DAGBLAD voor NOORD- on ZUID-HOLLAND, Advertentiën voor Zaterdagavond. Voor de Roomsehe vrouw. Kinderhuisvest 29-31-33, Haarlem EERSTE BLAD. STADSNIEUWS. N.V. HET HAA3LEMSGHE ASSURANTIE EN COMMiSmANIIM. Vrijdag 22 november 1912 37ste Jaargang No. 7990 Bureaux van Redactie en Administratie Intercommunaal Telefoonnummer 1426. IF ït nummer twee bladen. bestaat uit Ce tioomsche Vrouwenbeweging. Een proefballonnetje? Haariemsche Alledagjes No. 727. Wij verzoeken ten drins^enste, advertentiën voor het nummer onzer courant van Zaterdag in ieder geval HEDEN ons te doen toe komen, teneinde goede en geregelde afwerking te verzekeren. Leg uw advertentie GEREED ep tat onze vertegen- woordigers ze heden kunnen meenemen. Van advertentien die Zaterdag laat in den morgen inkomen, wordt de plaatsing NIET gewaarborgd. De Administratie. Muziek. ABONNEMENTSPRIJS: Per a maanden voor Haarlem 71.35 Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gem) - 1.35 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80 Afzonderlijke nummers 0.03 PRIJS DER ADVERTENTIëN: Van 16 regels GO cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 et. Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct per regel. Bnitonl 20 ct. Dienstaanbiedingen 25 ct. (6 regels), driemaal voor 50 ct contant). GULDEN bij levenslange onge schiktheid tot werken. Alle betalende ahonné's op dit blad, die is. bet bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voort GULDEN bij 9 ï~fï GULDEN bij 9 GULDEN bij 400 GULDEN bij overlijden. 300 verlies van een hand of voet. 150 verlies van één oog. 100 verlies van één duim. 60 SULDEN bij verlies van één wijsvinger. *- 15 GULDEN bij verlies van één anderen vinger. De nitkeerlng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „Hollandsebe Algemeene Verzekeringsbank" te Schiedam. HET GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD Van deze week bevat de volgende PLATEN: Don Canalejas. Een honderdja rige te Rotterdam. Kijkjes van en om den Balkon-oorlog (7). In een roeiboot over zee. De Koningin van Bulgarije als verpleegster. Storm op onze rivieren. Een gouden huwe lijksfeest te Vuglit. J- B. Devilé. Het liefde- Werk van den Catechismus te Rotterdam. Een nieuw beeld der H. Familie. De Waal haven te Rotterdam geopend. De eerste post auto in Nederland. Eerste steenlegging in Arnhem. (5214-jarig huwelijksfeest. W. van Hasz. Een zeldzaam jubileum. TEKST: De oorlog. Gravin Bertha (very.) Een grens-incident. Allerlei. Voor onze Jon gens en Meisjes. AGENDA. 23 November. Gebouw St. Bavo R. K. Volksbond 8 uur Hulpspaarbank (Schcterkwartier). Half 9 Spaarkas St. Nicolaas (Winterpro visie). Half 9 Spaarbank. Inschrijving Coöperatieve Bakkerij. Bibliotheek. Schouwburg De Krooii 8 uur Wiener Operetten ensemble: Hoheit Tanzt Walzer. Schouwburg J a n s w eg 8 uur N.V. Het Roterdamseh Tooneelgozolachap: De Domkop. Het Blauwe Kruis 8—9 uur Con sultatie bureau voor drankzuchtigen. Bioscope theater Groote Markt OO rat o 1 lin gen Bioscoop „Modern" Bartcljoris- straat Voorstellingen. I e y 1 e r s Museum Tentoonstelling van moderne aquarellen. Toen verleden week mevrouw Scbook Haver, een der militante „vrije vrouwen" begraven werd, was de ongeloovige wereld biet de groote trom erbij tegenwoordig. „Do Maas node" wees er dezer dagen nog op, toen bij dit grai' de gruwelijke grofheid Werd gedebiteerd, dat deze overledene be hoorde tot diegenen die „in dezen tijd waar in zoo ontzaglijk veel voor bet lichaam is te doen, niet zoo egoïstisch zijn om nog te denken aan een zieleheill" Dat zijn onze huidige feministen. Spot of godslastering, ontkenning van het hoogere, grof materialisme, dat zijn hun Wapens en idealen. Tegenover deze macht (want een macht Wordt het) moeten de Katholieke vrouwen die de beteekenis van onzen tijd begrijpen, bun weer-macht stellen. En dat, in een katholieke vrouwenbewe ging! Waarom we dat nog eei;s zeggen? Omdat in dit nummer onze medewerkster in de rubriek „Voor de Roomsehe vrouw" weder aan liet woord is, en omdat wij haar bijdragen, die geregeld eens per week in onze courant op dezelfde plaals zullen ver schijnen, ten sterkste aan onze katholieke vrouwen aanbevelen, om wille der zaak die hier op het spel staat en die zooals uit het bovenstaande weer eens frappant blijkt, toch belangrijk genoeg isl Wij hebben dezer dagen een berichtje op genomen waarin gemeld werd dat in het District Katwijk pbgingen werden in het werk gesteld om tegen den ai'tredenden Christ.-Hist-candidaat een R. K. te stellen. „De Residentiebode" noemde dat bericht dat ook in andere couranten werd opgenomen, een proefballon. En acht dat bevestigd door de tijding dat één der genoemde R. K. candidaten absoluut niets van de historie weet. Wij hebben intusschen toch goede redenen om aan te nemen, dat het bericht méér is dan een „proefballon". Er zijn al besprekin gen gehouden, en onder het Roomsehe kie zerscorps is een drang naar een R. K. can- didaat, een drang die zich telkens scher per afteekent. Daarom is het goed, deze zaak niet en bagatelle te behandelen. Want anders zou men komen te staan voor verrassingen. Wij geven dan ook aan diegenen in het district Katwijk, die zich met dezen zaak bezig houden, den ernstigen raad, niet op eigen houtje te gaan handelen of propageeren. Hier alweer is het een zaak van alge meene discipline. Mocht de coalitie met de Christelijk-Histo- rischen uiteenvallen (wat wij niet hopen) dan is het volkomen gerechtvaardigd van de R. K. in Katwijk dat zij met een R. K. komen, en wij zullen onder de eersten zijn om dezeu te steunen. Doch zoolang de coalitie staat, is algemeene discipline noodig, en mag o. i. niet zonder de meest-ernstige redenen, en óók niet zon der ernstige beraadslagingen gevoerd te heb ben met de leiders der katholieke partij, een beslissing van zóó hoog belang genomen wor den ais door sommige katholieken iii dit dis- strict wordt voorbereid. TRICHINOSE. In Zandvoort hebben zich dezer dagen, zoo als wij meldden, gevallen voorgedaan van trichineziekte door het gebruik van vleesch van trichineuse varkens. Wat dit voor een ziekte is en waaraan men ze kan herkennen, deelen wij hier even in het kort mede. Het betreft de zoogenaamde spiertrichi- nen in de varkens. Dat zijn kleine beestjes van nog geen millimeter grootte, die inge kapseld zitten in de spieren der kuorpotteu. Hoe zij in de varkens komen, is nog niet uitgemaakt. Sommigen meenen dat de var kens ze in het lichaam krijgen door het eten van ratten; anderen zeggen dat de ratten ze krijgen door het gebruik van de uitwerpse len der varkens. Door het eten van niet terdege gekookt var'kensvleesch stelt de mensch dezen diertjes den weg open naar zijn eigen maag. Daar lost het kapsel, waarin de trichinen gewik keld zijn in de spieren van het varken, zich op, en de trichinen, vrij gewovden, gaan aan den kuier in het mensehelijk lichaam. In een paar dagen zijn de wijfjes daar twee tot drie millimeter groot geworden en de mannetjes één tot anderhalve millimeter. Na 6 of 7 da gen is één wijfje in staat om in korten tijd wel een duizendtal andere wormpjes voort te brengen. De jonge embryonen bewegen zich vrij en komen vanuit de maag in de dunne darm, breken zich baan door den darmwand en zelfs het buikvlies, of worden met het bloed door het lichaam vervoerd en komen, gedra gen door de lymphen, in de spieren. De tri chinen hebben een bepaalde voorkeur voor het middenrif, voor de ademhalingsspieren, de spieren van hals en voorhoofd. Daar kap selen zij zich weder in de spieren en kunnen daar tientallen vanj jaren blijven. Wij vroegen aan efm medicus, dien wij over deze zaak spraken, [welke de verschijnselen der ziekte zijn. Allereerst, antworirdde on3 de geneesheer, doen zich maag- en darmstoornissen voor, brakingen en riiarrHee. Men voelt zich ellen dig, beeft pijn in de spieren en hoofdpijn. Ook gaat dit dikwijls gepaard niet dikke voe ten en gezwollen oogleden. Bepaald gevaar lijk is de ziekte niet te noemen, mits men er hrtijd., een dokter bijhaalt. In één derde van de gevallen ongeveer is de ziekte tloo- delijk. Het meest, afdoende middel tegen de ziekte is en dit moeten wij onzen Jezers aanbe velen het vleesch voor het gebruik flink te koken. Doet men dit niet en is er nog rauw vleeseh of kan men nog bloed uit het vleesch druk ken. dan is men niet zeker geen triehinen op bezoek in de maag te krijgen. Reden om nu geer tarkensvleesch te eten is er dus, al leen om de trichinen, niet, mits men de noo- dige voorzorgsmaatregelen in acht neemt. Bovendien word' sinds den dag dat de ziekte zich in Zardvoort voordeed, van elk geslacht varken een monster vleesch ter keu ring gezonden naar het Haarlenische abat toir. wan nien gemakkelijk de aanwezigheid va t de schadelijke wormpjes kan onderken nen onder de microscoop. Hieruit volgt dus ook, dat men zich in Haarlem zelf, waar al Imt vleeseh gekeurd wordt, niet ongerust be hoeft te maken. Zona's onze lezers kuunen weten, heeft de minister van landbouw deze week voor den kring Zandvoort een verbod uitgevaardigd van uitvoer van varkens. PERSONALIA. Geslaagd te Amsterdam voor het examen vrije- en orde-oefeningen de dames J. A. Vester en N. W. Sloof van Haarlem; J. O. C. Kremer, IJmuiden en M. A. de Lau were, te Velseroord. Door den Minister van Justitie is met ingang van 1 Januari tot concierge-bode bij de Rechtbank te Alkmaar benoemd de heer J. G. D. Emmerig, alhier. De heer de Boer van hier is gekozen tot lid van het hoofdbestuur van de Neder- landsche Melkhygiënisehe Vereeniging. DERDE STEENMAN-SÉANCE. Percy Grainger De man, die Woens lagavond den pianist Carl Friedberg een krans toewierp, stond nu zelf voor ons: een heel andere verschij ning, met Friedberg in geen enkel opzicht overeenkomend 1 De pianiso Grainger is een virtuoos, maar een machtig, een he roïsch virtuoos: een, die de klavierspeeL- kunst kent om 't pianistische, een echte Liszt-navolger, een absolutist. Wat vooral in het spel van Grainger doet bewonderen, is zijn schitterende heldhaftigheid. Hoort hem de vioolsonate van Grieg begeleiden', een kostelijke weelde van klankenschoon heid! Er is zooveel levensblijheid, zooveel stralende zonnigheid in zijn spel altijd maar uitingen van zijn vreugdevol tempe rament. Het is dan ook altijd Grainger die op den voorgrond s.aat... Debussy bedoelt in zijn Refleis dans l'eau bepaald heel wat anders, en Cliopin met zijn as-dur-Wais al evenzoo, maar Grainger onderwerpt ze aan zijn pianistische natuur, en wie 't ook is, klankschittering wordt het in zijn handen, en Grainger zal spreken zijn heroïsche vir- tuosentaail De ware Grainger sprak niet uit de Brahmssonate (F moll) maar wel, en geheel en al, uit de Engelsche muziek; ten eerste een compositie van hem zelf: „Mock Morris" in Engelschen volkstoon virtuoselijlc gecomponeerd, dan een stuk van Cyril Scott „Sphinx" en ten slotte een piano-be werking van een orkeststuk van Stanford: „Reel". Dit alles was echte, schitterend- pianistische kunst, verblindende klanken- massa's vol schoonheid. Ook Bralims, de somber-romantische, willen zijn virtuo- Directie E. BRANTJES. Damstraat 27. Tel. 898 Verzekering van schepen, motorbooten ei pleziervaartuigen. senhanden verslinden, en diens karakter moet wijken voor het stralende optimisme, het overweldigende van zijn spel. Zóó is Grainger, de levenslustig-heldhaftige, de vir tuoos! Op buitengewoon enthousiaste wijze werd de pianist toegejuicht, en reeds voor do pauze werd hij tot een toegift als gedwon gen. Grainger is er ook de man wel naar, óm warm dweepende vereerders te hebben, een in zich-zelf gekeerde dichter als Friedberg wordt lichter voorbijgezien. De concertgever, de heer Joh. Steenman, deed zijn technisch en muzikaal correct vi oolspel bewonderen allereerst in de mooie c-moll Sonate (op. 45) van Edvard Grieg, en vooral zijn buitengewóón-technische ont wikkeling in „La Folia" een stuk van Cor relli-Léonard, hetwelk door mej. E. van Eden op zéér te waardeeren wijze werd begeleid. We zijn den heer Steenman voor deze derde séance weer bijzonder dankbaar, het was inderdaad een zeer belangrijke avond I H. F. A. HAARLEM'S ZANGGENOT. De liedertafel Haarlem's Zanggonot, onder leiding van den heer N. H. Andriessen, heeft gisteravond in de Vereeniging een concert gegeven, waarbij men zich de medewerking had verzekerd van mevr. Anna Ris-Roll, pia no, en do heeren W. de Sterke, viool cn S. R. Klatte, violoncel, allen uit Amsterdam. Het koor zong ten eerste met veel warmte en toewijding een nieuw frisch werk van den directeur, toonde later zijn krachten in Super. Flumina Babylonis van Ferd. Ililler, en ver- ii. De vrouw in haar huis. Bij eene actie uitgaande van de vrouw !óoet er allereerst op worden gelet, dat een Vrouwenbeweging eene heel bijzondere is "0 geheel verschilt van de sociale bewegin gen, die in den loop en door den drang der ■-Üden ontstonden. Dit komt doordat de vrou- b'on een plaats van groote beteekenis in ''et leven innemen, en zij haar invloed doen Solden elk voor zich in eigen omgeving, ■haar meer nog door de groote algemeene ^tie, die de vrouwen, oindat zij vrouw zijn, °ver het leven uitspreiden. Hierom ook is eene beweging der vrou wen van zoo ingrijpenden aard. De vrouw ?Peelt in alles een rol, zij doet zich alles kennen, oefent direct en meer nog ^jdirect, om niet te zeggen altijd, een in goed uit op het leven, waaraan groote ge- ,°lgen ten goede of ten kwade zijn ver bonden. En deze invloed der vrouwen is an een zoo buitengewonen aard, dat niets daarmee kan worden vergeleken, omdat het jfouwelijk denken en het vrouwelijk voe- °n vooral, de gelieele vrouwelijke natuur, P zich. zelf staat, in aard en wezen. En -ijd zullen zij zich ten kwade richten, anneer met ruwe hand of nevenbedoelin- ®n de vrouwelijke aangeboren goede ga- o op zijwegen worden gebracht. Wij v doelen hier, dat der vrouw, juist omdat zij OtnvT '8' Se'ege"heid moet worden geboden har0 natuurlijke gaven van geest en ep ^'e..zorgza;im, practisah, fijngevoelig •p hie ielijdend zijn, aan den dag te leggen n omt ze te ontwikkelen. Dit geldt 'its voor de vrouw in haar huis de plaats, die voor haar de hoogste natuurlijke roeping is, en in eerste instan tie de plaats, waar zij hare roeping tot in het hoogste kan vervullen, omdat zij daar het geheele leyen in haar hand houdt. De vrouw en haar werk worden daar het minst gekend en het minst naar waarde openlijk gehuldigd; en toch is de vrouw, zooals zij daar in stilte en oogenschijnlijk slechts voor een kleine omgeving arbeidt, een macht, zooals bijna nergens anders wordt aangetroffen. Dat dit voor de vrouw in het algemeen geldt, is duidelijk, maar iedere Katholiek weet nog veel meer, dat de Roomsehe vrouw hier een werk heeft te verrichten, waarvan de verantwoordelijkheid nog on eindig veel grooter wordt. De Roomsehe vrouw bezit naast de vrouwelijke gaven van geest en hart nog die, welke haar door den godslienst gegeven zijn. Met de begin selen van dien godsdienst moet zij de na tuurlijke vrouwelijke gaven veredelen en verfijnen. Dit klinkt wellicht eenigszins groot van opzet, en toch is het zoo heel natuurlijk en ook in zoo ruime mate door te voeren, omdat de toepassing niet bestaat in het stellen van groote daden, maar in de ui ting bij tal van kleinigheden, die het leven maken. De vrouw behoeft niet, wil zij een goede practische huisvrouw zijn, die liet komende leven leiden zal, geleerde verhandelingen te geven of zich niet sprankeling van geest aan het hoofd van haar gezin te p'iaalsea. Dit zou eene zeer beperkte actie zijn en boven dien een actie, welke weinig resultaat zou kunnen leveren. De toepassing der vrouwe lijke eigenschappen kan geschieden door el ke vrouw, jong of rijk, oud of arm. Het komt er slechts op aan, dat zij in hare vrouwelijke bezigheden zoo onbekrom pen en zoo ruimschoots mogelijk vrouw weet te zijn. De bijzondere verhoudingen der vrouw hopen we langzamerhand te kunnen ont wikkelen. Hier zij, in verband met het boven staande, een begin gemaakt met de meest algemeene verhouding, omdat deze in den me si broeden kring den iuvSocd der vrouw op liet sociale leven in zich sluit: de vrouw in hadr huis, dus in liet huisgezin in 't algemeen. De vrouw is naar aangewezen om haar hu.siiouding te lei ien. Wat is eene huishou ding? Een huishouding is cone kleine maat schappij en de samenvatting der honder den en duizenden huisgezinnen vormen de maal schappij. Zooals liet huisgezin is, wij wezen daar ree .s o;>, zoo zal ook de maat schappij gevormd zijn. De vrouw heelt hare huishouding te lei den en als zij dit goed doet en dit ern stig opvat, dan nee.mt zij reeds deel aan een vrouwenbeweging. Dit deelnemen daaraan krijgt echter eerst dan beteekenis, wanneer zij zich bewust er op toelegt om die leiding zoo volkomen mogelijk te doen zijn I en niet omdat zij nu eenmaal als getrouw de vrouw voor een huishouding heeft te zorgen. Wij bedoelen hier a's vanzelf sprekend niet die vrouwen, die uo zorg voor haar huishouding aan anderen overlaten. Over hare verhoudingen zal ter gelegener tijd nog een woord kunnen worden gesproken, omdat die verhoudingen op zich zelf we derom van zoo groote sociale beteekenis zijn, waaraan misschien maar zelden wordt gedacht, doch welke niettemin op zulke uit stekende wijze kunnen productief worden gemaakt. De getrouwde vrouw uit den middenstand (en deze zoo ruim mogelijk genomen) wordt hier in het bijzonder bedoeld, daar zoowei de arbeidersvrouw als de vrouw uit den hoo- geren stand stof te over tot speciale be spreking nog zuilen opleveren. Wanneer zulk een vrouw haar taak als huisvrouw goed opvat ten opzichte van het sociale leven, dan heeft zij in het oog te houden, dat, al werkt zij ook aan niets anders dan aan het geregeld verloop van het gezinsleven, aan orde en netheid, dit reeds van verre strekking is. Zij zwaait den scep ter over haar klein gebied, haar daden moe ten maken, dat de leden uit haar gezin zich j daarbuiten kunnen presenteeren. Dit bestaat jniet hierin, dat aan zekere voorwaarden van conventie of welvoeglijkheid wordt vol daan en naar buiten met phrasen van koude beleefdheid of vec'sprakigheid wordt ge werkt. Dit is wel één der punten, die de vrouw dient te behartigen, maar zij moet het zijn, die deze, in het leven onmisbare conventioneele opvattingen, moet weten te bezielen. Dit zal alleen d i e vrouw kunnen, die zich rekenschap heeft gegeven van haar taak, toen zij een huishouding ging opbou wen. Zij, die b.v. het huwelijk inging, om dat dit haar een zekere gemakkelijkheid zou bezorgen, of haar een onbezorgde toe komst waarborgde, zal slechts zelden het diepere van hare roeping ais huisvrouw be grijpen. Zij zal eeu huishouding hebben, maar er naast staan, wanneer het erop aan komt hare vrouwelijke eigenschappen door te voeren. Naar builen zal zij representee- ren: uitblinken en laten uitblinken door toi letten, kou en ongevoelig zal dit echter wezei s, en juist daardoor het tegendeel be werkend van de sociale roeping der vrouw in het gezin. Wij wezen er hierboven op, dat ontwikke ling» noodig is en wel op de eerste plaats die ontwikkeling, welke de vrouw practisch denken doet, haar kijk geeft op liet leven en zijne verhoudingen en wat er door wordt gevraagd. Zij moet zich op de hoogte stel len van wat buiten in bet leven gebeurt, en dit op de meest alledaagsche dingen van hare omgeving toepassen. Wat eeu on derwerp van bespreking is in Roomsehe Pers en ïn de sociale toestanden moet haar evengoed interesseeren als de vraag hoe zij hare huishouding op het voordeeligst drijven kan of hoe zij de huishoudelijke bezigheden het meest doelmatig kan inrichten! Deze onderdeekn toch zijn slechts de voor waarden, die aanwezig moeten zijn om erop voort te kunnen bouwen, en zij zijn daar om zeer zeker van overgroot belang. Maar daarnaast moeten de vrouwelijke eigenschap pen dienstbaar worden gemaakt aan tal van andere dingen. Een verstandige vrouw zal bijv. niet volstaan met door haar man in de gelegenheid te worden gesteld, om van tijd tot tijd, buiten de huishoudelijke be slommeringen om, een verzetje te kunnen ge nieten. Noch door zich altijd maar bezig te houden met de nieuwste mode-chic, die haar ten slotte verleidt om wufte mannequins te imiteeren met al de gevolgen, die meestal aan zulk een levenswijze verbonden zijn. Dag aan dag moet de vrouw meeleven met hetgeen den man bezighoudt. Met haar fij nen aanleg van teergevoeligheid zal zij met hem mee weten te leven en de middelen vinden, die den man met moed doen voort gaan om met haar het leven in de maat schappij op te bouwen, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor anderen. Dat dit alles eerst een grooter en dieper beteekenis krijgt, wanneer de vrouw als moeder daad» werkelijk meehelpt aan de vorming der. maalsohappij, voor zichzelf, haar man en de kinderen, i3 overduidelijk. In een vo gend artikel hopen wij hieraan een goed deel t.c wöden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1912 | | pagina 1