DERDE BLAD
BINNENLAND.
Een vak-kostschool voor
boeren-dochiers.
De a, s. gemeenteraadsverkiezing.
Ja BUHCiER Co., Wapenmagazijn Bakenessergracht 6 en Ook op afbetaling.
ZATERDAG 27 JULI 1912
J. P. H1ÜOGRAAF
NIEUWE HAARLEmSCHE COURANT
Oc Christ, partijen in Vel&en mogen inderdaad
ttiet fierheid en vertrouwen hun candidaat
aanbevelen voor de stembus van a.s. Maan
dag. De heer J. P. Hand graaf is een man
hit één stuk, een fier voorvechter van onze
beginselen, die hij immer met woord en daad
heieden heeft. Als burger, als katholiek, is
hij geacht in ruimen kring, hij kent de ver-
'schillende behoeften en nooden ook van de
minder gegoede standen en het is genoeg-
ïaam van hem bekend, dat aan zijn oordeel
Dok waar het betreft de toestanden onzer ge
meente, groote waarde mag gehecht worden.
Dit alles waarborgt hetgeen de besturen
der Rechtsche Kiesvereenigingen in hunne
circulaire aan de kiezers verzekeren, dat deze
ïandidaat de belangen dezer gemeente in den
Raad op uitstekende wijze zal behartigen.
Door de vrijzinnig-democraten is de heer
IV. F. J. Meijer, door de sociaal-democraten
de heer K. L. G. Mollevanger gecandideerd.
Eerstgenoemde treedt in de plaats van den
heer Dr. Heslinga, die als candidaat voor die
eer bedankt heeft. De afdeeling IJmuiden
van de S.D.A.P. (de heer Mollevanger is al
daar woonachtig) heeft in district I een
strooibiljet verspreid, waarin een oud liedje
op de bekende treurige wijze wordt voorge
dragen. Wij bedoelen hiermede voornamelijk
de beweringen der roode heeren, dat z ij het
zijn, die den strijd voeren voor verheffing
van den arbeidenden stand en... dat de S.
D. A. P. de godsdienst niet aanrandt!
Die heeren bestuursleden van de arbei
derspartij in IJmuiden schijnen geen hoo-
gen dunk van onze Christelijke mannen in
district I te hebben, ten minste wat hun ken-
bis op politiek en sociaal terrein betreft. De
üeeren kunnen echter verzekerd zijn, dat ook
de Rechtsche arbeiders in dit district niet
onbekend zijn met hetgeen door de hoofd
mannen der S.D.A.P. in vollen ernst ver
klaard is!
Wat aan de stellers der bewuste waarheid
lievende circulaire ook onbekend schijnt is,
dat wij in district I gelukkig nog wel in
sL, zijn om de verslagen der Tweede Ka
merzittingen te lezen en daaruit op te ma
ken, dat men het aan de linksche oppositie
zou te danken hebben, indien de goede sociale
wetten der Rechtsche Regeering tot stand
zouden komen.
De progressie in den Hoofdelijken Omslag
ïezer gemeente, vond, toen daarover in den
Raad gestemd werd, geen voorstanders in de
Rechtsche leden, niet omdat dezen tegen pro
gressie waren, maar omdat zij in de gegeven
Omstandigheden invoering daarvan niet nut
tig oordeelden, vreezend dat alsdan de be
middelden de gemeente zouden verlaten en
daardoor de lasten der minder gegoeden on
danks progressie beduidend zouden vermeer
deren. Naar wij uit goede bron reeds thans
vernemen, zal die vrees spoedig niet geheel
ongegrond blijken te zijn.
Waar over het stemmen der Rechtsche le
den in zake progressie aldus in ons district
geoordeeld -w-ordt, zal de roode hengelaar met
dit lokaas niet spoedig heet krijgen.
De verwerping der Bakkerswet betreuren
we, maar deze font kan en zal hersteld wor
den door Rechts!
Van de candidatuur-Meijer ontvingen wy
pog geen gedrukte aanbeveling. Wellicht is
het opstellen daarvan aan de goede zorgen
van een onzer Wethouders, vrijzinnig-demo
craat, en aan den voorzitter der kiesvereeni-
ging Burgerplicht tc Santpoort opgedragen,
wat wenschelijk is, want dan mogen wij ze
ker eene nadere verklaring verwachten, waar
om de namen der beide genoemde heeren
pok voorkomen onder de onderteekenaars der
candidatenlijst voor den sociaal-democraat
Mollevanger!
Dat lijkt ons vreemd, om niets.ergers te
teggen, en wij vermoeden dat een gevoel ven
overgroote vriendschap voer de S. D. A. P.,
(omdat die partij niet den godsdienst aan
randt, moet u weten!) aanleiding tot deze on-
derteekening gegeven heeft.
Katholieke mannen van district I! Beant
woordt uwe tegenstanders op eene u waar
dige wijze en dit kunt gij zoo uitstekend doen
door allen weg te blijven op de vergaderin
gen waar men u voorlicht als in de circulaire
der S. D. A. P. en door allen uw stem uit te
brengen op den candidaat der Rechtsche par
tijen, den heer
PRINS HENDRIK OP CIERGNON.
Reuter seint uit Brussel, d.d. 26 Juli:
De „Etoile Beige" deelt mede, dat de blik
sem gisteren zesmaal is ingeslagen op het kas
teel Ciergnon, waar de koninklijke Belgische
familie verblijft en prins Hendrik der Neder
landen logeert. De blikisem richtte eenige on-
beteekenende schade aan. De vorstelijke perso
nen behielden hun koelbloedigheid en stelden
hun omgeving gerust.
Prins Hendrik brengt den nacht nog door op
het kasteel, om Zaterdag naar Het Loo terug
te keeren.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij K. B. is aan J. W. Huynen, op verzoek,
met ingang van 1 Aug. eervol ontslag verleend
als notaris te Valkenburg (L.)
Bij K. B. is aan Ph. N. E. Bogaert, op ver
zoek, eervol ontslag verleend als kanselier bij
H. M. gezantschap te Bern en vice-consul der
Nederlanden aldaar.
Bij beschikking van den Min. van Water
staat is aan den met ingang van 1 Oct. be
noemden hoofdinsp.-gen. van den Rijkswater
staat, E. R. van Nes van Meerkerk, als stand
plaats aangewezen 's-Gravenhage, en is voorts
bepaald:
lo. dat de met ingang van 1 Oct. benoem
de insp.-gen. van den Rijkswaterst. J. C. Ra-
maer met dien datum zal worden belast met
den dienst in de 2de inep., ter standpl. 's-Gra
venhage
2o. dat met ing. van voorn, datum de na te
noemenhoofd- en verdere ambtenaren van den
Rijkswaterst. zullen dienst doen als volgt: de
hoofding.-dir. 2de kl. H. van Oordt te Rotter
dam, als hoofding.-dir. in de lie dir., ter stand
plaats Middelburg; id. id. G. Rooseboom, te
Amsterdam, als hoofding.-dir. in de 5de dir.,
ter standpl. Zwolle; de ing. Ie kl. A. Th. de
Groot, thans dienst doende in het arr. Alk
maar der 9de dir., ter standpl. aldaar, als arr.-
ing. in het 6e arr. van de 2de en Se dir., ter
standpl. Rotterdam; de id. id. W. G. O. Gelinck,
thans dienst doende in het arr. Drente der 5de
dir., ter standpl. Assen, als arr.-ing. in het arr.
„Het Noordzeekanaal" van de 9e dir., standpl.
Amsterdam; de ing. 3de kl. dr. L. R. Werut-
hoLt, thans dienst doende onder de bevelen van
den hoofding.-dir. in de 9de dir., ter standpl.
Hoorn, als arr.-ing. in het arr. Drente van de
5de dir., standplaats Assen; de adj.-ing. N. vpn
Spanje, thans dienst doende onder de bevelen
van den hoofding.-dir. in de 4de dir., ter stand
plaats Harlingen, te stellen onder de bevelen
van den hoofding.-d.ir. in de 9de dir., ten einde
te worden toegevoegd aan den ing. in het arr.
Hoorn, standpl. aldaar.
BOOTTOCHT VAN MINISTER COLIJN.
Door ambtsbezigheden verhinderd, kon de
Minister van Koloniën geen gevolg geven
aan zijn voornemen om heden met Minister
Colijn den tocht per torpedovaartuig „Jak
hals", van Vlissingen naar IJmuiden mede
te maken.
Minister Colijn en zijn adjudant, luitenant
ter zee le kl. mr. De Jager, vertrokken gis
teravond omstreeks 8 uur naar Vlissingen uit
Den Haag.
STAATSCOMMISSIE VERDEDIGING
INDlë
Sedert de jongste bijeenkomst hebben de
subcommissies uit de Staatscommissie be
treffende de verdediging van Nederlandsch-
Indië niet meer vergaderd en zullen zij ook
vermoedelijk voor September e.k. niet meer
bijeenkomen, ook met het oog op de aan
staande verloven van de ministers, voorzit
ter der subcommisies.
Minister Colijn vertrekt 1 Augustus met
verlof. Inmiddels houden de leden der com
missies zich bezig met het verzamelen \an
gegevens, met name meer de leden, die in
opdracht hebben gekregen praeadviezen uit
to brengen over speciale aangelegenheden
eu die zich thans beijveren die adviezen ge
reed te kunnen krijgen, om ze in de eerst
volgende vergaderingen in September ter ta
fel te kunnen brengen.
DE INVALIDITEITS- EN OUDERDOMS-
VERZEKERING.
Van „bijzonder welingelichte zijlde" wordt
aan „Dë Tijd" uit 's Gxawenhaige geschre
ven
Dë Oiomlnissie vlaïi vioorbieFeildinig der Inva,-
liditeits- en Ouderdomsverzekering1, die
5Voensdajg „was gereed gekomen met het over
leg over de Algemeene Beschouwingen, heeft
dit heiden heropend op .verzoek v|an een lid
der linkerzijde, dat den votrigen dag de ver
gadering niet h-a4 kunnten bijwonen. Dje Voor
zitter der Commissie had in overweging ge
geven, zich bij dat overleg ,te bepalen tot
de punten waaromtrent toenadering' Van de
Regeering mogelijk kon worden geacht, om
dat overleg over ptelsels., tegenovergesteld
aan da,t van het ontwerp, of over wemsohen,
welke de Regeering. blijkens haar antwoord
niet voor inwilliging vatbaar achtte, eente
nnttelooze tijdsvenspillingi Zl011 zjjm. De ver-
tegenw ourdigers der minderheid hebben zich
hiermede niet kunnen vereenigen en ge
meend, met de Regeering ook in gadaohten-
wisseling te moeten traden over stelsels en
Vraagstukken, waarbij Regeering en opposi
tie principieel tegenover elkander staan.
Zelfs meenden dezie leden Van de regeering
te mogen vragen, dat zij de gegevens zou
bijeenbrengen en de becijferingen zoude la
ten maken, welke hen in de gelegenheid zou
den moeten stellen, hun principieel door de
Regeering ouaanneemlijk geachts denkbeel
den tegenover het regeeringsointwerp in voor
stellen of motiën te kunnen belichten. Zij.
meenden daarbij ook enkele pogingen te moe
ten doen, om den Minister af te voeren van
zijn stelsel van verplichte verzekering, waar
in geen andere Staats bijdrage past dan eeu
tijdelijke en voorbijgaat®.
De Minister, bereid om de Kamer van voor
lichting te dienen, voor zooverre hem dit
redelijkerwijze mogelijk zou blijken, bood,
gesteund door de vertegenwoordigers der
rechterzijde, krachtig weerstand aan elk po
gen, om verandering te brengen in het ka
rakter van het wetsontwerp, hetwelk mede
brengt, dat de Staiat in geen geval een deel
der premie voor zijn rekening neemt, noch
dat hij blijvend bijdraagt. Zonder vierhoo-
ging Van premie of verlaging van uitkeering
kan hij dus niet eraan medewerken, aan de
verzekerden meerdere rechten toe te kenneh
tenzij hem mocht blijken hetgeen hij nader
zou doen onderzoeken dat bij liet maken
der berekeningen een te groiofe voorzichtig
heid is betracht. Met name verklaarde hij
zich bereid in overleg te treden met zijn
ambtgenoot van Financiën over de vraag, of
een behoorlijk financieel beleid toelaat een
3 Va pot. rente als basis te nemen in pla,a,ta
Van ee(n 3 pdfc. rente, zomaiLs in het regeeringls;-
voorstel is aangenomen. Bleek, dat zonder
verandering van karakter van het wetsont
werp en zonder Verhooging' ,v|aW premie of
verlaging van rente iets meer Jcom worden
geda an, |dan behoorde z. i. allereerst in over
weging- te worden genomen de toekenning
van een weezenpetn'te aja;n hein, wier ouders
een inwaliditeitsrento hebben getrokken.
De Minister bleek ook geen principieel be
zwaar te hebben tegen een wijziging in den
geest van een doior den heer Aal kersie op (le
Ziektewet ingediend amendement, om in de
lagere loonklapsen een groofer deel dan de
helft van de premie 'door den werkgever te
doen betalen.
Het overleg gaf den indruk, dat het voor
stel der Regeering van den .steun en de mede
werking der rechterzijde is Verzekerd.
Aan „Het Volk" worlt bericht:
Ten opzichte vian de wetMandsgrensin
art. 3 is, na sterken aandrang v,an niet-
rechtsehe leden, in Zooverre Wijziging ge
bracht, dait wel in het algemeen de loongrens
van f 1200 gehandhaafd blijft, mlaar dat
iemand die, eenmaal verzekerd zijnde, bo
ven het jaarloon Van f 1200 sitijgt, verzekerd
blijft, met betaling van halvle premie door
den werkgever. Pas wanneer hij op een sa
laris van f 2000 komt, kan hij de verkla
ring van art. 46 afleggen, dat hij 1de ver
zekering vervallen verklaart
DE IIAAGSCHE AMBTENAREN.
..Volgens het Jaarboekje waren op 1 Mei van
dit jaar aan de departementen werkzaam 1582
ambtenaren, tegen 1518 in 1911 en 1496 in
1910. Financiën had er 159, Oorlog 151, Kolo
niën 144, Justitie 97, LN. en H. 90, Water
staat 74, Binnenl. Zaken 67, Marine 59 en Bui-
tenJ. Zaken 34.
Dit ambtenarenleger bestaat uit 218 schrij
vers, 133 tweede- en 282 eerste-klerken, 320
adjunct-commiezen, 199 commiezen, 127 hoofd
commiezen, 78 referendarissen en 225 ambte
naren met andere dan de hier genoemde rangen.
GEMEENTELIJKE WERKLOOSHEIDS
FONDSEN.
Den 21sten September zal er, waarschijn
lijk te Amsterdam, een vergadering worden
gehouden ter oprichting van de sectie der ge
meentelijke werkloosheidsfondsen van de Na
tionale Vereeniging tegen Werkloosheid.
In het ontwerp-reglenient wordt het doel
van deze op te richten sectie als volgt om
schreven:
De sectie beoogt, de tot haar behoorende
fondsen door onderlinge voorlichting te steu
nen en de eenheid van handelen der fondsen
te bevorderen, in het bijzonder in zoover het
betreft hun verhouding tot de toegelaten ver-
eenigingen. Onder andere middelen zal zij
daartoe aanwenden:
a. het houden van vergaderingen, waar o.a.
van gedachten gewisseld wordt over de taak
en inrichting der gemeentelijke werkloos
heidsfondsen;
b. het behartigen van de belangen der werk
loosheidsfondsen naar buiten;
c. het onderling wisselen van gegevens tus-
schen haar leden;
d. het geven van adviezen aan haar leden;
e. het bevorderen van de oprichting van
gemeentelijke of intercommunale werkloos
heidsfondsen.
NED. VROEDVROUWENVEREENIGING.
Onder leiding van de voorzitster mevr. A.
J. W. SchoonhovenVetter is Woensdag te
Amsterdam de derde algemeene vergadering
gehouden van de Nederlandsche Vroedvrou-
wenvereeniging.
Het voorstel van het hoofdbestuur, om te
trachten in plattelandsgemeenten vroedvrou
wen gevestigd te krijgen, gesteund door rijks-
en gemeentesubsidie, werd aangenome» Het
voorstel van de afdeeling Alkmaar en om
streken, dat vroedvrouwen die lid of voor
standster zijn van den N. Malthusiaanschen
Bond, geen lid kunnen zijn van de vereeni
ging, werd met meerderheid van stemmen
aangenomen.
Besloten werd deel te nemen aan de ten
toonstelling 1913.
Bij acclamatie werden de dames A. J. rle
Graaf van den Eist, te Haarlem, en L. M.
Barensv. d. Velde te Amsterdam als hoofd
bestuursleden herbenoemd. Als bibliothecaris
werd mevr. A. J. W. SchoonhovenVetter
herkozen.
Dr. Strank, kinderarts te Haarlem, hield
vervolgens een voordracht.
Geweldpleging. In het perceel Goud-
scheweg no 3 Cl, op den hoek v.m de Groenen-
laan to Rotterdam, is in het benedenhuis ge
vestigd de winkel van O. Heinricb, de eerste
verdieping is tijdelijk onbewoond, en op de twee
de verdieping woont de blikslager E. O. Hein
ricb, de vader van den winkelier. Dims winkel
staat met het. bovenhuis niet in verbinding.
Een dezer dagen, 'a middags om 5 uur, toen de
blikslager niet thuis was, werd er aan 't hoven-
huis gebeld. De 18-jarige dienstbode W. Zijder-
veld trok de straatdeur open en zag daarop twee
mannen naar binnen komen, die zich aanmeld
den als ambtenaren van de belasting. Zij zeide
toen, dat ze maar boven moesten komen.
Terwijl de mannen vervolgens de trap op
liepen, hebben zij ieder oen zwart masker voor
gedaan. Boven gekomen, liep de eene kerel
door het portaal regelrecht naar de keuken,
waar de dien tsbode werkzaam wiae. Hij greep
haar heet en trachtte haar te overmannen, j
Toen dit niet spoedig gelukte, sleurde hij haar
naar de achterkamer, waar hij hulp kreeg van J
zijn medeplichtige,. Zij wierpen het d'ienstmeis-
je op den vloer, bonden haar de handen met een
touw op den rug, sloegen haar een stuk ra*
een schort om den hals en stopten haar eei
prop van papier en linnen in den. mond. Zog
lieten zij het meisje liggen.
Terwijl de eene man naar de keuken was ge
loopen, was de andere gemaskerde dadelijk doo?
de achterkamer naar een tusschenkamer ge
gaan, waar de vrouw des huizes zwaar ziek tl
bed lag. Hij greep de zieke vrouw beet, stapte,
om haar beter meester te worden, in haar bed,
bond haar een doek om den hals en een touw
om de handen. De vrouw, ofschoon ernstig ziek,
heeft zich zooveel mogelijk verzet; vlokken grijs,
haar, later in bed gevonden, zijn haar van bet
hoofd getrokken.
Toen de vrouw en heit dienstmeisje beiden
weerloos gemaakt waren, is een van de mannen
weer naar het bed van de vrouw gegaan, om
haar te vragen, waar het geld geborgen was.
Hem'is geantwoord: boven.
Na de deur van de kamer, waarin de tus-
sclienkamer uitkomt, te hebben afgesloten, zijn
de kerels daarop naar den zolder gegaan, om
naar het geld te zoeken.. Terwij] zij hiermede
bezig waren, heeft de zieke, vrouw gelegenheid
gevonden, haar handen los te krijgen; zij is op
gestaan, naar een raam aan de straat gelooper
en heeft toen, na het raam te hebben geopend
om hulp geroepen.
De op zolder naar geld zoekende mannen
er was een bedrag geld in huis, dat zij vermoe
delijk hebben geweten hebben dit roepen om
hulp gehoord, zijn snel de trap afgeloopen er
de straat op gevlucht. Men heeft hen niet kul
nen opsporen. Al wat de zieke vrouw en d
dienstbode kunnen zeggen is, dat het een paai
als heeren gekleede personen waren. De gele
genheid om iets te stelen heeft hun ontbroken.
De dienstbode was bijna het bewustzijn
kwijt, toen men haar gebonden vond liggen, en
ook de zieke vrouw was door den schrik zeer
van streek.
Notaris-inbreker. Een grappig geval heeft
zich gisternacht bij het Grand Hotel te Mid
delburg voorgedaan. Een der notarissen had
het laat gemaakt, had zoolang in St. Joris
geplakt, dat hij bij thuiskomst de deur ge
sloten vond. Bellen hielp niet goede raad
was duur. Toen vatte onze notaris een kloek
besluit, speurde rechts, speurde links geen
agent was er in 't gezicht en zonder opgepakt
te worden slaagde hij er in over het hek en
in de voorkamer te komen. Nauwelijks ech
ter binnen, gromt een barsche stem hem toe:
„Wat moet datï" Groote schrik hij den nota
ris, die nu ziet dat dit vertrek in een slaap
kamer is vernoodhulpt en angstig stamelt de
pseudo-inbreker, dat hij hier in 't zelfde hotel
logeert. De Rotterdamsche handelsman, dio
zoo wreedelijk door een vermeenden inbrekei
gewekt werd, toonde zich genadig en liet der
plakker zijn kamer opzoeken.
Ontslagen. De wevers op de groote ka
toen fabriek te Veenendaal, die Maandagoch
tend den arbeid hadden hervat om vervol
gens over de gestelde eischen te onderbande*
len, weigerden Donderdag 11a de tweede schaft
het werk te hervatten. Hun eischen waren:
betere regeling en toepassing van boeten, in
trekking van de aangekondigde wijziging d<
schafttijden, betere grondstoffen en 10 pc
loonsverhooging. Omtrent het eerste pun
werd de directie direct bereid bevondeu. He
tweede heeft zij in overleg met de andere he
trokken^ fabrieken ook kunnen toestaan, ter
wijl zij in het derde punt de grondstof al bet
mogelijke zal doen om daarin verbetering te
brengen. 10 pet. loonsverhooging, wat naai
haar meening hoven het gewone standaard-
loon zou loopen, meende zij niet te kunnen
toestaan; alleen voor zwaar gesterkt goed
werd 2K—5 pet. toegezegd. Met het laatste
namen de arbeiders, zooals gezegd, geen ge
noegen en weigerden het werk te hervatten,
waarop na eenigen tijd wachten en waar
schuwen aan allen werd aangezegd, dat zij bij
blijvende weigering zich als ontslagen moes
ten beschouwen en slechts de gelegenheid zou
worden gegeven om zich vóór 12 uur opnieuw
weer aan te melden om op de gestelde voor
waarden weer te beginnen. Daarna werd de
machine stop gezet en het laatstvermelde
aangeplakt, waarop de werklieden ten getale
van ruim 400 de fabriek verlieten, later nog
gevolgd door die van de windery. De spin
nerij, weverij, enz. werkt door.
I.
„One meisjes uit den boerenstand krijgen
>p de gewone kostscholen een juffertjes-op
voeding, waaraan ze later, als ze (naar hun
voorland is) huisvrouw worden op de boer
derij, maar een bitter beetje hebben! Hun
haiKleu staan verkeerd, van het bedrijf weten
ze mets af of ze zijn er een beetje schuw van,
jn zoo heeft de hoer aan een kostschool juffer
geen vrouw naar zijn aard en bedrijf, al kiest
hy ze naar zfja hart
Zoo ongeveer 's't'el
me voor moet
Pastoor van Uss uit Vught gespreken heb
ben in die vergadering van geestelijke advi
seurs van den Emistehjken Boerenbond, die
(n October 1906 te Boxtel werd gehouden, eu
waar pastoor Offermans uit.Lierop z'n in-
jpiratie kreeg, om een model-inrichting V001.
boerenmeisjes te stichten, zooals die nü pas
geheel is gereed gekomen n dat kleine dorpje
ver in 't hartje van Oostelijk oord-Brabant...
't Denkbeeld van pastoor van Oss is zoo
gezond en zoo aannemelijk mogelyk: de ver
binding van kostschool onderwijs met het
!andbouwbedrijf, als noodzakelijk voor boe
rendochters eu a.s. boerinnen die straks een
hoeve zullen besturen, is als vanzelf spre
kend!
Maar
De verwezenlijking ervan tot een praetische
inrichting, die levens-vatbaarheid niet alleen,
doch ook volledige waarborgen voor deugde
lijke, praetische uitvoerbaarheid geeft, zie
daar een probleem dat weinigen zouden we
ten op te lossen!
Rn «foor Offer "nm, van Lierop, 'li oef 1 het
ci-htrr opgelost, zco gelukkig en zoo mooi .en
zoo practisch mogelijk, en van zijn vak-
kostschool voor boerendochters, waarheen ik
ook uit onzen omtrek, uit onze „Meer" b.v.
en uit Kenuemerland, zoo graag tal van flin
ke Roomsche meisjes uit. den boerenstand zou
zien toestroomen, ga ik nu wat vertellen.
We waren uitgenoodigd wij: een aantal
Roomsche journalisten om deze week eens
I naar Lierop te komen, nu de school dan af-
gebouwd is en geheel in „bedrijf".
I Lierop?... Vage denkbeelden uit m'n
schooltijd over de geografie van ons vader-
i land waarden rond in m'n hoofd, maar ze
vermochten niet de situatie juist bepalen:
de kaart moest eraan te pas komen, on zui
delijk van Helmond, in de streek tusschen
j die stad en Someren en Asten, naar den kant
der Belgische grens, werd Lierop gevonden,
i Een uurtje van Helmond af, had de pastoor
geschreven, maar „er staat een rijtuig aan
den trein".
En werkelijk, toen ik na een moeizame
spoorreis in de hitte van een broeiigen
zomerochtend, na de merkwaardige bruggen-
lijn van Haarlem en Amsterdam over
Utrecht, Culemborg, Bommel, den Bosch nog
j eens bewonderd te hebben, na de eentonige
vaart van Boxtel door de Brahantsche hei,
waar in de verte zooveel kerktorens spreken
van 't Roomsche land, eindelijk in Helmond
kwam, stonden er een paar oude vehikels met
oude rossinanten klaar, en de koetsier
even aan z'n pet: „voor Lierop zeker,
heerenWant de collega's, uit het Bra-
uantscne land vooral, en een paar vrienden
uit Holland en Utrecht, waren al gearriveerd,
of hadden in denzelfden langen trein geze
ten, en aldia sukkelden dan ook de drie
„hakjes" de spoorlijn over, langs de Zuid
Willemsvaart, het ons onbekende Lierop te
gemófl.
I i schroeide de zomerzon, die brandend
de dross sir.cek met lichtstroomcn overlaaide.
terwijl we zoo heel langzaam, met horten
en stooten, den smachtend-drogen, gtofopwol-
ken grindweg afsukkelden van sluis tot sluis
langs het kanaal. Maar aldra rees aan den
horizon de silhouet van een reuzenkerk: een
groote koepel en torens, als een dom van een
groote stad, boven het landschap dat was
Lierop, zei onze voerman. En we keken me
kaar aan, en knikten eens veel verwachtend.
De weg langs de Willemsvaart, hei-geel in
het gloeiende zomerlicht, dat alleen getem
perd werd door opwolkende stuiving van
brandendheet stof, lag hl maar rechtuit voor
ons, en den reuzenkoepel zagen we al dra
rechts van ons, toen half achter: de rijweg
naar Lierop gaat een heel eind „om." Doch
eindelijk draaiden we af, het land in, en toen
was 't kleine, nietige dorpje met z'n hier zoo
geweldig lijkende kerk spoedig bereikt: de
menschen, blijkbaar aan bezoek gewend in de
laatste dagen, keken nauwelijks op, toen daar
tegen 't middaguur langs de flinke pastorie
onze wagens piepknarsend Afdraaiden tot
voor een nieuw gebouwd huis, waar een groot
opschrift hoven de deur ons leerde dat het
was 't „S i n t H e n r i c u s-g e s t i c h t, met
den krachtigen steun der parochianen opge
richt door pastoor Offermans"....
Hier wachtte pastoor Offermans-zelf ons,
en dra was de vermoeienis der lange reis in
die hitte vergeten hij de gastvrije ontvangst
naar echt-Brabantsche zede, die ons weer
eens trof door haar hartelijkheid, jovialiteit
en oprechtheid. w'
Wat pastoor Offermans ons vertelde, wat
we zagen met eigen oogen, wat we naplozen
en uitvischten, want de heele school hebben
we, tot in de puntjes toe, gezien, dat wil ik nu
hier samenvatten in een kort overzicht.
1
Zooals ik reeds in den aanvang zeide, is de
stichting dezer school het gevolg van de over
weging dat voor meisjes uit den boerenstand
onze kostscholen, omdat ze practisch datgene
missen wat juist een boerendochter, een
vrouw op de boerenhoeve noodig heeft, onge
schikt en ondeugdelijk. Onze hoeren vrouwen
behoeven niet alleen niet naar het uiterlijk,
maar ook minder nog naar het innerlijk, naar
levens-opvatting, behoeften en werk, „juf
fertjes" te worden. En het is volstrekt geen
afbreken van onze kostscholen, geen afkeu
ring van de opvoeding die dAAr wordt gege
ven, als ik zeg dat onze kostscholen „stad-
juffers" kweeken, die hoe werkzaam, gods
dienstig en practisch, hoe huishoudelijk en
ny'ver en handig ook, op de hoeve niet pas
sen. Val voor mijn part niet te veel
over dat woord „juffer", maar ontken dan toch
ook niet, dat de boerinne-opvoeding tot dus
verre, eu dat niet alleen voor onze Roomsche
boerenbevolking, wat te veel werd verwaar
loosd. Althans op de inrichtingen die Room
sche meisjes opvoeden.
Maar ziet nu hier, hoe de Kerk, zich aan
passend aan den tijd en de omstandigheden,
en wie geen enkel sociaal werk vreemd is,
zich ook deze zaak aantrektl
Pastoor van Oss sprak er over op de ver
gadering die ik al noemde, en pastoor Offer
mans bracht den uitgesproken wensch prac
tisch tot werkelijkheid. Hij bouwde met zijn
kerkbestuur schoollokalen en een model-boer
derij, hij wist middelen te vinden om de meis
jes uit den boerenstand die te Lierop voor
een zéér matig bedrag op de „boerendochter-
kostschool" die tevens vakschool is, komen,
onder te brengen en te doen opvoeden ge
heel naar den eiscb van het boerenbedrijf,
hij wist in de Eerw. Zusters van de Godde
lijke Voorzienigheid, een groote Congregatie
die te Miinster in Westfalen haar Moeder
huis 'heeft, de trouwe en bekwame helpsters
te vinden voor dit geheel nieuwe en zoo echt
praetische werk der Katholieke Sociale werk
zaamheid, hij wist van de Regeering en
van de Prov. Staten van Noord-Brabant sul
sidie te krijgen, van de Boerenleenbank ef«_.
leening van 85,000 voor den houw, hij
wist ten slotte een zedelijk lichaam op t«
richten: de „Vereeniging tot opvoeding van
meisjes uit den boerenstand", die deze nieuwe
stichting exploiteert en die zich voor het fi-
nanciëele hoofdelijk aansprakelijk stelt
En onder de namen van de leden der vere sin
ging, die zoo krachtig door zich-zelf te ge
ven, medewerken aan de nieuwe stichting,
vind ik zoowaar tot mijn blijdschap ook 11a'
men uit Kennemerland!
Pastoor Offermans intusschen men ziet
het is de ziel van dit werk, van heel deze
voortreffelijke stichting. En als hy zijn mede
werkers huldigt, de Christelijke regeering
prijst, die zoo flink haar steun gaf voor dit
mooie doel, de Brahantsche overheidsperso
nen dankt die zooveel belangstelling toonden,
dan mag reeds nu vóór die allen deze Bra
hantsche pastoor worden gehuldigd en ge
eerd, die met zijn doorzettingsvermogen, zijn
kloeken wil, zijn energie en zijn practischen
kfjk op het leven van den landbouwenden
stand vooral, in enkele jaren tyds deze school
wist op te richten, welke practisch en theore
tisch de boerendochters opleiden zal tot de
gelijke Roomsche huisvrouwen en boerinnen
tevens, die weten wat ze te doen hebben en
waarom ze dat moeten doen, die het boeren
leven en alles wat het bedrijf aangaat, kun
nen overzien en beoordeelen en leiden, dis
tevens kloeke Roomsche vrouwen zullen wor
den, en ook wat deugdelijke kennis en goedé
vormen betreft, in alles zorgvuldig voor het
leven van den modernen tijd worden voor
bereid!
Dat daarvoor een model-inrichting, zoo wat
school als boerderij aangaat, noodig is, dat
behoeft wel geen lang betoog! Waaruit dan
die model-inrichting bestaat, en hoe dis
werkt, dat vertel ik Maandag in het tweede
artikel.
S.
