r
TWEEDE BLAD
Het ondoorgron delijke
geheim.
De arbeiders en het nieuwe
Tarief,
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Hu Bon Rflarché.
üaaHeift-lip&isse!.
gelegenheden.
DIMSDAG 25
1913
tM
w
II.
Mr. Van Best, lid der Tweede Kamer voor
Eindhoven, heeft aan de hand van een door
den heer Helsdingen gepubliceerd arbeiders
budget van 16.— per week voorgerekend,
dat het nieuwe tarief voor een arbeidersge
zin, bestaande uit een man, vrouw en drie
kinderen, hoogstens neer zou kunnen komen
op een meerdere uitgave van 2.66 per jaar!
De heer Van Best nam hierbij aan, dat de
prijs van vele artikelen met het volle
recht zal verhoogd worden.
Natuurlijk zal dit in werkelijkheid niet het
geval zijn. 1) Het gevolg van nijverheidsbe
scherming is niet zelden, dat de prijs van een
artikel na korten tijd daalt. Do heer Jannink
heeft dit in het jaar 1904 in zijn prae-advics
voor de Vereenigiug voor Staathuishoudkun
de en de Statistiek met een beroep op zijn
practische ervaring, op duidelijke wijze aan
getoond. Hij schreef:
„De grondslag der waarheid, dat, bescher
ming niet duur maakt, is gelegen in het feit,
dat het een regel is dat hoe verder produ
cent en consument van elkander verwijderd
ziiu, de winst des te grooter, hoe dichter bij
elkander, de winst des te kleiner wordt, die
van de consumenten van afgewerkte artike
len gevorderd kan worden.
„Het buitenlandsche goed moet niet alleen
dikwijls door drie of vier tusschenhanden
gaan, voor dit de consumenten bereikt, maar
het is mede een hoofdfactor dat dientenge
volge de fabrieksprijs een diep geheim blijft,
waardoor de winst dikwijls ongelimiteerd is.
„Wordt tengevolge van beschermende rech
ten daarentegen een artikel in het binnen
land vervaardigd (en gebruikt) zoo duurt het
niet lang, of de fabrikanten zien elkander de
kunst af, het artikel wordt spoedig aan alle
winkeliers, groot en klein, aangeboden, en
kan per slot, door de onderlinge concurren
tie der fabrikanten, met een kleine winst ver
kocht.
„De grossisten worden dientengevolge nog
niet overbodig, dat zien wij aan de kolossale
grossrstenzaken, die zich b.v. te Berlijn en
Elberfeld, dus in het beschermende Duitsch-
land, met succes handhaven.
„Doch, hoe het zij, de consument komt in
liet bezit van het gewenschte met een niet
te groote opslag op den fabrieksprijs; dit
laatste is hoofdzaak, immers het hoofdpunt
in liet geschil en, zonderling vooral, tevens
de hartewensch der theoretische vrijhande
laars.
„Omdat de winst die op buitenlandsche
goederen genomen kan worden, nu eenmaal
zooveel hooger is dan op gelijke artikelen in
het binnenland vervaardigd, geeft dit èn
grossisten èn winkeliers aanleiding, om zoo
lang mogelijk de vervanging van het buiten-
laiulsch door het binnenlandseh fabrikaat te
gen te gaan.
„Om ben als liet ware tot binnenlandschen
aankoop te dwingen, is het noodig den in
voer te belasten, ten einde die voorliefde
voor den binnenlandschen, ten koste van den
nationalen arbeid, onmogelijk of ten min
ste, bezwarend te maken. Door dat middel to-
1) Het invoerrecht heeft op den winkel
prijs der verschillende artikelen dikwijls wei
nig of geen invloed. Volgens den vrij.han-
dclaar Dr. Heringa kost het tarwebrood per
pond te Enschedé 9 en te Gronau 10 cent. Een
verschil van 1 cent per pond 2 cent per
K.G. Het invoerrecht op meel bedraagt ech
ter in Duitschland 11 ets. per K.G. Indien de
stelling van de vrijhandelaars opging, dat nl.
het invoerrecht den prijs der waren met het
zelfde bedrag zou verhoogen, dan zou de
broodprijs te Gronau niet zijn 10, maar 9 H-
515—14Yi ets. per pond. De heer Mans-holt
Wijst er bovendien in „Cultura" nog op, dat
de kwaliteit van brood in Gronau beter kan
zijn.
Nog een voorbeeld. Zwitserselie kaas (Em-
menthaler) kost in acht Nederlandsehe ste
den gemiddeld 1.60 per K.G. De invoer is
thans v r ij. In Duitschland wordt een recht
geheven vun 0.18 per K.G. en de gemiddel
de winkelprijs is daar in acht steden 1.49.
^og goedkooper dus dan hier!
In liet algemeen wordt de duurte in Duitsch
land zeer overdreven. Het is in Nederland
niet zoo enorm veel „goedkooper" leven. Het
„vrijhandelerd" Nederland behoort tot de
duurste landen van Europa. Dat is ook
van vrijhandelszijde volmondig erkend. (Zie
de „Nieuwe Rott. Crt." van 27 Januari 1900
tweede blad A).
vens de binnenlandsche productie aanmoe
digende om zoodoende de consumenten in de
gelegenheid te stellen van de goedkoope de
tailprijzen, die de verkoop van binnenland
sche artikelen tot gevolg heeft, té laten pro-
fitceren".
Dit betoog schijnt ons zeer juist. Men meent
nog maar al te dikwijls, dat de binnenland
sche industrie slechts dan profijt zal hebben
van de „bescherming", indien het haar ge
lukt de prijzen per eenheid te verhoogen.
Dit is echter een dwaling. De industrie is
ook reeds aanzienlijk gebaat, indien haar
omzet grooter wordt. Per stuk of per meter
of per kilogram behoeft dan niet meer bere
kend te worden en toch hoogere winst. Men
vergete niet; dat de meeste fabrikanten ook
zonder evenredige verbooging van hun on
kosten nog wel meer kunnen produoeeren.
Hot is een niet te loochenen feit, dat de
enkele nijverheidstakken, die onder de thans
geldende Tariefwet reeds tamelijk beschermd
worden, wezenlijk geen dure producten leve
ren. Wij wijzen op bier, verduurzaamde le
vensmiddelen, koek, banket, suiker- en pas-
teibakkerswerk, sigaren. De „bescherming"
beeft al deze artikelen waarlijk niet „duur"
gemaakt. De concurrentie tusschen de „be
schermende" fabrikanten verhindert het op
drijven der prijzen.
Worden do rechten op buitenlandsche fa
brikaten straks van 5 op 6 of 10 en 12 pet. ge
bracht, wat zal er dan gebeuren1? Zal de bin
nenlandsche fabrikant in het laatste geval
zijn prijs met 7 pet. verhoogen? Geldt het ar
tikelen, die nu reeds hier in concurrentie met
het buitenland worden vervaardigd, dan zal
hij zeker zoo dwaas niet zijn. Nu de kans
schoon wordt, zal do Hollandsche fabrikant
natuurlijk den buiteiilaiidschen concurrent
er uit trachten te werken. Maar om dit met
eenig succes te kunnen doen, moet hij zijn
oude prijzen handhaven of er althans zeer
weinig opleggen.
Hij kan aldus handelen, omdat door meer
dere productie de aigemeene onkosten van
zijn bedrijf over een grooteren omzet worden
omgeslagen. Daarin zit voor hem roods ecu
niet onbelangrijke bate. Hïi moet zoo ban
delen, omdat anders het Damocles-zwaard:
het overstelpen van de binnenlandsche markt
door do buitenlandsche overproductie, voor
al bij het naderen van een laa.g-conjunctuur-
tijdperk, boven zijn hoofd blijft hangen.
Wort de buitenlandsche invoer moeilijker,
de voortbrenging in het eigen land loonen-
der, dan zullen nieuwe fabrieken ver
rijzen, en bestaande ondernemingen zich uit
breiden. Vermeerdering van werkgelegen
heid dus! Maar tevens meer concurrentie tus
schen de binnenlandsche fabrikanten. Een
middel tegen prijsstijging! Voeg daarbij,
dat het voor de tusschenhand minder noodig
is, om hooge winsten per eenheid te be
rekenen, en go gevoelt, dat de uitbreiding
van onze nationale nijverheid te verkrijgen
is, zonder een belangrijk en duurzaam offer
te vragen van den verbruiker. De winkelier
ziet zich dan immers voor oen mogelijk la
gere winst per eenheid op bepaalde artike
len ruimschoots schadeloos gesteld door de
vermeerderde koopkracht der breede arbei
dersbevolking, die in de nijverheid meer loo-
nenden arbeid vinden kan. Hij kan moer om
zetten. Hooge detailprijzen zijn dan minder
noodzakelijk. Bovendien is bet voor hem een
onvermengd voordeel, dat er meer arbeids
gelegenheid komt en velen niet in den loca-
leu winkelhandel een toevluchtsoord behoe
ven to zoeken.
Ook na de Tariefsherziening zullen echter
verschillende artikelen nog al wordt dit
langzamerhand minder uit liet buitenland
betrokken moeten worden. De industrie zal
zich slechts geleidelijk bij den nieuwen toe
stand kunnen passen. Tijdelijke prijsverhoo-
ging van enkele artikelen is mogelijk. Maar
zelfs al ware de berekening van Mr. Van
Best te laag, al moest 2 maal 2.66 per jaar
of 10 cents per week betaald worden is do
uitbreiding van de industrie, het ontstaan
van nieuwe arbeidsgelegenbeden, met als ge
volg betere toestanden voor onze arbeidende
bevolking niet een,"toch altoos betrekkelijk
zeer klein, offer dubbel waard? Moet onze
welvaartspolitiek niet allereerst hierop ge
richt zijn, dat onze groeiende bevolking in
eigen vaderland werk en brood kan vinden?
Door minder loonverlies het droeve ge
volg van werkloosheid door een kleine
loonsverhooging, is immers reeds bet nadeel
der prijsstijging meer dan vergoed? Treft
bovendien de prijsverhooging vooral weelde
artikelen of artikelen, die niet dagelijks wor
den gebruikt, dan zal het tijdelijke offer niet
eens gevoeld worden. Of men voor oen stuk
speelgoed voor z'n kinderen, voor een nieuw
meubel, een nieuw pak, e.d. tijdelijk al iets
meer moet betalen, maakt zooveel niet uit.
Hier is immers eenigo aanpassing mogelijk
voor den man met bescheiden middelen. En
voor den rijkere levert die tijdelijke prijsver-
booging zeker geen bezwaren op.
j Alles komt hierop neer: wordt een mogelijk
tijdelijk nadeel niet ruimschoots opgewogen
door het groote voordeel, dat onze binnen
landsche nijverheid haar vleugelen breeder
kan uitslaan, dat onze arbeiders minder lij
den onder chronische werkloosheid, dat de
leonstandaard stijgt?
Het antwoord schijnt ons niet twijfelach
tig.
j Maar, zal men misschien zeggen, er is in
protectionistische lauden in Duitschland
bijv. toch oolc werkloosheid? Zeker; hier
geldt echter: wie wel onderscheidt, leert wèl.
In een hoog-ontwikkeld industrieland kan in
crisisperioden de werkloosheid tijdelijk groot
zijn. Ten onzent echter is, door gebrek aan
arbeidsgelegenheid, een chronische werkloos
heid. Daarom moeten jaar in, jaar uit, zoo
veel duizenden arbeiders in het buitenland
werk zoeken. Vandaar ook het verschijnsel,
dat onze locale ambachtsnijverheid overvuld
is, dat onze winkelhandel zich zoo abnor
maal uitbreidt. En eveneens valt hieruit
mede te verklaren, dat zich soms voor de
minste betrekking zooveel honderden sollici-
1 anten aanbieden. Al is men nog zoo be
kwaam, al ontbreekt het niet aan technische
kennis, een geschikt emplooi is in Nederland
moeilijk te vinden.
De vrijhandelaars trachten den indruk,
door het cijfer van de in Duitschland geves
tigde Nederlanders teweeggebracht, weg te
nemen door de aandacht te vestigen op het
feit, dat ook vele arbeiders uit protectionis
tische landen als Oostenrijk-Hongarije, Italië
enz. in Duitschland gaan werken. Wat zeg
gen de cijfers voor het aantal „Auslander"
op zich zelf? Heel weinig natuurlijk! Men
i moet immers ook rekenen met de grootte
der verschillende bevolkingen?
I Welnu, in 1910 waren, blijkens de officioele
cijfers, in Duitschland gevestigd:
144.176 Nederlanders.
667.159 Oostenrijkers on Hongaren.
137.097 Russen.
104.204 Italianen.
13.455 Belgen.
26.233 Denen.
Bedenke evenwel, dat
Nederland heeft: 5.858.075 inwoners
Oostenrijk-Honerarije 51.304.249
Rusland 125.640.021
Italië 34.686.653
België 7.423.784
Denemarken 2,757.076
Per duizend inwoners gerekend zijn dus in
Duitschland:
Uit Rusland 1.1 personen.
Oostenrijk-Hongariio 13
Italië 3
België 2
Denemarken 8.5
Nederland 24.6
Zijn deze officieele cijfers niet welsprekend?
Wijzen zij er niet op, dat in het „vrijhande-
lond" Nederland de werkgelegenheid nog al
tijd zeer beperkt is?
I Ook do loonen zijn hier te lande, zooals
ieder weet, beduidend lager dan in Duitsch
land.
Blijkens „Die Arbeitersversicherung in
Auslande" van Dr. Zacber zijn in de laatste
dertig jaron de loonen in Duitschland gemid
deld 50 pet., in enkele nijverheidstakken zelfs
100 pch gostegen. Een 7.00 belangrijke loons
verhooging werd volgens Prof. Ashbey
geen enkel land bereikt. Ook volgens bet oor
deel van leiders der vakorganisaties en van
vele redacties van vakbladen, is door de in
middels ingetreden prijsverhooging van som
mige levensmiddelen het hoogere loon niet
gecompenseerd. Er blijft een overschot. De
welvaart van het arbeidersgezin is vermeer
derd. Het verbruik van levensmiddelen per
hoofd der bevolking is bovendien voortdu
rend gestegen, het vleeschverbruik niet uit
gezonderd. 1)
Maar, zegt men wellicht, in het vrijhan-
delsgezindo Engeland is de toestand dor ar
beiders toch beter dan in het protectionisti
sche Duitschland. Met een beroep op de door
den Engelsehen „Board of Trade" verzamel
de gegevens wordt ook in een deel der pers
ten onzent meermalen betoogd, dat de „stan
dard of comfore" het levenspeil in broe
deren zin voor de arbeidersklasse in En
geland over bet algemeen hooger is dan in
Duitschland. Men ziet hierin een argument
tegen de Tariefwet-Kolkman.
Ten onrechte! 1 Geen arbeider late zich daarom spannen
Men vergete toch niet, dat de industrieele voor de zegekar van den „vrijhandel"!
ontwikkeling van Engeland reeds een hoog-
Minister Breqneville en de stoking.
Een onzer Katholieke confraters hoeft, zoo
tepunt had bereikt in het midden der vorige
eeuw. Toen reeds was de vraag naar arbei
ders groot en stegen dientengevolge vele loo
nen. Met de industrieele ontwikkeling ging
gepaard een krachtige arbeidersbeweging.
De Trade Unions ontwikkelden in de tweede -T
helft der negentiende eeuw een groote werk- schrijft liet Brusselsche „N._ v. d. D. gis<
zaamheid. Menig voordoel voor de arbeiders teren, in de castraat minister de Broque-
werd behaald. Het levenspeil der Engelsche viUe aangesproken en hem gevraagd wat
werklieden steeg. Zij konden zich wat heterover de aigemeene werkstaking denkt,
kleeden en voeden dan de arbeiders op bet! „Wat ik er over denk? zeide minister do
Vasteland. Duitschland daarentegen was in BBroqueville. „In meest al de politieke par*
liet midden der vorige eeuw arm; zijn pro- tijen onderscheidt men gewoonlijk twee
ductieve kracht was zeer gering. Eerst na groepen: de klaarziendcnen de andc-
1880, 11a dc invoering van een meer besclier- ren. De socialisten, die klaar zien, hebben
mond tarief, begon daar de enorme nijver- volkomen goed begrepen, dat met de alge-
lieidsontwikkeling. Bij zijn reeds aangehaald meene werkstaking af te zeggen, zij in wer-
pleidooi voor nijverheidsbesclierming in de kelijkheid hun gedachten, hun zaak, huil
„Revue Socialiste" van September 1909 partij dienden. Zij hebben begrepen, dat 't ze-
wraakt Buisson dan ook terecht elk beroep kerste middeL om bun ideaal, inzake van
op Engeland, dat in buitengewone omstan- kieswetten, te dienen, is van vredelievend
digheden verkeert. Te weinig wordt boven- te blijven. Maar het zijn de... de ande-
dien gerekend met bet feit, dat de Engelsche ren, gij weet het, die de bovenhand be-
industrie, dank zij de differentieele rechten haald hebben. De klaarziende socialisten zijn
in ile Koloniën, nog altijd „bescherming" ge- geklopt geworden, en er bestaat reden om
niet. to igelooven, dat het socialistische congres
In Engeland was liet loon voor een tim- van Zondag hun nederlaag zal volmaken,
merman in 1880 reeds 30 cent per uur. In Hes te erger, voor hen. En, indien ik al-
Duitschlaud toenmaals 16 cent per uur. Geen ieen het kiesbelang in het oog hield, zou
wonder zou liet dus zijn, indien de onderzoe- jk erbij voegen: zooveel te beter voor onsl"
lfineeu van den Board of Trade juist bleken
te zijn en aantoonden, dat de Duitsche werk- l m00r<1 °P Pater j alic.
man zijn Engelschen vakgenoot nog niet bad Over den moord op den 1 ramciscaner pa-
ingehaald. Maar eenigo twijfel aan de gege- ter Angelos Palic te Djakova gepleegd,
vens van den Board of Trade schijnt gewet-geeft de „Neue Freie Presse" de volgende
tigd, indien men let op het feit, dat bijv. bijzonderheden:
volgons de mededeeling'en van het „Central1 De moord heeft den 7den Maart in Dja-
Vcrband der Maurer und der Zimmerer" kova plaats gehad. Pater Palic is een ge-
een werkliedenvereeniging het loon in boren Albaniër, 43 jaar oud en zeer popu-
Duitschland gemiddeld veel liooger is dan lain. Op genoemden dag kwamen Servische
do Board of Trade opgeeft. Ook Dr. Kuz-.en Montenegrij nscbe soldaten met fanatieke
c>nski, verbonden aan het „Volkswirtschaft- j orthodoxe geestelijken te Djakova en om-
liclie Bureau des Reichsschatzamfces" komt stroken aan om de bevolking met geweld
in zijn werk „Die Entwicklung der Gewerb- tot de orthodoxe kerk te „bekeeren".
lichen Löhne" tot hoogere cijfers. Een 300-tal mannen, vrouwen en kinderen,
In Duitschland dat is onweersprekelijk waaronder ook Pater Palic, werden met
zijn de loonen in de laatste jaren belang- koorden gebonden en onder doodsbedrei-
rijk naar boven gegaan. Ook in Nederland gjng tot den overgang tot de orthodoxe
is er vooruitgang. Maar bet verschil met kerk aangezet. Een orthodoxe priester wees
Duitschland is toch groot. Voor den geoefen- j 0p de soldaten, welke met geladen geweren
den werkman is dit wel op pl.m. 30 pet. te klaar stonden, en zeide: „onderteekent uw
stellen. Vlak over onze grenzen, waar na- overgang, of deze strijders voor Gods eer
tuurlijk het groot aanbod van Nederlandsehe Zullen uwe zielen ter helle zenden." Daar-
arbciders de loonstijging tot een minimum 0p onderteekenden de gevangenen liet be-
terugbrengt, is dat nog circa 21 pet. Zoo wjjs>
schreef de N. R. Crt. van 20 Februari 1909: pater Palic was de laatste, die aan de
„Als het gemiddelde, weekloon in Enschede beurt kwam, hij was de eenige, die rustig
ongeveer 13.60 Mark bedraagt, zal het 111 en waarqjg weigerde. Toen hij na de derde
Gronau 16 a 17 Mark zijn 'aanmaning nog weigerde, vielen op een
Volgens de cijfers, vermeld in het onlangs wcrik yan (]en orthodoxen priester de sol-
y,or.s!?, l^n j ""P1? wirp0daten op hem aan, rukten hem de geeste-
Krafte Deutsohlands bedroeg het loon 1 jjjke kleederen van het lichaam en sloe-
metseiaars P timmerlieden m 1882 mBor-gen mefc do g6Weepkolven op hem log
betters bij Krupp in Essén verdifnden'in 1)0 Pater viel T S"®6'
«jfe Ut &L -A,.in 1906: 5,5 Mk. D»
"iu een industrieel ontwikkeld land is - !*en m'jn ftcleot niet." Wederom sloeg men
bet spreekt eigenlijk van zelf - de loon- Jem met de geweerko ven tot eindelijk een
standaard van al 1 e arbeiders, ook al zün zbajonetsteek door de longen een einde aan
niet betrokken bij de nijverheid, hooger dan ZIte leven maakte.
in een land als het onze. Alles hangt in de! Rome uit zullen groote eerbewijzen
maatschappij samen. Gaat het loon van de aan f'e. nagedachtenis van dezen heldhafti-
fabrieksarbeiders omboog, dan zal dit gun- Sen priester gebracht worden. De tot over-
stigo gevolgen hebben ook voor andere ar
beidersgroepen.
Zonder bescherming kunnen vele nijver
heidstakken ten onzent niet tot bloei komen.
De Tariefwet is daarom ook voor de Neder
landsehe arbeidersbevolking van het hoogste
belang. De financiëele bate voor de schatkist
komt haar ten goede. En het „protectionis
tisch" doel vermeerdert voor baar de arbeids
gelegenheid.
Men late zich niet door het „duurte-gero-ep"
van do wijs brengen. Wat kan zelfs de prijs
stijging van enkele artikelen hinderen, in
gang gedwongen Albaniërs zullen, nadat do
toestand in Albanië geregeld is, ontslagen
worden van de excommunicatie, welke deze
overgang vanzelf medebrengt.
ERGERLIJK EN WALGELIJK.
Zoo noemt en terecht de Tijd het
infame geschrijf in den socialistischcn al
manak van het jaar 1912, uitgave van de
- Vrije SociaÜstenvereeniging in buurt IJ IJ;
dien er meer Joonenenden arbeid komt. Is Anarchistische Propagandagroep „Haar-
hot niet een groot voordeel voor den arbei- iemmerp00rt; e, 0."; de Vrije Socialisten-
der, als hij met voortdurend bedreigd wordt „Jordaan" en de Vrije Socialisten-
door werkloosheid, die het gevolg is van den Oosten" te Amsterdam,
invoer der buiten andselie overproductie? 0ndeé den schandelijken titel „De god-
Gaat de binnenlandsche nijverheid voorlid, ,T B y jQ dat;' vuil?w.
kan zij verbeterde werktuigenJcooper ni u- stuk een-staaltje van de meest domme
we werkmethoden m toepassing brengen,! J
haar productiviteit verhoogen en zich zoo
1) In het jaar 1883 was bet vleeschverbruik
in Duitschland 30 K.G. per jaar en per hoofd
dor bevolking. Thans klom dit tot 52.7 K.G.
In Nederland is bet nog slechts 33.03 K.G.
FEUILLETON
(Naar het Amerikaansch).
5.)
Heeft sedert haar niemand gezien?
Neen.
Zonder een woord te zeggen, gaat Arthur
uit, snelt de trap af en doet een paard za
delen.
Nog eer hij in bet park is, komt een man
op hem aanioopeu.
Wat is er, Richards? vraagt Arthur.
Om Gods wil, stamelt de tuinier bleek
v'an schrik, kom tocli zelf eens zien, wat cr
gebeurd is.
Zwijgend volgt liem Arthur, de tuinier gaat
1 ad ei ijk naar liet oude prieel, waarvan de
deur wijd openstaat.
Zie eens, Mr. Sutherland!
Aan de tafel in bet prieel zit een man, 'net
hootd op de armen geleund in eene onna-
|Uurüjke stijve houding. Op den grond ligt
tetie bloedvuk en daarnaast een bebloede
teil:.
Wat moet dat boteekenen, Richards?
vraagt Arthur.
Moord, Mr. Sutherland! fluistert de man.
Hier is een moord gepleegd en daarom durf
de ik niet binnengaan.
Mr. Sutherland treedt binnen. Hij ziet da
delijk wie liet slachtoffer is en richt even
het hoofd van het lijk op. Hier, op dezelfde
plaats, waar Ada met hem bijeenkwam, ligt
Gaston stijf en dood.
XXII.
NA DEN MOORD.
Het is een stormachtige, regenachtige nacht.
Schuimend en donderend boort men de gol
ven tegen den oever en de storm doet de don-
ren en luiken van het oude gebouw ramme-
j leu. Arthur Sutherland zit in de bibliotheek,
waar Augusta vuur heeft laten maken.
In een der vertrekken ligt het lijk van den
vermoorde.
De doodschouw beeft des namiddags plaats
gehad, doch niets aan liet licht gebracht. De
persoon, die het laatst met Gaston Benoir
gesproken heeft, is Julie Weldon. Toen zij
de droevige tijding vernam, viel ze bewuste-
jloos neer en ze js niet kunnen verschijnen,
j Mevrouw Weldon lieeft Benoir liet lniis te
gen den avond zien verlaten en den weg naar
Maplewood zien inslaan. Het kwam haar
vreemd voor, dat liij niet terugkeerde, doeh
dat hem een ongeluk kon gebeurd zijn, daar-
i aan heofi zij niet gedacht.
I Een kamermeisje, Rosa, lieeft Mr. Benoir
op den bewusten avond tusschen acht en ne
gen uur gezien. Hij wandelde naar het ter
ras en leunde op het ijzeren hek. Zij heeft
j liem duidelijk herkend, ze was daarover niet
verwonderd, want hü kwam dikwijls in het
park.
De tuinier Richards verklaart, dat hij den
lieelen dag druiven 'gesneden lieeft en hij des
namiddags bij het oude prieel is gekomen,
1 waar hij de gereedschappen wilde bergen.
I Hij heeft den vermoorde gevonden, juist
zooals Mr. Sutherland liem vond, en zijn heer
er dadelijk van verwittigd.
Mr. Sutherland bevestigt liet gesprokene.
Hij lieeft de wonde onderzocht, en stemt met
do geneeslieeren overeen, dat de moord reeds
voor eenige uren moet gepleegd zijn. Het
bloed stroomde niet meer en was gestold. De
stoot was blijkbaar van achteren toegebracht
door een vaste hand en had juist liet ha.rt
getroffen, zoodat de dood onmiddellijk moet
gevolgd zijn. Over Mr. Benoir woet Mr. Su-
t herland niet veel mede ie doelen. Men beeft
hem verteld, dat bij i" Louisiana geboren is.
Ook de mededeelingen van mevrouw Wel
don werpen geen licht op de geheimzinnige
misdaad.
De papieren van Mr. Benoir worden nage
zocht. Brieven worden genoeg gevonden,
doch leiden niet op liet spoor van den moor
denaar. Mevrouw Weldon meent, dat hij om
zijn geld en z'jn kostbare juweelcu vermoord
is. TTil as l.ckcrd, dat bij in dan laai.-ton
en tevens onbeschaamde godloochenarij, in-
export-in d7,7t r te Étetteyen door liaat tegen den godsdienst
ontwikkelen7"dan za 1 de Nederlandsehe ar-j^0f0n.,f socialisten zich immers nooit
bei'dersstand daarmee tevens belangrijk ge-, 1T ,rrn
baat zijn. Men bedenke, dat alleen een werk-1f a lull°ud en tege-
gever, wiens zaken goed gaan, in staat is om Z 0 en tlet Pel1 waaroP liei' stuk
zijn arbeiders het gelieele jaar door werk te SRiat Kennen:
verschaffen en loonsverhooging te geven. „Als wij spreken of schrijven van
Eerste voorwaarde voor het welslagen der goddienerij, dan bedoelen wij onwillo-
arheidersbeweging is een krachtige nijver- keurig het hedendaagsche christelijke
heid. god dienen."
Dan moet het nog een paar dagen ge
heim blijven. Geef maar een oorzaak op, wol-
I ke je wil, om de bedienden van haar kamer
verwijderd te houden. Men kan niet weten
of booze tongen deze vluelit niet inet den
moord in verband brengen; wil je dat deen,
Gusta?
Ja, indien ik kan. Lang kan bet echter
geen geheim meer blijven.
Dat wil ik ook niet. Ik zal trachten Ada's
spoor te vinden en niet terugkeeren eer ik
haar gevonden heb.
Heb je geen vermoeden, vraagt Augsta,
waarheen ze kan gegaan zijn?
Niet het minste. Mijn arme Ada kendo
zoo weinig niensclienGod weet, wat er
met haar gebeurd is. 'tls om krankzinnig to
worden.
O, het is verschrikkelijk, stamelt Augus
ta. Van achteren doorstoken door het hart.
Arthur, zou ik bij de behandeling betrokker
worden?
Ik geloof liet niet, herneemt hij, verwon
derd over den wilden blik harer oogen. Je
kunt toch geen aanduiding omtrent deu
moord geven?
Neen, zegt ze, hoe zou dat mogelijk we
zen, ik ik ben maar bang, dat ik moet
zeggen, dat Ada met dezen man bekend was-
Zorg dus Arthur, dat ik buiten spel blijf.
Maar Gusta, hervat hü nog meer ver
wonderd, je behoeft niet te verschijnen, maak
je dus niet ongerust. Hoe de zaak ook mc.ii
tijd veel geld bij zich liad, en op liet lijk werd
niets meer gevonden. Welke drijfveer kon de
moordenaar anders gehad hebben?
Geheel St. Mary is in rep en roer over het
gebeurde. Sedert menschengeheugen was
daar geen moord gebeurd en de sluier, die
over de misdaad ligt, verhoogt nog do be
langstelling.
Ada's vlucht blijft nog een geheim, of
schoon de bedienden allerlei gissen, wat er
van hunne meesteres geworden is. Iedereen
denkt, dat het gebeurde hare zenuwen zoo
geschokt heeft, dat ze ziek is.
Philippine vraagt aan Mr. Sutherland, of
mevrouw hare bedienden niet meer noodig
heeft, doch wordt met een ontkennend ant
woord teruggezonden. Het kindermeisje her
innert zicli alleen, dat mevrouw in de kin
derkamer is geweest cn de kleine herhaalde
lijk gekust beeft.
Blijkbaar beeft Ada dus afscheid genomen
van haar kind en is daarna gevlucht; waar
heen, weet God.
Na de ontdekking van den moord beeft
Augusta liai-e kamer niet meer verlaten.
Zon juffrouw Augusta den vreemdeling
heimelijk bemind hebben? vragen zich do
bedienden af.
Arthur gaat zijne nicht over liet gebeurde
ondervragen.
Gusta, wie weet iets van Ada's afwezig
heid buiten ons?
Niemand! antwoord zo met eene doffe
stem.
NIEUWE HflARLEMSCNE COURANT
t
t
