binnenland.
Opoffering beloond.
BUITENLAND.
Rond de Liturgie.
R. K. Idleistan^vereEflipg.
Mia lüas*©feé
Zieke tanden, een gevaar
voor de Volksgezondheid.
mm®
Haariem-iSrusseS.
fï
xc.
39"
f II s
99
FgUILLeTON
Schets uit den tijd der Fransche
Revolutie.
illEUWE HAARLEMSCHE COURANT TSSJtó
„ST. JOZEF."
Afdeeling Haarlem en Omstreken van
„DE HANZE"
goedgekeurd bij Bisschoppelijk besluit van
den 26 October 1M)Ö en bü Kon. besluit van
9 Mei 1808.
De R. K. Middenstandsvereeniging stelt
zieh teu doel volgens art. 2 barer statuten, de
zedelijke en stoffelijke belangen van den kan-
deldrijvenden- en industrieelen middenstand
in het algemeen en van bare leden in bet bij
zonder te behartigen, overeenkomstig de be
langen van den R. K. godsdienst. De voor
deel en aan bet lidmaatschap verbonden zijn
vele. Wij noemen slechts:
le. Gratis informatiën en rechtskundige
adviezen hunne zaken betreffende, het ge
ven ter ineasseering hunner dubieuze posten.
2e. Gratis gebruik maken van het Bureau
plaatsing kantoor- en winkelpersoneel.
3e. Het verzekeren hunner spiegel- en an
dere ruiten bij de onderlinge glasverzekering
tegen uiterst lage premie.
4e. Deelname aan het fonds uitkeering bij
overlijden tegen geringe bijdrage onder kos
teloos beheer.
5e. Gratis 'en franco ontvangst van een
weekblad, 16 pagina's druk, inhoudende wat
voor een middenstander van belang kan zijn.
6e. Tweemaal per jaar opdracht eeuer li.
Mis voor de geestelijke en tijdelijke belan
gen der leden. Bij overlijden van een lid één
H. Mis voor zijn zielerust in zijne Parochie
kerk.
7e. Minstens zes maal per jaar eene leden
vergadering en eene feestelijke, wanneer de
kas zulks toelaat.
8e. Diocesane Coöperatieve Credietbank,
gelegenheid gevende eredieten te vragen,
gelden te beleggen, hetzij deposito of reke
ning-courant; spaargelden te beleggen tegen
3 rente, minimum inleg 25 ets., tot een be
drag van 50 gulden terugbetaling onmiddel
lijk, lioogere bedragen één dag opzegging.
Voor inlichtingen of beleggingen gelegen
heid iederen werkdag van 12 tot 2 en van
5 tot 7 uur bij den administrateur J. H. Vis
ser, Nieuwe Gracht 46.
9e. De Debatingclub heeft zijn gezellige bij
eenkomsten eiken Woensdagavond om 9 uur
in de tuinzaal van Café Brinkinann, ten doel
hebbende liet spreken in 't publiek aan ieder
eigen te doen worden.
Nog niet aangesloten R. K. Middenstanders
worden aangespoord als lid onze vereeniging
toe te treden. De contributie bedraagt slechts
1.30 per 3 maanden, zich verbindende voor
een geheel jaar.
Aanmelding voor het lidmaatschap hij den
Secretaris C. A. M. Jonckbloedt, Lange Hee
renstraat 24.
Namens het Bestuur,
ANTON BOSSE, Voorzitter.
O. A. M. JONCKBLOEDT Lzn., Seer.
(Ingezonden).
I.
Wanneer men tegenwoordig de vraag stelt
wat toch wel de meest verbreide ziekte ou
der de menschen zou zijn, dan loopt men
groote kans ten antwoord te krijgen: de tu.
berculose. En inderdaad ligt dit antwoord
voor de hand, daar juist bij het veelvuldig
voorkomen der tuberculose de noodzakelijk
heid barer bestrijding steeds dringender is
gebleken, bierdoor de aandacht meer op deze
aandoening is gevestigd dan wellicht op
eenige andere en dus de indruk kan worden
verkregen, dat zij is de meest voorkomende
ziekte. Er bestaat echter een ziekte, die lieel
wat algemeener is en die, al zijn de gevol
gen die zij na zich sleept, niet zoo algemeen
bekend, toch, zoowel middellijk als onmid
dellijk, groote schade kan berokkenen aan
dengene, die er door wordt getroffen. We
bedoelen de cariës, het hol worden, het weg
rotten der tanden.
Als men ooit van volksziekte kan spreken,
dan is dit hier het geval. Waarschijnlijk is
er geen volk ter wereld, dat er geheel ver
schoond van blijft, al zijn ook enkele natuur
volken, b.v. de Massai in Afrika, bekend om
hun goed gebit. En zeker is bet, dat de veel
vuldigheid der cariës gelijken tred houdt met
de verfijning der beschaving; de onderzoe-
Idngen toch in de' meest uiteengelegen deé-
len der aarde hebben aangetoond dat 70 tot
90 procent van de tanden der schoolkinderen
reeds aangetast bleken te zijn.
En dit is geen wonder: waardoor toch wor
den de tanden slecht, wat is de oorzaak van
de cariës? Deze ontstaat door het achterblij
ven van spijzenresten na de maaltijden in
de mondholte; deze resten verzuren, de ge
vormde zuren tasten de kalkzouten d'er tan
den aan, een verweekte plek ontstaat, waar
in zich bacteriën, die in eiken mond in groo-
ten getale voorkomen, kunnen nestelen, hot
ontkalkte tandbeen wordt opgelost en een
holte ontstaat. Deze holte vormt een nieuwe
broedplaats voor dezelfde reeks van ver
schijnselen en zoo gaat de tand na korter of
langer tijd te grande. Verder is bet duide
lijk dat bet oplossingsproces der tanden des
te vlugger zal voortschrijden, naarmate het
weefsel der tanden losser, we zouden haast
zeggen; meer poreus is. En nu is het juist
dit soort van weefsel, waaruit de tanden der
meer beschaafde volken zijn opgebouwd.
Ook de geaardheid van het voedsel
speelt een groote rol: naarmate bet meer
papperig, meer kleverig is, zal bet zich mak
kelijker aan en tusschen de tanden vasthech
ten en moeilijker te verwijderen zijn.
We hebben dus na te gaan welk verband
er bestaat tusschen onze beschaving eti het
voortschrijden der cariës, om daarna in groo
te trekken aan te toonen welke de gevolgen
dezer landziekte zijn voor het individu en
voor de gemeenschap.
Tenslotte, zoo we er in kunnen slagen te
bewijzen, dat deze laatste evenals het indi
vidu groote schade lijdt door het veelvuldig
voorkomen dezer ziekte, hebben we naar
middelen om te zien waardoor de cariës als
volksziekte kan worden bestreden.
dat de heeren zijn partij ook een plaatsje
gunnen zouden in den gemeenteraad.
Ten slotte hief hij zijn glas op en bracht
een Hoch uit op de sociaal-democratische
partij en de overwinning door haar in Keu
len behaald.
Niemand stemde natuurlijk met het Hoch
in en de feeststemming was begrijpelijk ge
heel verdwenen!...
Ind ien 't verhaal niet waarlijk gebeurd is,
dan is 'tin ieder geval toch goed verzonnen!
Een wandelende d oode. Uit Ash evil !e (Zxiid-
Caroüna, in de V. S. v. N. A.) wordt geseind, dat
zich daar bij de begrafenis van den 70-jarigen
Robert Smith,een "teringlijder, 'n schokkend in
cident heelt voorgedaan.
Men was met de toebereidselen bezig, toen de
doodgewaande van zijn doodsbed opstond en, met
zijn doodskleed aan, op een leuningstoel ging
zitten, tot onuitsprekelijke!! schrik van de aan
wezigen.
Een ijlings geroepen geneesheer besteedde alle
jrorgen aan hem, maar 24 uren later stierf Smith
toch, ditmaal voorgoed.
99
DE „HEER AFGEVAARDIGDE" VAN
HET KATHOLIEKE KEULEN!
Een Keulsch katholiek blad niet de
Köln. Volkszeitung begrijpelijk vertelt de
volgende historie, die, waar of niet, allerver-
makelijkst beschamend is voor Keulen!
Op 's Keizers verjaardag werd er een groo
te bijeenkomst gehouden van allerlei voor
name en hooggeplaatste personen, meest uit
liberale kringen.
Tijdens het diner, toen de feeststemming
haar hoogste punt zoowat bereikt had, kwam
een geheel onbekend man op de meest on
gegeneerde en brutale manier de feestzaal
binnen.
De voorzitter merkte op, dat bet een be
sloten bijeenkomst was en dat' er dus geen
vrije toegang voor iedereen gegeven werd.
Onrustig antwoordde toen de onbekende:
„Voor den vertegenwoordiger van Keulen in
den Rijksdag is er geen besloten vergade
ring in deze stad. Mijn naam is Hofrichter".
Groote verbijstering teekende zich op alle
gezichten af; de voorzitter vond echter spoe
dig zijn kalmte terug en noodigde hem den
„Herin Reiolitabgeordneter" uit plaats te
nemen. Dadelijk daarop verlieten enkele hee
ren demonstratief de zaal.
Onder de aanwezigen trad een pijnlijke
spanning in. Zichtbaar in de war gebracht,
hief de voorzitter zijn g'las op en bracht toen
korte, afgebroken zinnen een Hoch uit op
den keizer, waarbij Hofrichter demonstra
tief op zijn stoel bleef zitten.
Ken geweldige verwarring ontstond. Ver
schillende gasten eischten met luider stem
de verwijdering van den ongenobden gast.
neigde oel1 beele paniek te worden, toen
Hofrichter zelf opstond en bet woord vroeg.
Ondanks alle protesten hield hij met /.ijn
scherpe agitatorische stem boven al liet ru
moer om hem heen ook zijn toespraak.
Vooreerst zeide hij daarin het te betreu
ren, dat de vergadering hem niet had uitge-
noodigd, want li ij was toch de man van liun
vertrouwen, op wien ze hadden gestemd. Er
waren een paar menschen weggeloopen, toen
hij kwam, maar waarom hadden ze dan ge
jubeld, toen bij gekozen was. Er had ont
stemming geheerscht, toen hij zitten bleef
bij bet Hoch op den keizer, maar men had
toch geweten, dat Hij de gezworen vijand was
van de bestaande maatschappelijke orde, dat
liij met alle middelen de vernietiging van
liet keizerschap in Duitschland ook nastreef
de, zooals men in Portugal had gedaan.
Natuurlijk kwam hij niet om feest te vie
ren wegens den geboortedag van den man,
dien zijn partij evenals alle andere gekroon
de hoofden vijandschap gezworen had. Hij
kwam alleen om de hoeren te bedanken voor
hun steun bij de verkiezing. Hij had zieh
dadelijk als lid opgegeven van de voornaam
ste liberale club. Maar hij wilde de gelegen
heid te baat nemen om nu vast de heeren to
danken voor alle formaliteiten voor zijn lid
maatschap zouden vervuld zijn. Hij hoopte,
NEUTRALE HISTORIEBOEKEN?
Dr. van Gils zendt ons de volgende mede-
deeling:
Aan het Bureau „Persinformatie",
Amsterdam.
Bij Noordhoff te Groningen verschijnt een
serie „Historische Lectuur", „3 flinke, kloe
ke deelen zegt het prospectus zeer ge
schikt als geschenk voor de leerlingen van
H. B. Scholen en Gymnasia", en verder „om
u een denkbeeld te geven van den inhoud,
volgen eenige proefpagina's".
De eerste dezer „proefpagina's" is uit „De
Spanjaarden in Peru" (door W. H. Pres-
cott, History of the Conquest of Peru) van
denzelfden_ schrijver is ook no. 3 „Een auto
dafé ten tijde van Filips II") en bevat onder
meer het volgende.
„Of Atahualpa eiken schakel in de merk
waardige keten van argumenten, waardoor
de monnik Pizarro met den H. Petrus in
verband bracht, begreep, mag betwijfeld
worden.
Zeker is het echter, dat hij zeer onjuiste
begrippen omtrent de Dfieëenlieid heeft
moeten verkrijgen, indien, zooals de ge
schiedschrijver Garcilasso vermeldt, de tolk
Felipillo haar verklaarden door te zeggen,
dat „de Christenen geloofden aan drie goden
en aan éénen God en dat er samen vier
waren." Maar er valt niet aan te twijfelen,
dat hij volkomen begreep, dat de strekking
der redevoering was, hem te bewegen om zijn
schepter neder te leggen en de oppermacht
van een ander vorst te erkennen."
De tweede proefpagina begint aldus: „Daar
de konirg een gewijd persoon is, is zijn dienst
een soort godsdienst, nauwkeurig geregeld,
onveranderlijk en plechtig. Van zijn opstaan
tot zijn naar bed gaan, wanneer hij zich
kleedt, als hij eet, wu-'kt of wandelt, altijd
is hij door een schare „priesters" omgeven."
De heeren Dr. M. G. de Boer en LJ. de
Wilde leeraren H. B. S. te Amsterdam heb
ben deze fraaie „Lectuur" „verzameld en
bewerkt." Let op: „bewerkt." Al verklaren
de verzamelaars „dat wij niet elke bewering
in elk stuk voor onze verantwoording nemen,
behoeft zeker geen betoog" toch maakten
zij ze „pasklaar" „slechts zelden konden
wij de door ons gekozen stukken eenvoudig
weg overnemen zooals zij waren; in de
meeste gevallen moesten wij ze pasklaar ma-
keu, bekorten en van een inleiding voorzien."
Voor wie die stukken mi pasklaar zijn
gemaakt is niet lieel duidelijk. Wij althans
verzoeken de katholieke ouders wier kinde
ren openbare scholen bezoeken waar het 2de
deel van „Historische Lectuur" in 't school-
program wordt voorgeschreven of aanbevo
len, of waar het in de bibliotheek der leer
lingen wordt geplaatst, onmiddelijk eene
klacht in te dienen hij AExc. den Minister
van Binnenlandsclie zaken.
Dr. P. J. M. van GILS.
DE DUURTE TOESLAG.
Het Friesch Dagblad schrijft:
De verwerping doet ons leed.
We willen dat eerlijk erkennen.
Gaarne hadden we gezien dat, zooals de
zaken eenmaal stonde11' de Eerste Kamer
den duurste-toeslag'" met had verworpen,
doch aangenomen.
Daarmee willen we niet zeggen, dat er geen
gewichtige bezwaren tegen ingebracht zijn,
al waren ze lang niet alle even gewichtig.
Maar er bleek in «e Eerste Kamer niet,
dat men zich daar een gorde voorstelling
maakt van wat een huisgezin met kinderen
noodig heeft.
Min. Heemskerk merkte terecht op, dat een
beambte van 12 in de week, dit door duur
te tijdelijk 1 meer zou noodig hebben, daar
door in een noodtoestand komt. Eu als er
dan „och, och!" geroepen wordt, wanneer de
minister zegt, dat zoo iemand in dien toe
stand 'smiddags aardappelen, en niets dan
aardappelen op z'n bord krijgt, en niets dun
zij, die zoo roepen, blijk, dat ze het leven
niet kennen.
Nu had de- min'ster een anderen weg kun
nen inslaan zeggen: juist de tijdelijke
duurte is nij een aansporing, om üe
salarissen eeus na te gaan.
Maar nu was eenmaal dit voorstel inge
diend. De Tweede Kamer had het goedge
keurd. Velen rekenden bet goedgekeurd. Ve
len rekenden reeds niet op, maar toch mét
den „toeslag".
Ware bet nu zoo onmogelijk geweest voor
de Eerste Kamer, om de Regeering in het
debat goed te laten voelen: Deze weg deugt
niet we plaatsen ons nu op 't standpunt
der Kamer en desniettemin voor ditmaal
haar fiat te geven?
Zooiets gebeurt immers méér!
Voor de kleine gezinnen en dc pasgetrouw
de jongelui is 'tniet erg: die redden er zicli
wel dóór'maar voor de huishoudens met
schoolgaande en niet-verdienende kinderen
doen bet ons leed.
De aanneming had zóó kunnen geschie
den, dat de Eerste Kamer zich geheel vrij
hield voor 't vervolg, ja een herhaling eer
tegenhield dan uitlokte.
Ook op haar standpunt had dan de uitzon
dering den regel kunnen bevestigen.
DE DUURTE IS NOG NIET OVER!
Dat blijkt uit de Handelsberichten van 1
Februari.
Daarin vindt men o.m. de volgende prij
zen:
Markt Leeuwarden. 29 Jan. '11 29 Jan. '12
Boter (K.G.) 1.35 1.49, 1.56 1.6S
Markt Bodegraven.
Kaas (50 K.G.) 31,00 32,50 36 40
Markt Amsterdam.
Eieren (100 stuks)
Vice sell (K.G.)
(slaehtgewicht)
Varkens id.
Markt Groningen.
Tarwe (75 K.G.) 6.00 6.65 6.55 7.00
Rogge (70 K.G.) 4.10 4.30 6.00 6.30
Groene erwten (H.L.) 6.00 13.75 11.75 14.73
Markt Broek op Langend.
Roode kool (100 st.) 3.40 10.50 10.00 20.50
Witte kool (100 st.) 2.40 5.70 8.00 17.50
Uien (50 K.G.) 2.60 3.20 4.00 4.60
Markt Loosduinen.
Boerenkool 0.08 0.12 0.28 0.S8
Markt Breda.
Knolrapen 2.00 3.30 5.10
Markt Amsterdam.
Koffie ordinair 0.45 0.52
Suiker (100 K.G.) 11.00 11.1254 18.K 18L
Goedkooper zijn gelukkig de aardappelen.
Maar de tarweprijs is stijgende. Rijst, enz.
zijn nog- even hoog. Met uame valt er ecu
prijsstijging van de mindere kwaliteiten op
te merken.
PROV. GRON. SCHIPPERSBOND.
Na een rede door den heer J. F. Vos,
scheepsmakelaar te Groningen, is opgericht
een Provincialen Schippersbond voor Gro
ningen en Drente, die zich ten doel stelt de
bestrijding van bestaande en in wording zijn
de wetten op de schipperij, streven naar ver
betering van ondei'wijs voor schipperskinde
ren, oprichting van onderlinge hypotheekban
ken en credietbanken, coöperatief inkoopen,
afschaffing van wantoestanden hij de schip
perij. Staande de vergadering traden 80 le
den uit Groningen en Drente toe. Het voor-
loopig bestuur bestaat uit de heeren J. F.
Vos bovengenoemd en liet bestuur der schip-
persvereeniging „Onderlinge Vriendschap"
te Groningen, waarvan voorzitter is de heer
J. F. Koning.
ELECTRICITEITSTENTOONSTELLING.
Het departement 's Gravenhage van de
Maatschappij van Nijverheid stelt zich voor
in de maand JudI e.k. in de zalen van het
Kon. Zool. Bot. Genootschap een tentoon
stelling te houden op het gebied der electri-
eiteit. Bedoeld wordt een beeld te geven van
de toepassingen der electriciteit in den meest
uitgebreiden zin.
4.10 7.10 5.40 7.9:1
0.66 0.80 0.74 0.84
0.40 0.50 0.52 0.54
Een loos gerucht. Gisterenochtend ging bet
gerucht door Maastricht dat den vorigen nacht
een paar z.g. Zigeunertroepen waren slaags ge-
aaSmm
Consecratie-formulier van een pateen.
De Bisschop met de stoel om den hals en den
mijter op het lioofd bidt in staande houding:
Onze lnilp is in den naam des Heeren, Die hemel
en aarde gemaakt heeft. Zeer geliefde broe
ders, laten wij bidden, opdat de zegening der
goddelijke genade deze pateen wijde en heilige
om het Lichaam van onzen Heer Jezus (Chris
tus daarin te breken, voor Hem, d;ie om ons
aller heil bet lijden des kruizes heeft doorstaan.
Dan zet hij den mijter af en vervolgt: De
Heer zij roet u. En met uwen geest. Laten
wij bidden. Almachtige eeuwige God, Gij, die de
instelIer zijt der wettelijke (Joodsche) offeran
den, en die bevolen hebt, dat men gedurende
dezelve offergaven van tarwemeel in gouden en
zilveren schalen tot, uw altaar zoude brengen,
gewaardig U deze pateen te zege-j-nen, te kei--f-
ligen en te consa-{~creeren tot den dienst der
Eucharistie van Jezus Christus Uwen Zoon, die
om ons aller heil zieh op het hout de« kruizes
heeft willen slachtofferen voor U, God-den Va
der, en die met U leeft en heerscht in de een
heid des II. Geest.es God, door alle eeuwen der
eeuwen. Amen.
Nu zet de Bisschop den mijter op en na den
duim zijner rechterhand in het Chrisma gedoopt
te hebben, trekt hij over de pateen een kruis,
van rand tot rand; vervolgens bestrijkt en zalft
hij met denzelfden duim de geheele oppervlakte,
zeggende
O Heer God, gewaardig U deze Pateen te eon-
sa-f-creeren en te hei+ligen door deze zalving
en onzen ze-j-gen in Christus Jezus onzen lieer,
die met leeft en heersclit enz. Amen.
weest op den Cabcrgcrveg. Rem', taai: een kind
doo-'gescho'en, twee of drie Zigeuners zwaar
verwond. Lijk cn gewonden in Calvariënber*.
En wat blijkt uit het onderzoek der maréehaus-
sée, die des nachts telefonisch door de ge-
meenlepoüJe met een cn ander ia kennis werd
gesteld?
Dat van doodslag cn zware mishandeling ab
soluut geen sprake was.
De- maréchaussee, die circa hall twee op on
derzoek uittoog, ontmo-Jlte onderweg de gemeenI
tepolilie met een man en hei.... doo .«scholen
kind.
Toen a'len naar Caharicnberg. En wat bieèki
Dat dc „zwaar-gewon le" man slechts eene on
beduidende hooidvonde bad ge ragen, terwijl hol
vermoorde kind, zoj gezond was ais een
hoentje, en door den vader genee! mei.... bloed
was bestreken. Ondanks het verzet van den ya 'er
wiens hoo.'dw oudje gerei igd en verbonden werd;
werd het kindje Jink aJgewasschen.
Zóó worden gemcenlepo itie, maréchaussee es
liefdezusters onroodig uit de veeren gehouden,
voor eene vechtpartij, uie feitelijk geen vecht»
partij was.
KLootschieten, Het klootschieten is eer
wintersport, die voor zoover ons bekend
is uitsluitend tot Twente behoort. De vv c.-
strijd bestaat hierin, wife van de twee partijen
iu een bepaald aantal schoten met een hou
ten bal (kloot) in liet hard bevroren open
veld, deu grootsten afstand aflegt.
Met inachtneming van de gebruikelijk*
formaliteiten daagt de eene huurt de ander<f
ten strijde, of, zooals de geijkte term lui 1,
biedt ze den kloot aan. Wordt de uitnood!*
ging aangenomen, dan worden de voorwaar*
den, waaraan men zich bij den wedstrijd té
liouden heeft, vastgesteld, en de inleg he*
puald. Honderden belangstellenden uit beide
buurten de meisjes niet te vergeten
zijn getuige van den wedstrijd, en op groo-
teu afstand kan meu het gejoel over de vlak*
te hooren. De winnende partij gaat met G»v
eer en den inleg strijken, die later op der'
avond meestal omgezet wordt in jenever.
Niet altijd hebben deze wedstrijden een
vrede!levenden afloop; maar al te vaak ein
digen zij met ruzie en kloppartijen, en tus
schen de buurten ontstaat alsdan een veete,.
die soms jaren duurt en op marktdagen ei
bruiloften telkens tot uiting komt.
Eu zoo gaat er dan geen dag voorhij, ol
verscheidene buurten treden twee aan Uvea
met elkaar in het strijdperk. Tot dusver
hoorde men gelukkig van ruzie of gevechten
nog zoo goed als niets.
Dezer dagen werd onder de gemeente Tub-
bergen tusschen een paar buurten een kloot-'
schieterswedstryd door vrouwen gehouden.
De inzet was ,,'n krinteweggen met zen te-
koffie", wat beteekent een plat krontehroo-
99
99
i.
Het vuur dat in Frankrijk zoo lang ge
smeuld liad, en dat eerlang geheel Europa
op zijne grondvesten zou doen sidderen, was
eindelijk uitgebarsten.
Door verschillende schrijvers als Voltaire,
Rousseau en anderen opgeruid, was liet volk
m opstand gekomen. De druk der belastin
gen was ten top gevoerd, meer opbrengen
was onmogelijk, en toon na een paar jaren
van misgewas de bevolking van liet platte
land met hongersnood bedreigd werd, en het
gebrek in de steden zich al nijpender deed
gevoelen, was het met het geduldig dragen
en wachten uit. Wel begon Lodewijk de Zes
tiende Verbeteringen in te voeren, maar het
was helaas te laat. Als een alles overweldi
gende stroom was de volkswoede losgebar
sten. Door niets kon ze meer gestuit worden.
Zelfs de troepen vielen den koning af en
schaarden zich aan de zijde van het volk.
Het jaar 1789 staat als een der noodlottig-
ste voor het Fransche Koningshuis in de an
nalen geboekstaafd.
Geen enkel tijdstip is zoo vruchtbaar in
gebeurtenissen, die stof leveren voor dra
matische verhalen als juist dit; en in het
bijzonder die dagen welke bekend geworden
zijn onder deu naam van „HeJ; Schrikbe
wind", dagen waarin de gelxeelé macht in
Parijs in handen was van mannen als Dan-
ton, Marat, Robespierre. Leeftijd noch kunne
werd ontzien. Adel en geestelijkheid werd naa r
de guillotine gesleept en onmeedoogenloos
gevonnisd, tot deze dwingelanden op hunne
beurt het hoofd lieten onder liet bloedige
mes, dat geen rust kende en naar zijnen uit
vinder Guillotin de guillotine genoemd werd.
Vrijheid, gelijkheid en broederschap zou
'het Fransche volk gegeven worden, maar
nooit werd de vrijheid meer aan handen ge-
legtl, de gelijkheid minder geteld, de broe-
derschap minder beoefend dan juist in dezen
tijd. Die maar een enkel woord van afkeu
ring durfde laten hooren, werd zonder on
derscheid van stand naar de gevangenis ge
sleurd en in vunzige, dompige kerkers op
gesloten. En of men zich dan al heriep op
zijne patriottische gevoelens, welke diensten
men ook aan „de Republiek" bewezen had,
niets hielp, de persoonlijke wraak bracht
honderden naar 't schavot en deed duizen
den,'van alles verstooten, in armoede in den
vreemde rondzwerven.
In dit bloedig tijdperk, dat 15 September
1793 begon, neemt ons verhaal een aanvang.
He klok van het Stadhuis heeft zes uur
geslagen. De Gemeenteraad van Parijs is nog
vergaderd. Langzaam en dof klinken de uren
van het brons over de sombere, zwijgende
stad heen, als het geluid eener doodsklok.
Wie zal de eerste in deze vergadering zijn,
dien het noodlot treft en voor wien geen
nieuwe avond meer verrijzen zal?
Den gelieelen dag was het koud en nevelig
geweest of de zon zich schaamde hare stra
len over zoovele gruwelen te laten schijnen.
Een dikke mist kmg over de groote stad, die
bijna uitgestorven leek, want niemand, die
niét hoog noodig' buiten moest zijn, waagde
zich op straat, en hulde haar als het ware in
een sooij van lijkkleed.
De weinige voetgangers haastten zich voort
om hunne huizen te bereiken en wachtten
daar iu angstige spanning, wat liet volgende
uur brengen zal. Daar ginds voor ons zijn
nog twee voetgangers, een grijsaard en een
jong meisje, clio het Revolutieplein overste
ken, waar zicli liet schrikbeeld van heel Pa
rijs verheft, de afschuwelijke guillotine, die
zelfs de moedigsten niet zonder eene lichte
huivering kunnen voorbijgaan. Zij gaan nu
door de Gravillierstraat naar de straat „Du
Temple".
Het jonge meisje leunde op den arm van
haar geleideren kon slechts met moeite voort
komen op de glibberige steenen. 'tWas dui
delijk te zien, dat zij aan loopen in de stra
ten niet gewend was. Ook het zachte schoei
sel, dat zij droeg, was niet bestand tegen het
ruwe plaveisel van deze dagen.
Eensklaps struikelde zij. Of zij uitgleed,
dan wel of do scherpe punt van een steen
door de dunne schoenzool drong, viel niet
met zekerheid te zeggen, maar zij moest zich
aan den grijsaard vasthouden om niet te
vallen.
Moed, mijn kind, zeide deze, de weg is
nog lang, als het ons ten minste gelukt aan
onze vervolgers te ontkomen.
Niet aan moed ontbreekt het mij, mijn
vader, antwoordde het jonge meisje met een
pijnlijken zucht.
Mijn God, stamelde de grijsaard, ik zou
haar geen vrees willen aanjagen, en toch,
als wij niet spoedig hier in de nabijheid een
schuilplaats vinden, zijn wij verloren. Elk
oogenblik kan een der gevreesde patrouilles
ons in den weg komen en dan is het gedaan
met ons.
Er moest zeker wel eene zeer dringende re
den voor zijn, dat een oude man, die aan den
avoi i van zijn leven gekomen was en eren
jong meisje, dat pas dit leven inging, zich
nog op straat waagden in deze gevaarlijke
tijden en tegen het vallen van deu avond.
De dag was een der verschrikkelijkste ge
weest, welke men onder het „Schrikbewind"
beleefd had. De bijl van den heul rookte nog
van het vergoten bloed der Girondijnen, wier
hoofden op het plein der Revolutie geval
len waren, vóór het standbeeld van „De Vrij
heid". Ware het bezield geweest, dan zeker
zou het met een droeven lach op deze wilde
tooneelen hebben neergezien, want nooit nog
werd de vrijheid ruwer bespot.
Het zwarte vaandel wapperde ten teeken
van rouw van het Stadhuis, en wees er de
burgers op, dat het land in gevaar was.
En dit gevaar was niet denkbeeldig of
overdreven.
Het verraad, zeide men, moest meedoogen-
loos en zonder uitstel gestraft worden, alsof
de meeste mannen, wier hoofden ouder het
moordend werktuig gevallen waren, niet goeo
en bloed voor de vrijheid van liet vaderlauu
hadden veil gehad.
Maar van dezen dag af was niemand zij9
leven meer zeker. Geen wist of hij voor he»
aanbreken van een nieuwen morgen niet ÏE,
een der donkere kerkers zuchten zou, die ki^
alleen nog verliet als hij naar het schavot,
gebracht werd. Bij den schrik des dags voeg-;
de zich de vrees voor den nacht. Eene onj
verzadigbare, naar bloed dorstende mach^
beheer sch te Frankrijk als een geest de^
wrake.
Deze macht was „Het Schrikbewind
Na deze enkele bijzonderheden over Parijs?
die wij, om ons verhaal goed te begrijpen»
hier moesten inlasscheu, keeren wij weder toJ|
onze beide personen terug, over wie wij bty:
het begin van dit hoofdstuk spraken.
Zij waren reeds dicht hij de straat „DtÏ)
Temple" gekomen, toen het jonge meisjéj
eensklaps bleef staan en krampachtig dem
arm van haar geleider drukte.
Hoort gij dat? vroeg zij op fluisterendeiQ
toon met bevende stem, terwijl zij hare klei»
ne, blanke ha-nd uitstak in de richting vary
de straat „Du Temple".
De grijsaard luisterde.
Hij kon nu duidelijk het geluid ondersciielv»
den van den regelmatigen stap van solda-,
ten, die in hunne richting kwamen.
Eene patrouille, zeide hij bij zich zelG,
niet weinig ontsteld, en dit arme kind sterft
bijna van schrik! Mijn God, wat moet ik
doen? Voor ons ligt dè dood en achter ons? J
