DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
jïïss* inn otrLDENM mm°^des« ïcn o™™»» inn T"ba Rn
-sss1- 4UU uliy crj SOU r:r ül rir ilU
ONZE 0NGELUKKENVERZEKERIN6.
Voor de Roomsclie vrouw
STADSNIEUWS.
Kiffiderttixisvest 29-31-33, Haarlem
EERSTE BLAD.
^RiiDUG 28 IfiHilRT 1888
27ste Jaargang Ho. 8095
Bureaux wan Redactie en Administratie
intercommunaal Telefoonnummer 8426.
GULDEN bfl
verlie. van
één anderen
vinger.
Dit nummer
twee bladen.
bestaat uit
De Katholieken en
het Vrouwenkiesrecht.
Haarlemsche Alledagjes No. 830
I:
WUIF miMHKCHE HMBilT
ABONNEMENTSPBUSi
Per 8 maanflen voor Haarlem Jf 1.85
Voor de plaatsen, waar een agent h gevestigd (Kom der gem.) - 185
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80
Afzonderlijke nummer» 0.03
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van I—0 regels 60 «sent (contant 50 cent). Iedere regel aeer 10 el
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et per regel Buitenl 20 ei
Dienstaanbiedingen 25 et (6 regels), driemaal voor 50 et (4 contant).
1000
Alle betalende abonné'» op dit blad, die In Cel bedt een ar verzekeringspoli* zQn. sQn volgen» de bepalingen ep de pollseen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voort
GULDEN bif - -
verlies van een
15
De nttkeerlng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de MaatsehappQ JSollandsefie
VeRekeringsbank" te Schiedam.
Voor onzen verzekerde No. 4745, die door een ongeluk een vinger
verloor, ligt aan ons kantoor het bedrag der uitkeering ad VIJFTIEN
GULDEN beschikbaar
DE ADMINISTRATIE.
Wij vestigen er uitdrukkelijk de aandacht op, dat van ongelukken,
vallende onder de bepalingen onzer gratis-polis, binnen uiterlijk VIER
DAGEN nadat bet ongeluk heeft plaats gehad, aan ons Bureau kennis
moet worden gegeven. Voor ongevallen met doodelijken afloop moet voor
Haarlem binnen twee maal vier en twintig uur, buiten Haarlem bin
nen drie maal vier en twintig uren kennis worden gegeven.
Art. 7 der polisvoorwaarden schrijft dit uitdrukkelijk voor. Deze
kennisgeving moet men zelf doen, hetzij mondeling of schriftelijk. Het
is niet voldoende als men het opgeeft aan den agent der Courant, of
schoon wij er natuurlijk op rekenen, dat vooral de agenten buiten Haar
lem de abonné's bij de aangifte van een ongeluk zooveel mogelijk van
dienst zullen zijn.
De agenten worden dringend uitgenoodigd, polisaanvragen steeds
onmiddellijk na ontvangst aan ons door te zenden.
DE ADMINISTRATIE.
HET GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
van deze week bevat de volgende
PLATEN: Het Engelsche Elftal. Het Hol-
landsche elftal. Houdt op met vuren. De En
gelsche roeiwedstrijden. Ramp van de „East-
well" en de „Glaucus". C. Nowee. W. B.
Maas. De voetbalwedstrijd in den Haag (2).
Het jubileum van den R. K. Volksbond te
Amsterdam (2). De Romanoff-feesten in Rus
land (2). De opening van bet Engelsche Par
lement. Een wedstrijd-kiek uit Engeland.
J. A. van Rooy. Mej. C. v. Harrenburg.
TEKST: Het zilveren jubilé v. d. R. K.
Volksbond. Hoogmoed gestraft Haar roe
ping (vervolg). Al te geleerd. Paschen (slot.)
Voor onze Jongens en Meisjes.
AGENDA. 29 Maart
Gebouw St. Bavo R. K. Volksbond
8 uur Hulpspaarbank Scboterkwar- --
tier. Half 9 Spaarkas St Nicolaas (winter- op, die
provisie). Half 9 spaarbank. Inschrijving
Coöp, Bakkerij. Bibliotheek.
Alle Zaterdagavonden van 8)4—9'A
uur zitting steuncomité in 't Bondsgebouw.
Het Blauwe Kruis Oude Groen
markt 89 uur Consultatiebureau voor
drankzuchtigen.
Bio scope-theater Groote Markt
Voorstelling.
Apoll o-theater Bartel jorisstraat
Voorstelling.
Teylers Museum Tentoonstelling
van moderne aquarellen.
vrouwen heeft mevrouw Mulder van de Graaf
het volkomen en ten eenenmale mis!
Met eenigen ophef werd dezer dagen de ver
gadering aangekondigd, die gisterenavond is ge
houden en waarin zou worden verteld „hoe in
vloedrijke Katholieken over het vrouwenkies
recht denken."
Natuurlijk was dit bedoeld als: „een demon
stratie van Katholieke vrouwenkiesrecht-voor-
standers", en de spreekster van gisterenavond
somde dan ook plichtmatig een heele reeks groo-
tere of minder-groote katholieke autoriteiten
niet tegen het vrouwenkiesrecht
zijn, die er zelfs wel wat voor voelen, ja, die er j In hare aanprijzing dus van het lidmaatschap
bepaalde voorstanders van zijn. der Ver. v. Vrouwenkiesrecht aan Roomsche
Nieuws is dit evenwel absoluut niet.
Dat vrouwenkiesrecht op zichzelf niet is te
gen de katholieke principes, hebben wij en an
deren honderdmaal al gezegd. Dat er verschei
dene katholieken zijn, die niet tegen het ver-
leenen van kiesrecht aan de vrouw zich uit
spreken, is bekend genoeg. Zelfs onder de Lon-
densohe kiesrechtfuries zijn verschillende katho
lieke dames, en Kardinaal Bourn© (dat had
spreekster er nog gerust bij mogen vertellen)
heeft onlangs aan deze dames een waarschu
wing gericht om met volkomen vrij-
lating van hare denkbeelden om
trent het kiesrechtvraagstuk-zelve, ze aan te
sporen tot matiging in hun propaganda.
Ook de kardinaal erkende dus uitdrukkelijk,
dat een overtuiging, en dus ook wettelijk-geoor-
loofde propaganda, voor vrouwenkiesrecht aan
katholieke mannen en vrouwen volkomen is ge
oorloofd.
Wat de spreekster dus gisterenavond deed,
was niet anders dan enfoncer nne por
ts ouverte: ze wou met geweld een deur
openrammeien, die.heel wijd openstaat.
Toch is bij deze rede een opmerking' te maken.
Juist het aanhalen van deze reeks van auto
riteiten van hier en ginds, waarvan er slechts
een héél enkele een besliste voorstan
der van vrouwenkiesrecht bleek, en de anderen
„er niet tegen" waren, bewijst, dat de alge-
meene opinie van d© groote massa der katho
lieken, óók van onze leiders in 't politieke en
openbar© leven, niet vóór vrouwenkiesrecht is
geneigd.
Zooals trouwens ook bekend is.
En wat wil dan deze dame met haar aan
halingen
Bewijzen, dat de katholieke vrouwen ook voor
vrouwenkiesrecht zich kunnen en mogen uit
spreken
Maai dat betwist niemand 1
Bewijzen, dat vrouwenkiesrecht onontbeerlijk
of zoo hoogst aanbevelenswaardig is?
Dat zal wel niemand uit d© instemmingen die
de spreekster mededeelde, zoo maar voetstoots
aannemen. Tegenover deze hoogstaande perso
nen staan immers zéér vele andere autoriteiten,
ook onder de katholieke voormannen, die vrou
wenkiesrecht nóch noodzakelijk, nóch nuttig,
nóch gewenscht vinden. Dat bewijst dus óók
niets!
Wilde de spreekster dan soms adepten winnen
voor de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht?
Dat kan.
Maar dan zeggen wij dadelijk: mevrouw, u is
dan aan het verkeerde kantoor! Het is den ka
tholieken vrouwen zéér gaarne en vrij toege
staan, voor vrouwenkiesrecht zich uit te spreken
en dat te propageeren, maardan in een
katholiek e vereeniging.
Dat is een eerste en voornaamste eisch.
En geen enkele uitspraak van wel
ke katholieke autoriteit zal kunnen worden aan
gehaald, die den katholieken vrouwen het lid
maatschap der z.g. neutrale) Vereeniging voor
"Vrouwenkiesrecht aanraadt
EEN NABETRACHTING.
De Haariemsche gemeenteraad heeft Woens
dag in beginsel (de zaak is nog niet defini
tief beslist) aangenomen een nieuwe rege
ling van de tractementen der openbare on
derwijzers.
Met volle handen is er geld geput uit da
gemeentekas enhet zal er niet bij blij
ven!
Wij hebben voorheen al eens gezegd, dat
ons ongemotiveerd voorkomt een groote op
drijving van de salarissen van onderwijzers,
met name van de jongeren die, meestal na
kostelooze opleiding, met een matige ency-
clopaedische kennis, op een leeftijd dat jon
gelieden uit denzelfden stand pas gaan ver
dienen, bij een werktijd die inderdaad zeer
bescheiden kan heeten, een salaris krijgen
dat géén jongmensch van dezeifde kennis en
stand in een particuliere betrekking ont
vangt.
Welnu: ongemotiveerd lijkt ons de aan
neming der amendementen-Kleijnenberg-Mo-
doo, die verder gaan dan zelfs B. en W.
gaan wilden.
Met alle respect voor de noodzakelijke ver
betering van vele te lage jaarwedden (voor
al voor de onderen en gehuwden) achten wij
de aanneming dezer amendementen een geld
verspilling, die den Raad nog wel eens be
rouwen zal!
XX.
Het werken van den Ned. R, K. Vrouwen
bond voor en in en door alle geledingen
der maatschappij wordt aangetroffen in het
dienstbodenvraagstuk, in het vraagstuk
zelf, zoowel als in de oorzaak en in het
gevolg. Nemen we eerst het tweede punt.
de oorzaak. Zooals we reeds zeiden,
komt het grootste deel der dienstboden voort
uit de arbeiderskringen, waar de omstandig
heden lang niet altijd even gunstig zijn om
bevorderlijk te kunnen wezen aan het vor
men der meisjes, die in dienstbetrekking zul
len gaan. De omstandigheden dier gezinnen
leiden daar niet toe. En toch komt het jonge
meisje uit die kringen, als zij dienstbode
wordt, m een heel andere sfeer, waarin zij
*ich moeilijk aan zal passen wat werk en
omgeving betreft, zoowel als de verhouding,
waarin zij tegenover haar meesteres blijven
moet. In het arbeidersgezin zelf zal zij niet
op de dienstbetrekking kunnen worden voor
bereid. Een vereeniging van buitenaf zal de
bemijpzame hand moeten bieden en ten deele
wordt deze gevonden, misschien in de school,
en anders, en wel groo ten deels in ae
patronaten, waar ook de meisjes veel kun
nen leeren, wat haar met het oog op later
leven en latere betrekking van groot nut
moet wezen.
Ale Katholieke vereeniging kan ook het
werk der meisjespatronaten zich hij den al-
gemeenen R. K. Vrouwenhond aansluiten,
die dan in meer breeders of in meer bizon-
dere lijn er werk van kan maken, de meisjes
te doen leeren, wat zij als. dienstboden moe
ten weten niet alleen, maar haar ook vroeg
tijdig wyzen op de plichten en verhoudin
gen, welke daaruit volgen. De meisjes wor
den dan in den tijd, dat zij nog in het gezin
zijn, voorbereid op den dienstbodenstand,
zoodat de overgang niet zoo gevaarlijk zal
wezen. Want ook geestelijk zullen die meis
jes in het patronaat, tijdens het practische
werk, een goede leiding hebben en van dien
goed gelegden gTond zal voor later veel af
hangen.
Het behoeft wel geen betoog, dat voor dit
alles de steun der ouders zelf noodig is, dat
door de vereeniging die ouders zelf door
drongen moeten zijn van het noodzakelijke
van een goede leering voor de meisjes, die
m den dienstbodenstand zullen gaan. Dan
i ook zal men kunnen komen, en dit is meer
direct het werk van den Vrouwenbond, om-
dat het patronaatswerk voor een groot deel
i op zich zelf zal blijven staan, tot het oprich-
ten van cursussen, waar de toekomstige
dienstboden practisch worden onderwezen,
zoodat zij iets weten en kunnen, wanneer zij
j in dienstbetrekking komen en daar op een
goeden grond met tact en leiding kan wor-
den voortgebouwd.
In het vraagstuk zelf. Het hangt
voor een groot deel van de meesteres af, van
de wijze, waarop zij haar dienstmeisje weet
te leiden, of het dienstmeisje goed blijft, ais 1
ztj op bovenomschreven wijze geleerd heeft I
en is opgevoed, en of zij haar werk goed zal
blijven verrichten. De huisvrouw heeft hier1
een sociale taak te vervullen; een taaie,1
waarvan de goede vervulling allereerst ten'
voordeele is van haar gezin zelf. Die taaie
moet haar worden duidelijk gemaakt door
en in den R. K. Vrouwenbond. Door enkele
vergaderingen, door de dagbladen, wat van'
zelf komt als men zieli meer en meer voor j
de opleiding der dienstboden gaat interes-
seeren, door geschriften en onderlinge be
spreking, zal dit bij goede organisatie en
door een goed, voor zijn taak berekend, be
stuur, zoo moeilijk niet gaan. Dat het nood
zakelijk is, moge blijken uit de klachten, die'
DE REDDERS VAN DE EASTWELL
GEHULDIGD.
De optocht.
Moest H. M. de Koningin in de stad komen
dan zou het niet drukker en levendiger op
straat geweest zijn gisterenavond, langs den
weg, dien de stoet zou volgen om kapitein
v. d. Wiele en zijne vier makkers, die het
bestaan hebben om in een woesten storm
70 menschen van de verongelukte Eastwell
te redden, naar den Schouwburg te gelei
den, waar Haarlems burgerij deze dappere
Nederlanders zou eeren.
In dichte rijen stonden de menschen langs
den weg geschaard en hoe meer men in
de nabijheid van het station of den
Schouwburg kwam hoe dichter opeengepakt
de menschen stonden.
Eenige vlaggen hier en daar in de Bar
tel jorisstraat en op den Jansweg gaven aan
den optochtsweg eenig feestelijk aanzien.
Duizenden bevonden zich tegen half acht
op het Stationsplein, waar bij den uitgang
de muziekvereeniging Crescendo zich had
opgesteld en een aantal fakkeldragers.
Een luid gejubel steeg op toen de red
ders uit het station naar buiten traden en
zich in de beide gereedstaande rijtuigen be
gaven.
In het eerste rijtuig zaten de Kapt. v. d.
Wiele met den machinist Peterse en dek-
knecht v. d. Put, in liet andere rijtuig de
zoo menigmaal van Hoeren Geestelijken wor
den gehoord. Vooral in de groote steden kla
gen dezen er over, dat in een bijna niet te
gelooven korten tijd de meisjes, die in de
groote steden komen dienen, zedelijk ver
loren zijn. Dat eenmaal zoover gekomen, het
dienstmeisje zeer spoedig behoort tot het
gewone slag ontevredenen en onhandelba-
ren, om van den omgang met de kinderen
nog niet eens te spreken, is overduidelijk.
Aan de Roomsche vrouwen dus om deze
inderdaad niet te onderschatten ramp te ver
hoeden en tegen te gaan. Door er op de eer
ste plaats voor te zorgen, dat de dienstbode
op de uit-avonden niet op verkeerde wegen
dwaalt. Dit mag haar niet onverschillig zyn
en daarom zal zij alle moeite doen om de
dienstbode bij goede vriendinnen of ver
trouwde families te weten, of haar in ver
binding te brengen niet de vereenigingen,
die reeds voor dienstboden bestaan of door
den Vrouwenbond op dezelfde of gelijksoor
tige wijze zullen worden opgericht. Dit mag
haar niet onverschillig zijn, maar evenmin
is het genoeg. De zorg mag niet alleen be
staan in wat de dienstbode buitenshuls
doet of Iaat. Ook in de huishouding zelf
moet alles zóó geregeld zijn, dat de dienst
bode naar een „vrijheid" haakt, omdat men
in den dienst zelf, alléén wat het wera
aangaat, zich iets aan haar laat gelegen lig-
gen en voor het overige er niet aan denkt,
dat de dienstbode een „levende" schakel Is
in den gang der huishoudelijke zaken, en i
geen machine. Wij wezen hier reeds op en
dieper behoeven we er thans niet op in re
gaan. Dat de dienstbode zelf hier geheel
onschuldig of als een levenloos voorwerp
staat, behoeft evenmin betoog. De dienst- j
bode zelf moet meewerken om een goede
verhouding mogelijk te maken, en hoe z«
dit moet doen, dient haar in de vereeniging
van dienstboden met tact en beleid te wor-
den geleerd. Want we zullen wel de laats,ten
zijn om te beweren, dat alles van de mees
teres afhangt. Integendeel! Een dienstbode,
die onhandelbaar is, die verlicht is, en
meent de groote dame te moeten en te
m o gen spelen, zal ook door een ideaal-me-
vrouw niet worden verbeterd of in een goede
richting kunnen worden geleid. Het groote
raderwerk grijpt ook hier in elkander en al
leen door onderlinge medewerking, onder
linge verhouding en een goed christelijk be
grip van dienstbode en meesteres, kan een
goed resultaat, een oplossing van het vraag
stuk, worden verkregen.
In bet gevolg. Als het gevolg van bo-
yenstaande verhoudingen zullen we geen
ideaal-toestand afschilderen. Evenmin ais
ideaal-meesteressen en ideaal-dienstboden,
een op de honderd zullen bestaan, zullen ook
geen ideaal-huishoudingen denkbaar zijn.
i Veel zal echter zijn gewonnen als allengs,
I want zoo ineens zal het niet komen, boven
staande verbeteringen gelegenheid zullen
hebben door te werken. Dat zal geleidelijk
moeten komen, maar bet kan, ook omdat In
den R. K. Vrouwenbond nu een vaste lijn
eendrachtig kan worden gevolgd. Juist om
dat al deze wijzingen en verbeteringen ook
op het algemeen vrouwelijk maatschappelijk
gebied zoo ernstig, zoo eendrachtig en met
zooveel volharding moeten tot stand komen,
is het van een Roomsche vrouw onver
antwoordelijk het streven van een R. K.
Vrouwenbond niet te steunen, laat staan
tegen te werken. Voor het dienstbodenvraag
stuk zal het gevolg zijn, dat het huiselijk
leven er onnoemelijk mee gehaat zal zijn.
Maar er is meer.
Ook den dienstboden zelf zal het ten goede
komen. Niet alleen als dienstbode, in bare
dienstbetrekking, maar ook voor de toe
komst. Wat moet er terecht komen van cte
gezinnen waar een meer of minder verdor-
beide andere bootslui met den heer Roosen.
De kleine stoet, voorafgegaan en omgeven
door een overtalrijke juichende menigte, die
de politie slechts met moeite in bedwang
kon houden, volgde den aangegeven weg:
Kruisweg, Kruisstraat, Barteljorisstraat, Gr.
Markt, Smedestraat, Kruisstraat, N. Gracht
(langs de woning van den Commissaris der
Koningin), Jansweg.
Toen de stoet de woning van den Com
missaris der Koningin voorbijtrok verscheen
Mr. van Leeuwen aan een der helverlichte
vensters.
Op eenige plaatsen werd bengaalsch vuur
ontstoken, wat een waarlijk fantastisch ge
zicht opleverde.
Telkens en telkens weer barstten de toe
juichingen los en klonk uit honderden ke
len een luid „Hoera" voor v. d. Wiele ea
zijn wakkere helpers
In den Schouwburg.
Toen de stoet het schouwburggebouw na
derde had de politie handen vol werk om
de menschen, die in dichte rijen op den
Jansweg voor den schouwburg stonden, op
een eerbiedigen afstand te houden en ruim
te te laten voor de rijtuigen.
In de koffiekamer heette de heer Van
Gasteren de kranige zeelui, die er met
een bloem in -t knoopsgat en in 't beste
Pak^ heel wat feestelijker uitzagen onge
twijfeld, dan op dien gedenkwaardigen Zon
dagmorgen, van harte welkom.
Toen zij op hun plaatsen verschenen wer
den z(j door een oorverdoovend gejubel en
een fanfare van „Crescendo" spontaan be
groet.
Met een opgewekte marsch van het flin
ke muziekkorps werd de avond, die ons
veel schoons en kunstvola te hooren en
te zien gaf geopend.
Flink bezet waren zaal en balcon en ga
lerijen en de IJmuidenaren die in grooten
getale aanwezig waren, hielden niet op met
„Nannie die opeens populair geworden is
te bejubelen.
De heer Roosen, die het initiatief nam en
de heer Van Gasteren, die hem zoo uit
stekend terzijde stond, mogen voorzeker
met trots terugzien op den succesvollen
avond.
Mevrouw Berghuis—Schoon, zong, daarbij
geaccompagneerd door haren echtgenoot,
een vijftal liederen, waarvoor de bloemen,
die haar werden aangeboden zeker een wel
verdiende hulde waren.
Met haar mooie sopraanstem zong zij het
mooie en juist nu zoo treffende,, De Noord
zee van Emiel Hullebroek, waarnaast on
getwijfeld genoemd mogen worden N H
Andriessens „Holland" en „In 't Woud."
De heer Louis de Vries van de KoninkL
Vereeniging „Het Nederl. Tooneel", decla-
meerde op gevoelvolle wijze „De Schipbreu
keling dat mooie pakkende gedicht van
l'ianfois Coppée, waarmede een kunstenaar
als Louis de Vries wist te treffen door
zijn heerlijke voordracht van het verhaal
van dien ouden zeerob, die vertelt van een
schipbreuk in zijn jonge jaren en van zijn
trouwen hond.
't Was prachtig en meermalen werd de
gevierde acteur dan ook teruggeroepen. Een
krans werd hem aangeboden.
ven dienstbode eenmaal huisvrouw en huis-
I moeder zal zijn? Zulke vrouwen vormen de
gezinnen, waarin een misschien knap werk**
man ten onder gaat, omdat de vrouw, gewo-
zen dienstbode, geen orde meer kent, geen
j netheid en vooral.... geen zuinigheid. Eu
j uit die gezinnen zullen toch weer toekom-
i stige dienstboden en andere leden der maat-
i schappij niet minder, móeten voorkomen.
I Zoodat zorg dragen voor goede dienstboden,
van jongs af aan, niet alleen noodzakelijk ls
voor het dienstbodenvraagstuk zelf en voor
de huisgezinnen, die een dienstbode moeten
hebben, maar ook voor de lagen der maat
schappij, waarin een goede huisvrouw, n.L
die van den arbeider, niet minder noodig le.
Het blijkt dns overduidelijk, dat de R. K
Vrouwenbond hier een taak heeft te vervul
len en dat elke huisvrouw zich daarbij moet
aansluiten. Niet alleen voor eigen profijt,
maar ook voor dat der dienstboden, voor
wie bovendien en op de eerste plaats in vel»
gevallen ook het zieleheil ermee gemoeid ls
Morgenkindergebedje.
Heer ik draag
U vandaag
Al is bet klein van waarde
Wat ik ken,
Wat ik ben,
En wat ik heb op aarde.
Ik wil door U
Voortaan voor U
Altijd het hoogste eeren,
Wat Gij gebiedt
En anders niet
Gebruiken of ontberen.
