DAGSLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
t
Twee belangrijke artikelen
STADSNIEUWS.
Voor groote en voor
kleine menschen
SCinsiepSiuisvest 29-31-33, Haspiem
EEftSTE BLAD.
Dinsdag 14 mei I9f2
37ste Jaargang No. 8731
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Haarlem ƒ1.35
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gem- 1.35
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post - 1.80
Afzonderlijke nummers - 0.03
Bureaus van Redaotie en Administratie
Intercommunaal Telefoonnummer I486.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1—6 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 ct.
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct. per regel. Buitenl. 20 ct.
Reclames dubbel tarief.
Dienstaanbiedingen 25 ct. (G regels), driemaal voor 50 ct. (k contant).
GULDEN bü
levenslange onge
schiktheid tot
werken.
Alle betalende abonné's op dit blad, die in het bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor:
GULDEN bij fff! GULDEN by 4 GULDEN by
GULDEN by
overladen.
verlies van een
hand of voet.
verlies van
één oog.
verlies van
één duim.
GULDEN by
verlies van
één
wijsvinger.
GULDEN by
verlies van
één anderen
vinger,
De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Hollandsche Algcmecne Verzekeringsbank" te Schiedam.
Dit nummer
twee bladen.
bestaat uit
AGENDA. 15 Mei.
Statenzaal (Prinsenhof) 1H uur
G emeenteraads vergad eri ng.
De Kroon Ned. Natuurk. Vereen, en
Haarl. Onderw. Genootschap 8 uur Vo
gelavond.
Teyler's Museum Tentoonstelling
van moderne aquarellen.
Bisschoppelyk Museum (Jansstraat
79). Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda
gen en R. K. feestdagen.
I.
Twee niet alleen lezenswaardige, maar ook
om den ondergrond en de beteekenis ervan
hoogstbelangrijke artikelen troffen wij Zater
dagavond aan in twee onzer groote katho
lieke dagbladen, in „De Residentiebode" en
in ,,De(n) Tijd".
Ze handelen beide over politieke kwesties
van den dag. „De Tijd" bespreekt het triom
feeren van Minister Talma met de hulp der
socialisten by de stemmingen over de Bak
kerswet, „De Residentiebode" belicht het
andere gewichtige feit van de vorige week:
den val van minister Wentlholt, en geeft
daarover hare meening.
Beide artikelen zijn interessant genoeg om
lier kortelijk weer te geven en te bespreken.
De schrijver in ,,De(n) Tijd" toont zich verre
van ingenomen met den loop der jongste
stemmingen in de Tweede Kamer óver de
Bakkerswet, bepaaldelijk over dé verwerping
van de amendementen der heéren Snoeck
Henkemans en De Visser. Het eerstgenoem
de, meest ingrijpende, werd, zooals men weet,
verworpen met 41 tegen 37 stemmen; en, niet
tegenstaande minister Talma beide onaan
nemelijk had verklaard, stemden toch voor
het eene nog 11, en voor het tweede zelfs 15
leden van Rechts.
Beide amendementen zouden dan ook aan
genomen zyn, indien niet de zeven socialis
tische leden het door den minister voorge
dragen artikel hadden gered.
Het blad kan in die beslissing geen triomf
voor den minister zien.
Non taliauxilio 1 (niet met zoodanige
hülpDschryft het boven hare beschouwing en
ontwikkelt vervolgens de redenen waarom
deze toestand moet worden aangemerkt al»
tegen den geest onzer Staatsinstellingen,
welke bedoelen, dat wetten zullen tot stand
komen door gemeenschappelijk overleg van
de Regeering met de Staten-Generaal.
Al staat het niet met woorden in de wet,
toch ligt het voor de hand dat een minis
terie dit overleg het eerst zal zoeken met de
partijen waaruit het voortgekomen, en daar- tholielce pers!
na, indien mogelijk, ook met andere partijen, *->
wanneer daartoe een gemeenschappelijke
grondslag kan gevonden worden.
En nu ontkent „De Tijd" dat dit laatste
ook van toepassing zou kunnen zyn op de
socialistische party.
Al de andere partyen, zoowel rechtsche als
linksche, staan op den grondslag van het
algemeen staatsbelang; de socialisten
daarentegen vertegenwoordigden enkel een
klasse-belang. Daarom acht het blad de
bat met die party onvruchtbaar en hare me
dewerking voor elke Regeering hoogst be
denkelijk, al ontkent zij niet, dat ook de so
cialisten, ofschoon het booze willende, toch
naar het bekende woord van Mephistophe-
les uit Goethe's „Faust" wel eens het goede
hebben doen tot stand komen.
Bedenkelijk acht het blad het voorts, dat
Min. Talma aan wiens ijver en bekwaam
heden „De Tijd" hulde brengt zich, evenals
indertijd hij de Steenhouwerswet, te weinig
plaatst op het standpunt dergenen onder zyn
eigen geestverwanten, die wel hetzelfde wil
len ais hy beoogt, maar tegen de wijze van
uitvoering bezwaren hebben. Wat meer over
leg met bevriende partyen en geestverwanten
is inderdaad noodzakelijk.
Ziedaar een résumé van het belangrijke
„Tijd"-artikel, dat naar wij meenen in het kort
geheel de bedoeling ervan weergeeft.
Het steunen van minister Talma op de
socialistische fractie, en dat nog wel tegen
over 'n groot deel der coalitiegenooten, is ook
door andere bladen van Rechts allesbehalve
met instemming begroet. Het „Dagblad van
Noord-Brabant" poogt het nu wel te laten
voorkomen alsof juist dat soort stemmingen
de „zelfstandigheid" bewijst van onze Ka
merleden, die immers geen stemmachines
zyn, maar wy twijfelen hard of in de ge-
geven omstandigheden deze lofrede op de
zelfstandigheid der Christelyk-Historische
bondgenooten (een „zelfstandigheid" die dan
toch zeker volgens het Bredasche blad aan
den verkeerden kant zal geweest zyn) wel ge
lukkig gevonden is!
Wij onderschrijven het oordeel van ,,De(n)
Tyd" geheel: niet met iülke hulp moet een
Reehtsch minister de zege willen behalen op
een groot aantal zijner Reehtsche medestan
ders! Daar is voor Rechts nog wel wat an
ders te doen dan uiterste maatregelen te for-
ceeren, die alle beeten onder de „sociale wet
geving" te vallen, maar waarover practisch
de strijd ook onder de rechtsche eoalitiege-
nooten-zelf- nog lang niet is uitgestreden!
Juist door dit te doen, en zelfs de hulp der
socialisten niet te versmaden om maar het
uiterste te bei-eiken, tegen het gevoelen van
een zeer groot deel der Rechterzijde in, speelt
men in de kaart dergenen, die nog altijd
hopen opeen.o.i. geheel onmogelijke, doch door
velen voorgestane partij-indeel ing: democra
ten tegen conservatieven!
Immers: zeggen wy te veel als we beweren
dat minister Talma, door met de heeren El-
horst en Aalberse, het alleruiterste door te
dry ven tegen een groot deel der Christelyk-
Historische bondgenooten in, zijn ministé-
riëel leven op het spel heeft gezet voor een
zaak waarover men het van Rechts volstrekt
niet in alles eens is, terwijl de grootere be
langen: dé w e r k e 1 y k-sociale wetgeving,
die op het lijstje staat (ziekte- en pensioen
verzekeringswetten) daardoor misschien
groot gevaar loopen?....
Méér overleg tusschen de rechterzyde en
de Regeering, wat méér overleg tusschen de
coalitiepartijen, de leiders onderling, hoe
dikwijls is dat niet bepleit, vooral in de ka-
Ook over den steun der socialisten aan
Minister Talma, en het ongewensche daar
van, gaan wy_ geheel met de beschouwingen
van ,,De(n) Tyd" inede.
Natuurlijk zal het incidenteel wel eens meer
voorkomen, dat een voorstel de warme in
stemming van de socialisten heeft, en is d&t
op zichzelf geen bewijs dat 't niet goed is.
Maar wanneer de socialisten de groote ver
dedigers worden van een minister tegen zyn
eigen geestverwanten, wanneer de sociaal
democraten een voorstel doordryven tegen de
meerderheid de overige partyen in, en krach
tens hun partijpolitiek en leerstellingen
dan wordt het eenigszins anders!
Dit nu gebeurde hij de amendementen-de
Visser en -Snoeck Henkemans.
Het ware waardiger en bedachtzamer ge
weest, meenen wy, wanneer de Minister het
niet zóóver had laten komen!
Overigens wy hebben het nooit verzwe
gen sympathiseeren wy met het op dit
moment doordryven van wetsontwerpen als
deze Bakkerswet, niet van ganseher harte.
Niet zoozeer,omdat wy bezwaren hebben
tegeu de bepalingen die ten beboeve der ar
beiders gemaakt worden, als wel hierom
reeds, omdat wij meenen dat de hoofdtaak
van dit Kabinet-Heemskerk, en van Minister
Talma op de eerste plaats, is en blijven moet
het in veilige haven brengen der Verzeke
ringswetten, vóór de verkiezingen van 1913.
Alles wat dót groote doel in gevaar kan
brengen, moest dit kab&iet zorgvuldig ver
mijden, en nu is er, meflnen wij, geen beter
middel voor minister Talma, om zich het
hoofd te pletter te loopen, vóór nog de Ver
zekeringswetten in behandeling komen, dan
Wat een erg v,age uitdrukking is!
Mocht het soms beteekénen, dat werklieden
builen de gemeente niet zoo gemakkelijk en
goed te bereiken zouden zijn, dan vragen we
ons af, of het b.v. voer don dienst der gasfabriek
niet gemakkelijker is, als een werkman onder
Haarlemmerliede en Spaarnwoude buiten de Am-
sterdamsche Poort, of in 't Schotel-kwartier
woont, dan achter in 't Leidsche kwartier?
We willen maar zeggen: die uitdrukking „niet
in het belang van den dienst" zegt niet veel!
Toch voelen we in beginsel wel iets ervoor,
dal werklieden «die in dienst eener gemeento
zyn, ook in die gemeente-,zelf hun woonplaats
moeten hebben. Niet „het belang van 'den dienst"
heeft hiermee te maken, maar een ander begin
sel, dat der billijkheid.
Évenwei moet er één onafwijsbare .voorwaarde
bij, als de gemeente haren werklieden deze
verplichting oplegtermoeten in Haarlem
genoeg geschikte woningen vo.ö.r be
hoorlijken prijs voor deze werklie
den te vinden zijn!
En dat is nu niet het geval, zooals we al méér
hebben gezegd.
Daarom kén o.i. 3e gemeenteraad deze ver
plichting nidt Stellen, zonder zelf den last op
zich te nemen, te zorgen voor voldoende ge
schikte arbeiderswoningen. Die twee dingen mo
gen niet van elkaar gescheiden worden, en de
gemeentewerklieden zullen goed doen, daarop mei
aandrang den Raad te wijzen.
OVER TIT AANIJZERZAND.
De heer John. Lake heeft zich gister
avond thans ook hier ter stede doen imoren
over titaan ij aerzand on zyn verwerking tot
door zulke wetsontwerpen als deze Bakkers- j tjtaanyzer. Eon (dertigtal helangstóllendieln
wet, die geheel nieuwe en zeer draconische, i_ - i «i
oen geheel bedrijf voor het oogenblik onderst
boven keerende voorschfften geeft, aan het
volk op te dringen 1
Een ander Rechtsek Kabinet, dat niet voer
zulk een gewichtige taak stond als dit, had dat
mogen doen, maar 't Ministerie-Heemskerk
behoorde zich in zulk een wespenneet, dat ten
slotte zelfs het leven van den Minister van
arbeid in groot gevaar brengt, niet te steken!
waren bijéén in |de groote zaal van het Bron
getrouw om id© ideeën van 'den heer John
Loke te lmoren ontwikkelen,
Hjj begon mat er zijne tevredenheid over
J\TZkeni> th-m' QP te.tr^n iB veto vnnTleWtadw
hoofdstad Jier Provincie, waarin hy geboren OVCÏM die (oen haar intrede in ,d© wereld begon*
vinden, dat bij de uitbarsting van de Kloet
op ,23 Mei 1901 wend uitgeworpen een hoe
veelheid Van 200 millioen kubieke meter
vulkanische asch, welke neerviel over «eer
oppervlakte van ruim 115.000 vierkante M,
en over een afstand van ongeveer 750 K.M,
Elk volume percentage tifaanijzcroxyd© ij
-die «asch vertegenwoordigt derhalve een hoe
veelheid van 2 millioen Kub. M., met oen'
soortgelijk gewicht van ruim 4.5, dus 9 mil,
liocn tonnen (va|n 1000 "K'.G.) Er wondt op
verschillende plaatsen in Jajvia, een zuiver
titaanijzerzandgesleente aangetroffen, waar-
in fljuidelijk blijkt, dat de vulkanen aldaar
méér dan 90 kub. M. van dit titaanijzer in
gasvorm uitwierp, hetgeen bij een dergelijke
gewone eruptie els die Van de Kloet een
hoeveelheid lx-teekent van 810 millioen ton
nen.
Door de voortdurende vooruitgang der we
tenschap. kan eerst sedert de laatste juïem
op zeer eenvoudige en goedkoope wijze uil
dit tita,anyzerz,alnd het allerbeste giet- op
smeedijzer, alsook de fijnste staalsoorten' ©n
begeeringen worden gemaakt,, hetgeen in de
clectrometallurgische wereld reeds over al
gemeen bekend is, behalve in Nederland,
waar men electro-metallurgie alleen bij na
me kent. Maar wat in de metallurgische we
reld nog zoo goed als onbekend is. dat it
het feit, dat de grondstof titaainyzerzand in
de electrische oven een eerste product op
levert met zulke buitengewoon goede eigen
schappen, dat geen ander ruw ijzer daarmedf,
kan worden vergeleken. Vervolgens ging de
heer Loke de geschieden is van het titaian-
yzerzand na, hoe opeens 't algemeen als waarl
deloos beschouwd product in eeuige j aren'
a,ls hoogst, waardevol bekend werd.
In 1900 vond spr. fe Parijs de eerste spe
cialiteit op elecfro-metiallnrgisch gebied, en spoe
dig daarna ook een der eersten in DuLtsciiknci,
die bekten duidelijk aantoonden dat het titaan*
ijzer zand een hoogst waardevol product werdf
is. In Modem blik stond n.l. zijn wieg'.
Dan merkt spr. op, dat op het gebied vain
do ijzer- en staalindustrie Nedeadaud bijna
Doch hot bleek tot dusver steeds, dat dit
overleg niet voldoende plaats had, althans
de gevolgen ervan waren nimmer heel dui
delijk!
En dat is ©en kapitaal gebrek, dat dor
Rechterzyde al meer groot nadeel heeft be
zorgd! Men herinnere zich de kwestie der
Openbare Leeszalen!
Ware er vóóraf overleg gepleegd met de!het menige land is, dat geheel buiten do
coalitiepartijen, gelijk „Do Tyd" het terecht fabricatie dezer materialen is gebleven, waar-
verlangt, dan ware allicht ook op dit punt «toon- alleen jaarlijks een bedrag van
wat beter do juiste volgorde bewaard: eerst minstens 150 millioen gulden winst verloren
bet gewichtigste en bet hoofdpunt van al, enj gaat van het land, maar waardoor ons tand
dèn do bijkomstige incidenteele, gedeeltelijke bovendien op 'dit. gebied van andere volken
sociale verbeteringen!
Dit moesten wij zoggen naar aanleiding
van het „Tyd"-artikel, ook omtrent het ar
tikel der „Residentiebode" over minister
Woutholt's val hebben wy eenige opmerkin
gen, die wü echter tot morgen zullen bewaren.
Haarlemsciie Alledagjee No. 567.
EEN VERPLICHTING, DIE LASTEN OPLEGT!
Onder „Gemeentezaken" vermelden we van
daag een voorstel van R. en W. dezer ge
meente, dat waarschijnlijk wel een gevolg is
van de verschillende bezwaren, die tegen het
behandelen van Haartemsche werklieden a's fo
renzen zijn ingebracht-
De Haartemsche gemeentewerklieden, zoo zegt
dit voorstel, zulten evenals de ambtenaren der
gemeente hun woonplaats en wettelijk verblijf
voortaan in deze gemeente moeten hebben.
die niet buiten wonen kunnen nog
afhankelijk is. Hierin kan verandering ,ten
goede komen. 'Ons tand bezit koloniën, waar-
ouder het rjjke eiland Jayaj, dat- ongeveer
hier voor hot meerendeel nog werkende vul
kanen bezit.
Uit deze vulkanen worden bij uitbarstin
gen voornamelijk ia voor-historische tijdvak
ken niet alleen stoffen in vasten en vloed
baren yorm (magma,), maar vooral ook stóf
fen in gasvorm, uitgeworpen, welke gassen,
in aanraking lcomon met 'de na,ar evenredig
heid ijskoud©© dampkring, solidifteerden (tof;
vloeibaren en Vasten vorm overgingen) en
oxydeerden (zich met zuurstof ya,n do lucht
verbonden tot metaaloxyden).
Tot deze gassen behooren vooral ook do
metalen ijzer ©n titaan, welke bij onbereken-
bialar hooge temperatuur en ontzaglijken
druk, ©en scheikundige verbinding aangaan
tot titaanijzer in gasvorm. De-ze verbinding
van titaan ijzer in gasvorm werd door reus-
achtigen idruk uit do vulkanen geperst en
oxydeerde in den dampkring tot titaan ij zer-
oxyden. welke a,ls a-schregen in den vorm
Alleen zij
Iwee jaren respijt hebben. 8
De toelichting tot dit voorstel is al heel sober. va n fijn .zwart titaan ijzermand, ncdcrvielen.
Biuiten de gemeente wonen is volgens B. en - In het bekende werk „Geweldige Natuur-
W. „niet in het belang van den dienst." 'krachten", dooir mr. G
Moeder Mary Loyolai, als religieus© behoo-
rend tot do Congregatie, genaia:mjd „The In
stitute of Mary" ©a sinds, jaren meesteres
tier novicen in liet St. Mary's Cbnyeint te
iYork, is, bjj naam althans, geen onbekende
meer hier te lande.
De Engelsche Jezuïet Father Thurston ont
dekte haar talent. Hiij is heit, die haar aan
spoorde tot schrijven en aaM wieinjSi .beoor
deeling .zij hare werken, die geheel door-
jgloeid zijn van don geest van den H, Ig-
n,a,tiim de Lcxyolai, znoials do bekende Pa
ter Jonekblo©t ons Verzekert, ploegt te
pnderwerpeiij, alvorens zo in idrulc te geyjein-
ÜV» kennén roods haar „First Gomman ion"
,uit de mooao vertaling van Pia,t©r Hulsman
..Confession a|n!d Communion" sitak J van
ijyessom S. J. in ©en keurig Hollandsoh kleed.
Pn békende Alberti.ne Steenhof-Smulders
BCiionk fins het vfeel ,te weinig bekende en
toen zjoH> kinderlijke „Mijd eerste Biocht-
iboekje In metrische yerzéd gaf Pater
'Jonckbloet hajar diditerlijk proiaai Cioiram:
panctissimo-" weder. Nu heeft Christine Tie-
1) Jezus Vain' .Nazareth. De geschiedeaiis
$i»in' Zijd levied geschreven Voor kinderen door
ooh-r L
meson olds haar Jezus van Nrizayeth" gego-iin een sierlijk vaasje Vóór het tabernakelmen. in weerwil van al hot bijkomstige, of
ven, en zij behoeft waarlijk piet achter tete geuren staat als symbool van diep geloof j zog geholpen daardoor, komt de hoofdzaak
blij ven; haial' gajv© alajd pns Nedortaddsoh en kinderlijke liefde; zoo kent het oo.k het krachtig naar Voiron, driaiagt het book zijn
Katholieke volk is diet Va|n de minste. L--1J—p T""j-v.
schoolvertrék, waar de vrome zuster liet j titel „Jezus van Nazdreth' en Zijd teeliéh-
b'eeld vad bet H,. Hart weet te viersierentonde verklaring: „geschreven voor kinde
met de bloemen, die haar ide kinderen brajoh- ren" met recht en na,ar waarheid,
ten en die zij plukten'op het, veld. Of het boek dan niets berispelijks heeft;
Het boek van moeder Loyola, is iets an- of het mooie Evangelie-verhaal soms niet-
de eerepalm haar olnlbetwistbaalr toe. Die dér» omdat bét bedoelt te^ spreken tot Idn-!leed endorde noodzakelijk geachte bekorting,
boekband is eenvoudig maial* keu,iig. Èooals deren, op klndeadijkon trant; omdat het blijk!weglating, omschrijving; of het verhaal van
het veelal gaait, verraadt ojok hieir hét uiter-geeft, te weten wa,t indruk maakt op 't j het laatste avondmaal u njet wat mat go-
lijk het kind van voorname huize. Dit boek;Ucht ontvankelijk kinderhart, omdat het-t.eekend is; of bet door een andere indeeling,
Ala het gaat om liet uiterlijk, om hot keu-
rigi kleed van Ja.t joyeuse „Vlaamsobe" rooid,
waaraan de in .goud gedrukte lettertypen
©en voornaam cachet yerleemer, dan komt
Van Mother Loyola is een geesteskind, dat
blauw bloed in de aderen heeft, en het bla
zoen van kijn adeldom met nieuwe emblemen
heeft verrijkt. Edel cn voornaam is de toon,
die spreekt uit dit boekhet doet gevoelen
da;t zij die spreekt, spreken mag en wat
te zoggen .heeft.
vkjor alles opwekt tot geleoven en ontsteektdan die moeder Loyola voor haar boek en
tot liefde. Jde kindoren wonsdielijk dairht, niet heel Veel
Vandaar de eigenaardige groept©ningi vanzou gewonnen hebben; of ge vpor het ver-
uiteenliggende feiten, van daar die beelden i haal der opwekking .te Nairn van den eemi-
uit het omringende dagelijksohe loven, aan-1 gen zoon niet liever grijpt na:a,r ons bijbeltje
gegrepen tot Veiduidelijking, vandaar dae om het daar schooner to vindendit zijn
vermijding .viah al wat liet kind tot vragen altemgail Vragen, die men zich stellen mag
Is dan „Jezus Va'n Nalzaretli" Vajn moederbrengen 'kain naiar dingen, dia Voor-als-nog zonder daarom nogin Zijn lof voor het
geheel iets te beknibbelen. Het baak is een
aanwinst, het Verrijkt onze kinderlectuur met
een nuttig ma,ar ook met ©en schoon boek.
Het is een boek Voor de moeder, om lias
Zondagsmiddags baia-f kinderen uit Voor te
lezen; het is een tractatio, die niet slechte
na,ar meer smaakt, iuajaf vooral de smaak
za,l Verfijnen'. Het hoort in de huiskamer,
opdait de gTooteren ér. naar kunnen grijpen,
in oogenblikken, dat ze ;,wel eens wat lezen'
willen. Het hoort niet in salonniet als of
het niet „salonfahig" Zou zijn, maar omdat,
liet Veiel te nuttig 'i,s om voor pronk te
liggén, én 'Veel te leerzaam om alleen „bij
visite" gebfuikt te worden. Hét hoort in de
Loyola, iets anders 'dah La Vie de Jésysbuiten zijn sfeer moeten gelaten, v,an daar
van Père Dïdon hééft Richard von JVialick, j da,t op den' voorgronkl brengen Van Ooster-
Meschler, Hans Jakob, Sertilahgeö, om bij de sche gebruiken en gewoonten; die typische
jongeren te blijvten, olnis niét beter werk ge- biz,onderbeden, Idie beter hog'dan illustraties
'gévenwaar op een béton fundeer ing Viajn'van Gustave Dor» hét kind pakken on bij
wetenschappelijke kritiek, geloof ©n weten-J blijven. 'bis altoos de Goddelijke Z;alig-
sohap een tempel bouwden, die verrukt door maker, in Zijn goedheid Voor het volk, voor
arehitektonische éehootnibaid, maar oiok de ziel den arme, voor den zieke, in Zijn barmhal'
tot daUkbiaiar bidden stemtZooals het Ka- J' 1
tholiek Geloof zijn vol-heerlijke kathedralen
kent, waarin het geloovig gemoed zioh heeft
tig he id (Voor |den zondaar en 'den ongelukkige,
in Zijn grootmoedigheid jegens Zijne vijajn-
m den, in Zijn Volheerlijke liefde voor de kin
uitgesproken in weergalooze groothedd, kef - j (deren, die naar voren iireddt; Zijn lichtende
- - ken, wier'torens naar dein hemel steigérenjen stralende Gestalte beheersoht het geheel;
moeder Loyola, vertalald uit het En'gjelschden kruisbloem in top; zoo kent h©t ookjbóVén Ide blioemen en 1de iomringlénd© Versie-
MOöi i idino Tiemeseu 'zijn stille kapellen, wa'ar ©en, m$ofe, roos ring zien dé kfudei^tt' lieeltenis Uftko)-
nen te doen.
Reeds «op 12 December 1906 werd in het La
boratorium van Dr. Wilhelm Borchers, te Aken;
in te^enwoordighekl van verschillende Franscbo
en Duitsihe autoriteiten, profos-soren, studenten
en spreker het eerst© electrische ijzer uit hel
titaanijzerzand van Java gemaakt.
Het product bleek al dadelijk buitengewone
hoedanigheden le bezitten, blijkens de chemisch©
en mechanische eigenschappen, welke men toeu
eerst leerde kennen. Ruim een jaar la'er, van
19 tot en met 25 Maart 1908, werd eene fa
bricatie op grooter schaal gedaan in d« Usina
van de „Societé Anonyme Eiectramétalturgique"-
te Ugine (Haute Savoie) waar, door verschil-,
lende F ran sche en Duitsche special tleiiien in d©
voortreifelijke electrische oven, systeem Paul Gi-
rod, uit het ongezuiverd tiiaanijzerzand v-an Java
hetzelfde buitengewoon electrische yzer en staal
werden gemnakl, waarvan de lieer Loke eenige
stukken liet zien.
Na nog in bijzonderheden gesproken te heb
ben over de praclische waaide van het titaan
ijzerzand bewerkt tot titaanijzer, kwam spreker
tot zijn conclusies. Voor de in cultuurbrcngieg
zou een maatschappij met een kapilaal van eeni
ge millioen gulden voldoende zijn, om ons land
een wereidmonapolie te bezorgen, waarvan een
ware revolutie op metaalgcbied 1e wachten.
Hierna kreeg de lieer Th. E. Maltha van 's Gra
venliage liet woord. Spreker zeide op verzoek,
van den hoer Loke een plan tot oprichting e;i
een rapport over de rentabiliteit van twee eiec-
(rische staalfabrieken samengesteld te hebben,
(Voor de samenstelling van dit rapport heeft
Vissering k'ari men spreker o.a. advies ingewonnen van prof. Bor'
woning der rijken, omjdaf het ©r de gevaar
lijke Reter Eosegger én andere verderfelijk©
kindei'schrijvci-s moet verdrijven, omdat hot
er het Jcind hooger plichten van jongs at
zal leoren daln zyn talud en schuieren ©u er
netjes uitriep. Het, hoort in de woning van
den arbeider, ojmjilat 't er weren zul ,.d©
neutrale" boeken v,ua het „Nut", omdat het
er liefde zal kweeken voor den armen Jezup
van Naziaireth, oimdat het er den godsdienst
zin za,l verhoogen, de tevredenheid vergioo:.
ten, den smaak zal kuischeu. 'tls een boelsj
voor 't kind, waarin pok de groot© aijn
vreugde gal putten waarin ook de groote
veel, zeer v!e©l loeren ka,n, tot verdieping)
van zijn geloofskennis, tot opbouw van zijn
geestelijk leven.
Christine Tiemescn heeft het Eug-ekehn
werk keurig vertaald; we molgien haar wel
dankbaar zyn en h©t moet baar geen geringd
zelfvoldoening zijn zoo goed. geslaagd, te w©-,
zen in ide omzetting yam zoo dichterlijk proza
als mother Loyola meestal te lezen geeft.
JVaarom zé echter den prijs zoo hoog stel»
de [Wé zullen de laats ten zijn am to zeggen',
dat het te Veel is voor wat zij gaf. Maaf
kon bij de prijsbepaling niet ©en 'alndere maiat-
staf zijn aangelegd ©n zou het boek niet
reeds zijn uitverkocht als het een jgiuldétg
had gck«ost?
BERiNARD VAN Sü
BIK HMHLEMSOE COUWUiï
000
400
301
150
100
00
15
1
JBBpPBK>BPKH|lQ
