üitums Hl OEA ARIKEI.
ttUITEhLAftU.
BIKft ONLAND.
Ingezonden l^ededeel ngsB.
Zij bezitten de jeygri, maar
de gezondheid ontbreekt haar
37ö merken
671
188
72
16
9
1
5
1
1
1
4
merk f
merken
merk f
merk f
merk f
merken
bill liZiC.-iT.
Oprichting van een rt K. Mi denstands
vereeniging,
4 merken
5 merken
met f 0.25 per 1000.
f 0.50
f 0.75
f 1--
f 1-25
f 1.50
1.75 per 1000.
f 2.per 1000.
2.50 per 1000.
0.45 per 1000.
0.60 per 1000.
f 0.60 per 1000.
f 0.65 per 1000.
f 0.30 per 1000.
Temps wel op waarheid berusten, doch voor- woning van de vergadering tot oprichting
Thans was het de taak der gecombineerde
hoofdbesturen om met de overige bij het
verbond aangesloten vereenigingen van Fa
brikanten eene overeenkomst te treffen.
't Eleek echter, toen alle vereenigingen
hunne voorstellen hadden ingezonden na een
of meer gehouden conferenties, dat alle in
gekomen voorstellen voor de werklieden-or
ganisaties onaanneembaar waren. Na rijp be
laad besloot men in overleg met de werk
lieden, werkzaam bij de georganiseerde fabr.
ui botterdam, Dordrecht en Gorinehem, op
genoemde plaatsen, eene staking aan te kon
digen op Faferdig 11 Januari 1913, zoo al
thans de veroeT'~:i'">n :",f 1 1 k-m
vóur dien tijd zulke voorstellen te doen, welke
billijkerwijze, mede gelet op het verkregene
en toegezegde te Amsterdam, konden wor
den aanvaard.
Dat deze staking noode aangekondigd
moest, worden en zoo noodig uitgevoerd' vond
zijn aanleiding ook hierin dat daar waar
algemeen werd toegezegd in de richting van
liet gemeenschap-program te werken, dit al
lerminst kon gezegd worden van de loonrege
lingen aangeboden door de fabr. in de drie
voornoemde plaatsen.
De H.H. stelden in R. voor een regeling,
waarin ls hoogste minima zou betaald wor
den een lxm, wat op enkele fabr. in R. al
hoogér werd beta::li en op de vraag of de
H.H. genegen waren een bepaling op te ne
men, waar bij de mogel 'kheid voor verla
ging van de thans hoogere onmogel jk was,
geantwoord daar niet aan te willen voldoen.
Al.ioo was het ook in Dordrecht; ook daar
zijn de bestaande loonen hoojer dan vervat
in de aangeboden loonregeling en wat Go-
ri> I e -o't. ook daar bestond het ver
moeden, dat loonsverlaging niet was' buiten
gesloten.
En nu volgde daarop de bekende brief van
het Dag. bestuur der Ned. Patroons-orga
nisatie met het bevel opheffing der staking,
anders over de geheele linie uitsluiting.
Men kan niet zeggen, zei spreker, dat
door de H.H. Fabrikanten geen ijver aan
den dag wordt gelegd. Er is immers een tijd
geweest, dat men zich algemeen bezig
hield met de vraag, wat toch wel redelijker
wijze het loon zou moeten zijn van een mid
delmatig sigarenmaker, sorteerder enz.
Het middel om het in program om te zet
ten in de practijk was spoedig gevonden.
Een redel':ke verhooging van het product
meende 'men, was het aangewezen middel.
Dat alles van een leien dakje gaan zou
stelden wij ons niet voor, want de ervaring
van vele jaren had geleerd, dat dit niet
geschieden zou.
Maar de beloofde toenadering der patroons
gaf eenige hoop, dat wanneer de moeielijk-
heden werden overwonnen men niet stuiten
zou op onwil.
Thans zijn wij echter tot de erkenning
gekomen, dat een lange reeks van teleur
stellingen tot op dit oogenblik het resul-
is van al dien arbeid als wij het resul
taat in Amsterdam verkregen ter zijde
laten.
Er wordt van de werklieden door de pa
troons iets gevergd, dat niet gebracht kan
worden. Door het hetgeen wordt aangebo
den aan te nemen zou onmogelijk zijn.
Een ieder is het bijna er over eens, dat
de werklieden in het sigarenbedrijf, gunstige
uitzonderingen daargelaten, den minst be
taalden arbeid verrichten. j
De aangeboden loonregeling was een uit- i
daging tot den strijd.
De redenen waarom de organisaties der
werklieden daar niet op ingingen was een
voudig dat, op de conferentie, gehouden door
de h!h. fabrikanten uit Den Bosch en om
streken aangenomen was, dat de arbitrage
zou loopen over het gemeenschappelijk pro
gram. Maar toen de afgevaardigden der werk
lieden ter vergadering kwamen hadden de
ll.H. verkeerd ge ïandeld, en vastgesteld dat
de arbitrage moest gaan over de voorstellen
hunnerzijds. Daar de zaak nu zoo stond, be
grijpt men immers wel dat er toch aanleiding
was om daar niet op in te gaan, evenwel
zal ook de afloop dezer actie, gevoerd in
het zuiden bewijzen, dat het moreele recht
is aan de zijde der werklieden.
De H.H. fabrikanten wilien thans trach
ten met een slag, heel deze actie den kop
in te drukken, vragen niet meer wat recht
en billijk is, maar alleen wat in bun be
lang is. En daar het hun voorkomt, dat de
daden der werklieden organisaties noch de
belangen van het verbond, noch die van
de aangesloten vereenigingen dienen daar
om dreigt men met de knoet en dan zullen
de werklieden organisaties wel aflaten van
hun pogen om door partieele stakingen hun
ne eischen ingewilligd te krijgen, zoo hoopt
men.
Na deze uiteenzetting van de actie, wer
den eenige huishoudelijke aangelegenheden
geregeld en deed het comité verslag van
zijn werkzaamheden. Medegedeeld werd dat
gisterenmorgen het aantal posten 12 had
bedragen, doch dat dit aantal om den
arbeid te verlichten tot acht was terugge
bracht. Zoo mogelijk zal ook des nachts
gepost worden.
De regeering in FRANKRIJK sehijnt
grootsche plannen te hebbc ten opzichte van
de uitbreiding van het I
De „Terups" weet tei mede te dee-
len, dat binnenkort een niet zal aange
vraagd worden van bijna 600 millioen francs
voor de versterking der legerkrachten.
De regeering is overtuigd van de noodza
kelijkheid om de effectieve legersterkte te
vermeerderen en de uiterste pogingen in het
werk te stellen om die plannen doorgevoerd
te krijgen.
Briand zeide, dat deze berichten van de
barig zijn, omdat een definitieve beslissing
nog niet genomen is.
De Temps wist zelfs mede te deelen, dat de
regeering met betrekking tot bet geheele le-
gerprogram de vertrouwenskwestie zou stel
len. Ook werd gezegd, dat de minister van
Oorlog voor 'de wederinstelling van den drie
jarigen dienstplicht is.
Het is wel opmerkenswaard, hoe men bijna
overal ijverig werkt aan de legeruitbreiding.
Vrees voor groote gevolgen van den Bal
kan oorlog voor Europa is er wel niet meer.
Maar toch
Nu juist al dié legerversterkingen!
In al 'die bedrijvigheid zou het afscheid
van president Fallières bijna geheel op den
achtergrond geraken.
Hij is druk aan het afscheid ne
men en ontving gisteren bet corps diploma
tique. Bij monde van den Engelschen gezant
werd gewezen op de goede verstandhouding,
die steeds bestaan heeft.
Wat den oorlog op den BALKAN betreft,
heeft Hakki Pacba gezegd, dat Turkije het
behoud van Adrianopel en de Aegeïsche
eilanden blijft eischen bij de vredesonder
handelingen. Naar ziine meening ziin op de
zen grondslag wel een overeenkomst te vin
den ziin, omdat de stemming der mogendhe
den niet ongunstig is.
We hopen van harte, dat deze Turksche
staatsman gelijk zal hebben; 't zou voor Tur
kije een uitkomst zijn, al wil hij dit nu iuist
niet erkennen.
Brand te Konstantinopel.
De wijk, grenzende aan de moskee Aja
-Sofia, is door brand vernield.
Te vier uur woedde het vuur nog voort.
Meer dan honderd huizen en winkels zijn
verwoest.
DE A.S. TWEEDE KAMERVERKIEZIN
GEN.
AMERSFOORT. Het centraal vrijzinnig
verkiezingscomité in het district Amersfoort
heeft mr. W. H. de Beaufort thans definitief
eandidaat gesteld.
BIDDEN VOOR DE VERKIEZINGEN.
De Tijd verneemt, dat door Z. D. H. Mgr.
J. H. Drehmans, voor de priesters van het
Bisdom een aparte oratie in de H. Mis is
voorgeschreven voor het welslagen der ver
kiezingen in Juni a.s.
DE DEFENSIE-COMMISSIE.
De Haagsche correspondent van de „Stan
daard" schrijft:
Naar ik verneem, is de arbeid van de de
fensie-commissie beëindigd en is de commis
sie tot een eenstemmig voorstel gekomen.
Met bet redigeeren van het eindrapport zal
nog wel de maand Februari gemoeid zijn.
O
Branden. Gisteren is de boerderij van
J. Vader, bij Oudesluis (N.-H.) door het om
vallen van een petroleumlamp geheel afge
brand. Het vee werd gered.
Zondagavond is het huis van de wed.
Bar ink, caféhoudster en landbouwster te
Glane bii Enschedé, tot den grond toe afge
brand. Het vee werd gered en de inboedel
gedeeltelijk. Verzekering dekt de schade.
In den storin. Gistermiddag ongeveer half
één woei van het klipperschip „Onderne
ming", schipper J. Spoelstra, van Amster
dam, benoorden Enkhuizen tijdens harden
wind met jachtsneeuw bet grootzeil aan flar
den, waarbij de vrouw over boord sloeg. De
schipper kon haar echter nog redden, zegt
het Hbld. Onmiddellijk zeilde EH 104, schip
per de Boer, ter hulp, waarop het vaartuig
door de overgesprongen vissehers in de ha
ven gebracht werd. Het schip is met steen
kolen geladen.
Wij wenden ons tot U, bloedarme, bleeke
jonge meisjes, die door een slechte gezond
heid ondermijnd wordt. Ziet eens wat de
Pink Pillen gedaan hebben. voor iemand, die
eenige dagen geleden nog was als gij. Wel-
eener R.K. Middenstandsorganisatie voor Be
verwijk en Omstreken. Een bevredigende en
bemoedigende opkomst dus, te meer waar
het overgroote deel der aanwezigen tot den
middenstand behoorde.
De vergadering, die o.a. ook werd bijge
woond door de Eerw. heeren Geestelijken
van Beverwijk en eenige bestuursleden van
andere afdeelingen der Hanze, werd geleid
door den WelEerw. heer Looyaard als Pre
sident van het Voorloopig Comité, die na
den christelijken groet den talrijk opgeko-
menen een hartelijk welkom toeriep.
Beverwijk, aldus Z.Eerw., is lang achter
gebleven met zijn middenstandsvereeniging,
doch de talrijke opkomst van dezen avond
geeft hem goeden moed, dat ook de Bever
wij ksche middenstanders iets voor het so
ciale leven voelen, dat zij zullen medewer
ken om een stap verder te komen naar de
oplossing der sociale kwestie. Met een kort
woord werden hierna de beide sprekers,
de Weleerw. heer Hoosemans van Eeijen-
oord en den heer Verbeek van Rotterdam,
Algemeen President van den R.K. Midden
standsbond in dit Bisdom, "ingeleid, waarna
spreker nog dank bracht aan het Voor
loopig Comilé voor zija bemoeiingen en aan
de Propagandaclub Mgr. Dr. Scliaepman, die
de bezorging der uitnoodigings-circulaires op
zich had genomen. Ook bracht de Voorzit
ter een woord van dank aan de beide spre
kers en hoopte, dat het zaad, dat zij dezen
avond zouden strooien, diep wortel zou
schieten, opdat ook Beverwijk weldra op
zijn Kath. Middenstandsvereeniging trotsch
zou kunnen gaan. (Applaus).
De heer Verbeek, hierna het woord
verkrijgende, had op zich genomen de vraag
te beantwoorden: Waarom een middenstands
vereeniging?
v' Spreker begon met zijn groote tevreden
heid te betuigen over de schitterende op
komst, die nergens zoo groot was als in
Beverwijk en al komt Beverwijk dan ook
wat laat, toch dui'ft spr. juist om de groote
opkomst verwachten, dat een zeer groot
aantal leden zal toetreden, zoodat hier een
krachtige Hanze-afdee'.iag zal gevormd wor
den, waardoor de kroon zal gezet worden
op het werk in geheel Noord-Holland.
Overgaande tot zijn eigenlijke onderwerp,
vreest spreker, dat door velen misschien de
noodzakelijkheid van een middenstandsver
eeniging niet wordt ingezien. En toch die
noodzakelijkheid kan niet geloochend wor
den en zij, die tot nog toe niet waren
aangesloten, beseffen niet, welke enorme
schade zij zich zelf hebben veroorzaakt.
Er dreigen voor den middenstand groote
gevaren, die van twee zijden aankomen en
den middenstand trachten dood te drukken.
Van boven af drukt het groot kapitaal, van
onder af de arbeidersorganisatie den mid
denstand, en beide komen meer en meer
opdringen om te trachten den middenstand
uit te schakelen uit de samenleving.
Om zich tegen dezen drang te verzetten,
is organisatie gebiedend noodzakelijk. De
druk van het groot kapitaal vertoont zich
in den vorm van warenhuizen en bazars,
inrichtingen die worden gedreven door ka
pitaal-krachtige maatschappijen en die een
wezenlijk gevaar vormen voor den midden
stand, een gevaar, dat zich misschien in
Beverwijk wel niet zoo voordoet, maar dat
in groote plaatsen, waar dergelijke inrichtin
gen wel voorkomen wel degelijk gevoeld
wordt. En die groote plaatsen zijn van uit
Beverwijk gemakkelijk te bereikenI Om
dit gevaar te voorkomen is een krachtige
middenstandsorganisatie noo:lig die het koo
pend publiek ook in hun eigen belang ont
wikkelt, want door het verdwijnen van den
middenstand lijdt ook het publiek.
Een andere vorm van den druk van het
groot-kapitaal zijn de filialen, waaronder er
vele zijn, die niets anders zijn dan winkels
van den fabrikant, die er geheel baas in
blijft en zijn personeel er in zet.
Ook hekelt spr. het toegeven van ca-
deaux in sommige winlce's, waar men soms
meer toekrijgt dan men besteedt. Als spre
kend voorbeeld haalt spr. aan, hoe in Rot
terdam in een winkel de kooper van een
pond boter kans heeft een geheel ameuble
ment toe te krijgenl De prijs van dit ameu
blement moet echter toch betaald worden,
zij het niet door den gelukkigen winner,
dan toch door het overige pub iek, dat in
dien bazar zijn inkoopen doet...
Niets anders is dit evenwel dan een listige
poging, om de koopers van den midden
nu, men wenscht haar heden geluk, omdat iiö
zij er zoo goed uitziet. Gelooft gij niet dat i ^ruTaf Te* trekken" en ze te krijgen naar
de Pink Pillen in staat zón hetzelfde voor jjg kazars en fi'ialen van het groot-kapitaal.
TT te doen? Denkt er aan, dat de Pink Pillen
goed zijn voor alle gestellen en dat de Pink
Pillen die gij bij uwen drogist koopt, vol
maakt gelijk zijn aan die, welke door Me
vrouw D. Wouters gekocht zijn en die de
dochter van deze dame zoo goed genezen
hebben.
Mevrouw D. Wouters, geboren te Clerum,
wonende te Middelburg, Noordweg No. 12, j
schreef ons: i
„Mijn dochter Dora was door een ernstige
En al telt Beverwijk zulke_ inrichtingen ook
niet, toch is de mogelijkheid verre van bui
tengesloten, dat ze er niet zullen komen.
En daarom is het de taak van den mi Iden-
stand om te wijzen op de gevaren, die èn
den middenstand èn het koopend pub iek
bedreigen.
Van den anderen kant dringen zich de
arbeidersorganisaties meer en meer naar vo-
Spr. is de laatste, die arbeidersorga-
i nisatie en coöperatie zal afkeuren, maar
wel verzet hij zich tegen coöperaties, die
bloedarmoede aangetast en zij dankt hare
genezing aan de Pink Pillen. De middelen wei verzet. 11oiw,,.!.- ;o).
die zij te voren beproefd had, konden haar W0IJ |'v„ der or^an^a D maar
toestand niet verbeteren. Mijn dochter leed z0^en onder de leien der ^ansa i. maar
aan voortdurende hoofdpünen, verteerde °°k onder de c.ientele van den middenstand,
hare spijzen slecht, werd door maagpijnen 1 Om nog met te spreken van co^per^ we
gekweld en zelfs af en toe door brakingen: I bakkerijen, kruidenier^.vmke.s enz., wijst
Mijn dochter was zwak. De behandeling met I spr. zelfs op een arbeidersorganisatie, waar-
„o PA vcrhnnrlonl
de Pink Pillen heeft haar de gezondheid
weergegeven
Indien de Pink Pillen een onovertroffen
middel tegen bloedarmoede zijn, komt dit
doordat zij de kracht hebben het bloed te
doen herleven, doordat zij het kwaad aan den
oorsprong bestrijden door de samenstelling
van het bloed te verbeteren en liet verarmde
bloed in een rijk en zuiver bloed om te vor
men. En, „het bloed is het leven".
Z»J z m vckrigSaar A 1.75 rer doo* rn a fS per
doo7rn bij het G»n<TaM-Deró' d r Pink Pi len, ven
Pfeher'sen 22, huis te Amster am- voor H-iarlrm en Om
streken bij d* firma's I. I. '«pointer d-oote Houtstraat
147a. W. A. Schouten, riroai't te Lmse. En verder bij ver
schillende Apothekers en Drogisten,
BEVERWIJK.
(Van onzen bijzonderen verslaggever).
Honderd en vijftig personen waren gister
avond in Hotel „de Zon" aanwezig ter bij-
aan een café-billard i3 verbonden!
Indien dit liier nog niet zoo is, vraagt spr.
zal het dan nog lang duren, eer deze coö
peraties ook hier hun intrede doen?
De middenstand moet zorgen, dat hij zich
organiseert, en daardoor tegenover de ar-
beiderscojpe: a ie de middenstandscooperat e
plaatsen. Door samenwerking vermag
men veel en daarom moeter in de midden
standsvereeniging vakvereenigingen worden
opgericht, die coöperatief de grondstoffen
inkoopen, waardoor aan het pub i k de voor-
deelen kunnen geboden worden, die het
meent te vinden b'.j de arbeidersco iperatiei
En dan heeft men de organisatie noodig
voor eigen ontwikkeling. Hoe treurig ziet
bij vele middenstanders de boekhouding er
niet uitl De boekhouding met het krijtje
aan de balk is uit de mode, maar spr.
weet bij ondervinding, dat de boekhouding
dikwijls zeer veel te wenschen overlaat,
zoodat men soms niet weet, of men een
boekhouding of een paar stukken scheur
papier onder de oogen krijgt. Wat doet
nu de middenstandsvereeniging om "hierin
verbetering te brengen? Zij richt op alle
plaatsen, waar een afdeeling bestaat, boek-
houdcursussen op, die zeer drux aoor oud
en jong bezocht worden.
Doch dit is niet alles! Hoe staat het,
vraagt spr., met uw handelskennis en han
delsrelaties?
Zijn er niet velen, die de hulp van een
goeden kennis noodig hebben om een een-
voudigen brief te schrijven? De vak- en
warenkennis hebben de meesten niet onder
de knie. De Middenstandsorganisatie is daar
echter, om dit alles haar leden bij te bren
gen. Ja, organisatie is noodig ter eigen ont
wikkeling!
En wanneer een wet of een verordening
van den Gemeenteraad wordt aanhangig ge
maakt, waar is dan de organisatie, die met
motieven komt, die wijziging of verwer
ping wenschelijk maken?
Door een praatje aan de deur of in het
café is daar aan niets te doen, dat moet
geschieden door de organisatie die een
adres indient, om die wet niet in het leven
te roepen. En hoe nauw is de Middenstand
niet b:j de wetgeving van den laatsten tijd
betrokken! Spr. noemt hier slechts: Ar
beidswet, Arbeidscontract, invaliditeitswet,
bakkerswet enz. En telkens meer moet de
middenstander met de wetten rekening hou
den.
De sociale cursus hier door den Weleerw.
heer Looyaard gegeven kan spr. niet ge
noeg aanbevelen, maar hij wijst daarbij ook
op de debatingssocieteiten in de Midden-
standsvereenigingen, waarvan de leiding
moeilijk is en die dikwijls in den beginne
wel op een revolutie gelijken, maar waarin
langzamerhand orde komt en verschillende
actueele onderwerpen grondig kunnen wor
den besproken.
De Regeering, die den middenstand gaar
ne wil steunen, heeft veel gedaan om die
organisaties met raad en daad ter zijde
te staan, b.v. door het oprichten van een
Bureau tot onderzoek van handelswaren, dat
gratis adviezen geeft en door het gratis
verstrekken van eventueel noodige voor
lichting. Middenstandsorganisatie is dus
dringend noodig en waar zoovele plaatsen
als Alkmaar en Hoorn reeds hun eerste
lustrum vierden, daar is de verwondering
verklaarbaar, dat Beverwijk tot nog toe
achterbleef 1
Toch ook hier moet er een komen, want
alle middenstanders van Beverwijk hebben
zich zelf op onverantwoordelijke wijze be
nadeeld.
Daarom had spr. de brief van den Wel
eerw. heer Looyaard verheugd, waarin hem
werd gemeld, dat de eerste stappen tot op
richting waren gedaan.
Nu zullen sommigen misschien bezwaar
hebben tegen de f 2.50 of f 3 contributie,
doch wat krijgen ze er voor terug? Tien
maal zooveel, doordat z'ijook deelnemen
aan de instellingen door de Hanze opge
richt, n.l. het Incasso- en Informatiebureau
de Ziekteverzekering, die de rampen door
langdurige ziekte veroorzaakt tracht te le
nigen; de credistbank, die tijdens haar be
staan ruim 10 millioen heeft omgezet en
waaraan de leden een niet te groot bedrag
zonder borgen en een grooter bedrag met
borgen kunnen opnemen tegen een klein
percentage; de glasverzekering, die aan hare
leden enorme voordeeien biedt; de Hanze,
het bondsorgaan, dat den leden iedere week
gratis wordt gezonden en voorlichting geeft
omtrent verschillende zaken. Dit alles deed
de organisatie voor haar leden, terwijl een
Brandassurantie en een Fonds tot uitkee-
ring bij overlijden bij voldoende deelname
zullen worden opgericht, een deelname, die
voor het laatste fonds zoo goed als ver
zekerd is.
Tegenover al deze enorme voorcleelen,
staat de verplichting tot betaling eener con
tributie van nog geen cent per dag!
Doch ook de afdeelingen kunnen voor de
leden voordeeien afwerpen, maar dan moet
er gewerkt worden, veel en zwaar.
Andere bezwaren, die zich voordoen wer
den door spr. onder de oogen gezien, als
het niet weg kunnen uit de zaak, den te
genstand en het zure gezicht van de vrouw,
bezwaren, die gegrond zijn, maar overwon
nen moeten en kunnen worden. De verga
deringen moeten trouw bezocht worden en
het Bestuur, dat het vertrouwen der leden
moet hebben, mag niet door leege stoelen
en banken ontmoedigd worden. Door aan
sluiting bij de grootste organisatie zal men
de gevaren bezweren, die den middenstand
bedreigen. Men wordt lid van een Roomsche
organisatie en werkt daardoor ook mee aan
het tijdelijk welzijn van hen die de orga
nisatie een overbodige weelde achten en die
haar toch ook zoo noodig hebben. A i 1 e
middenstanders hebben mede te werken aan
de oplossing van het micldenstanrlsvraag-
stuk en door het vormen van een breeden,
krachtigen middenstand, die te zamen op
trekkend, tracht te behalen het goede, dat
voor den middenstand te behalen is.
Deze practische redevoering werd met een
dankbaar applaus beloond en de Weleerw.
heer Looyaard hoopte, dat de dank der
vergadering zou blijken uit een groot aan
tal leden der Kath. Middenstandsvereeniging
te Beverwijk.
Na de hierop volgende pauze beantwoord
de de Weleerw. beer Hoosemans de
vraag: Waarom vereenigd op Kath. grond
slag?"
Spr. wijst op het overtuigend woord van
den heer Verbeek en de vele stoffelijke
voordeeien, die volgens dien spreker aan
de middenstandsorganisatie zijn verbonden.
Doch bij al die voordeeien is er een dat
zwaarder weegt, dan alle anderen en dan
ook den doorslag geeft en dat ons toch nog
verplicht tot Kath. organisatie, al vielen
alle andere voordeeien weg. De organisatie
van den middenstand toch- is van groot
godsdienstig en zedelijk belang.
En hier neemt spr. al dadelijk stelling
tegen de dikwijls zoo „hoog geroemde" neu
traliteit, die onder allerlei voorwendsels
wordt goedgepraat of verontschuldigd. Maar
wat men ook moge aanvoeren ter verdedi
ging: wij hebben hier het uitdrukkelijke
verlangen der geestelijke overheid, dat de
Katholieken zich vereenigen in Kath. orga-
nisa ies.
Leo .1111 heeft daartoe aangemaand in
zijn Encycliek „Rerum Novarum" en Pius
X heeft die aanmaning herhaald. Doch de
Pausen geven alleen de groote lijnen aan,
maar laten aan de Bisschoppen over of
zij zich slechts gedeeltelijk dan wel geheel
aan den afgebakenden weg kunnen houden.
Wat zeggen nu de Bisschoppen van Ne
derland, wat zegt vooral Mgr. Callier?
In 1906 sprak nu wijlen Mr. Regout op
den Deli'tschen Katholiekendag over mid
denstandsorganisatie. Gevolg van deze rede
was de oprichting van de „Hanze". Op dien
Katholiekendag sprak Mgr. Callier den
wensch naar een middenstandsvereeniging
uit en noemde haar in één adem met de
patronaten, die op Katholieken grondslag
staan, waaruit blijkt, dat Mgr. ook wilde
een Katholieke Mi idenstandsorganisatie.
Doch een doorslaand en allen twijfel weg
nemend bewijs van liet vei^augen naar Kath.
vereenigingen heeft het NederJandsek Epis
copaat gegeven iu Zijn communique van 1906,
waarin uitdrukkelijk werd verklaard, dat de
Katholieken zich moesten vereen igeu en ver
eenigd houden in Katholieke organisaties,
omdat alléén daarin de Katholieke beginse
len tot liun volle recht komen, en samenwer
king met andere vereenigingen noch onmo
gelijk gemaakt, noch bemoeilijkt werd.
Nu is sinds dien wel gezegd: dit geldt al
leen voor arbeiders en in een debat met eeD
sociaal-democraat werd spr. gevraagd, waar
om de arbeiders zieli moesten aansluiten bij
Kath. vereenigingen, terwijl de patroon, de
middenstander, zich kon aansluiten bij neu
trale organisatie!
Deze laatste dwaling verwondert spr. niet,
waar „Het Volk" haar het eerst in omloop
bracht, doch in het Kath. Soc, Weekblad
toonde Mr. Aalberse duidelijk aan, dat aan
de bedoeling der Bisschoppen niet kon wor
den getwijfeld.
Er wordt gesproken van DE onderhoorige
katholieken, dus óók van de kath. midden
standers.
Dat de arbeiders echter veel beter gehoor
geven aan dit woord, kan hun niet anders
dan tot eere strekken! Later is gezegd: het
communiqué is verouderd en niet meer van
kracht, doch in 1912 verklaarde ons Episco
paat, dat het nóg van toepassing was ook
voor dezen tijd.
Oin dus te voldoen aan het verlangen en
den wensch der Bisschoppen, moeten wij ons
organisceren op Katholieken grondslag. En
waarom?
De Bisschoppen geven hun gronden aan.
Het samengaan met deze organisaties wordt
niet onmogelijk gemaakt of bemoeilijkt, zoo
dat voor sommige belangen de besturen in
overleg kunnen treden met elkaar, maar
vooral omdat de kath. beginselen alleen tot
hun volle recht kuunen komen in katholieke
vereenigingen.
Het gaat er toch om, om nit onze samen
leving te verbannen den liberalen geest, die
sinds een paar eeuwen de wereld heeft ver
giftigd. Het liberalisme als politieke partij is
bijna aan bloedarmoede bezweken en in den
kost gedaan bij tante Liberale Unie en oom
Vrijzinnig-democraat, doch lang zal het niet
duren, of bet zal aan de roode kool" moeten
en dan is het te vreezen, dat het spoedig ge
daan zal zijn, wantde ingewanden zijn
te zwak. (Gelach).
Doch de grondstellingen van hét libera
lisme leven nog steeds voort, vooral op bet
gebied van den handel. Het liberale stelsel,:
geïmporteerd uit Engeland, vond in Frankrijk
een gunstigen bodem en verhief als hoogste
wet het egoïsme, het eigenbelang. Een mooi
woord voor een leelijke zaak.
Daar het toch zeker wel meer gebeurd zal
Een gezag, dat paal en perk stelde aan de
neigingen en driften van den inensch, werd
ontkend. Het gezag der Kerk had reeds te
veel geleden door bet Protestantisme en de
„wijsgeeren" vielen de H. Schrift aan, die
juist nog goed genoeg was om te dienen als
een verzameling sprookjes. Doch niet overal
kon het liberalisme zoo driest optreden. Met
zoete lievigheid moest o.a. ook in ons land
geleerd worden, dat godsdienst te verheven
was om hem ook in eere te houden in den
handel. Treurig is het, maar waar, dat onze
Roomsche voorvaderen zich door dit liberale
gedoe hebben laten bedriegen en de liberale
ideeën ook ingang vonden bij de Roomschen.
En dat ze er nog lang niet zijn, bewijst spre
ker met een voorbeeld van iemand, die uit
stekend Katholiek was, lid van verschillen
de, o.a. ook liefdadige vereenigingen, Rome
en Lourdes bezocht, maar die toch van mee-
nig was, dat hij als katholiek juist in een
neutrale vereeniging thuis hoorde. Zoo zijn
er velen!
Door het liberale stelsel is de maatschappij
ontwricht; aan den eenen kant ophooping
van het kapitaal, aan den anderen kant el
lende, bittere armoede; de liberale vrijheid
bleek niets meer dan een stuk papier, op
handelsterrein was vraag en aanbod hoofd
zaak. De tegenwoordige toestanden zijn te
wijten aan het doorwerken der liberale be
ginselen, waartegenover wij moeten plaat
sen het katholiek beginsel, dat voorschrijft
eerst zijn zaligheid te bewerken, maar ook
voor de stoffelijke belangen te zorgen, want
om geestelijke belangen te behartigen, is een
ze.kere mate van voorspoed noodig.
Wij hebben rekening te houden met de
rechten onzer medemenschen en ons af te
vragen of wij door onze handelingen mis
schien niet te kort doen aan de rechten van
derden of de welvaart in bet algemeen! Het
solidariteitsbeginsel der Katholieke Kerk
moet weer opleven in de hoofden en harten
der merschen. Dit beginsel is dóór en dóór
Roomsch en kan door geen enkele Christe
lijke partij zoo op den voorgrond worden ge
steld.
Evenals de lijdende, strijdende en zegepra
lende Kerk één geheel vormen, die elkaar
steunen en helpen, zoo ook is de maatschap
pij één geheel, waarin wij hebben te leven
voor elkaar. Als voorbeeld haalt spr. hier
aan de liturgische beweging, die niet iedet
voor zich doet bidden, maar allen samen
brengt om één H. Offer.
Willen wij echter deze saamhoorigheids-
idee de maatschappij indragen, dan moeten
wij er zélf van overtuigd zijn, en dan kan
door de samenwerking in Katholieke veree
nigingen het liberale stelsel verdrongen wor
den. Het middenstandsvraagstuk is er dus
een van groot godsdienst.ig-zedeli.ik belang,
daarom moet ook het handelsleven evenals
alles weer hernieuwd worden in Christus, en
aan den dienst van Christus dienstbaar ge
maakt.
Sommigen vragen echter: Ben ik dat ver
plicht?
Volmondig antwoordt spr. hierop bevesti
gend, om de hoogste belangen die op het
spel staan. Een inzender in „De Tijd" vroeg
zelfs: „Welke zonde doe ik, als ik niet mee
werk? Ik doe toch geen kwaad?
Zeker, zegt spr., maar we zijn niet op aar
de, daarenboven, om enkel en alleen géén
zonde te doen, maar om het goede te beoefe
nen en verzuim van het goede te doen is tocli
