DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Voor de Hoomsciie vrouw, STADSNIEUWS. BUITENLAND. ICimfephisisvesi 29-31-13, Haarlem EER2ÏE HL&ii. 19 V. HtT HAAilUdlSöih m M ilii EN COMSMAfnOÜR. VR1JDAQ 21 FEBRUARI 1913 37ste Jaargang Ne. 8069 Bureaus van Redactie en Administratie Intercommunaal Telefoonnummer 1438. GULDEN ba f GULDEN bg 4 GULDEN bg lilt nummer bestaat uit twee bladen. HE< Een merkwaardig getuigenis. Vergissing. Haarlsimche Alleriagjes No. 801. OVËUZiCHT. Korte Berichten.. A nONNEMENTSPBIJSi fer mnanflaü voor Haarlem ƒ1.35 Voor de plaatsen, waar een acrent Is jrevestlcd (kom der gem.) - 1.35 Voor de overiire plaatsen in Nederland franco per post 1.80 Afzonderlijke nummers 0.03 PRIJS DER ADVEKTKNTIöNi Van 1petris 60 ee.nt (contant 5® cent). Iedere regef meer 10 et. Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et. per regel Ruitonl 21» et Dienstaanbiedingen ct (6 reeds), driemaal voor 50 cL contant). ssoo GULDEN bö levenslange ori ge* #ehikt.lie'd tot werken. Alle betalende abonné's op dit blad, die In Eef bezit eener verzekeringspolis z3n, *3n volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor» verlies van H llfilii verlies van 490 GULDEN bg overlpden. 300 verlies van een 150 61 band of voet, 119 W één oog. één dnim. De nlfkeerïng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de MaatscbappQ „HoIIandscb'e 'Algemeens Verzekeringsbank* te Schiedam, SULDEN bg verlies van één wiisvingee. 15 GUT.DEN bg verlies van één andoren vinger. "WW-'^U ••rr/ixjwrïSssEiï-arvr* HET GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD van deze week bevat de volgende PLATEN: Verloving van Prinses Victoria van Pruisen. Hakki-pasja. Kijkjes uit Bron beek (2). Groote brand te Stamboel. Nieuwe school te Liinmen. J. M. J. Kerstens. t Kijk jes van den Balkan-oorlog (4). Het St. Ag- nes-patronaat te Seheveningen (2). Hassan- Riza. Kijkjes uit den Taunus (3). Mej. P. Middendorp. Het echtpaar Colijn te Hoofd dorp. Scheeve torens te Bologna. Hulpkerk te Seheveningen. Zestig jaren organist. J. C. v. d. Kleyn. Gouden echtpaar te Hedel. Geboortehuis van Min. Colijn. TEKST: Het vijftigjarig feest van Bron beek. Haar roeping (vervolg). Na lijden ver blijden. Allerlei. De belofte van den Arabier. Zijn tweede moeder. Voor onze Jongens en Meisjes. AGENDA, 22 Februari. Gebouw St Bavo R. K. Volksbond 8 uur Hulpspaarbank Schoterkwar tier. Half 9 Spaarkas St. Nicolaas (winter provisie). Half 9 spaarbank. Inschrijving Coöp. Bakkerij. Bibliotheek. Het Blauwe Kruis Oude Groen markt 8—9 uur Consultatiebureau voor drankzuchtigen. ley Iers Museum Tentoonstelling van moderne aquarellen. Tegenover het gekef en geschreeuw der sociaal-democraten, die in hun z.g. arbeiders blaadjes, in brochures en in vergaderingen niet afhouden, op de Roomsche Kerk en hare bedienaren af te geven en deze Kerk en bedienaren in zake het sociale vraagstuk als „achterlijk", als „conservatief", als te- ge n de arbeiders gezind te kenteekenen, tegen al dit ongedocumenteerd en dom ge doe staat nu wéér eens de deskundige lofprij zing van een hoogstaand man bulten de Roomsche Kerk, die het sociale werk der Kerk als hooge wijsheid prijst, als schit terende bevordering van welstand en goede zeden. Die man is Dr. J. Th. de Visser, het be kende Christelijk-Historische lid der Tweede Kamer. Evenals zijn geestverwant, de zeer be kwame socioloog Dr. Slotemaker de Bruine, is Dr. de Visser vol lof over het optreden der Roomsche Kerk in sociale vraagstuk ken, en op de meest geprononceerde wijs heeft hij in een lezing te Groningen waar van onder „Sociale Berichten" een uittrek sel is opgenomen dien lof uitgesproken. Wij wijzen hierop met dubbel genoegen. Vooreerst omdat het goed doet, den reli gieuzen tegenstander zóó deskundig en te vens zóó prijzend te hooren gewagen van de Katholieke Kerk. Zulk een hoogstaande onpartijdigheid als Dr. de Visser hier toon de, is helaas maar al te zeldzaam. Maar vervolgens doet ons deze rede hoo- gelijk genoegen, omdat ze aan de arbeiders die zich zoo spoedig door het socialistisch geschreeuw laten intimideeren, en die al licht zouden kunnen betwijfelen of wat de katholieken-zèlf van de hooge opvattingen der Kerk op sociaal gebied zeggen, wel on partijdig zou zijn, wel duidelijk aantoont dat wie werkelijk studie maait van sociaal werk en met kennis van zaken oor deelt, ook al is hij een tegenstander, den reuzenarbeid der katholieke Kerk op so ciaal gebied, vroeger en nu, moet waarde©- ren en hoogprijzent Wij schreven dezer dagen onder een ver- gaderings-verslag van de R. K. kiesvereeni- ging te Noordwijk, dat de „Leidsche Courant" onze berichten over KatwijkLeiderdorp had bevestigd. De „Leidsche Crt." maakt er ons opmerk zaam op, dat dit een vergissing moet wezen. En inderdaad, het is zoo. Onze collega te Leiden was het wèl ge heel met ons eens, dat het verkeerd zou wezen als in KatwijkLeiderdorp een Ka tholiek zou worden gesteld, maar weersprak ons bericht, dat men plan had een katholiek te stellen. Zoo is, gelooven wij, de stand van zaken juist weergegeven. Aan de redactie te Leiden zij onze veront schuldiging aangeboden voor de vergissing. VOOR DE GEZELLIGHEID? Dat is wel een curieus raadsstuk, dat we gisteren hebben medegedeeld in de krant. De Raad had indertijd zoo weet men wenschelijk gevonden (dat er in de com missie van toezicht op het M. O. ook vrou wen zouden worden opgenomen. Die oommissie was er niet tegen, maar.... alle pogingen om een „vrouwelijke ingeze tene" tbe bewegen tot aanneming van het lidmaatschap, leden schipbreuk.... Men zou nu zeggen: enfin, dan gebeurt 't nietl Neen, zegt do commissie fijntjes: we geloo ven dat er wel een mouw aan te passen is: wanneer er eens ifiwee vrouwen tege- 1 ij k benoemd worden, dan zullen ze er wel intrekken.... We hebben dus hier het humoristisch geval dat de dames, die klaarblijkelijk bestemd zijn, om toezicht uit te oefenen op ons Midd. Onderwijs, de echt-vrouwelijke schroomval ligheid hebben om zoo héél alleen tusschen al die heeren te zitten. Met z'n tweetjes, knusjes samen, durven ze 't wel aan.... Is het niet kostelijk 1 De gemeenteraad zal, zoo denken we; gal lant genoeg wezen om die schroomvallige bezwaren van onze Haarlemsche da mes (je zoudt die anders bij zulke „inbellectuel- les" als diegenen, welke geschikt zijn om toe zicht uit te oefenen op Hoogere Burgerschool- onderwijs, niet verwachten I) te eerbiedigen, en niet ééne, maar twee dames tegelijk in de Commissie te zetten. Alleen zal het ons nu benieuwen, wie de uitverkorenen zijn, die blijkbaar! nietj alléén tusschen al die heeren durfden zitten, en het nu, met haar tweeën, wèl aandurven I GEEN LEVERING VAN MELK. Het bestuur der afdeeling Haarlem van den Ned. Bond van arbeiders*in het Land bouw- en Zuivelbedrijf heeft aan alle Haar- lemsohe melkhandelaren een schrijven ge richt, waarin gewezen wordt op de moeie- lijkheden, verbonden aan het melkbezorgen, op dagen van overvloedigen sneeuwval of ijzol. Voor de wijkknechts zijn zulke dagen zeer afmattend, voor de patroons kostbaar wat extra arbeidsloon, en lastig wat het tevre den stellen der klanten betreft. Volgens de meening van het bestuur zou door eendrachtig© samenwerking een groot deel der moeilijkheden kunnen worden op gelost, n.l. door op zulke dagen alleen des morgens melk te bezorgen. Als geen enkele melkhandelaai* verder melk bezorgt, be hoeft volgens adressanten voor concurrentie niet gevreesd te worden. De arbeiders zien het antwoord van de melkhandelaren op dit schrijven vóór 1 Maart tegemoet. TEGEN OPLICHTERIJ. Het feit, dat in den laatsten tijd in deze gemeente herhaaldelijk inzamelingen van gel den zijn gehouden, die niet konden wor den achterhaald door wet, Koninklijk Ba- sluit of verordening, heeft, naar wij ver nemen, den Burgemeester doen overwegen, den ingezetenen eenigen waarborg te geven, dat de gelden, welke op aangeboden intee- kenlijsten enz., worden afgedragen, hunne bestemming bereiken. Daartoe zal, op gezette tijden, de Burge meester den ingezetenen in herinnering bren gen, niet te geven naar aanleiding van lijs ten die niet van een visum van den Com missaris van Politie zijn voorzien. Vertrouwd mag worden, dat het publiek zal medewerken om dezen maatregel gunstig gevolg te doen hebben en niet, in lichtgeloovige goedhartig heid, zijne liefdegaven verkeerdelijk zal plaat sen. JAOHT OP WATERWILD. De Commissaris der Koningin in de Pro>- vincie Noord-Holland brengt ter kennis van belanghebbenden a. dat de jacht op eenden in deze pro vincie zal worden gesloten op den 28sten Februari 1913 met zonsondergang; b. dat de jacht op ander waterwild zal worden gesloten op den 15den Maart 1913 met zonsondergang; c. dat het weispel van kwartalen met steek garen of vliegnet zal mogen worden uit geoefend van 1 Mei tot en met 15 Juli 1913. INLIJVING VOOR DB NATIONALE MILITIE. De Commissaris der Koningin heeft be paald dat, indien er onder de op 1 Maart, 2, 3, 4, 16 en 18 October 1913 in te lij ven manschappen Israëlieten zijn, bij wie gemoedsbezwaar bestaat om op die dagen ter inlijving op te komen, deze dan kun nen worden ingelijfd: in plaats van op 1 Maart, op 3 Maart in het Fort te IJmui- den te 10 uur v.m.; in plaats van op 2 en 3 October, op 1 October in het Gebouw der Militie in de Handboogstraat te Amsterdam te 10 uur v.m.;: in plaats van op 4 October, op L October ter Provinciale Griffie te Haar-i lem te 10 uur v.m.; in plaats van op 16 October, op 20 October ter Provinciale Griffie te Haarlem te 10 uur v.m.; in plaats van op 18 October, op 20 October in het Fort Erfprins te Helder te half 11 uur v.m. GEVONDEN VOORWERPEN. Terug te bekomen bij: W. J. Weller, KI. Houtstraat 75, ©enige manchetten; N. Vie- selman, Dubbele buurt 26, twee schilders- kielen, met enkele stukken gereedschap; Veldhuizen, Koningsteinstraat 13rood, een want; G. Schunselaar, Gen. de Wetstraat 43, Schoten, een stuk teekengereedschap; Mej. J. Brand, Voorzorgstraat 59rood, een ketting van een hanglamp; J. v. d. Molen, Pres. Steijnstraat 13, een koralen halsket ting; J. de Nijs, Houtmarkt 55, een mes; Mej. EL Oostmeijer, Koninginneweg 32, een damestaschje met inhoud; A. v. Amersveld, A. L. Dyserinckstraat 13, een portemonnaie. (Z»i Stadsnieuws verder op in dit Blad.) Woensdag heeft de Rijksdag in PRUIS- SEN met zeer groote meerderheid het voor stel van het Centrum-aangenomen om de Je- zuietenwet af te schaffen. Met het Centrum stemden mede de sociaal democraten, Elzaesers, Polen, Denen en drie leden van de vooruitstrevende partij. Dit is nu de vierde maal sinds 1882 dat een voorstel tot afschaffing van deze zoo ha telijke wet den Rijksdag bereikt en daar aan genomen is. Hoe het dan komt, dat de wet steeds van kracht blijft! Wel, de Bondsraad verzet zich steeds tegen de afschaffing en zoo blijft alles steeds bij het oude. Het voorstel van het Centrum omvat drie artikelen. Het eerste bepaalt, dat de wet van 4 Juli 1872 betreffende de Sociëteit van Jezus wordt ingetrokken. Het tweede, dat de veror deningen, die tot uitvoering en tot verzeke ring van de naleving van de wet zijn uitge vaardigd, hun geldigheid verliezen. Het der de, dat de nieuwe wet met den dag van haar afkondiging in werking reedt. De leider van het Centrum, Spahn, heeft op uitstekende wijze de billijkheid der af schaffing van deze wet verdedigd. Hij wees er op hoe door deze wet de vrij heid van het individu niet meer beschermd wordt, waarop toch in Duitschland ieder recht heeft. Alle maatregelen, die bij de Kulturkampf tegen de Katholieke Kerk genomen waren, zijn ingetrokken, slechts deze hatelijke uit zonderingsbepalingen tegen de Jezuieten zijn gehandhaafd. Hij wees op de zegenrijke werking van deze orde in andere landen. Do sprekers der andere partijen, die met het Centrum meestemden, verklaarden vóór de afschaffing dier wet gestemd te hebben, omdat zij alle uitzonderingswetten uit den booze achtten. Wel treurig intusschen, dat nog steeds zulk een wet gehandhaafd blijft in dezen tijd, nu het streven naar vrijheid voor iedereen zoo algemeen is. Zal Duitschland dan niet eindelijk gaan in zien hoeveel goeds de Jezuieten doen in an dere landen en dat hun leven en wei-ken in Duitschland ook dit land ten zegen zal zijnt Niemand verwacht, dat de Bondsraad nu Directie E. BRANTJES. Damstraat 27. Tel. 83f. Agentschap Red-Star Line. de afschaffing der wet zal goedkeuren, of schoon het toch niet meer dan plicht zou zijn. Van 't oorlogsterrein. Uit Belgrado komt het bericht, dat koning Nikita wegens overspanning het opperbevel over de troepen voor Skoetari zal neerleggen. Men verwacht, dat hij zal vervangen worden door een Servisch generaal. De berichten uit Konstantinopel zijn gunstig en zeggen, dat een spoedige vrede te verwachten is. Turkije schijnt bereid te zijn Adrianopel af te staan. Uit Athene wordt bericht, dat de Turken de Grieken hebben aangevallen op de hoogte van Manoliassa. Zij werden evenwel terug geslagen. Een Kathedraal verbrand. Uit St. Petersburg wordt bericht, dat de in den tijd van Peter den Groote gebouwde kathedraal Proizky, die een groote collectie kerkelijke voorwerpen bevatte, waarvan ver scheidene door Peter den Groote vervaar digd, door brand vernield is. Gelukkig konden alle voorwerpen van waarde gered worden. De Kathedraal was van hout opgetrokken. Het proces der auto-bandieten. De substituut Bloch heeft gisteren zijn re quisitoir beëindigd. De advocaat-generaal vroeg voor dertien beschuldigden een veroor- deeliug van 20 of 10 jaar dwangarbeid, be halve voor vrouw Schoop, tegen wier vrij spraak liij verklaarde zich niet te zullen ver zetten. De indruk, door de beide pleidooien van mr. Michon en mr. Amanchi gemaakt, was zoo uitteksend, dat vrij algemeen aan de vrijspraak van Jourdan en Dettweiller wordt geloofd. De suffragettes! Twee jonge vrouwen stqnden gisteren voor het politiegerechtshof van Richmond terecht onder beschuldiging van het paviljoen in de I Kew Garden in brand gestoken te hebben. De schade in het paviljoen aangericht wordt i op 1000 pd. st. geraamd, schrijft de Tel. De bekl. waren zeer opgewonden, een van haar wierp een boek en een aantal documenten naar het hoofd van den magistraat. De poli tie kwam tusschenbeide en de zaak werd voor een week uitgesteld. Frankrijk en Duitschland. PARUS, 20 Febr. La France Militaire schrijft: Op 31 December 1913 zal het Duit- sche 1''ger een effectief ter sterkte van 800.000 man bereikt hebben. Frankrijk wan neer het nieuwe ontwerp wet zal zijn ge worden, van 572.000 man en 29.000 offi cieren, te zamen dus 601.000 man. Van dit aantal bevinden zich 70.000 man in Algiers, terwijl van het gezamenlijk aantal man schappen 39.000 die voor verschillende hulp diensten zijn bestemd, afgetrokken moeten worden. Er blijft dus een effectief ter sterk te van 562.000 man. XV. .Wat we de vorige week schreven voor en over de Roomsche vrouw en het Roomsche meisje uit den middenstand, en voor de middenstand in het algemeen, geldt met eeltige wijziging van feiten, toestanden en omstandigheden, ook voor den boerenstand, welke vaii niet minder belang is voor het samenstel der maatschappij. De middenstand wordt terecht de kern der maatschappij genoemd of de ruggegraat, welke de geheele samenleving tot steun moet dienen. De middenstand is de klasse, waarnaar de welstand van een volk kan worden afgemeten. Vrouw en meisje moe ten zich met hart en ziel, en, als we het zoo mogen uitdrukken, met verstand èn lijf èu leden middenstandsters voelen om haar stand tot steun te verstrekken en steeds degelijker te maken. Het is beter flink en krachtig te staan in den middenstand; te weten, dat men daarin een plaats inneemt, practisch en actief, zooals we in ons vorig feuilleton zeiden, dan mee willen doen aan een hoogeren stand, waarin men geen plaats van beteekenis zoo spoedig zal bereiken, waarin men niet actief werkzaam kan we zen, en waardoor men aan eigen werkelij- ken stand een practischon steun onttrekt. Terloops wezen we er op, dat de trek van do boerenbevolking naar de groote ste den «n fabriekscentra voor den boerenstand en ook voor de steden zelf, als een nadeel kan worden aangemerkt. Door de zucht om uit z'n eigen stand, en naar men meent h o o g e r te treden, wordt op de eerste plaats het eigen standsbelang verwaarloosd, terwijl men dit juist krachtiger moest po gen te maken; op de tweede plaats wordt, in de meeste gevallen althans, aan den stand waarheen men streeft met geen andere re den meestal dan dat men zijn eigen stand j niet bereikt, of niet weet hoe daarin wat te worden, geen dienst bewezen. Evengoed als het van belang is voor den middenstand, dat hij krachtig en degelijk zij, ook met behulp en medewerking van de vrouw, is het van groote beteekenis jvoor den boerenstand, dat deze sterk en welvarend is. En evenals in den midden stand moet en kan de vrouw hieraan meewerken, omdat een welvarende boeren stand evengoed onmisbaar is voor de maat schappij, als een welvarende middenstand, en dus ook hier de vrouw haar invloed j in onzen tegenwoordigen tijd en in de toe- komst moet laten gelden. We zeggen met opzet in de toekomst, omdat het boeren- j bedrijf of liever de hulpmiddelen daartoe, een heel anderen vorm zullen aannemen. Steeds zal men, wil men met den geest des 'tijds op maatschappelijk en economisch ge bied op gelijken tred blijven, meer gebruik moeten maken van machinerieën en kunst middelen, welke het bedrijf versterken en gemakkelijker maken. Het is toch nog niet zoo heel lang geleden dat men op het plat teland van al die vreemde nieuwigheden en nieuwerwetsche bebouwing niets wilde we ten ens lechts met moeite kon er toe wor- den overgegaan om proefvelden aan te leg- gen. Men zal steeds verder moeten gaan, temeer daar door gemeenscliappelijken aan koop van machines en coöperatief samen werken, waardoor die nieuwigheden als ze kostbaar zijn, onder een ieders bereik wor den gebracht, deze vooruitgang al meer doeltreffender zal worden. Hieraan moet voorai de vrouw uit den boerenstand meewerken, omdat méér dan in andere bedrijven of standen het geval is, de vrouw meewerkt aan het boerenbe drijf en tot op zekere hoogte mede aan het hoofd staat van hetgeen op de hofstede omgaat. Dat aan een ontwikkeling van de vrouw uit den boerenstand in dien zin behoefte bestaat en dat er waarde aan wordt ge hecht, blijkt om iets te noemen, uit de kostscholen voor jonge boerendochters, uit de kweekscholen voor meisjes, die zich in den landbouw willen begeven, uit de land- bouwscholen voor meisjes en de inrichtin- i gen, welke allen erop wijzen, dat in den boerenstand de vrouw in werkelijkheid een positie inneemt. I Dit is dus zeer kennelijk het streven om |het meisje uit den boerenstand voor haar stand te behouden, om te voorkomen, dat j zij het zoeken gaat in anderen werkkring I en om haar in haar eigen stand een dege- ilijke steun en kracht te doen zijn volgens den aard van den tijd. Het is bijna niet noodig om er op te wijzen, dat een boeren dochter niet altijd thuis behoort op een kostschool voor jongejuffrouwen, als zij ten minste né de leerjaren in den boerenstand moet terugkeeren. Misschien zal zij zeer veel kennis hebben opgedaan en fijne ma nieren, maar dat maakt haar niet geschikt om op de hofstede werkzaamheden te hel pen verrichten of een toeziend oog over den arbeid te houden. Wat zij noodig had, heeft zij niet geleerd, en dit zal zij wel, wan neer zij inplaats van naar eerstgenoemde kostschool gezonden was naar een inrich ting, waar zij in 't bijzonder kennis zou maken met wat zij noodig heeft en dit ook op practische wijze. Niet alle meisjes van het land kunnen naar een dergelijke kost school gaan. Voor dezulken is het echter zaak, dat zij toch op de hoogte komen van het nieuwe bedrijf en voor haar op de eer ste plaats dient de opvoeding z o o te we zen, dat in haar niet ontwaakt de nadeelige lust in het trekken naar de groote stad, in een of andere dienstbetrekking, welke haar onmogelijk voldoen kan, omdat zij er minder zal wezen, dan wanneer zij was ge bleven, waar zij was en daarin met kracht en energie aan den arbeid ware gegaan. Den boerenstand moet het oneindig veel ten goede komen, wanneer het meisje zoo danig wordt opgevoed, hetzij thuis of el ders, dat zij weet, wat in den tegenwoor digen tijd van het boerenbedrijf wordt ge vraagd, omdat zij meer dan vroeger hier van op de hoogte moet wezen en kan sa mengaan met den arbeid van den landbou wer. In den boerenstand is dit des te ge makkelijker, omdat de vrouw altijd tot het bedrijf behoord heeft. Het is daar echter zaak om de verbeteringen aan te brengen en ook om veel vooroordeelen te overwin nen. Als deze echter eenmaal overwonnen zijn en dat zal des te gemakkelijker gaan wanneer de boerendochters, die thans de cursussen en scholen bezoeken moeders zijd geworden en bare kinderen leiden in do richting, welke door den tijd wordt ge vraagd, dan zullen de voordeelen van' een nieuwen toestand duizendvoudig wezen^ Zij zal weten, dat lidmaatschap van den „boerenbond" noodzakelijk is, dat gebruik' kan worden gemaakt van „boerenleenban-j ken")#idat coöperatief kan worden saamge-» werkt, en dat zij met tal van middelen, door den practischen kijk, welken zij al werkende heeft verkregen, als vrouw kan werken voor een stand, die even onmis-< baar is als de middenstand, en welken zii zoo krachtig mogelijk moet helpen te ma-, ken door bewust te zijn van datgene, waar^ in zij als vrouw leiding moet geven. Zoa zien we, dat ook in den boerenstand dooi) de vrouw heel wat kan worden gedaan, daj aan de maatschappij ten goede kan komen, omdat zij werken kan voor een stand, weL ke eeu hoofdbestanddeel dier maatschappij vormt. KINDERGEBEDJE. Heilig Engeltje Sint Micbiel Ik beveel U mijn lijf ea siel, [Belief mij toch te dekken, [Belief mij toch te wekken, Niet te vroeg of niet te laat', Dat de klok van zessen slaat.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1913 | | pagina 1