TWEEDE BLAD
Romeinsche Kroniek.
DE BOKKENRIJDERS
JAC. KARSKENS, Zijlstraat 82, Heeren- en Dameskleermakerij, LNGELSCHE STOFFEN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Hü Eon
oyons
estanten.
esfanfen.
llaaplem^Bmssei.
DU50H6 6 ftua. I3.g.
•ma*
FEUILLETON
IN HET LAND VAN VALKENBERG.
ecrevisse.
NIEUWE HAARLEMSCiH
Nettuno', 1 Augustus: 1912.
[Wielk ©en verschil tuiss,c'ien liet Hollandseh
fctrand eu 1de zee die het bespoelt en dit
ftaliaanscho. Hier geen hraehtige goufslag1,
igeen branding, ma,ar een rustig kabbelen ais
jeen meer; .slechts nu en dan het zoo eigen
handige golfgeruisch. Als, op ©en rivier zeilt,
en roeit men in kleine booten, ©ene enkele
keer heeft men een© emotie van beweging.
Leende men ons in onze jeugld, dat de Mid-
jdelandsche Zee geen eb en vlloed_ heeft, zoo
:is dit tooh eene onjuistheider is een ver
schil in- hoog en laag wa,ter, al bedraagt dit
gewoonlijk niet meer dan een paiar meter.
{De ingevreten rotsen toonen echter dat bij
wintel'-stormweder het wat-er verder en hoo
ger opgezweept wordt. De kust is bezig a,f
te nemen, was 'er vroeger een betrekkelijk
breed strand, zocdait men met gemak van
Anzio naar Nettuno wandelen kon, nu moet
men met moeite Van Anzio's Oosters triand
langs en over r oteen klauteren om ziob n.aar
de verschillende stukjes strand van Nettu
no begeven.
Anzio het oude Antium w;ais een gewich
tige haven ten tijde van Nerc, nog zijn daar
overblijfselen van te zien, benevens grond-
vesten van magazijnen en paleizen, op en
bij het Westers!rand Idajt van het Ooster-
strand gescheiden is door het tegenwoordige
1 stadje en zijn haven. Hier werd een jaar of
drie geleden door vissohers een standbeeld
gevonden, dat door kenuiers aan Praxiteles
wordt toegeschreven en bekend werd ails
„Het meisje van Anzio". Onzen eersten in
druk was da,t het een jonge man Voorstelde,
tot welk inzicht 1de meesten nu ook gekomen
zijn; n.l. eein jongen priester.
Op Anzio's Waterstrand, het voor
naamste staan twee rijen hutjes en een
tiental pieren of bruggen zijn in zee uitge
bouwd ook met hutjes bezet en aan het
uiteinde een café, zoodat men zelfs op de
balkons der voorste rij hutjes weinig of
niets vlan de zee geniet. Men' steekt zich
n.l. in die hutjes in badkostuum en begeeft
zich zoo in zee, en na het genoten bad,
minstens vlan een uur, toilet teert men zich
weer in zijn hutje, of blijft ook weil een
poos in een badmantel gewikkeld in de zon
zich koesteren. Eigenaardig is da,t wanneer
de rotsen lager en laigeir geworden, eindelijk
ophouden op een Vijftig meter van de zee
de huizen gelijkvloers staan met een rij hoo
rnen er voor en tuintjes.
Het Oosterstrand is minder bezocht en
idaarom aangenamer voor Üen zeeliefhebber.
Ik logeer in een pension, dat zijn eigen
kleine strand heeft aan .beide zijden doior
moeielijk te omkhiuteren rotsen ingesloten.
Hoog op een rots gelegen leeft men als 't
ware boven het >vater en van de wereld
afgesloten. Al» groote watervogels strijken
de sierlijke witte bootjes met hun driehoe
kig' wit Laiij.nsch zeil over den eahitteron
dicpblauwen waterspiegel, waarin zich
's avonds en 's nacht» de maan en sterren
weerspiegelen.
De havenlichten vlan Anzio maken eene
aardige illuminatie in lange rimpelige stre
pen weerkaatst in liet spiegelend vlak. Nu
en dan duikt zeer fantastisch een bootje hel
.Verlicht uit het duister op. Door een schel
magnesium lioht lokt men de visschen kli©
dan haindig geharpoeneerd worden. Hiet boot
je verwijdert zich, men hoort slechts- den
riemslag, de inzittenden maiskeeren de licht
bron ©n niets blijft dan een schemerschijn vain
licht op de golven. Alen krijgt een
mystischcn indruk, 't is als een Rembrand-
stoho üte' of wiel ails Gh&rom s boot in D'ore
verluchting van Diante's „Hel
Nettuno is meer pittoresk dan Anzio, met
zijne middeneeuwsche gekante©! de muren,
herinnerend alan den tijd toen de FraUgipanik
en de Cloilonna's zich tegen elkaar versterk
ten en èlkander de heerschappij betwistten.
Even buiten Nettuno doet de invloed der
Pontijusche moerassen zich reed» gevoelen
en begint het gebied der Malaria. Of het
aan de moderne ingenieurskunst gelukken zal
deze moerassen, wiaar de oud-Romein.sohe vis-
echers v;an allerlei slag en vele Pausen hunne
krachten op beproefd hebben, droog te leg
gen dn de streek gezond te maken Het
groot© bezwaar ligt in het Volstrekt ontbre
ken van helling, zoodat het steeds mislukt
afwatering te verkrijgen terwijl de wee deai-
g© groei van waterplanten opzuiging van t
water door de zon verhindert.
Mij is het een raadsel hoe niet- voortdurend
in deze badplaatsjes infectieziekten ontstaan.
Ik ben met kleine HolHnd -ehe badplaatsen
onbekend. Ma,ar 't zou mij toch zeer ver
wonderen, zco daar een to.stand geduld werd
als hier. Men Verbeelde zich dat alle villa's
hun rio-olpijp op het strand hebben liggen;
deze mondt of vlak aan den rand via,n 't
water of zelfs een stuk er voor uit; de rioiol-
pijp der villa, Borghese een groot park,
dat vroeger tot aan ze© liep, idooh er nu
door een reeks villa's1, een straatweg en
spoorlijn van gescheiden is; Anzio en
Nettuno stonden toen slechts lang» het zee
strand met elfcaiar in verbinding hsi ge
broken, de onsmakelijke inhoud spreidt zich
uit op het strand, kinderen spelen in het
zlamd vlak in de nabijheid...,
Anzio-Nettuno moesten v:an Rome uit in
hoogstens een uur, zelfs met sneltrein in een
half uur te bereiken ziijin; er rijdt echter
niet anders dan een boemeltrein en nog wel
in zigzag, om allerlei plaatsjesi aan te doen,
zpiodaf men er ruim twee uur over doet.
Toch is het mogelijk z.ijn leven tusschen
Rome en Z estrand te verdeel en. Zoo wais, er
geen enkele reden oon de gedachtenis-Mis
aan Paus Leot XIII op 20 Juli in da Sixtijn-
Srche Kapel te verzuimen en beKallVe de heer
lijk schoone Requiem-Mis Van de Perosi-kai-
pel had ik het genoit twee maal den Paus te
zien, bij komen en gaan en kon mij ver
gewissen van het goede uitzicht vain Z. HL
Verleden jaar was het juist na deze, Mis rlat
de Heilige Vader kou Vatte en de ziekte
doormaakte, die zoo groote bezorgdheid ver
oorzaakte. Ditmaal is alles goed afgeloo-
pen, de audiëntie» gaan geregeld hun gang
en dagelijks om vijl' uur '«middags maakt
de Pa,us zijn wandelrit in de Vaitiea,ans©he
tuinen. Van den nieuwen tunnel gebruik ma
kend.
A.s, week zial de negende Verjaiardag der
kroningsplechtigheid gevierd worden; dian
zal het veelbesproken tijdvak voor* ij ziju, dat
veel bfj droeg tot de bezorghoid van 't vo
rig jaiar. Moge Zijne Heiligheid eeai nieuw,
tijdspeech Van negen jaar beschoren Zijn
Rnstig strijdt de Kerk' .voort, hoe ook
a|angevochten, zich van haar bestaan toit aan
het einde der tijden bewust. Een nieuw pro
ces tot zaligspreking is aanhangig- gemaakt,
n.l. dat der stichteres der „Dochters van
Sint Anna" Rosa, Gattorno, die op 69 jari
gen leeftijd eerst in Mei 1900 overleed. Vel
moeten er belangrijke gegevens zijn, da,t
reeds zoo spoedig daar over gedacht wordt,
Toen deze dienares G ds Pius IX over haar
plan was komen spreken gaf de Paus des te
gereeder Zijne toestemming daar zooals Hij
zich prof etisch uitdruktedeze nieuwe stich
ting zich als de vlucht eenier duiverais over
de geheel© wereld zou uitbreiden.
Alle leeftijden schijnen hunne heiligen te
moeten hebbensteeds komt een jonger ge
slacht aan de beurt. Na de jongjelingen Gon-
zaga, Berchmans, Kcetka kwam de nog jon
gere Gabiriël der Addolocialto, daarna werd
het proces Van den leerling der Salesianen
den schooljongen Dorajnico Sa,via aasihan-
gegig* gemaald en 't zlal mij' niet verwonde
ren zoo te eenigteor tijd aan „kleine Nel
lie" gedacht wordt. Er is nu een boek van
200 hladz., hij de „Bonne Pressie" over dit
merkwaardige kindje uitgekomen, dat alle
mogelijke bijzonderheden brengt. Het wordt
in alle talen overgezet en ik heb de Hol-
landsehe vertaling op mij genomen. Dé Paus
belooft zich van de verspreiding van dit
werkje veel voior de. meerdere vervulling van
Zijn wenseli, de Hl. Communie der jongere
kinderen. Z, H. hoopt dat daardoor ©en
„eucharistisch geslacht" zal opgroeien.
Er is nu uitgelekt, waaraan het feit, dat
ziooveel verwondering baarde, n.l. het piet
vervolgen en vernietigen der Turks cho vloot
bij het begin vian den oorlog, te wijten is.
Eerstens waren geen maatregelen genomen
om de beaichten der op kondschap uitgezon
den schepen, ten spoedigste bekend te maken,
tweedens had men v-rzuimd maatregelen te
nemen om de schepen van kolen te voorzien,
Een nieuw bewijs met hoeveel lichtzinnig
heid de oorlog begonnen werd.
Ter belooning van hun heldenmoed is op
nieuw een bataillon koloniale troepen, de
Ascaris uit Erytrie die in Libië onschatbare
diensten bewezen hebben naar Italië gevoerd.
In Rome brachten zij vier, vijf dagen door en
daar tijdens hun verblijf den hmnnexingisi-
dag viel aan den dood van koning Humbert
29 Juli en de plechtige herdenking in
het Pantheon, haldiden ook zij1 hun deel a,an
deze plechtigheid. Verder .werden hun alle
I Rome's merkwaardigheden getoond en wer-
'den zij zeer gevierd. Hief, is een zeer knap
slag ..mensehen, lenig gebouwd, flink v'ah
stuk en met goede trekken. Ge:n neger-type,
niettegenstaande hunne zwarte huid. Zij ma
ken een aangename verschijning in hun wit
linnen kleeding1 met, de rood© fez op den
bronzen kop.
Van het Pantheon gesproken; het is be
kend dat in dezen, in eene kerk herschapen
antieken tempel, de koningen van Italië zijn
bijgezet. Men heeft zich reeds genoodzaakt
gezien, uit vrees voer ontwijding, het H.
Sacrament te verwijderen. 'Onlangs, op een
Zondagmorgen de Hoogmis Zou juist be
ginnen kwajm een troep vrijdenkers bin
nen met een vaandel, hoed op 't hoofd,
praatten luid, gedroegen zich alsof zij op
een marktplein .waren. Nadat zij een be
leefd verzoek om stil te houden hadden af
gewezen, en zich nog onbesehofter gedroe
gen, zag de geestelijkheid zich genoodzaakt
naar een kleine binnen-kapel de wijk te ne
men en daar het, plechtig offer op te dragen.
Het is bijna, om te vertwijfelen, wanneer
men. ondervindt hoe moeielijk het valt mid
delen te vinden ter bereiking* Van eon goed
deel, terwijl liet geld toestroomt
voor allerlei vuiligheid. Het schend
blad, „l'Asino" dat in verschillende landen
niet mag verkocht worden., dcch hier groot en
klein vergiftigt, heeft zich 'n nieuwe krach
tige rotatie-machine aangeschaft isi staat.
400.000 exemplaren van dit, geïllustreerde
schandeblad in vierentwintig uren te
drukken. [Welk een stinkende poel zal zich
daar over liet arme volk uitstorten, met me-
dewerking'der Regeering! Het, woud schijnt
te sterk, maar wa,t is, het anders, wanneer de
vuilste platen, de schandelijkste karikaturen
van den Paus en van de geestelijkheid Imog
en laag wekelijks gevent mogen worden', zon
der''dat ooit een nummer met beslag wordt
belegd. En dat niettegenstaande de waar-
borgenwet. Tot welk doel is mij niet reeht
duidelijk, majalr de „Asino" heeft bij gelegen
heid van 'dezen oorlog* ook een medaille
verspreid. Verscheidene Ascariis waren er me
de versierd (sic) en bij navraag bleek het
dat een gedeputeerde blij ©en bezoek aan
Tripoli deze uitgedeeld hajd!
Eene met mij bevriend© dame bracht eeni-
go weken in Tunis door en hare positie
bracht mede da,t zij niet allerlei autoritei
ten in alafiraking' kwam'. Een Fransch hoofd
officier zeide liaair, dat zoo, zij Enver Bey,
wenschte te zien, zij zich den volgenden
dag naai* een zekere plaats moest begeven
waar hij 500.000 frs. te lichten had. Zoo
zag zij den zoo dikwijls door Italie dood
verklaarden in levenden lijve en bloeiende,
gezondheid. Hoe hij de grenzen overkomt?
H|a,t wist ook de, kolonel niet en verhinderen
kon men het niet. Evenmin is het smokkelen
te verhinderen; elk Arabier is een handlan
ger. Telkens trekken Turke'che officieren de
grenzen övfer, slechts zeiden gedwarsboomd
in hun plann. n. Een knappen bttetnden jongen
man, blaiuwoogig geen uitzondering dit
onder do Turken mocht bet echter niet
gelukken en, zloioiails men dacht,, keerde, hij
naiar Oonstantiuiopel terug*. Eenigen tijd Ja,-
ter ontscheept© zich eene al lenelegam.tsöhe
Engelsche jonge 'dame met een lux» auto en
bracht 'de hoofden van alle Fr&nschè officie
ren op ,hol. Van een hater autotochten keerde
zij niet terug, maar alleen de auto, met het
elegante toilet en de, mooie blonde pruik'.
Alen kan zich de lange neuzen beter ver
beelden dan beschrijven'.
De mislukte tentoonstelling Vain 't vorig
jlalar gaat Voort wrange vruchten te dragen.
In do hoop op succes waren verscheiden nieu
we hotels gebouwd, pensions schoten a,ls
paddestoelen uit den grond op, en 't vreem
delingen verkeer, vier! eden j aarr door 't ontbre
ken van pelgrims al zee© gering, neemt door
verschillende oorzaken eer af dan toe. Het
gevolg is dat drie groote oude hotels en een
v,a.n jongen datum bankroet zijn. Een vijfde
dat steeds goede zaken maakte wordt even
eens gesloten. Dit stadsbestuur, dat er al
leen aan denkt zijn eigen zak te spekken
en vriendjes te beyocrdeelen is in eene „Après
nous le dé luge" stemming. Alles loopt in
't honderd't is een warboel die steeds groo-
ter wordt. Elk ©ogenblik staakt de tram
een paiar dag-en, nu om deze dan om gene
reden, men is of op zijne voeten aangewezen
in straten stoffeg' en vuil, 'daar ook de
reinigheidtdienst elk oogenblik. een of twee
dagen staakt, de besproeiing o,p eene ainti-
dehiviaansche wijze plaats heeft, of wel o,p
de rijtuigen, wier taxflimeters vaak niet in
orde zijn en dus ongeloofe.lijke cijfers ïio-
teeren, in elk geval tiet hooge tarief behou
den. dat, heette alleen voor den tentoonstel-
lingstijd ingesteld te zijn. Zeker dient ai
dat niet om vreemdelingen te lokken, al mo
gen de kunstschatten en andere bezienswaar
digheden van Rome die v. elk andere plaats
ter wereld overtreffen. Nalatigheid en kop
pigheid, dat z:ijn twee der karaktertrekken
v,a,n -onzen cnmoigelijken burgemeester. Om
beter te kunnen ontvangen weid eejne houten
verbinding getimmerd tusschen de drie pa
leizen op het, kapitaal, met belofte, dadelijk
n,a, afloop der tentoonstelling deze monstrus,-
sit-eit weder te Üoen verdwijnen, mana* wie
ook protesteert tegen deze voortdurende ont
wijding van Michel Angel o's bouwkunst de
onovertrefbare kunstkenner Nathan houdt
vol, da,t het zóó veel mooier is en gemak
kelijker -dus blijft alles in statu quot
Hoop date en stormwind het omblaast is uit
gesloten; een der redenen die Nathan op
geeft om het te behouden is di «olieden
bouw.
Menigmaal wordt gezegd en niet ten on
rechte, (lat voornamelijk in Zuid-Italië zich
allerlei bijgeloovigbeden in allerlei kleine de
voties brengen. Men is er echter toch ook tot
groote devoties in staat. Zoo bestaat in de
provincie Campania, ten zuiden van Rome,
niet te verwarren met de Romeinsche
Oampagna eene groote devotie voor de
DriC-eenheid, die zich uit in een pelgrims
tocht, op het feest van Sint Anna, naar een
oud heiligdom der Drieëenheid, in de hergen
boven Subiaeo gelegen. Bewoners van zoo
verafgelegen dorpen en stadjes dat zij drie,
vier, zelfs vijf dagen noodig hebben om bet
heiligdom langs moeilijke bergwegen te be
reiken, nemen aan den tocht deel. Van Su
biaeo, bet welbekende oord waar de H. Bene-
dictus de grondslagen legde van zijne Orde,
gaat de schare 's morgens vroeg, liederen ter
eere der Drieëenheid zingende, en den rozen
krans biddend, liet gebergte in. Tegen den
avond is liet heiligdom bereikt-; men legert
zich zoo goed en zoo kwaad als het gaat on
der den blooten hemel, op den naakten grond
en brengt zoo den nacht door. Na afloop der
plechtige offerande keert men zingend en
biddend naar Subiaeo terug, waarna ieder
zijns weegs gaat.
Voor afbidding van bijzondere gunsten'
wordt ook deze pelgrimstocht wel onderno
men. Een jaar of drie geleden was er groote
droogte en zoo besloot het volk van Fuggi,
Anticoli, een waterkuurplaats, waar ik
toen vertoefde, naar het heiligdom der II.
Drieëenheid te trekken. Blootshoofds door de
barre zon werd de tocht ondernomen, en of
het nu gehedsverhooring was of wel een na
tuurlijk gevolg van veranderde luchtstroo-
mingeii wil ik in 't. midden laten, maar een
feit is, dat de sluizen des hemels zich open
den en 't vochtige land drenkten; zelfs zoo
geweldig, dat een paar sceptische heeren
den wensch uitten, dat men nu maar met bid
den moest ophouden, daar er anders veel kans
was op een nieuwen zondvloed.
Het ware te wenschen, dat nü wat regen,
afgebeden of niet, de aarde kwamen verfris-
schen. Behalve een klein buitje van een half
uur, dat niet eens het stof neersloeg, maar
dat alleen meer deed ruiken, is sinds vijf
weken hier geen regen gevallen. In de buurt
schijnt nu en don onweer te vallen; het wordt
donker en als het weer oplicht, is de tempe
ratuur iets afgekoeld. Trouwens op 'tpunt
van hitte is ook Rome bevoorrecht. Wienietin
de zon gaat loopen, heeft er geen last van;
om 't middaguur blaast de zeewind koelte toe,
en de avonden en nachten zijn steeds friscli.
B. T. P. WASZKLEWICZ
v. SCHILFGAARDE.
Interna.tfo-naa,!. Maria,ansch congres te Trien*.
Zaterdagavond werd het zesde Internationaal
Mariaansch Congres ie Trier op plechtige wijze
geopend door den inloeht der kerkelijke hoog-
waardighcids.be,kieeders in - den Dom. Daaraan
namen vijf lien Aartsbisschoppen, Bisschoppen,
Ableu en Prelaten deel. De pauselijke legaat bij
het Congres, Mgr. Korum, werd tot president
gekozen en lot vice presidenten Vrijheer von Stcl'f
Z in gen, Abt van Mnria-Laaeh en Graaf Rcsse-
guier, uit Neder-Oosttenrijk.
Mgr Korum herdacht in eenige warme woor
den den dood van kardinaal Fischer, waarop
de begroetingstoespraken der verschillende Duit-
sche en builenlandsdie bis,schoppen werden ge
houden.
Zondagmiddag werd hel Internationaal Mari-
aansdi Congres geopend mei een bedevaiit der
mannen naar het graf van den H. Maljbeus,,,
apostel, in de St. Malheuskerk, waaraan meer
dan duizend vereenigingen uil Duitschland,
Frankrijk, België, Holland, Spanje, enz., deel
namen.
De sloel bestond uit zeventienduizend deelne
mers, mol 320 vanen. Aan den bedevaart namen
deel dertien bisschoppen, abten en prelaten. Het
voorbijtrekken van den stoel duurde twee volle
uren. 's Avonds werden verschillende lezingen
over godsdienslige onderwerpen gehouden.
Sneeuw in Augustus.
In de hooggelegen streken van Invernesshire
heelt het in den nadht van Vrijdag op Zaterdag
gesneeuwd en de hoogste toppen van de Gram-
plans waren eergislermorgen geheel in een win-
lerkleed gehuld.
De sneeuwval bleef niet tol Schotland beperk^
Te fcilainton in Cumberland sneeuwde hel, na
een on wed er, zoo geduchl, dat arbeiders, die aan
hooien waren, hel werk even staaklem om zicih
met sneeuwballen-gooien te vermaken.
Bomaanslagen.
Te Sa'oniki zijn Donderdag twee bommen op
twee verschillende punten le Matchana gelijk
tijdig pntjplofl. Er weiden 34 Buigaren en 4
mohajnedanen en 2 Israelielen door deze ont
ploffingen gedood, 42 Bulgaren en 4 Mohame-
danen gewond.
De juweden der Portugecsche Koningin.
Te Lissabon zijn in het openbaar de juweelen
van wijlen koningin Maria Pia verkocht. De
verkoop, welke acht dagen duurde, heeft opge
bracht 351.385.000 reis, d. i. in Fransehe munt
ongeveer 1.756.000 frs. opgebracht. Hiermede zijn
de verschillende schuldeisdliers, o.a. de Porlu-
geeische Bank, belaald.
Een zekere José Cruz, een Spanjaard, kocht
voor 450.000 frs, een diamanten halsketting,arm
banden en oorbellen mei brillanten en paarlen
ijngelegd. Hij had er echter niet lang pleizier
van: ze werden hem in een hotel te Lissabon
ontstolen vermoedelijk door een jonge vrouw,
die in pel/.el Mo hotel logeerde. Men heeft haar
spoor tot Vigo kunnen volgen; daar heeft zij
zkb mei haar echtgenoot ingescheept, naar Z.
Amerika. Draadloos zijn telegrafische orders ge
geven om haar bij aankomst te doen arresteeren
PEST OP JAVA.
Volgens een regeeringsbericht, betreffende
pestgevallen op Java gedurende het tijdvak
van 17 tot en met 30 Juli, kwamen in de af-
deeling Malang 29 nieuwe pestgevallen voor,
waarvan 28 met doodelijken afloop. In Ma-
dioen deed zich één doodelijk geval voor.
MINISTERIE VAN LANDSVERDEDI
GING.
Naar aanleiding van wat dezer dagen we
der is verluid omtrent het vormen van een
Departement van Landsverdediging, kan de
hoefijzercorrespondent van het Hbld. mede-
deelen dat nog dit jaar het K. B. zal ver
schijnen, waarhij de Departementen van Oor
log en Marine worden saamgesmolten tot eén
Ministerie van Landsverdediging, al zal dit
If. B. dan ook nog niet dadelijk in werking
kunnen treden. Immers, zoo gaat de corr.
voort, het zal noodig zijn om, bij gelijktijdig
in te dienen wijzigingsontwerp de begrootin-
gen der beide Departementen voor het dienst
jaar 1913 zóó te veranderen, dat zij tot ééne
begrooling worden samengevoegd en daar
voor is natuurlijk de medewerking der Sta-
ten-Generaal vereischt. Ook zal eene wette
lijke voorziening moeten worden getroffen in
zake die wetten waarvan de uitvoering thans
is opgedragen aan de Ministers van Oorlog
en van Marine.
Voorloopig zal de fusie zich formeel be
palen tot de beide eerste afdeelingen der be
grootingen van het Vie en VUIe Hoofdstuk
en tot het benoemeii van twee Directeuren-
Generaal: één voor de zaken der Zeemacht
en één voor die der Landmacht. Verder wil
men aanvankelijk nog niet gaan, omdat men
eerst eens wil zien hoe de nieuwe regeling
werkt en ook omdat men niet wenscht te
praejudieeeren on het rapport dat door de
Indische defensie-commissie zal .nrdea uit
gebracht eu dat op de organisatie der Ne-
derlandsche Marine van grooten invloed kan
zijn. Voorts heeft dit beperken der samen
smelting het voordeel, dat men den o©logden
band dadelijk weer kan losmaken, indien, hij
veranderde politieke constellatie, dit, wen-
siheüjk mocht worden geoordeeld. Daaren-
~r'i) bestaat wel het voornemen om reeds
spoedig eene organisatie van den Generakn
Slaf ter hand te nemen in dien zin, dat er
dan komt een Algemeene Staf van landsver
dediging, die dus bestaan zal uit personeel
v.n de landmacht en van de zeemacht en cie
terwijl thans de Generale Staf buiten het
99
door
Doch in liet midden nnnner smarten verga-
ten zij niet, dat 'ie^' ee.n gedachte is
voor den stervende te bidden, opdat zijne reis
naar liet verblijf der gelukzaligen des te spoe
diger voltrokken word©-
Helder blonken de sterren aan den wolken-
kuizen hemel. Jubelend klonk de steui des
nachtegaals in het struikgewas naast d© erg-
woning. Geen gedruisck stoorde (le stille ma-
jeiteil van den heerlijken Meinacht, loen
plotseling een getam op den kerktoren van
Gmlb zich liet hooreu... Het was de slag
der middernaehtklok. Monica, Herman cn
Marlha baden te samen den Angelus, het ge
bed van het Woord dat Mensch was ewor
den.
Nauwelijks was deze heilige verzuchting
geëindigd, of de stem des priesters deed zich
hooreu aan de ingangdeur. Zij snelden te za-
men naar het ziekbed en mochten den laat-
sten ademtocht ontvangen en zijne oogen toe
sluiten De moeder had tot dit oogenblik
heldhaftig tegen hare bittere smarten gewor
steld; thans was de maat vol en stroomde
over. Bewusteloos viel zij met het hoofd op
het bed. De kinderen konden slechts door het
onbeperkte gezag van den priester, van het
lijk huns vaders verwijderd woi*den.
Toen den volgenden morgen de zou hoven
de kimme steeg, zat de oude priester nog
naast het lijk te bidden... Weldra kwamen
de vrouw eu de kinderen hun gebed bij dat
van den heiligen man voegen. Deze bad de
litanie der overledenen en zegde:
Van den eeuwigen dood de moeder zei:
Verlos, o Heer, Uwen dienaar, welke in
U gehoopt en op U vertrouwen gesteld heeft.
Twee dagen nadien, werd het lijk van Frans
hemmens of liever van Hendrik Ruyter, van
de bergwoning naar de gemeente Geulle ter
kerk gedragen.
De pastoor van het nabijgelegen dorp Els-
ïoo officieerde; want de oude herder van
Geulle met Herman, Monica en Martha gin
gen aan het hoofd van een ontelharen lijk
stoet
Rust zacht in den schoot der aarde, gij
aas der wormen, murmelde de oude priester,
terwijl de grond op de doodkist met snerpend
gegons nederviel; uwe ziel is reeds bij baren
fctob opper, want: zalig is de man. welke rooed-
vol de wegen der boosheid verlaat en vol be-
1 trouwen tot God terugkeert.
VII.
Item, der koster sell sechs Wo
elen lang ein Brotli backen, wie ein
Stein, das Korsbrotli genennt, nnd
Jeden haushalt gibt ilim davor ein
Brotli. Er soil dies Broth werfen
nach die Vesper des zweiten Ge-
bürstagen Christi.
Art. 2 Boek Statuten van Geleen.
Er zijn ongeveer vijf jaren en een half
verloopen, na den dood van Hendrik Ruyter,
of liever van Frans temmens. Over een jaar,
heeft ook de deugdzame weduwe Lemmens
het tijdelijke leven tegen het eeuwige ver
wisseld. Stervende beval zij hare lievelingen,
Herman en Martha, aan den ouden dorpsher-
der. Zoo werd de leermeester en vriend des
vaders ook de beschermer en vriend der kin
dereu
Leeren wij derhalve dezen eerbiedwaardi-
gen man van nabij kennen: hij is een dier
wezens, welke aan 't menschdom tot eere
strekken. Wat meer is, op het tooneel dezer
geschiedenis speelt hij zekerlijk geen geringe
rol. Meer dan vijf jaar, zegden wij reeds, zijn
over het hoofd van den man gevlogen, sedert
hij den lijkstoet van de bergwoning naar de
kerk van Geulle volgde met Monica. Herman
en Martha. Zijne haren zijn wel van grijs wit
geworden, maar zijne geestvermogens heb
ben zoo weinig geleden van den alles vernie
lenden tijd, dat men met waarheid zeggen
mag: „Hoe-meer dit geraamte van zijne voet
stappen verliest, des te meer ook wint het
gemoed aan opgeruimdheid, aan ernst en aan
liefdadigheid".
Wanneer men de zilverkleurige haren in lan
ge, diehtbezette trossen langs het voorhoofd,
de slapen, tot schier op de schouders ziet af
vallen, als men den machtigen hoofdscho l *1
nog overal bezet ziet met haren, dan gist
men, en niet ten onrechte, dat deze man een
o leven geleid heeft en nooit de slaaf
zijner driften is geweest. Van het machtige
voorhoofd loopen ontelbare rimpels en ver
spreiden zich naar alle richtingen over het
ernstige gelaat. Deze rimpels als men ze wel
gadeslaat, zijn zoovele sprekende bewijzen,
dat hij zich niet, heeft vergenoegd met Gods
water over Gods akker te laten loopen.]) Maar
dat zorgen en kwellingen op het forsche ge
stel gewogen hebben. Zijne oogen staan nog
altoos even kalm in hunne kringen en geven
getuigenis van een buitengewone gemoeds
rust. Het vuur, dat zij, hij poozen, nog schie
ten, openbaart oenen voorbeeldeloozen ernst
1) Schilderachtige uitdrukking, welke aan
den Maaskant thuis behoort en beleekent: (le
man heeft zich vergenoegd met, alles te lo
ten gaan gelijk het kwam.
voor 's mans hoogen ouderdom! Beschouwt
en ontleed men dezen uitgezonderden grijs
aard in het geheele samenstel des lichaams
bouw en vooral in zijne werken, dan eerst
schijnt men een levend afbeeldsel voor oogen
te hebben van eenen aartsvader van het oude
Verbond, welke aks tolk en middelaar, tus
schen God en zijn uitverkoren volk, van tijd
tot tijd optrad.
Deze gissingen nemen vormen en leven
aan, als men eenige werken van den man
kenbaar maakt. Wanneer men in zijne wo
ning treedt, dan heerschen overal orde en
een soort van naakte zindelijkheid. Zes hou
ten stoelen zijn langs den muur geschaard,
een houten tafel beslaat in het midden def
kamer. In de schouw prijkt eene kachel op
drie pooten; het deksel houdt met behulp
van een ijzeren band te samen. Langs de mu
ren hangen veertien, oude prenten in zwarte
ramen; liet is de Kruisweg des Heilands.
Tusschen den uitsprong der schouw en den
j zijmuur rust een geschaafde plank op twee
nagels. Daar prijkt de boekverzameling van
den herder; zij bevat een Brevarium roma-
mim, een bijbel uit de Plantiinsche drukkerij,
het leven der Heiligen, het kauonioke recht,
i de theologies van Steyaert een Galniet, de
kerkelijke geschiedenis, de werken van den
H. Barnardus, den grooten Catechismus van
Mechelen, eenige Kerkvaders en meditatiën.
Zijn kleerkast bevat een soutaan voor de'
plechtige diensten. Zelden bezit hij meer dan)
-t
