Gr. Houtstr. 35, Haarlem
Groote keuze St, Nicolaas Cadeaux:
Wetmwaaiilig Allerlei.
STADSNIEUWS.
I
Nagekomen Kerkberichten
Lan
bij de Anegang.
TELEFOON 2385.
N.
BI
In den Schouwburg.
iê
Zooals Damesfascbjes, Brieftasschen, Sigarenkokers, Portemonaies enz. enz.
200 verschillende Artikelen, waarvoor ik keuslijsten ter inzage heb.
Alle artikelen van de goedkoopste tot de duurste soorten zijn echte Leder
waren en worden met garantie gelevei d; zijn tevens van I esbare prijzen voorzien.
Ruiling toegestaan. Zondags geopend. Z>E DE ETALAGE.
H
Ba'
'de Dordtenareu waarschijnlijk niet op ae eerste
plaats zullen komen, tenzij Haarlem en Sparta
gelijk spelen, of D. F. C. met zeer hooge score
van Quick wint.
H. V. V.Velocitas winnen de geel-zwarten
^el, terwijl ik in AjaxH B. S. de punten voor
de zwarte Hagenaars zou bestellen.
In het Oosten worden in de eerste klasse acht
punten verspeeld, waarvan de thuisclubs allen
^un deel wel zullen inrekenen, door te winnen
Van hunne gasten.
De reserve-elftallen van H. F. C en Haarlem
zullen beide wel een overwinning behalen, resp.
in Haarlem op Hercules II, en in de Rotte-
stail tegen de rood-witte Sparta-reserves.
E. D. O. speelt alweer op eigen grond, nu
tegen D. E. O., uit Amsterdam, waaraan de
èrood-zwarte Haarlemmers een zware partij zul
len hebben. Een gelijk spel is hier toch niet
ónmogelijk.
HENK.
TIET ROODE KRUIS IN HAARLEM EN
OMSTREKEN.
Men schrijft ons:
Dank zij de krachtige medewerking der
'Kennemer Padvinders, heeft de oproep van
het Comité voor Haarlem en Omstreken van
de Vereeniging „Het Nederl. Roode Kruis"
om steun voor de Nederlandsche Ambulan
ces naar den Balkan, een bevredigend re
sultaat gehad. Op de circulaires is tot lie
den toezegging gedaan tot een bedrag van
f 1851.35.
Onder de giften komen voor: 1 van f200;
7 van f 100; 1 van f 65; 3 van f'50; 9
van f 25; 1 van f 20; 1 van f 15; 14 van
f 10; 1 van f 7.50; 1 van f 6; 18 van f 5;
6 van f 3; 36 van f 2.50; 12 van f 2; 2
van f 1.50; 70 van f 1, 25 van f 0.50; 18
van f 0.25; 1 van f 0.15; 6 van f 0.10; 2
van f 0.05.
Eene gift van f 100 is gegeven in 't bij
zonder voor de Grieksche en eveneens een
gift van f 100 voor de Turksche ambulance.
Met de reeds beschikbaar gestelde f 600
uit de kas van het comité heeft Haarlem
dus thans f 2451.35 bijgedragen. Het be-
Siuur van het Haarlemschc comité brengt
gaarne zijn dank aan een ieder, de gehol
pen heeft den nood van den oorlog te le
nigen; eveneens aan de Padvinders, w'ier
ijver veel tot het resultaat heeft bijgedra
gen.
Waar gebleken is, dat niet alle circulai
rs zijn teruggehaald verzoekt het bestuur
•an het comité de achtergeblevene alsnog
e willen zenden aan den penningmeester
r. A. A. G. Land, Raamsingel 8; mocht
mand in 't geheel geen circulaire ontvan
gen hebben en alsnog bereid zijn eene 'bij
drage te schenken, dan wordt ook die gift
nog gaarne ingewacht.
HAARLEMSCHE NIJVERHEID.
Naar wij vernemen is de Koen's Gerardin
Sanitaire Muurverf voorgeschreven ter be
schildering van ruim 10.000 vierkante me
ter muurvlakten in het Vredespaleis.
Dc eerste zending verf is dezer dagen
'door de N. V. Handel Maatschappij van
'A. Resink alhier, die de eenige fabrikante
dezer verf is, afgeleverd.
MUSEUM VAN KUNSTNIJVERHEID.
In de rotonde van het Museum van Kunst-
mij verheid bevindt zich op hel oogenblik een
dentoonstelling van afbeeldingen van Neder
landsche gebouwen vanaf de middeleeuwen
tot en met de laatste Renaissance,
f Men krijgt hierdoor eene juiste voorstel
ling der bouwkundige werken, zooals die
werden uitgevoerd in Nederland en Noord-
Uolgië en men moet erkennen, dat het mo
numentale en artistieke karakter dezer ge
bouwen onze bewondering afdwingt.
De That-weefsels van het eiland Soemba
zullen vermoedelijk de volgende week wor-
d-m tentoongesteld.
Zondag is de toegang kosteloos.
TUBERCULOSEBESTRIJDING.
Wij ontvingen No. 2 van den derden jaar-
ping van „Strijd tegen de tuberculose",,
maandblad tot bevordering van de algemeene
kennis aangaande de tuberculose en hare be
strijding. Het nummer bevat een aantal zcér
belangwekkende artikelen en bijdragen,
waaruit blijkt, hoe ernstig de tuberculose,
maar van hoe grooten omvang ook de bestrij
ding is.
BADEN.
In het Douchebadhuis aan den Koud en-
horn zijn in de afgeloopen week 707 en in
dat op het Leidscheplein 1049 baden genomen.
Reeds geplaatst in een deel onzer vorige
oplage.
PERSONALIA.
Onder veel blijken van belangstelling her
dacht gisteren de heer J. van Breemen,
schilder aan de Centrale Werkplaats H. Ij.
S. M., den dag, waarop hij vóór 25 jaar bij
de maatschappij in dienst kwam.
GEMEENTERAAD.
De gemeenteraad vergadert a.s. Woensdag
den 27sten November ten half 2 in de Sta
tenzaal op het Prinsenhof.
GEMEENTEZAKEN.
Onbewoonbaarverklaring.
TI. en W. stellen voor perceel Romoleu-
jtraat 40, (noord, midden en zuid) onbe
woonbaar te verklaren.
Aanvaarding geschenk'.
B. en W. stellen voor onder dankbetui
ging te aanvaarden een schilderij, de ge
meente aangeboden door mevrouw F. Hij-
mans, geboren Cluijsenaer, te Brussel, voor
stellende het afbeeldsel van den Haarlem-
schen schilder Cornelis Engelsz. Verspronck'
den vader, van Joannes Yerspronck.
Onderwijs.
Ter benoeming tot onderwij zer aan 'de op
leidingsschool tot het Middelbaar en Hooger
Onderwijs worden aanbevolen de heeren: 1.
R. Visser, te Hillegom; 2. G. Odink, al
hier; en 3. J. Laterveer, te Leiden.
HET NIEUWE ADRESBOEK.
Het adresboek 19121913 voor Haarlem
is bij de uitgevers van der Wilk en Groe-
neveld alhier verschenen. De volgorde der
rubrieken is als gewoon, dat wil ook
zeggen handig en duidelijk; de uitvoering
is als altijd, dat is: uitnemend, zorgvul
dig en verzorgd. Aanbeveling is hier over
bodig en onnoodig. Men zou alleen wen-
schen kunnen hebben naar iets dat men
erin mist, b.v. naar een plattegrond van
de stad die eigenlijk bij een adresboek be
hoort, of aan schets-omtrekken van de kies-
en stemdistricten, wat gemakkelijk zou zijn.
Doch overigens: proefondervindelijk heeft
„het adresboek" bewezen dat het goed is,
en daar hebben we niets bij te voegen!
iWEER EEN BIOSCOPE.
iWij vernemen, dat omstreeks Kerstmis
in perceel 49 D aan den Schoterweg een
bioscope-theater zal worden gevestigd. Voor
de bewoners van 't Schoterkwartier zeker
geen onaangename tijding.
HET AMSTERDAMSCHE BOUILLON
SCHEEPJE.
In den singel aan de Houtbrug is heden
morgen het bekende bouillon-scheepje aan
gekomen, dat zeer langen tijd te Amster
dam heeft gelegen in de Keizersgracht bij
'de Leidschestraat, waar 'het iederen bezoe
ker van Amsterdam wel is opgevallen. Het
reclamescheepje zal eenigen tijd hier blijven
liggen.
RIJWIEL GESTOLEN.
Ten nadeele van den Heemsteedschen on
derwijzer E. A. J. is uit de vestibule van
het gebouw van den Protestantenbond aan
de Nieuwe Gracht een rijwiel gestolen, dat
daar tusschen 8 en 9 uur neergezet .was.
LOOS ALARM.
Een politie-agent vond gisterenavond de
deur van 't pakhuis, in gebruik bij den heer
A. V., in de Helmbrekersteeg open. In ver
band met de vele diefstallen in de laatste da
gen, werd aan inbraak gedacht, en de ge-
heele omgeving door politie afgezet. Er werd
echter niets gevonden, dat op inbrekers of
dieven wees.
VERDUISTERD.
De rijwielhandelaar A. Z. aan de Park
laan verhuurde op 22 Juni aan J. J. F. een
fiets a f 1.per week, F. is naar Duitsch-
land getrokken, doch bracht de fiets niet
terug, zoodat het karretje vermoedelijk wel
verduisterd is.
ER VAN DOOR.
J. K., broodbakker wonende aan de Brou
wersvaart, had gisteren zijn knecht uitgezon
den met een kar brood. Het brood had een
waarde van f 6.971/2. Tevens had de knecht
f 1.wisselgeld bij zich van zijn patroon.
De knecht kwam echter niet terug, en toen
men op onderzoek toog vond men de leege
broodkar op de Oost-Indische kade. De knecht
echter was er niet meer.
TEGEN DEN SLUITINGSDWANG.
Naar wij vernemen, is het Nationaal Comi
té tegen den sluitingsdwang gereorganiseerd.
Als voorzitter treedt op de heer G. de Vries
Gzn., van hier. Als secr. de heer J. Noor
deloos van hier. Tot adviseur van het comité
is gekozen de heer D. Manassen, journalist
te Amsterdam. Het comité besloot een krach
tige actie tegen den sluitingsdwang ter hand
te nemen en in verschillende plaatsen spre
kers te doen optreden.
Ned. Opera: Paljas en
Cavalleria.
Bijzonder nieuws is van 'deze opera-uit
voering niet te melden: het zijn en blij
ven de oude krachten die optreden, soms
met enkele nieuwe aangevuld, zooals we
nu met genoegen weer mej. Thoms als Lucia
begroet hebben. Inderdaad: met wat min
der conventioneele gebaren zal deze jonge
zangeres, die 'n zeer mooie stem heeft, zeer.
zeker, op het eerste plan komen I Gelukkig
is de tenorzanger, die als Dr. Marcel werd
aangeduid, van het program verdwenen. De
heer Morisson is èn als zanger èn als acteur
veel beter. Z'11 Canio was vooral zeer goed.
En Leoncavallo's schilderende muziek werd
door het orkest ditmaal eens extra-goed ge
speeld 1
DE TRAM WERKEN.
Gisterenavond negen uur werd aan liet
kruispunt HazepaterslaanDreef door een
ploeg werkvolk begonnen met het leggen der
kruisstukken van de Ceintuurbaan en de rails
der nieuwe electrische tram. Hedenmorgen
was alles gereed. De dienst van de Cein
tuurbaan werd met overstappen geregeld on
derhouden na tien uur. Er was des nachts
doorgewerkt.
VERLOF. -
Ingekomen is een verzoekschrift van W.
C. Dielemans, om verlof, tot het verkoopen
uitsluitend van alcoholvrijen drank voor ge
bruik ter plaatse van verkoop in den winkel
en de daarachter gelegen kamer, van het per
ceel aan den Kruisweg No. 85,
BRAND.
vT" SKb'
Gisterenmiddag tusschen 8. uur en half '4
ontstond er een begin, van brand in per
ceel Colensostraat no. 1, alwaar gevestigd
is de schilderswerkplaats van den heer S.
Door het stukslaan der ruiten werd de brand
met emmers water gebluscht. Eenige verf
potten en wat houtwerk waren verbrand. De
oorzaak is vermoedelijk hieraan gelegen,
dat van te voren iemand bezig was geweest
verfpotten uit te branden en iets smeu-
lends is achtergebleven,
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: H. Leising, Kleine
Houtstraat 34rood, een fluweel damestaschje
met inhoud; Gijsbertse, KL Houtstraat 26,
een damesspeld; G. van Haften, Leidsche-
vaart 52, een hond; R. van de Laaischot,
Oost-Indische kade 41, een kerkboekje; Mej.
E. Lucas, Roosveldstraat 50, een paar da
meshandschoenen; Komen, Grebberstraat 38,
eene redicule; H. de Jong, Zoetestraat 16,
een jongensdas; S. van Ketel, A. L'. Dy-
serinckstraat 82, een vrouwenzak m. 'inhoud.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: 20 November, z. van A. B.
M. VerbeekBeelen. 21 November, d. v.
A. Glazemaker—-Bosch. 22 November, z.
van G. Woudenbergvan Gelder. d. van
H. TimmersVerhagen. z. van M. A.
G. van Baekelv. Kleef.
Overleden: 20 November. C. E. v. 'd.
Ham— Beijerman. Dot»'' v Haeften, 92 j.
Ged. Oude Gracht.
HEEMSTEDE.
ZONDAG, 7 uur en half 9 stille H. II.
Missen, 10 uur Hoogmis.
Half 4 oefening ter eere van de H. Fa
milie; af deeling mannen, 6 uur Lof.
MAANDAG, Dinsdag en Woensdag uitrei
king der H. Communie, ook kwart voor 7 uur.
WOENSDAG, 's avonds half 8 Predikatie
tot opening van het 40-urengebed, dat Vrij
dag, Zaterdag en Zondag in deze parochie
gevierd wordt.
DONDERDAG, half 7 Predikatie; daarna
H. Mis; half 8 gezongen H. Mis ter eere
van het H. Sacrament, 's avonds 7 uur Lof
met Predikatie. Gelegenheid om te biech
ten tot 12 uur en van 4 uur tot het Lof.
VRIJDAG, half 7 Predikatie. Daarna de
H. Mis met uitstelling van het Allerheilig
ste en Generale Communie der jongens.
Den geheelen dag gelegenheid om te biech
ten, 's middags van 5 uur ook bij een twee
den Pater. 7 uur Lof met Predikatie.
ZATERDAG, half 7 Predikatie. Daarna PI.
Mis met uitstelling en Generale Communie
der meisjes. Den geheelen dag biechtgele
genheid. 7 uur Lof met Predikatie.
ZONDAG, 6 uur H. Mis met Predikatie.
Daarna uitreiking der H. Communie. Verder
als op Zondag, 's Avonds 7 uur plechtig Lof
tot sluiting van het 40-urengebed.
HOOFDDORP.
ZONDAG, 7 uur voor het Geestelijk en
tijdelijk welzijn der Parochie, 9 uur Cate
chismus, 10 uur Hoogmis voor Antonius
Goossens. 3 uur Vespers.
MAANDAG, kwart over 8 uur voor Mlr-
garetha Hackman-Bisschop.
DINSDAG, kwart voor 8 uur voor J0an 11 Cs
Henricus Stammeijer, kwart over 8 uur voor
Maria Anna Stamineijer-Buis.
WOENSDAG, kwart voor 8 uur voor de
overledene familie van Well, kwart over 8
uur voor Margaretha Beemsterboer-Oudejans.
DONDERDAG, kwart voor 8 uur voor Cor
nelis Beers en Anna Tol, kwart over 8 uur
voor Cornelia van Son-Stapel.
VRIJDAG, kwart voor 8 uur voor de over
ledene familie Bon, kwart over. 8 uur vodf
de Geloovige Zielen.
ZATERDAG, kwart voor 8 uur voor over
ledenen; kwart over 8 uur voor overledenen.
De gebeden worden verzocht voor.
Joannes JVTlhelmus de Beij,
Wilhelm ina Bakker,
die met de laatste H. H. Sacramenten der
Stervenden zijn voorzien en voor
Maria van Schoten—v. d. Linden
die in den Heer is overleden.
INVLOED TEGEN HET WEER OP DE
STERFTE.
In een met cijfers toegelicht artikeltje
over dit onderwerp in „De Voorzorg" komt
de heer G. L. Janssen tot de slotsom, dat een
koele zomer en een zachte winter blijkbaar
het gezondst zijn.
Een koelen zomer hebben we waarlijk wel
gehad. Van Januari tot April was het ech
ter vrij zacht weder dit jaar.
Als nu November en December niet te
koud zijn, dan wordt het een gunstig sterfte
jaar en kunnen we dus tevreden zijn.
Niet alleen de temperatuur heeft invloed
op de sterfte, maar ook de heerschende
windrichting, de regenval, de bewolking.
De schrijver van een werk door den heer
J. aangehaald, dr. A. G. Olland, komt tot de
volgende conclusie:
De invloed van het weer op het sterfte
cijfer is in de voornaamste factoren, die het
weer samenstellen, zichtbaar. Den grootsten
invloed oefent de temperatuur uit: op het
algemeen sterftecijfer vooral in den winter,
op het kindersterftecijfer vooral in den zo
mer, en wel in dien zin, dat lage tempera
turen des winters het algemeene, zoowel als
het kindetrsteftecijfer, doen rijzen, terwijl des
zomers hooge temperaturen op het algemee
ne sterftecijfer een ongunstigen invloed uit
oefenen, welke invloed evenwel teweegge
bracht wordt door het kindersterftecijfer, dat
9 pet. ongunstiger is hij warme dan hij koele
zomers.
De regenval blijkt van minderen invloed op
het sterftecijfer. Over het algemeen zijn dro
ge zomers, zoowel als droge winters, ongun
stig, terwijl natte zomers gunstig en natte
winters zonder merkbaren invloed zijn.
Op de kindersterfte werken natte zomers
iets ongunstiger dan droge zomers.
De windrichting is over het algemeen van
zeer duidelijken invloed op het sterftecijfer.
De noordelijke winden doen het sterftecijfer
zoowel in den winter als in den zomer en in
de lente, hooger worden, hetgeen niet alleen
voor de algemeene, maar eveneens voor de
kindersterfte geldt.
Ook de invloed, dien de bevolking uitoe
fent, is onmiskenbaar.
Zoowel des zomers als des winters geeft
geringe bewolking een hooger sterftecijfer
dan een abnormaal groote bewolking.
LUCHT OP FLESSCHEN!
Alexander Von Humboldt, de bekende ge
leerde, behoorde tot de geroutineerdste
smokkelaars.
In 1805 woonde hij te Parijs, waar hij
zich bezig hield met te onderzoeken, hoe
de atmosferische lucht samen te persen.
Daarvoor had hij een groot aantal glazen
buizen noodig.
Ze waren wel verkrijgbaar in Frankrijk,
maar de Duitsche huizen waren niet alleen
goedkooper, maar ook beter van kwaliteit.
Er moesten evenwel hooge inkomende rech
ten voor betaald wordon. De geleerde wist
er evenwel raad op.
Op zekeren dag en later meermalen kwa
men aan zijn adres groote zendingen Duit
sche lucht. Op de etiquetten was nog eens
in 't bijzonder vermeld, welke soort lucht
het was: stadslucht, berglucht, kamerlucht,
boschlucht enz. De lucht was nu in allerlei
van boven en aan den onderkant stevig
gekeurkte glazen buizen verpakt. De tol
beambten vonden deze verpakking heel on
schuldig en begrijpelijk. Het artikel „lucht"
stond evenwel niet op hun tarieven ver
meld, en dus moesten ze de „lucht", bene
vens de glazen buizen, zonder inkomende
rechten aan den geleerde afleveren, peze
evenwel lachte met zijn vriend Gay-Lussac
over het welslagen van de list.
ALS HET MAAR WAAR IS1
Professor Cady te Oxford verklaart, gé-
grond op langdurige studiën, dat de oude
Egyptenaren reeds in den tijd der Pharao's
niet alleen de electriciteit, maar ook het
electrisch licht kenden. .Hij tracht deze be
wering op 'de navolgende manier te bewij
zen. De graven der oude Egyptenaren, £ie
diep onder de aarde liggen, zijn met prach
tige beeldhouwwerken en met beschilderin
gen versierd, die zonder een goede belich
ting niet kunnen gemaakt zijn. Nu was het
nog mogelijk, dat een sterke fakkel-belich
ting den kunstenaar geholpen heeft. Echter
valt deze mogelijkheid weg, daar de kleuren daarmede wordt. Jp overvorwarming van de
van dien aard zijn, dat zij niet bij fakkel-'" 1 ~1"*'
licht kunnen ontstaan zijn. En vooral bij de
Egyptische lampen en fakkels was dit niet
mogelijk. Bovendien bemerkt men aan de
muren geen spoor van roet, dat toch zeker
bij den jarenlangen arbeid en het groot
aantal fakkels moest ontstaan zijn. Het is
dus mogelijk aan te nemen, dat de Egypte
naren electrisch licht kenden, wellicht niet
de voltlamp, echter toch een volkomen licht,
misschien uit onbekende krachtbronnen en
nog beter dan ons licht. In de Egyptische
graven zijn echter geen installaties, die
hierop wijzen, gevonden, oï men moet 'n rol
koperdraad, die onlangs in een graf ontdekt
werd, als bewijs aannemen.
Over het gebruik bij de Egyptenaren van
electriciteit als beweegkracht kan volgens
Cady geen twijfel bestaan. De bouw der
pyramiden en het op zulk een hoogte bren
gen van reuzensteenen kan niet alleen door
mensclielijke en dierlijke kracht geschied
zijn. Hiervoor komt alleen een kracht in
aanmerking, die gelijk staat met de electri
citeit.
f 3.50—. 4.50 op. Onlangs werden te Londen
niet minder dan 35000 kattenvellen verkocht.'
Maar de brave dakhaas kan toch op de bont-"1
markt niet concurreeren met den stalhaas,'
n.l. het konijn. Alleen Frankrijk, waar mas-i
sa's konijnen voor de slacht worden gefokt^
brengt jaarlijks verre boven de 75 millioen.
vellen van deze kleine knaagdieren in den
handel.
Een groote hoeveelheid hiervan dient vhor,
de hoeden- én handschoenfabricatie, een an-j
der gedeelte weder voor de imitatie van echt
bont. Duizenden vossevellen, iltissen en das
sen^ worden jaarlijks uit Duitschland, Oos
tenrijk en Frankrijk naar Rusland verzon
den, terwijl uit dit land daarentegen kost
baar bont wordt geëxporteerd.
Ook het water levert eenige zeer belang
rijke pelsdragers, waaronder de otter en dV
zeehond (seal) het eerst te noemen zijn. De.
zeeotter kwam vroeger vooral in den Noor
delijken Stillen Oceaan, vooral aan de Aleu-
ten en aan de westkust van Alaska voor.
Nog in 't begin dezer eeuw werden er in
die streken jaarlijks ca. 15.000 buitgemaakt,
maar tengevolge der meedoogenlooze jacht
vangt men er tegenwoordig ternauwernood
eenige honderden. Al deze vellen gaan naar
de Londensche markt, waarheen ook alle
andere landen hun productie aan bont zenden.
HOE MEN ZIJN WONING TEGEN HITTE
BESCHERMT.
Buitengewoon groote hitte heeft het vraag
stuk van den strijd tegen de warmte meer
dan ooit naar voren gebracht en de moder
ne hygiëne zint op middelen om het onge
rief te doen verdwijnen.
Hoe kan men zich midden in den zomen
in huis tegen groote hitte beschermen? De
ze vraag werd door den professor in de ge
zondheidsleer te Berlijn, C. Eliigge, beant
woord in een opstel in de „Deutsche .Re
vue".
Als oorzaak van een bijzonder hooge wo
ning-temperatuur verdient vooral een fac
tor de aandacht welke een belangrijke afwij
king in de tempeiatuur teweegbrengt: de
bestraling van de muren door de zon en de
door deze bestraling in de muren opgehoop
te hitte. Terwijl men zich door jalouzieën,
markiezen, enz. tegen het binnenvallen van
de zonnestralen beschutten kan, worden door
de massieve deelen der huiswanden, speciaal
door de muren zonder vensters, groote, lang-
nawerkende en moeilijk te voorkomen warm-
te-reservoirs geschapen. De wanden werken
dan als geweldige steenovens. De mate van
verhitting hangt af van de windstreken; het
ergst is het bij wanden op het Oosten en
Westen, terwijl de Zuidelijke wanden door de
schuinvallende stralen minder verhit wor
den. Dunne wanden (revolutiebouw-wanden)
worden sterker verhit, doch verliezen hun
warmte spoediger; massieve muren hebben
wel een lage temperatuur, doch sparen de
warmte zeer lang op. Door deze warmte-
reservoirs der muren krijgt de woning een
temperatuur, welke in hoogte en tijdsverhou
ding in belangrijke mate afwijkt van de tem
peratuur buiten en welke met name in hooge
verdiepingen en bij ongunstige woningver
houdingen veel hooger is dan de temperatuur
in de buitenlucht.
Bij het noemen van maatregelen tegen dit
hoogst ongunstig verschijnsel wordt gewoon
lijk sterk de nadruk gelegd op „luchten"
wat ook het eenvoudigste middel is. Maar
V
DE
Men r!
Isb.: D-
ipnieuw
lenorgar
en eindf
oonsrere
Hierbij
evinden
ran we*
loor de
tersonees
ferhoogi
De fat
ran zelf
Jrnstige
De he
nisaties
gadering
king zu
Zaterdag
Ven.
Uit Ei
Brabant.
"De af
troonsbc
trouwba»
cessies
In de
welke
den gec
De F
seniginj
gericht
sidie vi
Op d
bouw, 1
komen,
bevordfc
lijk sul
dragen
vinciak
kunnen,
bond
verleen
Faill
kleerm
Y
Rotters
C
Waters
F
lemans
Geëi
uitdeel
Dijk,
Eerste
Nijme;
te Nij
DE SLACHTOFFERS DER BONTMODE.
Aan de „Manufacturier" is het volgende
gruwelijk stukje ontleend:
Om te voldoen aan de eischen der bont
mode moeten jaarlijks millioenen en nog eens
millioenen pelsdieren uit alle streken van
den geheelen aardbol hun leven laten, zoo
dat, wanneer daaraan geen paal en perk
wordt gesteld, de dag niet verre meer is,
waarop de fraaie, kostbare pelsdragers, die
in gevangenschap niet geteeld kunnen wor
den, geheel en al zullen zijn uitgeroeid. Met
uitzondering van Zweden, Noorwegen en Rus
land levert Europa geen kostbaar bontwerk,
doch daarentegenover des te meer katten
en konijnenvellen. Men behoeft volstrekt niet
te glimlachen over deze productie, want afge
scheiden nogof het modewaarde heeft, is
een mooi katervel niet te versmaden, daar
het wat zachtheid en warmte betreft, voor
't duurste vossenvel niet behoeft onder te
doen. Evenals bij martels en vossen zijn er
ook in de kattenfamilie vele soorten, die op
de pelterijenmarkt zeer verschillend van
waarde worden geacht te zijn. Onze inheem-
sche kat met haar glanzend zwarte vel b.v.
wordt goed betaald; vele vellen brengen
woning niet zooveel bereikt. Slechts zoolang
groote hoeveelheden koele lucht de kamer
binnenstroomen, wordt de warmte-uitstraling
van het lichaam verlicht. In de perioden van
hitte op den dag is echter de buitenlucht
zoo warm, dat het binnenstroomen in een
een kamer de temperatuur daar weinig ver
andert.
Kunstmatig luchten, bijv. door electrisch
gedreven ventilators, zou veel beter kun
nen werken, vooral wanneer de toegevoerde
lucht nog door koud water of door koude
zandoplossing afgekoeld wordt; maar dit is
zeer duur. Ook eenvoudige koelovens, waar
door koud leidingwater stroomt, richten wei
nig uit, en groote „koude-centralen", zooals
zij in verscheidene Amerikaansche steden zijn
ingericht, zijn ook veel te kostbaar. Andere
goedkoopere koelmiddelen, als watersproei-
ing en ijssmelten, werken niet practisch en
doeltreffend en zijn voor kleine woningen
niet te gebruiken.
Het eenige middel, dat „probatum est" te
gen de hitte van den middenzomertijd be
staat, is veranderingen in den bouw der hui
zen. Daarin zijn eenvoudige voorzorgsmaat
regelen door te voeren met weinig kosten,
bijv. de vervanging van keukenkachels door
gastoestellen, isoleering van de keuken door
een ommanteling, waarin lucht circuleert,
welke de warmte verdrijft; eindelijk het ver
mijden van woningen, direct onder het dak.
Daardoor wordt echter tegen de warmte-uit
straling der muren nog weinig gedaan. Er
moeten, meer dan tot nu toe, voormuren ge
maakt worden, die uit hout, netvlechtwerk
of matten, het eenvoudigst echter uit klim
planten, bestaan kunnen, en een buitengewoon
goede beschutting tegen de warmte bieden.
De meest radicale wering van de hitte
wordt echter door een veel ingrijpender wo
ningverandering teweeggebracht, 11I. door den
bouw van kleine één of twee verdiepingen
hooge huizen, voor de onbemiddelde klasse,
in den vorm van arbeiderskoloniën, tuinste
den e.a. Het zal zeker nog lang duren eer
die woninghervormingen algemeen doorge
voerd zijn, en toch is de hitte een groot ge
vaar, in het bijzonder voor zuigelingen. War
me zomers eischen in Berlijn alleen 2000,
in de andere groote steden van Duitschland
te zamen meer dan 10,000 zuigelingenlevens
op boven het getal, in koele zomers bereikt
I
L. HOLZHAUS
H.B. Het nieuwe BJHSYSTEEM hetwelk in Amerika zulk een grooten opgang maakt, is ook in mijn magazijn
ingeuoerd en schijnt uitstekend te oeuallen; derhalue beueel ik dit ten zeerste aan.
Vr.
graf is
A n
meter
(tuten
lischc
Age
Dt
Bed
82.
Bak
Bou
Vi
Boe
Boe
Boe
g<
Boe
di
Die
15
Boe
w
Kcl
Kei
B
Die
I)ie
Sell
h
Die
t<
Hu
Dit
s
Kb
Sel
v
Hu
Di<
Sm
Bo
Ri
r
Ki
Dii
