DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. STADSNIEUWS, BINNENLAND. 11 s M Rinderhaiisvesi 21-38-13, Haaa*8@an De herstemming van Vrijdag, a.s. itltïiATE eêLlSÖ. iim 9 jyu i9i3 SSite Jaargang No. 8I8| Imam ABONNEMENTSPRIJS» f*«r maanden voor Haarlem 5f185 Voor de plaatsen» waar een agent gevestigd (kom «Ter gena.J - 1.35 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poet 1R9 Afzonderliike nummer» ca3 lureanx wan Redactie en Administratie iMtereeimrauiiaal Telefoonnummer I4S6. PRIJS DER ADVE RTENTlëNt Van regels <60 eent (contant 50 eent). Iedere regel sneer 10 oi Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et. per regeL Buiten! 20 et Dienstaanbiedingen 25 et (6 regels), driemaal voor 50 et. •outaut). Alle betalende abonné's o» dit Mad. die Ia Kd Sedt «ene* verrefcrarlagspoUs «Ba. ®Un volgana de hepallogea ep de polissen vermeld, togen ongelutlcen verxekerd toom GULDEN bö M m StflSSÉ GULDEN b8 GULDEN ba |ü|l GULDEN b3 Étfft STILDEN bfl levenslange ongO» «efeiktheid tot werken. GULDEN ba «verlijden, verlies vaa een hand of voet verlies van één oog. verlies van één wijsvinger. GULDEN 68 verlies *wi één anderen vingen, öe aükeerfng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de Mamtoebappa ^tolïandaebe Algemeen* VerBeherlngsbanlt* ie Sebledem, Uit is timmer twee bigden. bestaat uit AGENDA. 10 J«li- Gebouw St. Bavo R. K. Volksbond Rederijkers. Groote Kerk 23 uur Orgelbespe ling door den heer Louis Robert. (Zie Stads nieuws). Schouwburg Jansweg Bioscoop exploitatie Herm. Smits. Voorstellingen. Apoll o-theater Barteljorisstraat Voorstellingen. B i o s c o p e-t heater Groote Markt Voorstellingen. ïeylers Museum Tentoonstelling Etsen van Rembrandt. Bisschoppelijk Museum (Jansstraat 79). Geopend eiken dag van 10—-5 uur, tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda gen en R. K. Feestdagen. •Hf* 08 proef op öe som. „De Nederlander" deelt mede, hoe een D u i t s c li tijdschrift, de „Gonfectionnair", oordeelt over de gevolgen van de pas gehou den verkiezingen. De D u i t s c li e industrie (zoo heet het in dat blad) vond in Nederland allang een dei- beste afzetgebieden. Maar er was groot ge vaar, dat dit alles anders zou worden, doeh de verkiezingen hebben het gevaar (voor de Duitsche industrie!) voorloopig weer be zworen! En dan eindigt dat artikeltje alzoo: „De Duitsehe nijverheid heeft alle re denen, om zich over den uitslag der verkie zingen in Nederland te verheugen". Inderdaad. De Duitsche industrie. Vau de N ed e r 1 a n d s c h e industrie, die N e d e r 1 a n d s c li e arbeiders werk kan ge ven, die N e d e r 1 a n d s c h kapitaal hier rente kan doen opbrengen, en Nederland- zelf ten voordeel is, spreken we maar niet!... onder geleden heeft, want dat is niet zoo. Zonder over dien tijd in retrospectieve be schouwingen te treden, moet dit worden gezegd, dat toen de socialisten oppositie wa ren, terwijl zij nu mèt de sterke fractie der vrijzinnig-democraten, die verwant zijn aan het socialisme, en die toentertijd© niet bestond in den Raad ongeveer een meer derheid zullen gaan uitmaken, als het kie zersvolk niet oppast! Wat dit beteekent? Het vrijzinnig-democratisch en het socia listisch program zeggen het u al dadelijk: gemeentezorg voor ditengemeente-oxploitatiö van dat, opdrijving van de gemeentebe lastingen in den meest-hatelijken vorm, onverwijlde invoering van de progressie, die al vele malen beproefd is, maar die tot dus ver (o.i. terecht) voor onze stad, met onze omstreken en met onze toestanden, eenvou dig een ruïne werd geacht. Wij geven maar een paar dingen, die ons voor de hand komen. Maar alle teekenen wijzen erop, dat wan neer de burgerij van Haarlem in hare uit gebreidste beteekènis niet paal en perk gaat stellen aan een afglijden naar 't socialisme -zooals we wonderlijk genoeg thans beleven, binnen niet al te langen tijd de financiën dei- gemeente, die toch al allesbehalve schitterend zijn, op geweldige wijze zullen worden ge schokt, en de belastingdruk op enorme wijze zal toenemen. Het behoeft immers geen be toog, dat de toomelooze opdrijving der uit gaven, gesteld nevens een uitbanning uit onze gemeente van de grootbezitters (onver mijdelijk gevolg van progressie van belas ting- in deze stad!) lijden zal tot een onbe rekenbare vermeerdering van druk op ar beiders en middenklasse! In district I de heeren Mr. A, BRUCH en J. H. VISSER. In district II de heer C. A. M. JONCK- BLOEDT, en de heeren J. DE BREUK, Mr. W. R. RIBBIUS en J. SCHREUDERS; in district III de heeren Dr. K. E. DE JONG en M. L. A. KLEIN. De serie stemmingen, die wij dit seizoen hebben doorgemaakt, besluit a.s. Vrijdag met de bei-stemming voor jden gemeenteraad in alle drie de districten onzer stad. En die herstemming is geenszins de minst gewichtige van alle! Tien plaatsen in' den gemeenteraad van Haarlem moeten dan wor den aangevuld, en vijf rechtsohe candidaten, waaronder twee aftredenden, zijn erbij be trokken. Wij behoeven nu over de beteekenis, die de gemeenteraad heeft voor 't direct belang der burgerij, niet veel te zeggen. De Tweede Ka mer -zit vèr weg de Provinciale Staten vormen een bestuurslichaam, waarvoor het Publiek niet veel belangstelling heeft, maar de gemeenteraad beslist over de din gen die onmiddellijk de gemeente en hare inwoners raken, en haar beleid in goeden of kwaden zin voelt men onmiddellijk! Er kan geen straat worden geplaveid, of de ge meenteraad moet erover uitspraak doen, - geen wegje worden verlegd, of de gemeente raad komt er aan te pasmaar het is óók de Raad die de belastingen regelt, die het in zijn macht heeft, wat de burgerij moet be talen, vast te stellen! Zelfs al zijn we dus het stemmen beu wij zoowel als gij! bij een beslissende stem ming voor den gemeenteraad blijven we niet weg! Er hangt te véél van af! De beurs is er di rect mee gemoeid! Vooral ditmaal Ditmaal méér dan ooit liet geval was, dreigt uit de raadsverkiezing heel wat narigheid en zorg voor onze burgerij, voor den midden stand vooral, en niet 't minst voor den ar beider. Want ons dreigt ditmaal (gevolg van de algemeene strooming der „groote" politiek, en volstrekt onbegrijpelijk voor wie de zon- delinge spelingen van de politieke combina ties niet doorzag) een algeheele verzetting van het raads-centrum naar 't radicalisme, en 'onder het echoonschijne mom van „arbei- derspolitiek" en „zorg voor het volk" wordt Haarlem bedreigd met een bewind dat in 'korte jaren aan de welvaart en den bloei Ier stad, aan de zelfstandigheid van de burgerij, aan de regelmatige bevordering der arbei dersbelangen méér kwaad zal doen dan men «oit zal kunnen denken! Er dreigt ons een bewind, dat steunt op °en sterke fractie sociaal-democraten, en iii zegge men niet dat dit vroeger óók al eens ffebeurd is, en dat Haarlem daar toch niet Haarlemscha Alledarjes Me. 888. „DE MAASBODE". Een. „Alledagje", een Haarlemsch „Alle- dagje" over een ander Katholiek blad dat zal zeker wel een schrobbeering wezen? U vergist u. Het is een- aanbeveling, een warme aan beveling, niet minder of meer! Laten we eens even kalmweg praten. Onze krant, de „Nieuwe Haarlemsche", geeft voor de meesten onzer lezers (vooral nu ze dagelijks verschijnt in minstens acht bladzijden) lectuur en voorlichting genoeg. Dat mogen we gerust zeggen, omdat het algemeen als zoodanig wordt erkend. Maar er zijn er toch ook, die nog méér noodig hebben en vinden moeten in hun krant, dan ons blad, dat een geweste lijk blad is en een blad voor de groote menigte, voor „het volk", geven kan. Uit voerige beurs- en handelsberichten, uit pluizingen van dit of van dat, kortom datgene wat een algemeen dagblad, een „groot" blad met morgen- en avondeditie geeft, dat hebben sommigen onzer bepaald noodig. En dat kunnen bladen als het onze nooit geven. Welnu. Zóó is het gekomen, dat de groote libe rale en radicale bladen als Nieuwe R o 11. C t., als Telegraaf en H a n d e l.s.b.l.a.d zich onder de Katholieken zoo hebben ge nesteld 1 Zóó is het gekomen, dat vele katholieken met hiin geld die felle bestrijders der ka tholieke leer en van de katholieke begin selen in kerk en staat, hebben vetgemest.... Zóó is het ook gekomen, dat bij velen de liberale, de ongodsdienstige denkbeelden ongemerkt wortel hebben geschoten, waar door het geloof zoo is achteruit gegaan in veler hart Maar voor de toekomst hoeft dat niet meer. Want wie nü een „groot blad" noodig hebben, buiten de plaatselijke of de gewes telijke courant, kunnen in De Maasbode, ons katholieke hoofdblad met ochtend- en avondeditie, vinden alles wat ze behoeven I - -j Is het dan niet geheel in de lijn van ons mannen, m de laaaste jaren zeker volgt, te streven naar katholieke, en uitsluitend behouden. Wij herinneren eraan, dat dank zij aller partijen medewerking, de Haarlemsche ge meenteraad op het gebied der arbeiderszorg Hoe de leiders van sommige fracties in onze stad, die op energieke wijze meewer ken om b.v. door uitbreiding van onze ge meentelijke bavens den handel zooveel mo gelijk te bevoordeelen (men zie het jongste rapport van de Kamer van Koophandel) tevèns aan den anderen kant, door zich te verbinden met een party die juist dien bloei van handel en industrie wil dooden, zich kunnen leenen tot de voorbereiding van een geweldig'en financieelen achteruitgang der gemeentewij verklaren in gemoede het niet te kunnen hegrijpen! Dochhier werken de consequenties der „hooge politiek" nog na. Helaas. Het is nu aan ons, mannen van Rechts, voorbehouden om in dit opzicht de gemeente Haarlem voor veel onheil als het kan te bewaren. Het is nu aan ons om de goede richting welke de gemeenteraad van Haarlem, dank zij het lidmaatschap van zooveel bekwame inderdaad voortreffelijk werk heeft geie- verd. Wij herinneren eraan, hoe voorzichtig er katholieke lectuur in katholieke huisgezin nen een streven dat wij reeds zooveel jaren lang op verschillend gebied naar bes te krachten pogen te bevorderen als wij hier dringend en openlijk een beroep doen e» gefinancierd wordt in onzen Raad, on- j °P alle e katholieken in Haarlem en om- danks de steeds stijgende onkosten, en hoe stroken die een groo „handelsblad noodig de gemeente in allerlei opzicht door den hebben, om de liberale Couranten opzij te Raad in die tegenwoordige samenstelling, zetten, en D e M a as b o d e binnen te halen? blijkt vooruit gebracht te worden. j Wat ans, gemakke ijk wordt gemaakt daar liet zou ook van dezen kant een groot na- i enooven, doordat volgens de algemeene over- deel zijn, nieuwe en onbekende, minstens bóógst-onvoorziehtige, zoo niet notoir-gevaar- lijke paden in te slaan! Wij echter kunnen nu, en moeten nu zorgen, dat de Haarlemsche gemeenteraad b 1 ij f t w a t h ij i s een lichaam, dat on danks critiek op 't kleinere, die ook wij dien Raad nimmer hebben gespaard, in groote lijnen op voorzichtige en veilige wijze het welzijn van allen betracht! En hoe doen we dat het beste? Door althans in de districten I en III en kel en alléén de Reelitsclie candidaten a.s. Vrijdag te Stemmen! De liberale aftredenden komen er vast in deze distrieten, daarvoor zorgen de andere partijen dubbel en dwars! Waar wij voor ons dus voor te zorgen heb ben is, dat ónze candidaten, vooral onze af tredenden, er komen! Want als deze vallen, worden ze in de ge geven omstandigheden vervangen door socialisten. En waar het dan heengaat, hebben wij al gezegd. Afgescheiden ervan, dat de groote verdien- j sten, die b.v. ons voortreffelijk Midden stands-raadslid de heer Visser heeft, toch wel kwalijk beloond zouden zijn met een niet- herkiezing! tuiging van al degenen die voor hun han delszaken een „groot blad" noodig hebben en nu daarvoor De Maasbode namen, dit blad inderdaad alles wat noodig is, en méér nog, volledig geeft! Dit „Alledagje" heeft dus recht om ge schreven te worden in ieder opzicht. En er is bovendien een geschikte aanlei ding voor, om het nü te schrijven. Hier ter stede is n.L. opgericht een „Sub comité" van het in ons land bestaande „Pro- pagandacomité tot verspreiding van De Maasbode", een kring van hoogstaande mannen, die zuiver uit overtuiging van de waarheid van hetgeen wij hierboven uiteen zetten zich ervoor zullen, spannen, om met alle kracht in de huisgezinnen van katho lieken, op de leestafels van katholieke ca- fé's en hotels, de liberale en radicale en anticlericale „groote bladen,, te doen ver vangen door „De Maasbode", Heeren kanunniken Bosman, Rikmenspoel, en Stoffels, de Zeereerw. Pastoors Meeus, Pichot, Royakk'ers en Dr. Vlaming, en de heeren Th. Gorstens, W. M. D. Diepen- brock, P. J. van K ess el, H. Ph. Loots, O. J. J. Nieuwland, J. Roodnat, en J. H. Visser. Moge hun streven succes hebben en ons Katholieke grootblad spoedig worden gevon den in alle die kath. gezinnen onzer stad! Ons advies dus voor Vrijdag a.s. kan geen waar nu de anticlericale groot© pers nog ander wezen dan dit: men stemme trouw als j ochtend en avond haar gif ongemerkt maar één man, en niemand blijve achter, want hetzeker binnenbrengt komt op één stem aan! En dan stemme men met de bedoeling om den Raad te honden zoo goed als we dien nü hebben en kennen op de Rechtsohe PERSONALIA'. Naar wij vernemen heeft! de heer H. J. candidaten in de districten I en III alléén, i Bodenstal'f alhier, oprichter en eerste Di- en in district II daarenboven op de af-j reefceur der E. K. KL Levensverzekeringsl- i tredende liberalen! maatschappij, zijn ontslag genomen als dl* I Zoodat onze candidaten zijn: ree tour dezen instelling. KRUISVERBOND. Gisterenavond, toen de Mariavereeniging en Kruisiverbond haar zesde gecombineerde vergadering hield ter bijwoning van den laat- sfcen cursusavond, bleek de gewone vergader- zaal te klein en moest naar de groote zaal verhuisd worden, wel een bewijs, hoe popu lair Pater Ermann zijn stof weet te behande len. De Eerw. spreker begon met er op te wij zen, dat evenals de politiek zich bemoeit met de menscihen, die er niets voor voelen, de drankbestrijding ook komt tot de menschen, die er zelf niet naar toe willen. En hij wees er op, welk een innig verband er bestaat tusschen godsdienst en drankbestrijding, uit- wijdend over het woord van Kardinaal Man ning: „Er zouden in Engeland 100.000 Katho lieken meer geweest zijn, indien de drankbe strijding 25 jaren vroeger had bestaan." Hij wees voort op het belang, dat de Kerk heeft bij het winnen van vele nieuwe leden, ter wijl de kindersterfte door den alcohol zoo zeer wordt in de hand gewerkt, terwijl ook de kracht der veelvuldige H. Communie door den drank wordt gebroken. Wij zijn ook aan onze kerk verplicht, de drankbestrijding te bevorderen, daar wij, Katholieken, in Ne derland altijd het meest gedronken hebben en dus een slechten naam te herstellen heb ben. Ook zijn wij Katholieken in Nederland, de minst bedeelden en mogen wij op deze j wijze onzen welstand gerust pogen te ver- hoogen. Door ons overigens tie onthouden van hetgeen wij' anders mogen nemen, wordt het duidelijk, dat de Katholieke drankbestrijding bevordert de deugd van voorzichtigheid, de zelfopofferende naastenliefde en de eere Gods. Naar gewoonte lichtte de pater deze stellin gen toe met aneodoten en luimige voorbeel den. ONZE HANDEL EN NIJVERHEID IN 1912. Wij ontvingen van de Kamer van koop handel en fabrieken alhier het „Verslag om trent den toestand van handel en nijver heid in het jaar 1912" in Haarlem, een net en flink boekdeeltje, waaruit heel wat wetenswaardigs is te putten. Wij oiitleenen aan het algemeen overzicht het volgende: Uit de mededeeiingen, welke de Kamer van verschillende zijden mocht ontvangen, blijkt dat de groot-industrie gedurende het afgeloopen jaar-in bloeienden toestand ver keerde, terwijl de overige nijverheid voor uitgaande was. Een uitzondering dient evenwel gemaakt te worden voor de voedings- en genotmid delen. Bij hooge inkoopsprijzen was liet dik wijls niet mogelijk de verkoopsprijzen naar evenredigheid te verhoogen. De ongunstige zomer van 1912 deed hier ook zijn invloed gelden. De gespecificeerde mededeeiingen van de verschillende bedrijven geven intusschen al lerlei interessante, ook wel curieuze bijzon derheden. Ouder deze laatste rangschikken we b.v. de ernstige mededeeling, dat het gebruik vanHaarlemmerolie over de geheele we reld niet vermindert! Voorts vinden we opgemerkt dat het ge bruik van limonades en minerale wateren toeneemt „tengevolge van de geheelonthou ding", een uitspraak die ons wat kras lijkt in haam algemeenheid. Wat de bouwvakken betreft lezen we, dat er véél, te véél concurrentie is, zoodoende kan de toestand van de ambachtsnijverheid' niet ten volle bevredigend genoemd worden. In het verslag van de Haarl. Machinefa briek vinden wij een opmerking, die wel' degelijk onder de oogen gezien mag wor den en waarvan het goed is, ze in ruimer kring te verspreiden. De Directie zegt daar in n.l. het volgende: „Vermelding verdient nog de last die de industrie ondervindt van het groote aantal tentoonstellingen. Het is onder verschillende omstandigheden in verband met persoonlij ke relaties dikwijls bezwaarlijk voor een fabriek om zich aan de deelname te ont trekken, terwijl toch het voordeel twijfel achtig is. Het komt ons voor, dat het aan tal tentoonstellingen zoowel nationaal als in ternationaal zeer beperkt moet worden en' dat alvorens een rijkssubsidie wordt ver leend, eerst het oordeel der betrokken in- dustriën moet worden gevraagd." Omtrent de fabricage van spoor- en tram wagens meldt het verslag het volgende: „In het eerste halfjaar was de toestanid' onveranderd vergeleken met het vorige jaar. In het tweede halfjaar werd het evenwel overdruk en werd van alle zijden op spoed aangedrongen met de uitvoering der orders, waarschijnlijk' uit angst voor, voortdurend© prijlsverhoogingen. Het jaar 1912 was, niettegenstaande d© vele in de laatst© negen maanden uitgevoer de werken, onvoordeelig. Redenen daarvan zijn: aanneming van werken vóór, de ma- teriaalprijsverhooging en vele vertragingen' door de slechte aflevering van wals- en staal- ken, welke fabrieken alle overladen wa ren met werk en geen orde stelden op hun' fabrikaties." In het drukkersbedrijf is volgens het ver slag de toestand weder vooruitgaande en bevredigend te noemen. Wat het marktwezen aangaat, dit loopt over het algemeen hard terug 1 Het verslag bevestigt de hieromtrent loopende berichten. In den kleinhandel noemt de Kamer van koophandel den toestand bevredigend» den toestand van het bloembolienbedrijf is, zoo zegt het verslag gunstig en steeds vooruitgaande. LWij noteeren voorts uit het verslag klach ten omtrent het steeds duurder en lastiger worden voor de industrie van de sociale wetgeving, omtrent het uitblijven van de vergrooting van het postkantoor en van de vestiging van een kantoor buiten de Amstcr- damsche poort, omtrent* de bediening in het postkantoor, omtrent de slechte toe stellen der Bell-Telefoon-maatschappij, omtrent de zeer ongunstige ligging, van het goederenstation der H.IJ.S.M. eDz. UITREIKING YAN DE ZILVEREN MEDAILLE. Nadat gisteren om 4 uur n.m. de troepen j van eene oefening op het terrein „de Bree- J saap" wai'en teruggekeerd, had de plochti- ge uitreiking plaats van de zilveren medaille i aan den sergeant-majoor Budel, door den majoor Vogelsang. 1 Genoemde hoofdofficier noemde het een zeer aangename opdracht, de zilveren me daille aan Budel te mogen uitreiken; schet ste hem als een onderofficier, die immer trachtte de vele verplichtingen, welke da gelijks terugkeerden, zoo stipt mogelijk uit te voeren. Steeds eerlijk tegenover zijne minderen en trouw tegenover zijne meerderen, was spre ker overtuigd dat Bludel den eerbied had gewonnen, van zijne inferieuren en de hoog achting van zijne superieuren. Na de toespraak werden heeren officie ren én onderofficieren in de gelegenheid ge steld den jubilaris te complimenteeren, waar na een prachtig uitgevoerd defileeren de plechtigheid sloot. Hiermede was echter de hulde niet afge loopen. Zijn oud compagnie-commandant bood den jubilaris een stoffelijk blijk van waardeering aan, hetgeen door dezen dank baar werd aanvaard. Vervolgens weid, hem na eene toespraak van den adjudant onder- officier Roozeboom, als blijk van hulde, door de onderofficieren, eene prachtige pendule) met coupes aangeboden. Blijkbaar onder den indruk voor zooveel sympathie dankte Üe jubilaris de onderoffi cieren. Dat deze dag een onvergetelijke voor den jubilaris zal zijn, behoeft nauwelijks gezegd. PROGRAMMA voor üe Orgelbespeling in de Groote- of St. Bavokerk alhier, op Donderdag 10 Juli a.s. des nam. van 23 uur door den heer Louis Robert: 1.-Pastorale, J. S. Bach; 2. Concerto F gr. t, G. F. Handel, Allegro Moderato, An- 3 über den namen P. A.C. H., Rob. Schumann; dante Maestoso, Adagio, Allegro, 3. Fuge No. 4. Stabat Mater, O. Ravanello; 5. Fantaisie, Oés. Eranck, 6. Postludium-Sortie. G. Ma© Master. UIT DE STAATSCOURANT. Bij Kou. besluit is a.an mr. K. W. P. F. baron Gericke van Herwijnen, op zijn ver zoek, met 15 Juli 1913, eervol ontslag ver leend uit zijn betrekking van Hr. Ms. bui tengewoon gezant en gevolmachtigd Minister te Londen, en zulks onder dankbetuiging voor de veeljarige en gewichtige diensten door hem aan H. M. de Koningin cn aan den lande bewezen. Bij Kon. besluit zijn benoemd: tot ontv. der registratie en domeinen te Haarlem, A. Meylink, thans ontv. der reg. en dom., vens bewaarder van de hypotheken, het ka-, daster en de scheepsbewijzen en Rijksbetaal meester te Zierikzee. DE NIEUWE NEDERLANDSCHE JUBI LEUM-POSTZEGELS. Gelijk wij vroeger reeds gemeld hebben» zullen in October van dit jaar ter gelegen* heid van het Eeuwfeest van Nêerlands onaf* hankelijkheid jubileumpostzegels worden uit» gegeven. Thans vernemen wij, dat deze zegels zijn ontworpen door den architect de Bazel, en dat diens ontwerp dezer dagen definitief is goedgekeurd. De zegels zullen de portretten toonen van Koning Willem I, Willem H, Willem III en van Koningin Wilhelmina. Met blijdschap zullen ongetwijfeld de phl- latelisten de tijding vernemen, dat thans ein delijk eens door het Departement van Wa terstaat gehoor is gegeven aan bun herhaal* delijk uitgedrukt verlangen om het maken, van ontwerpen voor nieuwe Nederlandsche I tk< 1101 400 300 150 100 =r 60 15 I

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1913 | | pagina 1