenteraad,
zooals de heer Loomeijer.
De bezwaren, ingebracht tegen de verordening,
zijn vrijwel belichaamd in het adres van de
Haarl. Handelsvereeniging met memorie van toe
lichting, dat opgenomen werd in ons nummer
van gisteren.
Wordt de verordening aangenomen, zoo-als zij
daar ligt, dan zullen niet alleen verschillend»
winkeliers op meerdere laslen en directe onkos
ten komen, maar voor vele kleinhandelaars, zoo
als pelroleumventers, zal het onmogelijk blijken
aan de bepalingen van de verordening te voldoen
en zullen zij zoodoende hun geheele o: gedeel
telijke broodwinning moeten missen. Verder zou
de verordening in strijd zijn met de geneeskun
dige wetten, omdat het ontwerp b.v. voorschrijft
dat een apotheker aether en spiritus alleen nog
in den kelder mag bewaren en die nooit s avonds
en 's nachts zou kunnen afleveren, omdat hij er
niet mét licht mag bijkomen, ook niet met elec-
trisch, licht zelfs. Verder zou b.v. de Directeur
van het Koloniaal Museum, die groote hoeveel
heden aether en spiritus voor zijne praeparaten
gebruikt, die noch voor huishoudelijk gebruik,
noch onder voorraad voor den verkoop zijn te
rangschikken, deze stoffen niet meer kunnen be
waren, en anderen zouden verplicht zijn b.v. een
soort aether, die alleen in glas kan bewaard
worden, in ijzeren flesschen volgens door B. en
W. aan te wijzen model te bewaren, waar
in ze bederft.
De verordening, zooals zij thans luidt, is dus
wel onpractisch en wij begrijpen niet, waarom
zich nu toch zoo dringend de behoefte doet
gevoelen van een algeheele nieuwe verordening,
daar volstaan had kunnen worden met in de
thans vigeerende verordening eene uitzondering
te maken voor benzine in reservoirs in automo
bielen, motorboolen enz.; hetgeen B. en W. aan
gezet heeft toth et doen ontwerpen van een
nieuwe verordening. Met eenige luttele wijzigin-